«Կառավարությունը պետք է ֆինանսական աջակցություն ցուցաբերի ինքնամեկուսացված քաղաքացիներին»
24.03.2020 | 14:35
Համաշխարհային հանրության և տնտեսության վրա ազդող թիվ մեկ գործոնն այս պահին կորոնավիրուսն է, ու անկախ դրա հաղթահարմանն ուղղված ջանքերից և միջոցառումների արդյունավետությունից՝ այն փոխելու է գոյություն ունեցող հին աշխարհակարգը։ «Իրատեսի» հետ զրույցում նման տեսակետ հայտնեց «Լուսավոր Հայաստան» կուսակցության տնտեսական հանձնաժողովի ներկայացուցիչ, տնտեսագիտության թեկնածու, դոցենտ ԿԱՐԵՆ ՍԱՐԳՍՅԱՆԸ՝ ընդգծելով՝ իզուր չէ, որ աշխարհի առաջատար մի շարք երկրների առաջնորդներ համավարակը նույնականացնում են պատերազմի հետ։ Մինչ օրս միայն համաշխարհային պատերազմների պատճառով է փոփոխվել համաշխարհային քաղաքականության «տատուս քվոն», կայսրություններ ու գերտերություններ են կազմաքանդվել, փոխարենը ձևավորվել են նորերը։ Սակայն հասարակությունը արագ թափով է զարգանում, փոխվում են նաև պայքարի թատերաբեմերն ու միջոցները։ Համավարակը հզոր հարված էր գլոբալիստական քաղաքականությանն ու դրա հետևանքով ձևավորված վերազգային կառույցներին։ Սրա վառ ապացույցն է Հին աշխարհում՝ Եվրոպայում տիրող խառնաշփոթն ու ծանր վիճակը, երբ ականատես ենք լինում, թե ինչպես Եվրոպական Միության պետությունները փակում են իրենց սահմանները և մեկուսացվում հարևան պետություններից, չնայած դրանք նույն պետության առանձին «մասնիկներ» են։ Նույն ԵՄ-ն նույնիսկ ի զորու չեղավ ժամանակին արձագանքելու և աջակցություն ցուցաբերելու Իտալիային, որ իրեն պատուհասած աղետի հետ, փաստացի, մեն-մենակ մնաց։ Բայց չէ՞ որ ժամանակին ցուցաբերած օգնությունը կկանխեր համավարակի տարածումը նաև հարևան պետություններում: Հստակ է մի բան՝ աշխարհը նախկինը չի լինի, իսկ գլոբալիզմի թվացյալ այլընտրանքային քաղաքականությանը կփոխարինի ավելի ֆրագմենտար քաղաքականությամբ՝ հիմնված ներազգային շահերի ու գաղափարների վրա։ Այս ամենը կձևափոխի համաշխարհային առևտրի համակարգը՝ ելնելով նոր տնտեսական առաջնահերթություններից ու խնդիրներից,- նշում է տնտեսագետը:
-Փաստորեն տնտեսական նոր ուղղությո՞ւն է ձևավորվում աշխարհում:
- Բնականաբար: Ճգնաժամի բարեհաջող և սեղմ ժամկետում հաղթահարումից հետո համաշխարհային տնտեսությունը լուրջ փոփոխությունների կենթարկվի, անցում կկատարվի հետինդուստրիալ տնտեսակարգի։ Դրա ձևավորումը սկսվել էր դեռևս այս դարասկզբին, կորոնավիրուսի համավարակը, փաստորեն, էլ ավելի արագացրեց հետինդուստրիալ հասարակության ու տնտեսության ձևավորումը՝ հիմնված ժամանակակից տեխնոլոգիաների ու գործիքների վրա։ Ավելին՝ քանի որ համաշխարհային առևտուրը լուրջ հարվածներ է ստացել վերջին ամիսների ընթացքում, ապա ճգնաժամից հետո այն նույնպես անխուսափելի ձևափոխությունների կենթարկվի։ Պետությունները ստիպված կլինեն վերանայել ազգային տնտեսությունների կառուցվածքը՝ առաջնությունը տալով ներքին արտադրությունների խթանմանը՝ հատկապես բժշկական ապրանքների, սննդամթերների և առաջին սպառման ապրանքների ոլորտներում։ Բացի այդ՝ համավարակը կստիպի անցնել էկոլոգիապես ավելի անվտանգ արտադրությունների զարգացմանը, այսպես կոչված, «կանաչ տնտեսության» ձևավորմանը։
-Ստացվում է՝ սահմանների փակումն էական ազդեցություն է ունենալու կամ արդեն ունեցել է:
-Բնականաբար, սահմանների փակումը զգալի բացասական հետևանքներ կունենա բոլոր երկրների տնտեսությունների վրա, հատկապես այն երկրների, որտեղ զբոսաշրջությունը տնտեսության առաջնային ճյուղերից մեկն է: Հայաստանում, օրինակ, այդ ոլորտն այժմ լիակատար կաթվածահար վիճակում է: Արտագնա աշխատանքի մեկնող մեր հայրենակիցները, որ քիչ թիվ չեն կազմում, դեռ երկար ժամանակ չեն կարող դուրս գալ հանրապետությունից: Զգալի վնաս կարող են կրել արտահանմամբ զբաղվող արտադրությունները։ Սրան կարելի է հավելել նաև համաշխարհային շուկայում պղնձի գնանկման ազդեցությունը Հայաստանի հանքարդյունաբերության ոլորտի վրա, որ մեր տնտեսության առաջատար ճյուղերից մեկն է։ Սրան զուգահեռ, օրինակ, տեղեկատվական տեխնոլոգիաների, առցանց ծառայությունների ոլորտում բավական մեծ ակտիվություն է նկատվում: Համավարակի հաղթահարումից հետո նշված ոլորտները, բացառությամբ զբոսաշրջության, կարճ ժամանակում կվերականգնվեն: Վերոնշյալ հանգամանքներն էականորեն կանդրադառնան մեր երկրի թե՛ տնտեսական, թե՛ սոցիալական ոլորտի վրա։
-Պետության ղեկին կանգնածներն ասում են, թե հակաճգնաժամային միջոցառումներ են իրականացնում: Վարչապետ Փաշինյանն էլ ասաց, որ բիզնես գործունեություն իրականացնողներին պատրաստ են օժանդակելու: Խոսքը կարծես անտոկոս վարկ տրամադրելու մասին է, գործարարները կօգտվե՞ն դրանից:
-Պետությունը բանկի միջոցով պարտքով գումար է առաջարկում տնտեսավարողներին, որպեսզի վերջիններս աշխատավարձեր ու հարկեր վճարեն և այլ ծախսեր հոգան։ Սակայն, այդ գումարները, վաղ թե ուշ, պետք է վերադարձնեն պետական բյուջե։ Նման օժանդակությունը կարող է տեղին լինել, երբ, օրինակ, տնտեսավարողը կարճաժամկետ խնդիր ունի, ճգնաժամից տուժած ընկերությունների համար, բնականաբար, այս տեսակի աջակցությունը նպատակահարմար չէ, քանի որ խնդիրներն ավելի գլոբալ ու կարճ ժամանակահատվածում չեն կարող լուծվել: Ստացվում է՝ պետությունը ֆինանսական բեռը նվազեցնելու փոխարեն այն ավելի է մեծացնում։ Նման պարագայում անհրաժեշտ է ճգնաժամից առավել շատ տուժած կազմակերպություններին անհատույց պետական օժանդակություն տրամադրել, որպեսզի վերջիններս կարողանան հետագա գործունեությունն ապահովել ու պահպանել աշխատատեղերը։ Միանգամայն համակարծիք եմ Էդմոն Մարուքյանի այն տեսակետի հետ, որ պետությունը պետք է վճարի այս օրերին «տներում նստած» բոլոր քաղաքացիների աշխատավարձերը: Պետության կողմից, այսպես ասած, կարանտինային քայլերն իրականացվում են երկրի անվտանգության քաղաքականության շրջանակներում։ ՈՒստի, հարկադիր պարապուրդի մեջ գտնվող աշխատակիցները պետության կողմից պե՛տք է ստանան դրամական օժանդակություն՝ առօրյա նվազագույն կարիքները հոգալու համար: Աշխարհի մի շարք երկրներ ֆինանսական աջակցություն են ցուցաբերում ինքնամեկուսացված քաղաքացիներին, նույնը պետք է ակնկալել նաև հայրենի կառավարությունից։
-Հիմնական ի՞նչ խնդիրների առաջ են այսօր կանգնել գործրարները: Ռուսական շուկայում է ճգնաժամ, ինչը կարող է հանգեցնել արտահանման ծավալների կրճատմանը, մյուս կողմից՝ ներկրողներն են վնասներ կրում դոլարի արժևորման պայմաններում:
-Ներկա դրությամբ տուժում են թե՛ արտահանող, թե՛ ներմուծող ընկերությունները։ Իրավիճակի «մեղավորը» ոչ միայն կորոնավիրուսն է, այլ նաև նավթի գնի տատանողականությունը, ինչի պատճառով ռուսական ռուբլին զգալի արժեզրկվել է։ Վերոհիշյալ գործոններով պայմանավորված՝ Հայաստանում արժութային ճգնաժամ չեմ կանխատեսում։ Ավելի մտահոգիչ է այն հանգամանքը, երբ բոլոր երկրները փակում են սահմանները, դա բացասաբար է անդրադառնալու ինչպես արտահանման, այնպես էլ ներմուծման վրա։
-Ի՞նչ իրավիճակում կհայտնվի հատկապես փոքր բիզնեսը:
-Ամենախոցելի վիճակում փոքր բիզնեսն է, որ, չունենալով բավարար ֆինանսական ռեսուրսներ, կարող է ընդհուպ դադարեցնել գործունեությունը։ Դա էլ իր հերթին գործազրկություն կբերի ու բացասաբար կանդրադառնա երկրի սոցիալ-տնտեսական վիճակի վրա։ ՈՒստի այժմ պետական աջակցությունը փոքր բիզնեսին ոչ թե անհրաժեշտ, այլ պարտադիր քայլ է։ Իհարկե, խոսքը համատարած բոլոր փոքր ձեռնարկությունների մասին չէ, պետությունն այս հարցում կոնկրետ ու հասցեկան մոտեցում պետք է ցուցաբերի։
Սևակ ՎԱՐԴՈՒՄՅԱՆ
Հեղինակի նյութեր
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
.
