Մանրամասն որոնում (արխիվ)
19.04.2024
 
Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 
Նորություններ » Առանց այն էլ հե­ղա­փո­խա­կա­նաց­ված երկ­րում հե­ղա­փո­խու­թ­յուն ա­նե­լու փոր­ձը հի­մա­րու­թ­յուն է

Առանց այն էլ հե­ղա­փո­խա­կա­նաց­ված երկ­րում հե­ղա­փո­խու­թ­յուն ա­նե­լու փոր­ձը հի­մա­րու­թ­յուն է

Առանց այն էլ հե­ղա­փո­խա­կա­նաց­ված երկ­րում հե­ղա­փո­խու­թ­յուն ա­նե­լու փոր­ձը հի­մա­րու­թ­յուն է
17.12.2019 | 01:37
Ես բազ­միցս եմ գրել մեր տա­րա­ծաշր­ջա­նում ի­րա­նա­կան գոր­ծո­նի մա­սին և միշտ հիմ­նա­վո­րել եմ իմ տե­սա­կե­տը, ո­րով­հե­տեև, որ­պես հե­ղի­նակ, ու­նեմ ըն­թա­ցիկ պա­հի գլ­խա­վոր խնդ­րի իմ պատ­կե­րաց­ման ի­րա­վուն­քը։ Ընդ ո­րում, չպետք է վկա­յա­կո­չել այն, որ հիմ­նախ­նդ­րի իմ պատ­կե­րա­ցու­մը ես ներ­կա­յաց­նում եմ հա­մաշ­խար­հա­յին հան­րու­թյան ու­շադ­րու­թյու­նը գրա­ված ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րից 10-20 օր հե­տո։ Վեր­լու­ծա­կան աշ­խա­տան­քը չի են­թադ­րում հապ­ճեպ «ճչոց­ներ». անհ­րա­ժեշտ է գի­տակ­ցել կա­տար­վա­ծը և հետևել հե­տա­գա ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րին ու քայ­լե­րին։ Ի­րա­նում նո­յեմ­բե­րի 16-17-ի ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րը, ո­րոնք մենք ար­դեն լու­սա­բա­նել ենք և ան­վա­նել «բեն­զի­նա­յին խռո­վու­թյուն­ներ», ճիշտ է՝ չհա­ջող­ված, շա­րու­նա­կում են հու­զել շա­տե­րի երևա­կա­յու­թյու­նը, այդ թվում՝ նրանց, ով­քեր կեղ­ծա­վո­րա­բար ի­րենց հա­մա­րում են «Ի­րա­նի ժո­ղովր­դի բա­րե­կամ­ներ»։ Բայց զար­մա­նա­լի է, որ և՛ նրանք, և՛ Ի­րա­նի ի­րա­կան բա­րե­կամ­նե­րից շա­տե­րը չեն հաս­կա­նում մի պարզ ճշ­մար­տու­թյուն. հե­ղա­փո­խու­թյան, թե­կուզ և Իս­լա­մա­կան, ռել­սե­րով ըն­թա­ցող եր­կի­րը չի կա­րող տե­ղա­փոխ­վել այլ «հե­ղա­փո­խու­թյուն­նե­րի ռել­սե­րի վրա»։ Դա բա­ցառ­ված է  առն­վազն այն­քան ժա­մա­նակ, քա­նի դեռ աշ­խար­հում ըն­դուն­ված է միաստ­վա­ծու­թյու­նը։ Իսկ որ­պես­զի նման ան­հա­վա­տա­լի բան կա­տար­վի, պետք է «ջնջ­վեն» հու­դա­յա­կա­նու­թյու­նը, քրիս­տո­նեու­թյու­նը, հե­տո էլ՝ իս­լա­մը։
