Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը նախատեսում է մայիսի 9-ին առաջին անգամ այցելել Սպիտակ տուն նախագահ Ջո Բայդենի պաշտոնավարումից հետո: Սա նշանակում է, որ վերականգնվում են այս երկրների ռազմական կապերը: Թուրքիայի կողմից ՆԱՏՕ-ին Շվեդիայի անդամակցության հաստատումից հետո Վաշինգտոնը 23 միլիարդ դոլար արժողությամբ պայմանագիր է ստորագրել՝ ամերիկյան արտադրության F-16 մարտական ինքնաթիռներ, հրթիռներ և ռումբեր Անկարային վաճառելու համար:                
 

Մի՛ գնա­ցեք մեր մա­նուկ­նե­րի, դե­ռա­հաս­նե­րի, հա­սա­րա­կու­թ­յան նկատ­մամբ այդ ա­հա­վոր ոճ­րա­գոր­ծու­թ­յա­նը

Մի՛ գնա­ցեք մեր մա­նուկ­նե­րի, դե­ռա­հաս­նե­րի, հա­սա­րա­կու­թ­յան նկատ­մամբ այդ ա­հա­վոր ոճ­րա­գոր­ծու­թ­յա­նը
01.05.2020 | 00:46
Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի գլ­խա­վո­րած, «թավ­շյա հե­ղա­փո­խու­թյուն» կոչ­վա­ծով իշ­խա­նու­թյան ե­կած կա­ռա­վա­րու­թյան օ­րեն­սդ­րա­կան նա­խա­ձեռ­նու­թյամբ ՀՀ Ազ­գա­յին ժո­ղո­վը շու­տով քն­նար­կե­լու է Լան­զա­րո­տի կոն­վեն­ցիան Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թյան կող­մից վա­վե­րաց­նե­լու հար­ցը, և կաս­կա­ծից դուրս է, որ ԱԺ-ի իշ­խող և իշ­խա­նա­կան «Իմ քայ­լը» խմ­բակ­ցու­թյան ձայ­նե­րի մե­ծա­մաս­նու­թյամբ Ազ­գա­յին ժո­ղո­վը նշ­ված կոն­վեն­ցիան վա­վե­րաց­նե­լու է, ե­թե հի­շյալ խմ­բակ­ցու­թյան պատ­գա­մա­վոր­նե­րը ժա­մա­նա­կին հա­մա­պա­տաս­խան հետևու­թյուն­ներ չա­նեն, ին­չի հույ­սը չա­փա­զանց չն­չին է:
Այ­դու­հետ մեր ծնող­նե­րը, ո­րոնք այ­սօր դպ­րոց­նե­րում ե­րե­խա­ներ ու­նեն, և նրանք, ո­րոնց ե­րե­խա­նե­րը հե­տա­գա­յում պետք է դպ­րոց գնան, մոտ ա­պա­գա­յում ա­կա­նա­տես են լի­նե­լու մի մղ­ձա­վան­ջի, ո­րը նույ­նիսկ ի­րենց ա­մե­նա­վատ ե­րա­զում չէին կա­րող պատ­կե­րաց­նել: Այս զգու­շա­ցու­մը կամ կան­խա­տե­սու­մը ո­մանց մի­գու­ցե չա­փա­զանց­ված թվա, բայց ե­րա­նի այդ­պես լի­ներ…
Ինչ­պես տե­ղե­կա­նում ենք ԱԺ-ի պաշ­տո­նա­կան կայ­քում զե­տեղ­ված լրատ­վու­թյու­նից, 2020 թ. ապ­րի­լի 27-ին ՀՀ ԱԺ մար­դու ի­րա­վունք­նե­րի պաշտ­պա­նու­թյան և հան­րա­յին հար­ցե­րի մշ­տա­կան հանձ­նա­ժո­ղո­վը, Նաի­րա Զոհ­րա­բյա­նի գլ­խա­վո­րու­թյամբ, գու­մա­րել է իր հեր­թա­կան նիս­տը, ո­րի ըն­թաց­քում պատ­գա­մա­վոր­նե­րը քն­նար­կել ու դրա­կան եզ­րա­կա­ցու­թյուն են տվել «Սե­ռա­կան շա­հա­գոր­ծու­մից և սե­ռա­կան բնույ­թի բռ­նու­թյուն­նե­րից ե­րե­խա­նե­րի պաշտ­պա­նու­թյան մա­սին» Եվ­րո­պա­յի