Թիֆլիսի կուսանաց անապատը

Թիֆլիսի նշանավոր (եթե ոչ՝ ամենանշանավոր) տոհմերից մեկը Բեյբությաններն էին։ Նրանք պարսկաբնակ էին ու զինվորականներ, որոնք ծառայել էին պարսից, հետագայում վրաց ու ռուսաց բանակներում։ Նրանց նախահայր Ասլանը (որին թիֆլիսցիք կնքեցին Խոջա՝ հարուստ, մեծատուն, մականվամբ) Պարսկաստանից գաղթում է Թիֆլիս և քաղաքից դուրս՝ Հավլաբար արվարձանի մոտ եղած գերեզմանատան մոտ, 1655 թ․ կառուցում է Ս․ Աստվածածին եկեղեցին։ Հիմնողի անունով այն կոչվում է Խոջայի վանք՝ Խոջիվանք:

Հաջորդ նշանակալից գործը, որ նրանք արեցին, Ս․ Ստեփանոս Կուսանաց Անապատի հիմնումն էր։ 1727 թ․ Աշխարհբեկ Բեյբությանը և նրա կին իշխանուհի Մարիամը կառուցեցին Կուսանաց Ս․ Ստեփանոս եկեղեցին։ Դարերի ընթացքում Անապատում հանգրվանեցին հարյուրավոր կույսեր և տասնյակից ավելի մայրապետներ։ Վերջին մայրապետը Հռիփսիմե Թայիրյանցն էր, որը վախճանվեց 1934-ին, իսկ գերեզմանը գտնվում է Էջմիածնի Ս․ Գայանե եկեղեցու գերեզմանատանը։

Քանի որ վերջին մայրապետի և կուսանոցի մասին պատմության շարադրումը ինձնից շատ ջանք ու ժամանակ է պահանջելու, բավարարվենք այսքանով։

Հավելեմ միայն, որ 1924 թ․ օգոստոսին խորհրդային իշխանությունը փակեց Կուսանաց Սուրբ Ստեփանոս եկեղեցին, իսկ 1990 թ․ այն վրացականացվեց և ստացավ Քվեմո Բեթլեմի անունը։

Խաչատուր ԴԱԴԱՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Մեկ գրքում՝ ողջ Թիֆլիսը
• Մտածում եմ, որ զուր չեմ չարչարվում
• «Հիմար» մարդու տարօրինակ առանձնատունը
• Սամվել Կարապետյան․ վերընթաց
• Խրիմյան Հայրիկն ու Թոմաս Էդիսոնը
• Ահարոնյանն ու Ռոմանոսը
• Առաքինություն
• Տերը զորություն տա նրան և հանուն արդարության կալանավորված մյուսներին
• Հայերը Մեքսիկայում
• «Հայերի մեջ առաջին գեներալն էիր, այնինչ ռուսաց մեջ քո նման շատերը կան»
• ՈՒ․ Սարոյեան իր մասին
• Տուժեց նաև Սբ Գևորգ հայոց եկեղեցին
• Սամվել Կարապետյանը՝ Ռուսական ՈՒղղափառ Եկեղեցու (ՌՈՒԵ) բարերար
• Հուդաներ և անաստվածներ
• Եկեղեցու բռնազավթման փորձը
• Նոր մեդալ
• Անհրաժեշտության դեպքում կարող եք կապ հաստատել
• Զուգահեռները թողնում եմ ձեզ
• Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու պատվար Ալեքսանդր Մանթաշյանց
• «Սեպտեմբերյան առավոտ»

Մեկնաբանություններ