Աբ­րա­հա­մա­կան ե­րեք կրոն­նե­րի ան­հե­տաց­ման մա­սին մեր ա­սածն այն դի­տում­նե­րից է բխում, ո­րոնք մենք ա­րե­ցինք Երևա­նում նո­յեմ­բե­րի 22-ին տե­ղի ու­նե­ցած ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րի ֆո­նին, այ­սինքն՝ Ի­րա­նում բո­ղո­քի գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րից 5 օր և այդ բո­ղոք­նե­րից օգտ­վել փոր­ձող­նե­րի զին­ված ե­լույթ­նե­րը ի­րա­նա­կան ու­ժա­յին­նե­րի և ժո­ղովր­դա­կան «Բա­սիջ» աշ­խար­հա­զո­րի կող­մից ճն­շե­լուց 6 օր հե­տո։ Մենք մի­տում­նա­վոր ենք ըն­դգ­ծում «ժո­ղովր­դա­կան» բա­ռը։ Ի­րա­նի ներ­սում «հին­գե­րորդ շա­րա­սյու­նե­րի» կազ­մա­կեր­պիչ­նե­րը ոչ մի կերպ չեն հաս­կա­նում, որ այդ երկ­րում ար­տա­քին թշ­նա­մի­նե­րին դի­մադ­րու­թյուն կազ­մա­կեր­պող մար­մին­նե­րը գո­յու­թյուն ու­նեն տաս­նյակ տա­րի­ներ, և Ի­րա­նը Ի­րաք կամ Սի­րիա չէ, որ­տեղ ժո­ղովր­դա­կան աշ­խար­հա­զո­րե­րը կազ­մա­կերպ­վում էին հապ­ճե­պո­րեն, ծան­րա­գույն պա­տե­րազմ­նե­րի պայ­ման­նե­րում։ ՈՒ­րեմն, ի՞նչ էր տե­ղի ու­նե­ցել Երևա­նում։ Մի խումբ ան­հաս­կա­նա­լի մար­դիկ, ո­րոնք գո­ռում և եր­գում էին պարս­կե­րեն, նախ 10-11 հո­գով գոռ­գո­ռա­ցին Կա­ռա­վա­րա­կան տան մոտ, այ­նու­հետև ուղևոր­վե­ցին դե­պի Հա­յաս­տա­նում Ի­րա­նի դես­պա­նու­թյուն, որ­տեղ կրկ­նե­ցին ի­րենց գոռ­գո­ռո­ցը, բայց մի հե­տաքր­քիր հա­վե­լու­մով։ Ինչ­պես հա­ղոր­դել են հայ­կա­կան հե­ռուս­տաա­լիք­նե­րը, սույն «ա­ջակ­ցու­թյան խում­բը» (բայց ու՞մ էր ա­ջակ­ցում. բո­ղոք­ներն Ի­րա­նում նո­յեմ­բե­րի 22-ին վե­րա­ճե­ցին իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի և ու­ժա­յին­նե­րի հետ հա­մե­րաշ­խու­թյան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի) վան­կար­կում էր. «Կոր­չի՛ ա­յա­թո­լա Խա­մե­նեին», «Կոր­չի՛ իս­լա­մը»։ Ըստ տվյալ­նե­րի, ո­րոնք կա­րիք ու­նեն ստուգ­վե­լու և վե­րաս­տուգ­վե­լու, «Ի­րա­նի բո­ղո­քա­վոր­նե­րին ա­ջակ­ցող» (այն էլ՝ 5-6 օր հե­տո) սույն խում­բը Հա­յաս­տան է ե­կել Արևմտյան Եվ­րո­պա­յից։ Ա­յո, Արևմուտ­քում ի­րա­նա­կան ծա­գում ու­նե­ցող­ներ շատ կան, ո­րոնք Ի­րա­նի քա­ղա­քա­ցի չեն։ Արևմուտ­քում (Ֆրան­սիա­յում և Անգ­լիա­յում) հիմ­նա­վոր­վել է ի­րա­նա­կան «Մո­ջա­հե­դին է Հալք» (ՄԷՀ) ա­հա­բեկ­չա­կան խմ­բա­վո­րու­մը, բայց սրանք ակն­հայ­տո­րեն Ի­րա­նի քա­ղա­քա­ցի չէին, մա­նա­վանդ որ Երևա­նում դեմք­նե­րը փա­կել էին բժշ­կա­կան դի­մակ­նե­րով։