խոր­հր­դի կոն­վեն­ցիան վա­վե­րաց­նե­լու մա­սին» հար­ցին: «Հիմ­նա­կան զե­կու­ցող ՀՀ ար­դա­րա­դա­տու­թյան նա­խա­րա­րի տե­ղա­կալ Քրիս­տի­նե Գրի­գո­րյա­նի տե­ղե­կաց­մամբ` Կոն­վեն­ցիան ստո­րագր­վել է 47, ու­ժի մեջ մտել 45 պե­տու­թյան հա­մար: Կոն­վեն­ցիան կոչ­ված է ա­պա­հո­վե­լու ե­րե­խա­նե­րի պաշտ­պան­վա­ծու­թյու­նը սե­ռա­կան շա­հա­գոր­ծու­մից և սե­ռա­կան բնույ­թի չա­րա­շա­հու­մից` հաս­տա­տե­լով ընդ­հա­նուր չա­փո­րո­շիչ­ներ և սահ­մա­նում­ներ: Կոն­վեն­ցիան հա­մա­լիր մի­ջազ­գա­յին գոր­ծիք է` միտ­ված ե­րե­խա­յի սե­ռա­կան շա­հա­գործ­ման կամ սե­ռա­կան բնույ­թի բռ­նու­թյուն­նե­րի կան­խար­գել­մա­նը, զո­հե­րի պաշտ­պա­նու­թյա­նը, պատ­շաճ քն­նու­թյուն ի­րա­կա­նաց­նե­լուն, ի­րա­զեկ­մա­նը և մի­ջազ­գա­յին հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյա­նը:
Փաս­տաթղ­թի վա­վե­րաց­մամբ ՀՀ-ն կս­տանձ­նի պար­տա­վո­րու­թյուն` ձեռ­նար­կե­լու անհ­րա­ժեշտ օ­րեն­սդ­րա­կան և այլ մի­ջո­ցա­ռում­ներ` ե­րե­խա­նե­րի սե­ռա­կան շա­հա­գործ­ման ու սե­ռա­կան բռ­նու­թյան բո­լոր ձևե­րը կան­խար­գե­լե­լու և դրան­ցից պաշտ­պա­նե­լու հա­մար»:
Հի­մա հաս­կա­նանք, թե խոս­քը ե­րե­խա­նե­րի սե­ռա­կան շա­հա­գործ­ման ու սե­ռա­կան բռ­նու­թյան բո­լոր ձևե­րը կան­խար­գե­լե­լու և դրան­ցից պաշտ­պա­նե­լու հա­մար կոն­վեն­ցիա­յում անհ­րա­ժեշտ հա­մար­ված ինչ ի­րա­զեկ­ման մա­սին է նաև, ո­րը Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թյու­նում, մեր հան­րակր­թա­կան դպ­րոց­նե­րում, թերևս նաև հե­ռուս­տա­տե­սու­թյամբ և այլ կերպ ան­խու­սա­փե­լիո­րեն ի­րա­կա­նաց­վե­լու է, քա­նի որ, ինչ­պես նշ­ված է ԱԺ-ի վե­րոն­շյալ պաշ­տո­նա­կան տե­ղե­կատ­վու­թյան մեջ, «Փաս­տաթղ­թի վա­վե­րաց­մամբ ՀՀ-ն կս­տանձ­նի պար­տա­վո­րու­թյուն` ձեռ­նար­կե­լու անհ­րա­ժեշտ օ­րեն­սդ­րա­կան և այլ մի­ջո­ցա­ռում­ներ…»:
Լան­զա­րո­տում 2007 թ. հոկ­տեմ­բե­րի 25-ին ստո­րագր­ված «Սե­ռա­կան շա­հա­գոր­ծու­մից և սե­ռա­կան բնույ­թի բռ­նու­թյուն­նե­րից ե­րե­խա­նե­րի պաշտ­պա­նու­թյան մա­սին» Եվ­րո­պա­յի խոր­հր­դի կոն­վե­ցիան (հա­կիրճ` Լան­զա­րո­տի կոն­վեն­ցիա) իր ան­վա­նու­մով այն­քան ան­մեղ, անվ­տանգ, մինչև իսկ օգ­տա­կար և անհ­րա­ժեշտ է թվում, որ ան­տե­ղյակ մարդ­կանց Հա­յաս­տա­նում այս կոն­վեն­ցիա­յի ու դրա վա­վե­րաց­ման դեմ ընդ­դի­մա­ցող, պայ­քա­րող, կոն­վեն­ցիա­յի վա­վե­րա­ցումն ան­թույ­լատ­րե­լի հա­մա­րող ան­ձինք նույ­նիսկ կա­րող են թվալ ե­րե­խա­նե­րի սե­ռա­կան շա­հա­գործ­ման