Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։

Նորություններ » Ինչո՞ւ է Պուտինը գնում Բաքու

Ինչո՞ւ է Պուտինը գնում Բաքու

13.09.2018 | 13:30

Օրերս Պետդումայի ԱՊՀ գործերով հանձնաժողովի նախագահ Լեոնիդ Կալաշնիկովը հաղորդեց, որ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը սեպտեմբերի 25-ին կմեկնի Բաքու: Տեղեկությունը հաստատեց նախագահի միջազգային հարցերով խորհրդական Յուրի Ուշակովը: Պուտինը սեպտեմբերի 1-ին Սոչիում ընդունել էր Ալիևին: Կողմերը ստորագրել էին տնտեսական ու քաղաքական 17 փաստաթուղթ, ընդունել էին հուշագիր 5 «ճանապարհային քարտեզների», որ մինչև 2024-ը համագործակցության առանցքային ուղղությունների զարգացման գործողությունների ծրագիր են նախատեսում, քննարկել էին երկու երկրների փոխհարաբերությունների զարգացման խնդիրները, տարածաշրջանային ու միջազգային իրավիճակը:

Այնուամենայնիվ, ինչպես ասել է Կալաշնիկովը, Բաքու այցի ընթացում նախագահը «հղկելու է այն հարցերը, որոնց շուրջ կողմերը պայմանավորվել են կամ չեն պայմանավորվել Սոչիի բանակցություններում»: Կոնկրետ ո՞ր հարցերը` չի նշվել: Որ կան այդպիսի հարցեր, վկայում է ռուս-ադրբեջանական երկխոսության անսովոր ինտենսիվությունը, որ ընդգրկում է ռազմատեխնիկական համագործակցությունը, էներգետիկան և, որ առավել հավանական է, Լեռնային Ղարաբաղի կոնֆլիկտի կարգավորման խնդիրները: Սուր խնդիրներ կան և տարածաշրջանային անվտանգության համակարգի կառուցման հարցում` հաշվի առնելով Մերձավոր Արևելքում, մասնավորապես Սիրայում ու Իրանում զարգացող բարդ գործընթացները: Բոլորը հասկանում են, որ Իրանում ցանկացած ապակայունացում առաջին հերթին կանդրադառնա Ադրբեջանի վրա` սերմանելով քաոս անդրկովկասյան ողջ տարածքում: Այլ հարց է, եթե Բաքուն ձգտի նվազեցնել տարածաշրջանում բացասական գործընթացների զարգացումը, դառնա զարգացման իրական հենակետ: Վերջապես` չի կարելի թերագնահատել Լեռնային Ղարաբաղի կոնֆլիկտի գործոնը աշխարհաքաղաքական ենթատեքստում: Ուստի ռուս-ադրբեջանական ակտիվ երկխոսությունը, հյուսիսում «թեժ կետ» չունենալու Թեհրանի ցանկությունը դառնում են զսպող գործոններ այդ ուղղությամբ «թեժ սցենարի» կանխման համար: Ակնկալվում է, որ մինչև տարեվերջ Ռուսաստանում կհանդիպեն ՌԴ, ԻԻՀ և Ադրբեջանի նախագահները և բանակցություններում շատ հարցեր կորոշարկվեն:

Աչքի է զարնում ևս մեկ կարևոր իրողություն` բազմաթիվ առևտրատնտեսական ու այլ համատեղ նախագծերով ռուս-ադրբեջանական երկխոսության ակտիվացման համապատկերում սպառվում են Թուրքիայի արտաքին քաղաքականության ռեսուրսները կովկասյան ուղղությամբ: Պատճառներն ակնհայտ են` Անկարան ինքն է իրեն պատել իր տարածքային ամբողջականության համար վտանգավոր աշխարհաքաղաքական խնդիրներով սահմանի ամբողջ տրամագծով ու Ռուսաաստանի աջակցության կարիքն ունի: Այդ պատճառով Մոսկվա-Բաքու ակտիվ երկխոսությունը Անկարայում չի ընկալվում, համենայն դեպս առայժմ, իբրև Ադրբեջանի վրա Թուրքիայի ազդեցության թուլացման տրենդ: Բայց Անկարան մեծ ուշադրությամբ է հետևում իրադարձությունների զարգացմանը: Պուտինի այցի նախօրեիյն Բաքվում է լինելու Էրդողանը` մասնակցելու թուրք գեներալ Նուրի փաշայի գլխավորած բանակի կողմից Բաքվի ազատագրման 100-ամյակի տոնակատարությանը: Վերջին անգամ Էրդողանը Թուրքիայում էր հուլիսին: Ռուսաստանի ու Իրանի հետ ալյանսում գտնվող Անկարան` այս ու այն կողմ է նետվում Իդլիբի խնդրի լուծման համար: Էրդողանը Իրանի, Ռուսաստանի ու Թուրքիայի նախագահների Թեհրանի հանդիպման ժամանակ պահանջեց այդ նահանգում հրադադար հայտարարել: Հետո հայտարարեց, որ մտադիր է ևս մեկ անգամ հանդիպել Պուտինին, իսկ հիմա ԱՄՆ-ի գլխավորած միջազգային կոալիցիային է կոչ արել միանալ Իդլիբի գործողությանը: Էրդողանի խաղը` փոխզիջումների խզման սահմանագծին, վկայում է միանգամից մի քանի աշխարհաքաղաքական հարթակներում գործելու բարդությունները:

Հեռանկարում մեծ է հավանականությունը, որ Թուրքիայի` ադրբեջանական ուղղությամբ Իրանի տարածաշրջանային հակառակորդի, շահերը կարող են փորձաքար դառնալ Անկարա-Թեհրան փոխհարաբերություններում: Մոսկվան ու Բաքուն դա տեսնում են ու լավ հասկանում են: Այդ պատճառով էլ` միմյանց ընդառաջ նրանց քայլերը` երկարամյա համագործակցության սահմանների ուրվագծումով, կարող են առանցքային նշանակություն ունենալ: Իհարկե, պետք չէ մոռանալ տարածաշրջանում Ռուսաստանի ամենամերձավոր դաշնակցի` Հայաստանի շահերը:
Ստանիսլավ Տարասով, REGNUM

Հ.Գ. Եթե ավելի պարզ` Մոսկվան փորձում է Բաքվին կտրել Անկարայից` ռուս-թուրքական հարաբերություններում Անկարայի անհնազանդության դրսևորումներից հետո և հնարավորինս կապել Իրանին: Իսկ ի՞նչ է տալու ի տրիտուր: Փաստացի` Հարավային Կովկասում Պուտինը ուզում է ձևավորել նոր առանցք` Մոսկվա-Թեհրան- Բաքու` դուրս թողնելով ոչ միայն Երևանին, այլև Անկարային: Եվ դա նոր գործընթաց չէ, պարզապես հիմա ստեղծվել են բարենպաստ պայմաններ ու շահերի համընկնումները թույլ են տալիս ավելի ազատ գործել: ԱՄՆ պատժամիջոցների տակ գտնվող երկու երկրների` Ռուսաստանի ու Իրանի հետ համագործակցության խորացման խայծը Բաքուն կուլ կտա՞` աչքի առաջ ունենալով նաև Անկարա-Վաշինգտոն խնդրահարույց հարաբերությունների պատճառով` ԱՄՆ-ի հետ իր հարցերը լոբբինգ անելու Անկարայի անկարողությունը: Իսկ ո՞րն է Թեհրանի դիրքորոշումը: Եթե Մոսկվային հաջողվի առաջ մղել իր գաղափարը և փաստաթղթային տեսք տալ` ի՞նչ ազդեցություն կունենա նոր ալյանսը Լեռնային Ղարաբաղի հարցի լուծման վրա: ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը պաշտոնական այցով կլինի Հայաստանում` լուրը հաստատել է ՌԴ նախագահի մամուլի խոսնակ Դմիտրի Պեսկովը: Այցի ժամկետները հստակեցված չեն: Ակնհայտորեն` տեղեկությունը պարիտետը պահելու նպատակ ունի, իսկ ժամկետը կախված է Բաքվում հաջողությունից կամ անհաջողությունից և Անկարայի դիմադրունակության մակարդակից:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Դիտվել է՝ 2832