Իմ տվյալ­նե­րով, ի­րա­նա­կան դես­պա­նու­թյան պաշ­տո­նա­պես լիա­զոր­ված ան­ձը հան­դի­պում է ու­նե­ցել վար­չա­պետ Փա­շի­նյա­նի շր­ջա­պա­տի ա­մե­նա­բարձ­րաս­տի­ճան պաշ­տո­նյա­նե­րից մե­կի հետ, որն ի­հար­կե փոր­ձել է շփո­թեց­նել ի­րան­ցի դի­վա­նա­գե­տին, թե Հա­յաս­տա­նը ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան եր­կիր է, բո­լոր բո­ղոք­նե­րը թույ­լատր­վում են և այլն։ Շատ ան­միտ ար­դա­րա­ցում է, ե­թե հաշ­վի առ­նենք, որ Ի­րանն ա­ռանց որևէ դժ­վա­րու­թյան կա­րող է հենց Երևա­նում ձեր­բա­կա­լել, ա­սենք, ԱՄՆ-ի ԿՀՎ-ի գոր­ծա­կա­լին, ինչ­պես դա ե­ղավ ըն­թա­ցիկ տար­վա ամ­ռա­նը, երբ ի­րա­նա­կան մար­մին­ներն ար­ձա­նագ­րե­ցին ԿՀՎ-ի լր­տե­սա­պե­տի հան­դի­պու­մը նրա ի­րան­ցի գոր­ծա­կա­լի հետ երևա­նյան սր­ճա­րան­նե­րից մե­կում։ Չէ՞ որ ի­րա­նա­կան դիվ­կազ­մը մո­տի­կից է դի­տել և դի­տում բա­ցար­ձա­կա­պես ա­մեն ինչ, որ կա­տար­վում է Երևա­նում 2018-2019-ին, ոչ թե օգտ­վում է Թեհ­րա­նից ե­կող հրա­հանգ­նե­րից։ Ի­րա­նա­կան դես­պա­նա­տա­նը խնամ­քով ու ման­րա­մաս­նո­րեն ու­սում­նա­սի­րում են բա­ռա­ցիո­րեն այն ա­մե­նը, որ գր­վում կամ հն­չեց­վում է Հա­յաս­տա­նում ա­մե­նա­տար­բեր հար­ցե­րի ու խն­դիր­նե­րի կա­պակ­ցու­թյամբ։ ՈՒս­տի հաս­կա­նա­լի է ի­րան­ցի­նե­րի տա­րա­կու­սան­քով լի մտա­հո­գու­թյու­նը, որ, ի­մա­նա­լով կամ կռա­հե­լով Արևմուտ­քից ժա­մա­նած խմ­բի մտադ­րու­թյուն­նե­րը, ոչ մե­կը Երևա­նում Ի­րա­նի դես­պա­նա­տան մոտ չու­ղար­կեց ոս­տի­կա­նու­թյան կամ նույ­նիսկ ԱԱԾ-ի ու­ժեր։ Իսկ ե­թե «բո­ղո­քա­վոր­նե­րին ա­ջակ­ցող­նե­րը» դես­պա­նու­թյան դեմ ա­հա­բեկ­չու­թյու՞ն ձեռ­նար­կեին։ Ինք­նըս­տին­քյան հաս­կա­նա­լի է, որ Փա­շի­նյա­նի մեր­ձա­վոր շր­ջա­պա­տին հա­սած ի­րան­ցի դի­վա­նա­գետն իր հեր­թին պա­տաս­խա­նել է, որ իր եր­կիրն էլ ու­նի ա­մե­նա­ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան ի­րա­վուն­քը՝ պաշտ­պա­նե­լու իր շա­հե­րը և իր դի­վա­նա­գետ­նե­րի անվ­տան­գու­թյու­նը, նույ­նիսկ տվյալ մի­ջո­ցա­ռում­նե­րը (շա­հե­րի պաշտ­պա­նու­թյան և դի­վա­նա­գետ­նե­րի անվ­տան­գու­թյան) կան­խիչ կեր­պով ի­րա­կա­նաց­նե­լու ի­րա­վուն­քը, որ­տեղ էլ պա­հանջ­վի և ինչ էլ պա­հանջ­վի։ Կաս­կա­ծից դուրս է, որ Հա­յաս­տա­նի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը չեն ի­մա­նա, թե ինչ պա­տաս­խա­նեն Ի­րա­նի դի­վա­նա­գետ­նե­րին ու իշ­խա­նու­թյուն­նե­րին և լուռ կմ­նան։
Դր­վագն ինք­նին պեր­ճա­խոս է, ուս­տի չենք էլ ու­զում հրա­պա­րա­կավ կաս­կած հայտ­նել, որ Հա­յաս­տա­նի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը հիա­նա­լի գի­տեին, թե դա գոռ­գո­ռա­ցող­նե­րի ինչ խումբ է, ու­մից է ո­գեշ­նչ­վում, ինչ փո­ղե­րով կամ խոս­տում­նե­րով։ Բայց քա­նի որ գոռ­գո­ռա­ցող­նե­րի կող­քին «նշ­մար­վել» է Ի­րա­նի ինչ-որ նախ­կին քա­ղա­քա­ցի, հայ­կա­կան ծագ­մամբ, որն այժմ «Ա­զա­տու­թյուն» ռա­դիո­կա­յա­նի աշ­խա­տա­կից է, ֆի­նան­սա­վոր­վում է ԱՄՆ-ի Կոնգ­րե­սի մի­ջոց­նե­րից, ա­պա կնե­րեք։ Մեծ անմ­տու­թյուն կլի­ներ ար­տա­սահ­մա­նյան, մաս­նա­վո­րա­պես ա­մե­րի­կյան հա­տուկ ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րի կող­մից Ի­րա­նի քա­ղա­քա­ցի­նե­րի խա­ղաղ բո­ղո­քը փո­ղո­ցա­յին ջար­դե­րի ու կռիվ­նե­րի վե­րա­ծե­լու փոր­ձին կամ ա­հա Հա­յաս­տա­նի մայ­րա­քա­ղա­քում վե­րոն­շյալ «ա­ջակ­ցու­թյան գոր­ծո­ղու­թյա­նը» մաս­նակ­ցե­լը ժխ­տե­լը։ Ե­թե Հա­յաս­տա­նում լի­ներ ազ­գա­յին կողմ­նո­րոշ­մամբ ԱԱԾ, ա­պա Ի­րա­նի հա­մա­պա­տաս­խան հա­տուկ ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րի հետ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյամբ հա­կա­հե­տա­խույզ­նե­րը Երևա­նում ար­դեն կի­մա­նա­յին հա­կաի­րա­նա­կան ե­լույ­թի և կազ­մա­կեր­պիչ­նե­րին, և՛ մաս­նա­կից­նե­րին, կբա­ցա­հայ­տեին կա­պե­րը և այլն։
Հար­ցը ի­մաս­տա­վոր­ման ու մշակ­ման կա­րիք ու­նի, ո­րով­հետև այ­սօր շա­տե­րին է հե­տաք­րք­րում, թե ինչ­պի­սին է Ի­րա­նում ու նրա շուրջ ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րի զար­գաց­ման հե­ռան­կա­րը։ Կյան­քը ցույց է տվել, որ Ի­րա­նին պետք չեն «բա­նակ­ցու­թյուն­ներ փո­ղո­ցի հետ», այն ոչ ՈՒկ­րաի­նա է, ոչ Հա­յաս­տան։ Օ­րի­նակ, այն պն­դու­մը, որ ե­թե ի­րա­նա­կան իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը «փո­ղո­ցա­յին զի­ջում­նե­րի» չգ­նան, ա­պա «ներ­քա­ղա­քա­կան ա­պա­կա­յու­նաց­ման գոր­ծըն­թաց­ներն ուժ կհա­վա­քեն ու կա­րող են ու­նե­նալ ա­մե­նաան­հա­վա­նա­կան հետևանք­ներ», զուրկ է հիմ­քե­րից։ Ընդ ո­րում, այդ պն­դու­մը հն­չեց­րել է ռուս հայտ­նի փոր­ձա­գետ Ստա­նիս­լավ Տա­րա­սո­վը։ Պետք է պար­զա­պես ի­մա­նալ Ի­րա­նի պատ­մու­թյու­նը. ինչ­պես շա­հի օ­րոք, այն­պես էլ Իս­լա­մա­կան հե­ղա­փո­խու­թյու­նից հե­տո Ի­րա­նը եր­բեք չի գնա­ցել «փո­ղո­ցի հետ հա­մա­ձայ­նու­թյան»։ Ի­րա­նում չի­նա­կան Տյա­նան­մին հրա­պա­րա­կի օ­րի­նա­կը միշտ ա­վե­լի հաս­կա­նա­լի է ե­ղել։ Իսկ ընդ­հան­րա­պես ո՞ր փո­ղո­ցի հետ «հա­մա­ձայ­նու­թյան գալ»։ Չն­չին փոք­րա­մաս­նու­թյա՞ն, թե՞ ճն­շող մե­ծա­մաս­նու­թյան։ Նո­յեմ­բե­րի 21-ին Ի­րա­նի ա­վե­լի քան 1000 խո­շոր քա­ղաք­նե­րի փո­ղոց­նե­րում հան­րա­հա­վաք­ներ ու ցույ­ցեր էին ըն­թա­նում, ո­րոնց մաս­նա­կից­նե­րը պա­հան­ջում էին դա­տել սադ­րիչ­նե­րին և օ­տա­րերկ­րյա հա­տուկ ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րի գոր­ծա­կալ­նե­րին։ Այդ զանգ­վա­ծա­յին շար­ժումն ընդ­գր­կեց հա­րյու­րա­հա­զա­րա­վոր ի­րան­ցի­նե­րի։ Տե­ղին են հետևյալ հար­ցե­րը.
1) աշ­խար­հի տար­բեր մայ­րա­քա­ղաք­նե­րում ո՞վ է այդ­քան ան­բա­րեխղ­ճո­րեն հա­մո­զել բազ­մա­թիվ փոր­ձա­գետ­նե­րի, որ Ի­րա­նում «շատ շու­տով իշ­խա­նա­փո­խու­թյուն կլի­նի»,
2) Ի­րա­նի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րն ին­չի՞ մա­սին պետք է «հա­մա­ձայ­նու­թյան գան» փո­ղո­ցի հետ, ո­րով քայ­լող­նե­րի մե­ծա­մաս­նու­թյունն իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի կողմ­նա­կիցն է։ Իսկ մի՞­թե ժո­ղովր­դա­վա­րու­թյու­նը ա­մե­նա­թո­ղու­թյունն է փոք­րա­մաս­նու­թյան հա­մար և այլևս մե­ծա­մաս­նու­թյան իշ­խա­նու­թյու­նը չէ։ Եվ այս­պի­սի դի­տար­կում. զար­մա­նա­լի է, բայց ո՛չ Արևմուտ­քում, ո՛չ էլ ներ­կա­յիս Հա­յաս­տա­նում գործ­նա­կա­նում ո­չինչ չի գր­վել այն հա­րյուր­հա­զա­րա­վոր ի­րան­ցի­նե­րի մա­սին, ո­րոնք ևս բո­ղո­քի էին դուրս ե­կել նո­յեմ­բե­րի 21-ին, բայց բո­ղո­քում էին վարձ­կան­նե­րի և ա­հա­բե­կիչ­նե­րի ա­պօ­րի­նու­թյուն­նե­րի դեմ։ Որ­տե­ղի՞ց այդ ընտ­րո­ղա­կա­նու­թյու­նը և ի՞նչ ար­ժե, պա­րո­նայք լրագ­րող­ներ։
