Նորանկախ Հայաստանում մշտապես խախտվում է պատվիրաններից մեկը` մի գողացիրը

Այս երկրային կյանքում մարդիկ հաճախ նախընտրում են հոգևորը դիտարկել իբրև մասնավոր մի երևույթ, որը շատ անգամ նրանց համար թվում է վերացական և ոչ իրական: Այդուհանդերձ, փոշիացող, ժամանակավոր աշխարհը և մարդու մահկանացու լինելը նրան անխուսափելիորեն մտորման տեղիք են տալիս հոգևոր իրականության և դրա հավիտենականության մասին: Իսկ քրիստոնյա անհատը, ով արժևորում է աստվածային նախախնամության դերն իր կյանքում, էական է համարում աստվածային հաղորդակցությունը և Աստծո կամքի իրագործումն իր բոլոր նախաձեռնություններում։ Համենայն դեպս ոչ ոք չի կամենա նմանվել այն անմիտ մեծահարուստին, որ փափագ ուներ մեծ ծրագրերի ու նախաձեռնությունների, չիմանալով, սակայն, որ այդ բոլորն անկատար են մնալու, որովհետև հենց այդ օրն իսկ Աստված նրա հոգին էր պահանջելու (Ղուկ. 12.13-21): Այս առակը խոսում է այն մասին, որ յուրաքանչյուր վայրկյան անակնկալ կերպով կարող է կտրվել մարդու կյանքի թելը, մարդ արարածի, ում հոգեբանորեն տվյալ պահին շատ անգամ թվում է, թե ինքն այդ վայրկյաններն ու րոպեները սովորականի պես ապրելու է:
Այն, որ քրիստոնեության առաքելությունը վերաբերում է յուրաքանչյուր անհատի փրկագործությանը, և Աստծուն հետաքրքրում է ամեն մարդու հավիտենական փրկությունը, անառարկելի է: Մենք այս առաքելության պատգամը տեսնում ենք Աստվածաշնչում, հատկապես Նոր կտակարանում: Բայց էական է նաև, թե աստվածային նախախնամությունն ինչպիսի հասարակություն, երկիր, պետություն է կամենում տեսնել, որովհետև յուրաքանչյուր քրիստոնյա երկիր նման պիտի լինի փրկության փարոսի, որի լույսի փայլատակումները ալեկոծ կյանքի ծովում մոլորված մարդկանց ուղղում են դեպի այդ փրկության լույսն ու ափը: Անշուշտ, երկրի, պետության մեջ ճառագող լույսը Քրիստոսի առաքյալների հիմնած եկեղեցին է, իսկ փարոսը` երկիրն ու իշխանությունը: Եվ եկեղեցի-պետություն ներդաշնակ այս փոխգործակցությամբ տվյալ հասարակությունը ստանում է աստվածային օրհնության կենսալույս հարատևությունը, կամ էլ աստվածային նախախնամությունը որոշում է անօգնական թողնել այն հասարակությանը, որտեղ գործում է ձևականությունը, բայց ոչ իրական քրիստոնեական բարոյական նորմերը: Եվ այդ հասարակությունը գահավիժում է անբարոյականության անդունդ (Հռոմ. 1.24-32), որն աստիճանաբար դանդաղորեն գործող թույնի պես ոչնչացնում է տվյալ հասարակությունը և նրա ստեղծած պետությունը, կամ էլ բախվում այնպիսի փորձությունների, որոնք կասկածի տակ են դնում տվյալ երկրի պետականության գոյությունն ու շարունակականությունը: Այդ իսկ պատճառով այս դիտանկյունից նայելիս էական է, թե ինչպիսի քաղաքական ուժ է ձգտում, ստանձնում իշխանության ու պետության ղեկը: Լեհ մտավորական, ազգային-ազատագրական շարժման գործիչ Ադամ Միցկևիչն ասում էր. «Քաղաքականությունը չի կարող գործառել առանց որևէ բարոյական հիմքի»: Իսկ գերմանացի հայտնի փիլիսոփա Իմանուիլ Կանտը շեշտադրում է, որ քաղաքականությունը պետք է խարսխվի բարոյականության սկզբունքների վրա: Եվ առավելապես հիշատակելի է, որ Պողոս առաքյալը սահմանում է իշխանավորի կոչումն ու գործառույթը. «Իշխանավորը Աստծո պաշտոնյա է քեզ բարի գործերի համար» (Հռոմ. 13.4): Այստեղից հետևում է, եթե