Քաբուլի հայկական եկեղեցին

1720-ական թթ. պարսից Նադիր շահը մոտ 200 հայ ընտանիքներ (շուրջ 500 հոգի) Նոր Ջուղայից բռնագաղթեցրեց Քաբուլ: 1737 թ. նրանք եկեղեցի կառուցեցին աֆղանների մայրաքաղաքի Բալա-Հիսար ամրոցի տարածքում: Նոր Ջուղայի առաջնորդությանը պատկանող այդ եկեղեցին, որի անունը չի պահպանվել, ուներ 36 ոտք բարձրություն, 15 ոտք լայնություն, բեմը` 8 ոտք բարձրություն և 5 ոտք լայնություն, իսկ առաստաղին բացված էր լուսամուտ: Աստծո այդ տունը մաքուր էր ու կոկիկ, ուներ հաղորդության սկիհ, սեղանի վրա` վեց աշտանակ, երկու արծաթե փոքր խաչեր, արծաթապատ երկու Ավետարան և մի ձեռագիր Ժամագիրք: Խորանի մեջ դրված էր մանուկ Հիսուսը գրկին Մարիամի ու Հովսեփի պատկերը:
Քաբուլի հայերն ի՞նչ եղան: Ոչ մի անգամ որևէ քահանա չայցելեց, պատարագ չմատուցվեց, Հաղորդության փոխարեն տարին մեկ Երուսաղեմից բերված նշխարքն էին ճաշակում, և արդյունքում հայերը կամ հեռացան, կամ ձուլվեցին:

XIX դարավերջին այստեղ մնացել էին 4 տղամարդ, 8 կին և 3 մանուկ: Կանանցից մեկը էմիր Աչիմ խանի տիկինն էր, իսկ Սարգիս Խըդր խանը պետական բարձր պաշտոն էր զբաղեցնում: Վարդան անունով մի բժիշկ էլ կար: Սա էմիրի երեխաներին անգլերեն էր ուսուցանում, միաժամանակ եկեղեցում քարոզ էր կարդում ու դպրություն անում: Ի վերջո, սիրահարվեց մի բարձրաշխարհիկ աֆղան օրիորդի, ամուսնացավ և… ընդունեց կնոջ կրոնը:

Խաչատուր ԴԱԴԱՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Մեկ գրքում՝ ողջ Թիֆլիսը
• Մտածում եմ, որ զուր չեմ չարչարվում
• «Հիմար» մարդու տարօրինակ առանձնատունը
• Սամվել Կարապետյան․ վերընթաց
• Խրիմյան Հայրիկն ու Թոմաս Էդիսոնը
• Ահարոնյանն ու Ռոմանոսը
• Առաքինություն
• Տերը զորություն տա նրան և հանուն արդարության կալանավորված մյուսներին
• Հայերը Մեքսիկայում
• «Հայերի մեջ առաջին գեներալն էիր, այնինչ ռուսաց մեջ քո նման շատերը կան»
• ՈՒ․ Սարոյեան իր մասին
• Տուժեց նաև Սբ Գևորգ հայոց եկեղեցին
• Սամվել Կարապետյանը՝ Ռուսական ՈՒղղափառ Եկեղեցու (ՌՈՒԵ) բարերար
• Հուդաներ և անաստվածներ
• Եկեղեցու բռնազավթման փորձը
• Նոր մեդալ
• Անհրաժեշտության դեպքում կարող եք կապ հաստատել
• Զուգահեռները թողնում եմ ձեզ
• Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու պատվար Ալեքսանդր Մանթաշյանց
• «Սեպտեմբերյան առավոտ»

Մեկնաբանություններ