Նո­յեմ­բե­րի 17-ի թշ­նա­մա­կան ե­լույ­թի ճն­շու­մից հե­տո Ի­րա­նում ու­ժեղ թա­փով գոր­ծում էր հա­տուց­ման ա­նի­վը։ Իս­լա­մա­կան հե­ղա­փո­խու­թյան պա­հա­պան­նե­րի կոր­պու­սի (ԻՀՊԿ) ներ­կա­յա­ցու­ցիչ, գե­նե­րալ Ռա­մա­զան Շա­րի­ֆը նո­յեմ­բե­րի 24-ին հայ­տա­րա­րեց, որ ձեր­բա­կալ­ված են բո­ղոք­նե­րի և իշ­խա­նու­թյան ու ժո­ղովր­դի դեմ զին­ված ե­լույթ­նե­րի փոր­ձե­րի կազ­մա­կեր­պիչ­նե­րը։ Ըստ նրա, բո­ղոք­նե­րը կազ­մա­կեր­պել էին ար­գել­ված, այդ թվում՝ ան­ջա­տո­ղա­կան խմ­բա­վո­րում­նե­րը, ո­րոնք օգտ­վել էին երկ­րի մի շարք քա­ղա­քա­ցի­նե­րի դժ­գո­հու­թյու­նից։ Շա­րի­ֆը չբա­ցա­ռեց, որ ցու­ցա­րար­նե­րի հետևում կա­րող էին լի­նել մինչև 1979 թ. Ի­րա­նում տի­րած Մո­համ­մադ Ռե­զա Փահ­լա­վի շա­հի ըն­տա­նի­քի ան­դամ­նե­րը։ ԻՀՊԿ-ն Ալ­բորզ, Ֆարս, Թեհ­րան և Խու­զիս­տան նա­հանգ­նե­րում վեր­ջին բո­ղոք­նե­րի կազ­մա­կեր­պիչ­նե­րի զանգ­վա­ծա­յին ձեր­բա­կա­լու­թյուն­ներ է կա­տար­ել։ Ըստ գե­նե­րա­լի, ձեր­բա­կալ­վել են հա­րյու­րա­վոր մար­դիկ, որոնց մեծ մա­սը կա­պեր է ու­նե­ցել ար­տա­սահ­մա­նյան հա­տուկ ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րի հետ։ Զանգ­վա­ծա­յին բո­ղոք­ներ են ե­ղել առն­վազն 100 քա­ղա­քում, բայց նրանք ա­վարտ­վել են ե­րեք օ­րում, ին­չը վկա­յում է, որ ժո­ղո­վուր­դը չի պաշտ­պա­նել բո­ղո­քա­վոր­նե­րին։
Նույն օ­րը Քեր­ման­շա­հի նա­հան­գա­պետ Խու­շանգ Բազ­վան­դը հայ­տա­րա­րեց, որ ան­կար­գու­թյուն­նե­րի ըն­թաց­քում ձեր­բա­կալ­վել են «Իս­լա­մա­կան պե­տու­թյուն» (ԻՊ), «Մո­ջա­հե­դին Է Հալք» (ՄԷՀ) և «Քրդս­տա­նում ա­զատ կյան­քի կու­սակ­ցու­թյուն» (ՔԱԿԿ) ա­հա­բեկ­չա­կան խմ­բե­րի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ։ Այդ ե­րեք խմ­բերն Ի­րա­նում ճա­նաչ­ված են հան­ցա­վոր, իսկ ՄԷՀ-ի ա­հա­բե­կիչ­նե­րին վեր­ջերս Ֆրան­սիա­յի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը ո­րո­շել են ար­տաք­սել ի­րենց երկ­րից։ Բազ­վան­դը նշել է, որ «բո­ղոք­նե­րում» հս­տակ նշ­մար­վում է օ­տա­րերկ­րա­ցի­նե­րի հետ­քը, իսկ բո­ղոք­նե­րի բո­լոր պատ­վի­րա­տու­նե­րը վա­ղուց հայտ­նի են։