և սե­ռա­կան բռ­նու­թյուն­նե­րի կողմ­նա­կից­ներ: Ի­հար­կե, դա բնավ այդ­պես չէ, որևէ նոր­մալ մարդ, ա­ռա­վել ևս` հա­յը, չի կա­րող կողմ լի­նել այդ ան­նե­րե­լի հան­ցա­գոր­ծու­թյուն­նե­րին: Բնա­կա­նա­բար, հարց կա­ռա­ջա­նա` բա այդ դեպ­քում ին­չու՞ են ո­մանք, այդ թվում նաև` մենք, դեմ հի­շյալ կոն­վեն­ցիա­յին ու դրա վա­վե­րաց­մա­նը: Բա­ցատ­րենք…
Կոն­վեն­ցիա­յի պաշ­տո­նա­կան խայ­տա­ռակ թարգ­մա­նու­թյան 6-րդ հոդ­վա­ծի («Ե­րե­խա­նե­րի ու­սու­ցու­մը») հա­մա­ձայն, «Յու­րա­քան­չյուր Կողմ պետք է ձեռ­նար­կի անհ­րա­ժեշտ օ­րեն­սդ­րա­կան կամ այլ մի­ջո­ցա­ռում­ներ ա­պա­հո­վե­լու հա­մար, որ­պես­զի ե­րե­խա­նե­րը տար­րա­կան և միջ­նա­կարգ կր­թու­թյուն ստա­նա­լու ժա­մա­նակ տե­ղե­կա­նան սե­ռա­կան շա­հա­գործ­ման և սե­ռա­կան բռ­նու­թյան հետ կապ­ված վտան­գի հետ, ինչ­պես նաև ի­րենց պաշտ­պա­նե­լու մի­ջոց­նե­րի մա­սին՝ հա­մա­ձայն ի­րենց կա­րո­ղու­թյուն­նե­րի: Նման տե­ղե­կատ­վու­թյու­նը, որ անհ­րա­ժեշ­տու­թյան դեպ­քում նաև ծնող­նե­րի հետ հա­մա­գոր­ծակ­ցե­լով, պետք է տրա­մադր­վի սե­ռա­կան դաս­տիա­րա­կու­թյան ա­ռա­վել ընդ­հա­նուր հա­մա­տեքս­տում և հար­կա­վոր է ա­ռան­ձին ու­շադ­րու­թյուն հատ­կաց­նել վտան­գա­վոր ի­րա­վի­ճակ­նե­րի վրա, մաս­նա­վո­րա­պես՝ կապ­ված տե­ղե­կատ­վա­կան և հա­ղոր­դակ­ցու­թյան նոր տեխ­նո­լո­գիա­նե­րի օգ­տա­գործ­ման հետ»:
Սա նշա­նա­կում է, որ կոն­վեն­ցիա­յի վա­վե­րա­ցու­մից հե­տո Հա­յաս­տա­նը պար­տա­վոր­ված է լի­նե­լու ձեռ­նար­կել և ձեռ­նար­կե­լու է օ­րեն­սդ­րա­կան և այլ մի­ջո­ցա­ռում­ներ` ա­պա­հո­վե­լու հա­մար, որ­պես­զի ե­րե­խա­նե­րը տար­րա­կան և միջ­նա­կարգ կր­թու­թյուն ստա­նա­լու ժա­մա­նակ տե­ղե­կա­նան սե­ռա­կան շա­հա­գործ­ման և սե­ռա­կան բռ­նու­թյան հետ կապ­ված վտան­գի մա­սին, ինչ­պես նաև ի­րենց պաշտ­պա­նե­լու մի­ջոց­նե­րի մա­սին՝ հա­մա­ձայն ի­րենց կա­րո­ղու­թյուն­նե­րի: Ըն­դգ­ծում ենք` նաև տար­րա­կան կր­թու­թյուն ստա­նա­լու ժա­մա­նակ…
Հան­րակր­թա­կան դպ­րոց­նե­րում «Սե­ռա­կան դաս­տիա­րա­կու­թյուն» կամ, այս­պես կոչ­ված, «Մշա­կու­թա­յին մար­դա­բա­նու­թյուն» ա­ռար­կա­յի դա­սա­վանդ­մամբ (ա­ռար­կա­յի կամ մի­ջո­ցի ան­վա­նումն այս դեպ­քում կարևոր չէ) մեր ե­րե­խա­նե­րին, նրանց թվում նաև` 6-12 տա­րե­կան­նե­րին, մինչև 8-րդ դա­սա­րա­նում «Կեն­սա­բա­նու­թյուն. ՄԱՐԴ» ա­ռար­կա­յի դա­սա­վան­դու­մը, տե­ղե­կաց­նե­լու, բա­ցատ­րե­լու, սո­վո­րեց­նե­լու են (հնա­րա­վոր է նաև` պատ­կեր­նե­րով, տե­սա­նյու­թե­րով), թե