Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

«Միայն կոնկ­րետ ան­ձից ա­զատ­վե­լու հա­մար ՍԴ հար­ցին լու­ծում տա­լը մեզ հա­մար ան­թույ­լատ­րե­լի է»

«Միայն կոնկ­րետ ան­ձից ա­զատ­վե­լու հա­մար ՍԴ հար­ցին լու­ծում տա­լը մեզ հա­մար ան­թույ­լատ­րե­լի է»
24.01.2020 | 04:57

Ար­դա­րա­դա­տու­թյան նա­խա­րա­րու­թյու­նը սկ­սել է սահ­մա­նադ­րա­կան փո­փո­խու­թյուն­նե­րի մաս­նա­գի­տա­կան հանձ­նա­ժո­ղո­վի ձևա­վոր­ման աշ­խա­տանք­նե­րը: Նա­խա­րար Ռուս­տամ Բա­դա­սյա­նը օ­րերս լրագ­րող­նե­րի հետ զրույ­ցում ա­սել է՝ այն­պի­սի փո­փո­խու­թյուն­ներ են նա­խա­ձեռ­նե­լու, ո­րոնք հան­րաք­վե են են­թադ­րում: Սահ­մա­նադ­րա­կան փո­փո­խու­թյուն­նե­րի անհ­րա­ժեշ­տու­թյան մա­սին «հե­ղա­փո­խա­կան» իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը հայ­տա­րա­րում էին նախ­քան իշ­խա­նու­թյան գա­լը, բայց փո­փո­խու­թյուն­ներ նոր են միայն նա­խա­ձեռ­նում: Ըստ շր­ջա­նառ­վող լու­րե­րի՝ Մայր օ­րեն­քը փո­փո­խե­լու ո­րո­շում կա­յաց­նե­լը պայ­մա­նա­վոր­ված է Սահ­մա­նադ­րա­կան դա­տա­րա­նի հար­ցը վերջ­նա­կա­նա­պես լու­ծե­լով: «Ի­րա­տե­սի» հետ զրույ­ցում թե­ման ման­րա­մաս­նում է «Լու­սա­վոր Հա­յաս­տան» խմ­բակ­ցու­թյան պատ­գա­մա­վոր, ի­րա­վա­բան ՏԱ­ՐՈՆ ՍԻ­ՄՈ­ՅԱ­ՆԸ:

-Սահ­մա­նադ­րա­կան փո­փո­խու­թյուն­նե­րի մաս­նա­գի­տա­կան հանձ­նա­ժո­ղո­վում ԼՀԿ-ն Դուք եք ներ­կա­յաց­նե­լու: Ի՞նչ ա­ռա­ջարկ­նե­րով եք մտա­դիր հան­դես գալ։
-Խմ­բակ­ցու­թյու­նում այս կա­պակ­ցու­թյամբ դեռևս նիստ, քն­նար­կում չենք ու­նե­ցել, հետևա­բար ա­ռայժմ չեմ կա­րող ման­րա­մաս­նել, թե ինչ օ­րա­կար­գով ենք ներգ­րավ­վե­լու աշ­խա­տանք­նե­րին: Ինչ վե­րա­բե­րում է սկզ­բուն­քա­յին ընդ­հա­նուր մո­տե­ցում­նե­րին, ա­պա դրանք վե­րա­բե­րում են խոր­հր­դա­րա­նա­կան հա­մա­կար­գի ներ­սում պառ­լա­մեն­տա­կան վե­րահս­կո­ղա­կան լծակ­նե­րը ար­դյու­նա­վետ դարձ­նե­լուն, գեր­կենտ­րո­նա­ցած գոր­ծա­դիր իշ­խա­նու­թյու­նից, որ ա­ռա­վել հայտ­նի է որ­պես սու­պեր­վար­չա­պե­տու­թյուն, հրա­ժար­վե­լուն, դա­տա­կան