.
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
-
Ասում են… Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ, իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ
-
Ասում են…
Ափսոսում ենք, որ ՀՀ ղեկավարությունը, ըստ ամենայնի, գիտակցված որոշում է կայացրել՝ վարել ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների հետևողական վատթարացման, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ամեն ինչում Ռուսաստանին մեղադրելու գիծ։ Դա, իհարկե, հարիր չէ դաշնակցային հարաբերություններին
-
Ասում են Պաղեստինյան ՀԱՄԱՍ-ը 10-20-100 անգամ ավելի քիչ զենք ունի, քան ունեին Լեռնային Ղարաբաղի հայերը և ադրբեջանական բանակը իսրայելական բանակը չէ։ Թող Հայաստանում մտածեն։
-
Ասում են… Որոշ երկրներ փորձում են խաթարել ԱՊՀ անդամների օրինական իշխանությունը, ավանդական արժեքները և իրավիճակն ամբողջությամբ: Անհրաժեշտ է կանխարգելիչ աշխատանք՝ ԱՊՀ երկրների անվտանգության ապահովման համար։
-
Ասում են… Ռուսաստանը և Բելառուսը օգուտ չունեն իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտությունից: ՈՒ՞մ է այն ձեռնտու Մեզ ու ռուսաստանցիներին կշտամբում են «Ձեռնտու է Ուկրաինան հետին պլան է մղվել» Լսեք, եկեք անկեղծ լինենք այն, որ մեր մասին սկսել են ավելի քիչ խոսել, թերևս, վատ չէ: Բայց ո՛չ այդ գնով։ Մարդիկ են զոհվում։ Ինչի՞ վրա ենք ուրախանալու։
-
Ասում են…
Աշխարհում արևմտյան ազդեցությունը հսկայական ռազմաֆինանսական բուրգ է, այն իրեն պահելու համար անընդհատ նոր «վառելիքի» կարիք ունի՝ ուրիշներին պատկանող բնական, տեխնոլոգիական, մարդկային ռեսուրսներ
-
Ասում են…
10 ամսվա շրջափակումից հետո՝ սեպտեմբերի 19-ին, ադրբեջանական զինված ուժերը դաժան հրետակոծության ենթարկեցին Լեռնային Ղարաբաղը։
Սիրտս կոտրվում է, երբ իմանում եմ Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված և Հայաստան զանգվածաբար փախչող հազարավոր հայ ընտանիքների ցավի, կորստի, մարդու իրավունքների կոպիտ խախտումների մասին:
-
Ասում են
Ադրբեջանը վերսկսել է պատերազմը Լեռնային Ղարաբաղի դեմ՝ գնդակոծելով խաղաղ բնակիչներին և քաղաքացիական ենթակառուցվածքները
-
Ասում են… Մենք առաջարկել ենք համաձայնության գալ Ադրբեջանի հետ այնպես, որ Քելբաջարն ու Լաչինը, նաև ամբողջ Ղարաբաղը, փաստացի մնան Հայաստանի իրավասության ներքո
-
Ասում են Ռուսաստանը գնահատում է Հայաստանի հետ կառուցողական հարաբերությունները, սակայն հնարավոր չէ համաձայնել վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի թեզերի հետ՝ ռուս խաղաղապահների առաքելության ձախողման մասին:
-
Ասում են… Ադրբեջանը խնդիր է դրել Արցախն ազատել հայ բնակչությունից, ստեղծել պայմաններ, որ հայերն այնտեղից գնան, ով կմնա՝ տեղահանել կամ կազմակերպել կոտորած Շատ հստակ է ծրագիրը:
-
Ասում են Ավելի քան 30000 երեխաներ և նրանց ընտանիքները Լեռնային Ղարաբաղում արդեն 8 ամիս է՝ գտնվում են շրջափակման և ավերակների մեջ։
-
Ասում են․․․ Թուրքական ցեղերը հայտնվել են 10-րդ դարում, 11-րդ դարում հասել են պատմական Հայաստանի տարածք: Այս հողի վրա հայերն ապրել են մթա 15-րդ դարից:
Տարածաշրջանային