ի­րեն­ցից ինչ են ներ­կա­յաց­նում սե­ռա­կան օր­գան­նե­րը, ինչ բան են սե­ռա­կան հա­րա­բե­րու­թյու­նը և սե­ռա­կան բռ­նու­թյու­նը, ինչ է կա­տար­վում դրա­նից հե­տո, ին­չու են ան­թույ­լատ­րե­լի սե­ռա­կան շա­հա­գոր­ծու­մը և սե­ռա­կան բռ­նու­թյու­նը, դրանց հետ կապ­ված ինչ վտանգ­ներ կան, ինչ­պես պետք է պաշտ­պա­նեն ի­րենց՝ հա­մա­ձայն ի­րենց կա­րո­ղու­թյուն­նե­րի, այ­սինքն` պաշտ­պա­նու­թյան ինչ մի­ջոց­ներ կան: Ին­չի՞ է հան­գեց­նե­լու սա, ո՞րն է սրա հետ կապ­ված վտան­գը…
Խն­դիրն այն է, որ տար­րա­կան դա­սա­րան­նե­րի ա­շա­կերտ­նե­րին և մինչև 8-րդ դա­սա­րա­նի ա­շա­կերտ­նե­րին վե­րոն­շյալ տե­ղե­կու­թյուն­նե­րը տա­լով, նրանց շր­ջա­նում արթ­նաց­վե­լու կամ ա­ռա­ջաց­վե­լու է վա­ղա­ժամ (ի­րենց տա­րի­քին չհա­մա­պա­տաս­խա­նող) և, բնա­կա­նա­բար, ա­նա­ռողջ հե­տաք­րք­րու­թյուն ի­րենց սե­ռա­կան օր­գան­նե­րի, սե­ռա­կա­նու­թյան, ինչ­պես նաև հե­տաք­րք­րու­թյուն ու ձգ­տում սե­ռա­կան հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի նկատ­մամբ, ինչն ինք­նին գայ­թակ­ղիչ է: Այդ­պի­սով խթան­վե­լու են սե­ռա­կան հա­րա­բե­րու­թյուն­ներ (հիմ­նա­կա­նում կա­մա­վոր, ա­ռանց բռ­նու­թյան) իբրև բա­րի նպա­տակ­նե­րով հենց այդ տե­ղե­կու­թյուն­նե­րը ստա­ցած շատ դե­ռա­հաս­նե­րի, նե­րա­ռյալ` նույ­նա­սեռ ան­ձանց միջև, ին­չը Լան­զա­րո­տի կոն­վեն­ցիան վա­վե­րաց­րած Եվ­րո­պա­յի խոր­հր­դի ան­դամ, ինչ­պես նաև ե­րե­խա­նե­րին սե­ռա­կան վա­ղա­ժամ և ան­թույ­լատ­րե­լի տե­ղե­կու­թյուն­ներ տվող արևմտյան բազ­մա­թիվ եր­կր­նե­րում ար­դեն իսկ զանգ­վա­ծա­յին դրսևո­րում ու­նի: Ինչ­պես Սա­տա­նա­յի, այն­պես էլ նրա երկ­րա­յին կա­մա­կա­տար­նե­րի, ծա­ռա­նե­րի ձե­ռա­գի­րը նույնն է` գայ­թակ­ղե­լու մի­ջո­ցով…
Տար­րա­կան դա­սա­րան­նե­րի ա­շա­կերտ­նե­րը, նրան­ցից ա­վե­լի բարձր տա­րի­քի ա­շա­կերտ­նե­րը վե­րոն­շյալ տե­ղե­կու­թյուն­նե­րը ստա­նա­լով, կորց­նե­լու են ի­րենց տա­րի­քին բնո­րոշ ան­մե­ղու­թյու­նը, ինչ­պես նաև սե­ռա­կա­նի առն­չու­թյամբ ա­մո­թի զգա­ցումն առն­վազն ի­րենց հա­սա­կա­կից­նե­րի և ի­րենց տա­րի­քին մոտ գտն­վող ան­ձանց շր­ջա­նում, իսկ ա­մոթն այն գլ­խա­վոր տար­բե­րա­կիչ հատ­կա­նիշ­նե­րից մեկն է, թերևս ա­մե­նագլ­խա­վո­րը, ո­րով մար­դը տար­բեր­վում է ա­նա­սու­նից, կեն­դա­նա­կան աշ­խար­հի բո­լոր մյուս ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րից: Ա­հա թե ին­չին է ձգ­տում Սա­տա­նան` իր երկ­րա­յին կա­մա­կա­տար­նե­րի, վե­ցա­նոց­նե­րի բա­նա­կի հետ միա­սին:
Ե­րե­խա­նե­րին վա­ղա­ժամ սե­ռա­կան բնույ­թի տե­ղե­կու­թյուն­ներ տված բազ­մա­թիվ եր­կր­նե­րում դե­ռա­հաս­նե­րի միջև սե­ռա­կան հա­րա­բե­րու­թյուն­ներն այն­պի­սի զանգ­վա­ծա­յին բնույթ են ստա­ցել, որ ՄԱԿ-ի գլ­խա­վոր քար­տու­ղար Ան­տո­նիու Գու­տե­րե­շը նոր կո­րո­նա­վի­րու­սի հա­մա­վա­րա­կի վտան­գա­վոր հե­տևանք­նե­րի առն­չու­թյամբ մոտ եր­կու շա­բաթ ա­ռաջ զգու­շաց­րեց «Կա նաև վտան­գը նրա, որ աղ­ջիկ­նե­րը թող­նեն դպ­րո­ցը, ին­չը կհան­գեց­նի դե­ռա­հաս­նե­րի շր­ջա­նում հղիու­թյան դեպ­քե­րի ա­ճի»: Ստաց­վում է, որ դպ­րոցն է նրանց ինչ-որ չա­փով զբա­ղեց­նում, իսկ ա­ռանց դպ­րո­ցի, նրանք ի­րենց ու­շադ­րու­թյու­նը, հե­տաք­րք­րու­թյու­նը տա­լու են, ժա­մա­նա­կը հատ­կաց­նե­լու են սե­ռա­կան հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րին, ին­չը հան­գեց­նե­լու է դե­ռա­հաս­նե­րի շր­ջա­նում հղիու­թյան դեպ­քե­րի ա­ճի: Կա­րո՞ղ եք նման ի­րա­վի­ճակ պատ­կե­րաց­նել Հա­յաս­տա­նում հի­մա, երբ դե­ռա­հաս զա­վակ­ներ ու­նե­ցող­նե­րիդ ե­րե­խա­նե­րը նույն­պես դպ­րոց չեն գնում… Ի­հար­կե՛ ոչ: Իսկ գի­տե՞ք ին­չու… Ո­րով­հետև նրանց միտքն ու հո­գին բա­րի նպա­տակ­ներ պատր­վա­կե­լով, դեռ չեն հասց­րել զանգ­վա­ծա­բար պղ­տո­րել ու պղ­ծել:
Պա­տա­հա­կան չէ, որ «Կեն­սա­բա­նու­թյուն. ՄԱՐԴ» ա­ռար­կա­յի դա­սա­վան­դու­մը հան­րակր­թա­կան դպ­րոց­նե­րում սկս­վում է ոչ թե, ա­սենք, 5-րդ, 6-րդ, 7-րդ, այլ 8-րդ դա­սա­րա­նից: Դա ինչ-որ մե­կի կամ մի քա­նի­սի կող­մից հենց այն­պես, քմա­հա­ճա­բար չի ո­րոշ­վել, դրա հետևում գի­տա­կան լուրջ հիմք կա, փոր­ձա­ռու հո­գե­բան­ներ, ման­կա­վարժ­ներ, սո­ցիո­լոգ­ներ են աշ­խա­տել, հե­տա­զո­տել են և ո­րո­շել, որ հաշ­վի առ­նե­լով ե­րե­խա­նե­րի հո­գե­բա­նա­կան ու մտա­վոր զար­գաց­ման մա­կար­դա­կը, միայն այդ տա­րի­քից կա­րե­լի է նրանց փո­խան­ցել տվյալ ա­ռար­կա­յով նա­խա­տես­ված գի­տե­լիք­նե­րը, ո­րոնք, ի դեպ, շատ ան­մեղ մի բան են թվա­լու այն ա­մե­նի հան­դեպ, ին­չը հի­շյալ կոն­վեն­ցիա­յի վա­վե­րա­ցու­մից հե­տո լց­նե­լու են մեր ե­րե­խա­նե­րի գլու­խը:
Ա­վե­լին. «թավ­շյա հե­ղա­փո­խու­թյուն» կոչ­վա­ծով իշ­խա­նու­թյան ե­կած­նե­րից շա­տե­րը դեռ մտա­դիր են հաս­նել նաև ԱԺ-ում Ստամ­բու­լյան կոն­վեն­ցիա­յի վա­վե­րաց­մա­նը, ո­րը լայն ի­րա­վունք­ներ է ա­պա­հո­վում ԼԳԲՏ ան­ձանց, ընդ­հան­րա­պես, այ­լա­սեր­ված­նե­րի հա­մար: Ներ­կա­յիս իշ­խա­նա­վոր­նե­րի մի մա­սը մտա­դիր է նաև հան­րակր­թա­կան դպ­րոց­նե­րում «Մշա­կու­թա­յին մար­դա­բա­նու­թյուն» ա­ռար­կա­յի դա­սա­վանդ­մամբ գեն­դե­րա­յին հա­վա­սա­րու­թյուն քա­րո­զել, գեն­դե­րա­յին խտ­րա­կա­նու­թյու­նից զերծ սե­ռա­կան դաս­տիա­րա­կու­թյուն տալ, սե­ռա­կան փոք­րա­մաս­նու­թյուն­նե­րի, նրանց «ի­րա­վունք­նե­րի», մաս­նա­վո­րա­պես` այ­լա­սեր­ման քա­րո­զի «ի­րա­վուն­քի» հան­դեպ հան­դուր­ժո­ղա­կա­նու­թյուն ձևա­վո­րել ա­շա­կերտ­նե­րի շր­ջա­նում, նրանց բա­ցատ­րել բազ­մա­զա­նու­թյան կարևո­րու­թյու­նը, նե­րա­ռյալ` հո­մո­սեք­սուա­լու­թյան, ըստ ի­րենց, կարևոր սե­ռա­կա­նու­թյուն լի­նե­լը, սե­ռա­կա­նու­թյան պատ­մու­թյուն և, ան­կախ ան­ձի սե­ռա­կան կողմ­նո­րո­շու­մից, նրա հան­դեպ խտ­րա­կա­նու­թյան բա­ցա­ռում ու­սու­ցա­նել…
Անդ­րա­դառ­նանք դար­ձյալ Լան­զա­րո­տի կոն­վեն­ցիա­յին, մաս­նա­վո­րա­պես` կոն­վեն­ցիա­յի 18-րդ հոդ­վա­ծին («Սե­ռա­կան բռ­նու­թյուն»): Այն մեջ­բե­րում ենք ամ­բող­ջու­թյամբ.
«1. Յու­րա­քան­չյուր Կողմ պետք է ձեռ­նար­կի անհ­րա­ժեշտ օ­րեն­սդ­րա­կան կամ այլ մի­ջո­ցա­ռում­ներ՝ քրեա­կան պա­տաս­խա­նատ­վու­թյուն սահ­մա­նե­լու հետևյալ մի­տում­նա­վոր գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի հա­մար,
ա) սե­ռա­կան բնույ­թի գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րով զբաղ­վե­լը ե­րե­խա­յի հետ, ո­րը, հա­մա­ձայն ազ­գա­յին օ­րեն­սդ­րու­թյան հա­մա­պա­տաս­խան դրույթ­նե­րի, դեռևս չի հա­սել օ­րեն­քով սահ­ման­ված տա­րի­քի նման գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րով զբաղ­վե­լու հա­մար,
բ) ե­րե­խա­յի հետ սե­ռա­կան բնույ­թի գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րով զբաղ­վե­լը, երբ`
-կի­րառ­վում են հար­կադ­րանք, ուժ կամ սպառ­նա­լիք­ներ, կամ
-տեղ է գտ­նում ե­րե­խա­յի նկատ­մամբ ու­նե­ցած վս­տա­հու­թյան, իշ­խա­նու­թյան կամ ազ­դե­ցու­թյան չա­րա­շա­հում, այդ թվում և ըն­տա­նի­քի ներ­սում, կամ
-չա­րա­շահ­վում է ե­րե­խա­յի ա­ռանձ­նա­պես ան­պաշտ­պան վի­ճա­կը, մաս­նա­վո­րա­պես սահ­մա­նա­փակ մտա­վոր կամ ֆի­զի­կա­կան ու­նա­կու­թյուն­նե­րի կամ կախ­վա­ծու­թյան մեջ գտն­վե­լու հան­գա­մանք­նե­րում:
2. Վե­րը նշ­ված 1-ին կե­տի նպա­տակ­նե­րից ել­նե­լով յու­րա­քան­չյուր Կողմ պետք է սահ­մա­նի այն տա­րի­քը, մինչև ո­րը ար­գել­վում է ե­րե­խա­յի հետ սե­ռա­կան բնույ­թի գոր­ծո­ղու­թյուն­ներ կա­տա­րել:
3. 1ա) կե­տի դրույթ­նե­րը չեն տա­րած­վում ան­չա­փա­հաս­նե­րի միջև փո­խա­դարձ հա­մա­ձայ­նու­թյամբ կա­տար­վող սե­ռա­կան բնույ­թի գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի վրա»:
Ստաց­վում է, որ ըստ կոն­վեն­ցիա­յի 18-րդ հոդ­վա­ծի, քրեա­կան պա­տաս­խա­նատ­վու­թյուն սահ­մա­նե­լու անհ­րա­ժեշ­տու­թյուն չկա, երբ ան­չա­փա­հաս ան­ձը, ա­սենք, 17 տա­րե­կան, սե­ռա­կան բնույ­թի գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րով է զբաղ­վել ե­րե­խա­յի հետ, ո­րը, հա­մա­ձայն ազ­գա­յին օ­րեն­սդ­րու­թյան հա­մա­պա­տաս­խան դրույթ­նե­րի, դեռևս չի հա­սել օ­րեն­քով սահ­ման­ված տա­րի­քի` նման գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րով զբաղ­վե­լու հա­մար (կա­րող է լի­նել նույ­նիսկ, ա­սենք, 6 տա­րե­կան), միայն թե քրեա­կան պա­տաս­խա­նատ­վու­թյուն չսահ­մա­նե­լու հա­մար նա­խա­պայ­ման է ան­չա­փա­հաս­նե­րի միջև սե­ռա­կան բնույ­թի գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի` փո­խա­դարձ հա­մա­ձայ­նու­թյամբ կա­տար­ված լի­նե­լու հան­գա­ման­քը: Ա­հա սա է Լան­զա­րո­տի կոն­վեն­ցիա­յի հե­ղի­նակ­նե­րի ու նրանց հետևում կանգ­նած­նե­րի բա­րո­յա­կա­նու­թյու­նը:
Լան­զա­րո­տի կոն­վեն­ցիան կոչ­ված լի­նե­լով ա­պա­հո­վե­լու սե­ռա­կան շա­հա­գոր­ծու­մից և սե­ռա­կան բնույ­թի բռ­նու­թյուն­նե­րից ե­րե­խա­նե­րի պաշտ­պա­նու­թյուն, մյուս կող­մից տե­ղիք է տա­լիս դե­ռա­հաս­նե­րի շր­ջա­նում վա­ղա­ժամ սե­ռա­կան հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի, և, որ­քան էլ տա­րօ­րի­նակ թվա, թերևս նաև խթա­նում ե­րե­խա­նե­րի սե­ռա­կան շա­հա­գոր­ծում և նրանց հան­դեպ սե­ռա­կան բնույ­թի բռ­նու­թյուն­ներ:
Հարց է ա­ռա­ջա­նում` Լան­զա­րո­տի կոն­վեն­ցիան ընդ­հան­րա­պես մեզ անհ­րա­ժե՞շտ է, ե­թե մի պահ հա­մա­րենք, թե կոն­վեն­ցիա­յի վտան­գա­վոր, ոչ հե­ռա­վոր ա­պա­գա­յում մեր մա­նուկ­նե­րի և դե­ռա­հաս­նե­րի հո­գե­բա­նու­թյու­նը խե­ղող, մեր հա­սա­րա­կու­թյան մեջ լուրջ խն­դիր­նե­րի հան­գեց­նող դրույթ­նե­րը գո­յու­թյուն չու­նեն: Ո՛չ: Ո­րով­հետև ա­ռանց այդ կոն­վեն­ցիա­յի վա­վե­րաց­ման, ըն­դուն­ման էլ, Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թյու­նը ե­րե­խա­յի սե­ռա­կան շա­հա­գործ­ման կամ սե­ռա­կան բնույ­թի բռ­նու­թյուն­նե­րի կան­խար­գել­ման, զո­հե­րի պաշտ­պա­նու­թյան, պատ­շաճ քն­նու­թյուն ի­րա­կա­նաց­նե­լու, հա­մա­պա­տաս­խան տա­րի­քի ա­շա­կերտ­նե­րի ի­րա­զեկ­ման և մի­ջազ­գա­յին հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան նպա­տա­կով ար­դեն իսկ ու­նի անհ­րա­ժեշտ օ­րեն­սդ­րու­թյու­նը (ՀՀ Սահ­մա­նադ­րու­թյուն, ՀՀ քրեա­կան օ­րենս­գր­քի և ՀՀ քրեա­կան դա­տա­վա­րու­թյան օ­րենս­գր­քի հա­մա­պա­տաս­խան հոդ­ված­ներ, ՄԱԿ-ի «Ե­րե­խա­յի ի­րա­վունք­նե­րի մա­սին» կոն­վեն­ցիա, ո­րը ՀՀ-ում ու­ժի մեջ է դեռ 1993 թ. հու­լի­սի 22-ից, «Ե­րե­խա­յի ի­րա­վունք­նե­րի մա­սին» ՀՀ օ­րենք և այլն): Ա­վե­լին, ե­թե կա­րի­քը լի­նի, Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թյու­նը, ա­ռանց Լան­զա­րո­տի կոն­վեն­ցիա­յի վա­վե­րաց­ման, հի­մա և ա­ռա­ջի­կա­յում նույն­պես, կա­րող է ձեռ­նար­կել հա­վե­լյալ օ­րեն­սդ­րա­կան և այլ մի­ջո­ցա­ռում­ներ վե­րը նշ­ված ուղ­ղու­թյուն­նե­րով:
Ա­վե­լին. կոն­վեն­ցիա­յի վա­վե­րաց­ման անհ­րա­ժեշ­տու­թյու­նը ՀՀ-ում բա­ցա­կա­յում է նաև այն ա­ռու­մով, որ Հա­յաս­տա­նում, ի հա­մե­մատ Լան­զա­րո­տի կոն­վեն­ցիան վա­վե­րաց­րած Եվ­րո­պա­յի խոր­հր­դի ան­դամ շա­տու­շատ պե­տու­թյուն­նե­րի, ե­րե­խա­նե­րի սե­ռա­կան շա­հա­գործ­ման և սե­ռա­կան բնույ­թի բռ­նու­թյուն­նե­րի դեպ­քերն ուղ­ղա­կի չն­չին են: Չն­չին են, ո­րով­հետև Հա­յաս­տա­նը դեռ չի վա­վե­րաց­րել, կի­րա­ռել Լան­զա­րո­տի կոն­վեն­ցիան: Ով­քեր կա­ռար­կեն վե­րոն­շյալ հետևու­թյա­նը, թող նախ և ա­ռաջ պա­տաս­խա­նեն հետևյալ հար­ցին` Լան­զա­րո­տի կոն­վեն­ցիան վա­վե­րաց­րած Եվ­րո­պա­յի խոր­հր­դի ան­դամ շա­տու­շատ պե­տու­թյուն­նե­րում սե­ռա­կան շա­հա­գործ­ման և սե­ռա­կան բնույ­թի բռ­նու­թյուն­նե­րի դեպ­քերն ին­չո՞ւ են ան­հա­մե­մատ ա­վե­լի շատ, քան նշ­ված կոն­վեն­ցիան չվա­վե­րաց­րած ՀՀ-ում, ե­թե Լան­զա­րո­տի կոն­վեն­ցիան իս­կա­պես ծա­ռա­յում է սե­ռա­կան շա­հա­գործ­ման և սե­ռա­կան բնույ­թի բռ­նու­թյուն­նե­րի կանխ­ման նպա­տա­կին, և ոչ թե հա­կա­ռա­կը:
Հա­յաս­տա­նում Լան­զա­րո­տի կոն­վեն­ցիա­յի վա­վե­րաց­ման, կի­րառ­ման անհ­րա­ժեշ­տու­թյան բա­ցա­կա­յու­թյան պա­րա­գա­յում, ին­չը վե­րը եր­կու փաս­տար­կով հիմ­նա­վո­րե­ցինք, ո՞րն է ՀՀ-ում Լան­զա­րո­տի կոն­վեն­ցիա­յի վա­վե­րաց­մա­նը գրե­թե ա­մեն կերպ ձգ­տող, այդ հար­ցում շա­հագր­գիռ ան­ձանց և ու­ժե­րի ի­րա­կան նպա­տա­կը, ե­թե ոչ հենց մեր մա­նուկ­նե­րի և դե­ռա­հաս­նե­րի հո­գե­բա­նու­թյու­նը խե­ղե­լը, միտ­քը պղ­տո­րե­լը, նրանց ի­րենց տա­րի­քին բնո­րոշ ան­մե­ղու­թյու­նից զր­կե­լը, խո­շոր հաշ­վով և հե­ռան­կա­րում` մեր հա­սա­րա­կու­թյան այ­լա­սե­րու­մը, քա­նի որ այ­սօր­վա մա­նուկ­նե­րը և դե­ռա­հաս­նե­րը վաղ­վա չա­փա­հաս քա­ղա­քա­ցի­ներն են:
Ար­թուր ՀՈՎ­ՀԱՆ­ՆԻ­ՍՅԱՆ
Դիտվել է՝ 9663

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