հա­մա­կար­գում դա­տա­վո­րի ան­կա­խու­թյան ե­րաշ­խիք­նե­րը լիար­ժեք ա­պա­հո­վե­լուն և այլն: Սրանք պետք է լի­նեն հիմ­նա­կան ուղ­ղու­թյուն­նե­րը, և այս կոն­տեքս­տում պետք է փոր­ձենք ո­րո­շա­կիաց­նել այն գոր­ծիք­նե­րը, որ այ­սօր բա­ցա­կա­յում են պառ­լա­մեն­տա­կան ար­դյու­նա­վետ վե­րահս­կո­ղու­թյուն ի­րա­կա­նաց­նե­լու հա­մար: Ե­թե մեզ հա­ջող­վի հա­մո­զել հանձ­նա­ժո­ղո­վի մյուս ան­դամ­նե­րին, ա­պա, բնա­կա­նա­բար, սահ­մա­նադ­րա­կան փո­փո­խու­թյուն­նե­րը հենց այս ուղ­ղու­թյամբ էլ կգ­նան:
-Պա­րոն Սի­մո­նյան, ի՞նչ ա­սել է դա­տա­վո­րի ան­կա­խու­թյուն: Իշ­խա­նու­թյուն­ներն այժմ ա­մե­նա­տար­բեր պատ­կե­րա­ցում­ներն ու­նեն այդ ան­կա­խու­թյան մա­սին:
-Դժ­վար է ա­սել՝ դա­տա­վո­րի ան­կա­խու­թյու­նը սա է ու վեր­ջա­կետ դնել։ Այն բա­վա­կան շատ թե­լե­րով մի­մյանց կապ­ված երևույթ է։ Միայն իշ­խա­նու­թյան կող­մից ճն­շու­մը բա­ցա­ռե­լով՝ դա­տա­վո­րի ան­կա­խու­թյու­նը չենք ե­րաշ­խա­վո­րում։ Այն մի շարք օ­բյեկ­տիվ և սու­բյեկ­տիվ չա­փա­նիշ­նե­րով է պայ­մա­նա­վոր­ված։ Դա­տա­վո­րը պետք է այն­քան մեծ սո­ցիա­լա­կան ե­րաշ­խիք­ներ ու­նե­նա, որ ար­դա­րա­դա­տու­թյուն ի­րա­կա­նաց­նե­լիս ինքն ի­րեն կաշ­կանդ­ված չզ­գա։ Այ­սօր առ­կա հա­մա­կար­գը թույլ է տա­լիս, որ դա­տա­վո­րը, օ­րի­նակ, վաս­տա­կի այն­քան գու­մար, որ­քան նա­խա­րա­րը վաս­տա­կում է մեկ շա­բաթ­վա ըն­թաց­քում։ Այս օ­բյեկ­տիվ ի­րա­կա­նու­թյու­նում դա­տա­վորն ան­կախ չի կա­րող լի­նել, ո­րով­հետև ֆի­նան­սա­կան կախ­վա­ծու­թյան մեջ է։ Հետևա­բար, սահ­մա­նադ­րա­կան այն­պի­սի ե­րաշ­խիք պետք է ու­նե­նանք, որ դա­տա­վո­րի ֆի­նան­սա­կան ա­պա­հո­վու­թյան մա­կար­դա­կը հա­վա­սա­րեց­ված լի­նի այլ բարձ­րաս­տի­ճան պաշ­տո­նա­տար ան­ձանց ֆի­նան­սա­կան ա­պա­հո­վու­թյան մա­կար­դա­կին։ Բա­ցի այդ՝ դա­տա­վո­րի աշ­խա­տա­կազ­մի, խոր­հր­դա­կան­նե­րի, օգ­նա­կան­նե­րի և այլ­նի հետ կապ­ված խն­դիր­ներ ու­նենք։ Ի­հար­կե, կա­րող է այս հար­ցե­րի շր­ջա­նա­կից ոչ բո­լորն են տե­ղա­վոր­վում սահ­մա­նադ­րա­կան փո­փո­խու­թյուն­նե­րի տրա­մա­բա­նու­թյան մեջ, բայց սկզ­բուն­քա­յին մա­կար­դա­կում դրանք պետք է ընդգրկվեն Սահ­մա­նադ­րու­թյան մեջ։
-2015-ի սահ­մա­նադ­րա­կան հան­րաք­վեի ժա­մա­նակ այն ժա­մա­նակ­վա ընդ­դի­մու­թյունն ու այ­սօր­վա իշ­խա­նու­թյու­նը բարձ­րա­ձայ­նում էր, թե Սահ­մա­նադ­րու­թյու­նը կոս­տյում է՝ կար­ված Սերժ Սարգ­սյա­նի հա­գով: Փաս­տա­ցի՝ այ­սօր­վա իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը մե­ծա­գույն սի­րով ու հար­մար­վո­ղա­կա­նու­թյամբ կրում են այդ կոս­տյու­մը, ու ի՞նչ եք կար­ծում, կամք կու­նե­նա՞ն հա­նե­լու այն:
-Հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րի մա­կար­դա­կով կամ մեզ հետ մաս­նա­վոր զրույց­նե­րում նրանք «կոս­տյու­մը» հա­նե­լու հա­մա­ձայ­նու­թյան նշան­ներ ցույց են տվել, բայց գործ­նա­կա­նում այդ վս­տա­հու­թյու­նը ես չու­նեմ: Հա­մե­նայն դեպս, հույս ու­նեմ, որ հանձ­նա­ժո­ղովն ի վեր­ջո կհաս­կա­նա, որ չի կա­րե­լի եր­կի­րը խոր­հր­դա­րա­նա­կան հան­րա­պե­տու­թյուն հռ­չա­կել, բայց գեր­կենտ­րո­նաց­ված գոր­ծա­դիր իշ­խա­նու­թյուն ու­նե­նալ, ին­չը, ըստ էու­թյան, դեմ է խոր­հր­դա­րա­նա­կան հան­րա­պե­տու­թյան տրա­մա­բա­նու­թյա­նը: Սրա մա­սին մենք հայ­տա­րա­րում, բարձ­րա­ձայ­նում էինք դեռևս 2014-15-ին՝ ա­սե­լով, որ 2015-ի սահ­մա­նադ­րա­կան փո­փո­խու­թյուն­նե­րը ոչ թե բա­րե­փո­խում, այլ չա­րա­փո­խում են կա­ռա­վար­ման հա­մա­կար­գի տե­սան­կյու­նից, ո­րով­հետև նպաստ չեն բե­րում ժո­ղովր­դա­վա­րու­թյան ար­դյու­նա­վետ ի­րա­կա­նաց­մա­նը:
-«Հայ ազ­գա­յին կոնգ­րես» կու­սակ­ցու­թյու­նը, օ­րի­նակ, ա­ռա­ջար­կում է վե­րա­դառ­նալ կի­սա­նա­խա­գա­հա­կան կա­ռա­վար­ման մո­դե­լին:
-Չի կա­րե­լի 5-10 տա­րին մեկ կա­ռա­վար­ման մո­դել փո­խել, ո­րով­հետև դա սթ­րես է պե­տա­կան կա­ռա­վար­ման ինս­տի­տուտ­նե­րի ու հա­սա­րա­կու­թյան հա­մար: Պետք է կա­րո­ղա­նալ ու­նե­ցա­ծը կա­տա­րե­լա­գոր­ծել: Տե­սա­կան մա­կար­դա­կով կա­րող ենք բա­նա­վի­ճել՝ կի­սա­նա­խա­գա­հա­կա՞նն է ա­վե­լի