իշխանավորը չարաշահում է աստվածադիր այդ կոչումը և բարու փոխարեն գործում չարը` մասնակից լինելով մեղավոր աշխարհի ու սատանայի գործերին, միանշանակորեն Աստծո համար հաճելի չէ նրա ստանձնած կոչումը: Հին կտակարանում նման մի դրվագ ենք տեսնում, երբ Աստված Սավուղ թագավորից երես է թեքում և Սամուել մարգարեի միջոցով նոր թագավոր ընտրում Դավթին: Գալով ներկա ժամանակներ՝ նկատում ենք, որ հայ իրականության մեջ քաղաքական ասպարեզում մարդիկ խոսքով ասում են, թե քրիստոնյա են, բայց մեծ մասամբ գործում են ոչ թե արդարությամբ և աստվածահաճո արարքներով ու ապրում քրիստոնեական բարոյագիտությամբ, այլ իրենց գործունեությամբ կամա, թե ակամա բացահայտում են, որ իրենք ծառայում են ավետարանում նշված մամոնային. «Ոչ ոք չի կարող երկու տիրոջ ծառայել. կա՛մ մէկին կատի եւ միւսին կը սիրի, կա՛մ մէկին կը մեծարի եւ միւսին կարհամարհի. չէք կարող ծառայել Աստծուն եւ մամոնային» (Մատթ 6.25): Առավել ևս, որ նորանկախ Հայաստանում մշտապես խախտվում է պատվիրաններից մեկը` մի գողացիրը: Երբ անհատը, չդիմանալով իր ընչաքաղցության գայթակղությանը, պետությունից, հասարակությունից, ժողովրդից գողանում է, սա նշանակում է, որ նա գողանում է նաև Աստծուց, որովհետև ամենայն ինչ Աստծուն է պատկանում և նման պարագաներում Երկնավոր Հոր տվածը պետք է ծառայեցնել հանրության, ժողովրդի, պետության համար:
Հիշատակված գողության արտահայտություններից մեկն էլ հասարակության մեջ արմատավորված կաշառակերությունն է: Բայց Սուրբ գիրքն ասում է. «Կաշառակերը սպանում է իր հոգին» (Առակ. 15.25): Այնուհետև մարգարեների միջոցով ասվում է. «Դրա համար աղքատներին նեղելով եւ նրանցից ընտրութեամբ կաշառք առնելով՝ շքեղազարդ ապարանքներ պիտի շինէք, բայց չէք բնակուի նրանց մէջ, գեղեցիկ այգիներ պիտի տնկէք, սակայն նրանց գինին չէք խմի, քանի որ ես իմացայ ձեր բազում ամբարշտութիւնները, եւ սարսափելի են ձեր մեղքերը։ Արդարին ոտնակոխ էիք անում՝ կաշառք առնելով եւ աղքատին դռնէ դուռ էիք գցում» (Ամոս 5.12)։ «Կաշառք էին վերցնում քո մէջ, որպէսզի արիւն թափէին, վաշխ ու տոկոս էին առնում քո մէջ, և ես վերջ եմ տալու քո չարագործութիւններին՝ ըստ քո գործած բռնութեան, որովհետեւ մոռացել ես ինձ,- ասում է Տէր Աստուած» (Եզեկիել 22.12): Այդ իսկ պատճառով Քրիստոսի Երկրորդ գալստյան ժամանակ շատ քաղաքական գործիչներ, որ չարաշահել են իրենց տրված պաշտոնն ու կոչումը, կմերժվեն Հիսուս Քրիստոսի կողմից (Մատթ. 25.41-46): Եվ այն քաղաքական ուժը, որն իրոք կստանձնի քաղաքականության մեջ բարոյական սկզբունքներով առաջնորդվելու առհավատչյան, աստվածային նախախնամությունն իր օրհնությունը և աջակցությունը կցուցաբերի այդ քաղաքական ուժին` կոչելով նրան իրագործել առաքյալի խոսքը, թե իշխանավորը բարին գործելու համար է, որովհետև ինչպես առաքյալն է նշում` լույսի պտուղներն են բարությունը, արդարությունը և ճշմարտությունը (Եփ 5.9): Այս առումով երջանկահիշատակ Գարեգին Ա վեհափառը հորդորում էր. «Վարչական իշխանությունը մեր հանրային կյանքում անհրաժեշտ է: Բայց բարոյական իշխանությունը պետք է լինի դրա բարձրակետը: Առանց բարոյական, հոգևոր իշխանության, վարչակարգն ամբողջապես կորցնում է իր նշանակությունն ու արդյունավետությունը»:

Հովհաննես ՄԱՆՈՒԿՅԱՆ

Մեկնաբանություններ