լավ, նա­խա­գա­հա­կա՞­նը թե՞ խոր­հր­դա­րա­նա­կա­նը, բայց գործ­նա­կա­նում լա­վա­գույնն այն է, ին­չը լավ է աշ­խա­տում: Իսկ լավ աշ­խա­տե­լու հա­մար այդ հա­մա­կար­գը պետք է աշ­խա­տող գոր­ծիք­ներ ու­նե­նա: Հի­մա ե­թե 2015-ին ըն­տր­վել է խոր­հր­դա­րա­նա­կան կա­ռա­վար­ման հա­մա­կար­գը, ե­կեք դրա ներ­սում կա­րո­ղա­նանք փնտ­րել լա­վա­գույն այն գոր­ծիք­նե­րը, ո­րոնց մի­ջո­ցով ա­վե­լի ար­դյու­նա­վետ կի­րա­կա­նաց­վի ժո­ղովր­դի իշ­խա­նու­թյունն ու մեր հե­տապն­դած նպա­տակ­նե­րին ա­վե­լի կարճ ժա­մա­նա­կում կհաս­նենք: Այ­սինքն, հա­մա­կարգն ա­նընդ­հատ փո­խե­լու փո­խա­րեն պետք է ե­ղա­ծը կա­տա­րե­լա­գոր­ծել:
-Նրանց բե­րած հիմ­նա­կան փաս­տարկ­նե­րից մեկն էլ այն է, որ 2015-ին սահ­մա­նադ­րա­կան փո­փո­խու­թյուն­նե­րը ոչ լե­գի­տիմ են ե­ղել:
-Մենք էլ ենք պն­դում, որ 2015-ի սահ­մա­նադ­րա­կան փո­փո­խու­թյուն­նե­րը ոչ լե­գի­տիմ էին, ու իշ­խա­նու­թյուն­ներն էլ ոչ լե­գե­տիմ էին, բայց միայն ա­նընդ­հատ կա­ռա­վար­ման մո­դել փո­խելն ու պե­տու­թյու­նը սթ­րե­սի են­թար­կե­լը կար­ծում եմ ճիշտ չէ: Տե­սեք՝ հինգ տա­րի­նե­րի ըն­թաց­քում պե­տա­կան հա­մա­կարգն ա­դապ­տաց­վել ու հար­մա­րեց­վել է խոր­հր­դա­րա­նա­կան կա­ռա­վար­ման հա­մա­կար­գին, հի­մա ե­թե ո­րո­շենք, որ նա­խա­գա­հա­կան կամ կի­սա­նա­խա­գա­հա­կան մո­դե­լին ենք գնում, ա­պա 10 տա­րի է պետք նո­րից ա­դապ­տաց­ման գոր­ծըն­թա­ցին անց­նե­լու հա­մար: Կար­ծում եմ՝ մեր առջև ծա­ռա­ցած խն­դիր­նե­րը լու­ծե­լու հա­մար ե­ղած ռե­սուրս­նե­րը նո­րից կա­ռա­վար­ման հա­մա­կարգ փո­խե­լու վրա ծախ­սե­լը խել­քին մոտ չէ:
-Դեկ­լա­րա­տիվ բնույ­թից զատ` գործ­նա­կա­նում դար­ձե՞լ ենք խոր­հր­դա­րա­նա­կան եր­կիր:
-Հռ­չա­կագ­րա­յին մա­կար­դա­կում, ճիշտ նշե­ցիք, խոր­հր­դա­րա­նա­կան ենք, բայց գործ­նա­կա­նում, ինք­ներդ էլ տես­նում եք, ՀՀ-ում ա­մեն ինչ կախ­ված է մեկ մար­դու կամ­քից, և այդ մեկ մար­դը վար­չա­պետն է: Այդ­պես չի լի­նում խոր­հր­դա­րա­նա­կան երկ­րում: Խոր­հր­դա­րա­նա­կան երկ­րում խոր­հր­դա­րանն է թիվ մեկ քա­ղա­քա­կան մար­մի­նը, որ­տեղ ո­րո­շում­նե­րը կա­յաց­վում են, իսկ գոր­ծա­դիր մար­մինն ու վար­չա­պետն այդ ո­րո­շում­նե­րը կի­րա­ռողն են: Հի­մա կար­ծես հա­կա­ռակ տր­ամա­բա­նու­թյունն է գոր­ծում. կա­ռա­վա­րու­թյու­նում ո­րո­շու­մը կա­յաց­վում է, ու դա պար­տադր­վում է Ազ­գա­յին ժո­ղո­վին:
-Ըստ շր­ջա­նառ­վող լու­րե­րի՝ սահ­մա­նադ­րա­կան փո­փո­խու­թյուն­նե­րը, ա­ռա­ջին հեր­թին, Սահ­մա­նադ­րա­կան դա­տա­րա­նի հար­ցը վերջ­նա­կա­նա­պես լու­ծե­լու նպա­տակ ու­նեն:
-Մեր վե­րա­բեր­մուն­քը բազ­միցս ար­տա­հայ­տել ենք այդ ա­ռու­մով: Մենք ինս­տի­տու­ցիո­նալ մո­տեց­ման կողմ­նա­կից ենք, դեմ ենք, որ ան­ձով պայ­մա­նա­վոր­ված փո­փո­խու­թյուն­նե­րի են­թարկ­վի ամ­բողջ ինս­տի­տու­տը: Փո­փո­խու­թյուն­նե­րից հե­տո ան­ձը կա­րող է զրկ­վել աշ­խա­տան­քից կամ ոչ, նրա լիա­զո­րու­թյուն­նե­րը կա­վե­լա­նան կամ ոչ, բայց խոս­քը ինս­տի­տու­տի մա­սին է: Ե­թե ՍԴ-ն պետք է վե­րաց­նենք զուտ այն պատ­ճա­ռով, ո­րով­հետև չենք ու­զում, որ նրա նա­խա­գա­հը կոնկ­րետ անձ լի­նի, բնա­կա­նա­բար դրան դեմ ենք: Ե­թե ՍԴ-ի լիա­զո­րու­թյուն­ներն ա­վե­լի ենք ար­դյու­նա­վետ դարձ­նում, ու դա պե­տա­կա­նա­շի­նու­թյանն օ­գուտ է բե­րե­լու, ա­պա ե­կեք մտա­ծենք դրա վե­րա­փոխ­ման մա­սին՝ ան­կախ նրա­նից, թե դրա­նից ով կշա­հի կամ կտու­ժի: Պե­տա­կան մտա­ծո­ղու­թյան դրսևո­րում պետք է լի­նի այս հար­ցում, պե­տա­կան մտա­ծո­ղու­թյամբ պետք է վե­րա­փո­խենք բո­լոր ինս­տի­տուտ­նե­րը: Չգի­տեմ, թե ՍԴ հար­ցի լուծ­ման հա­մար նրանք ինչ տար­բե­րակ են ա­ռա­ջար­կե­լու, բայց ե­թե այն­պի­սի ա­ռա­ջարկ լի­նի, ինչ­պի­սին մենք ենք պատ­կե­րաց­նում, ա­պա դեմ չենք լի­նի: Ցան­կա­ցած լու­ծում պետք է նպաս­տի ՍԴ-ի՝ որ­պես ա­վե­լի ու­ժեղ կա­ռույ­ցի կա­յաց­մա­նը: Միան­շա­նակ դեմ կլի­նենք, ե­թե նրանց բե­րած տար­բե­րա­կը պայ­մա­նա­վոր­ված լի­նի մեկ ան­ձի աշ­խա­տել-չաշ­խա­տե­լու հան­գա­ման­քով միայն:
Զրույ­ցը` Սևակ ՎԱՐ­ԴՈՒ­ՄՅԱ­ՆԻ

Դիտվել է՝ 10999

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