Բո­լոր հիմ­քե­րը կան հա­մա­րե­լու, որ Երևա­նում Ի­րա­նի դես­պա­նա­տան մոտ գոռ­գո­ռա­ցող­նե­րի մեծ մա­սը նա­խորդ օ­րը Հա­յաս­տան էր ժա­մա­նել Փա­րի­զից։ Այ­սինքն, տե­սա­կա­նո­րեն նրանք կա­րող են կապ ու­նե­նալ ա­հա­բեկ­չա­կան ՄԷՀ խմ­բա­վոր­ման փա­րի­զյան կա­ռույց­նե­րի հետ։ Այժմ Հա­յաս­տա­նում ա­հա­բե­կիչ­ներն ա­զատ զբոս­նում են, ինչ­պես «Սաս­նա ծռեր» խմ­բի ան­դամ­նե­րը, ո­րոնք մե­ղադր­վում են 2016 թ. ամ­ռա­նը ՊՊԾ Է­րե­բու­նու գն­դում ոս­տի­կան­նե­րի սպա­նու­թյան հա­մար։ Ի դեպ, ան­հաս­կա­նա­լի է, թե ուր են «կո­րել» «Սաս­նա ծռեր» խմ­բա­վոր­ման կող­մից զանգ­վա­ծա­յին գոր­ծո­ղու­թյան նա­խա­պատ­րաս­տու­թյան մե­ղադ­րան­քով 2018 թ. ապ­րի­լի 21-ին Հա­յաս­տա­նի ԱԱԾ-ի կող­մից ձեր­բա­կալ­ված ա­հա­բե­կիչ­նե­րը, ո­րոնք մտա­դիր էին 100-150 կա­ռա­վար­վող ա­կան­ներ և այլ պայ­թու­ցիկ սար­քեր տե­ղադ­րե­լու։ Որ­տե՞ղ։ Երևա­նում՝ «Դալ­մա մո­լում»... Կա­մուրջ­նե­րի մոտ կամ վրա... Բնա­կե­լի տնե­րի մոտ կամ մեջ... Օ­պե­րա­յում... ՈՒ­զում էին սար­սա­փի մթ­նո­լորտ ստեղ­ծել երկ­րում։ 19 մարդ էր կապ­ված «Սաս­նա ծռե­րի» հետ, միայն վե­ցը ձեր­բա­կալ­վեց։ Բայց թե որ­տեղ են նրանք, Հա­յաս­տա­նի քա­ղա­քա­ցի­նե­րը չգի­տեն։ Իսկ որևէ մե­կը գի­տի՞։ Այդ պատ­ճա­ռով շատ չենք զար­մա­նա, ե­թե հան­կարծ պարզ­վի, որ Հա­յաս­տա­նի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը կան­խամ­տած­ված կեր­պով եր­կիր են թո­ղել ի­րա­նա­կան ՄԷՀ ա­հա­բեկ­չա­կան խմ­բա­վոր­ման մարդ­կանց...
Վե­րա­դառ­նանք Ի­րա­նին։ Խիստ հատ­կան­շա­կան է, որ հենց նո­յեմ­բե­րի 24-ին Ի­րա­նի ժո­ղովր­դի ա­ռաջ հան­դես ե­կավ նաև Ի­րա­նի ազ­գա­յին անվ­տան­գու­թյան բարձ­րա­գույն խոր­հր­դի (ԱԱԲԽ) նա­խա­գահ, դեր­ծո­վա­կալ Ա­լի Շամ­խա­նին։ Նա հայտ­նեց, որ ԻՀՊԿ-ն կան­խել է Ի­րա­նի հա­րա­վի Է­սե­լուե գա­զի հան­քա­վայ­րի դեմ ա­հա­բեկ­չու­թյու­նը. «Է­սե­լուեի վրա պլա­նա­վոր­ված հար­ձա­կու­մը կանխ­ված է։ Հնա­րա­վոր է, որ թշ­նա­մին ու­զում էր վրեժ լու­ծել սաու­դյան օ­բյեկտ­նե­րի վրա ե­մե­նյան «Ան­սա­րու­լահ» շարժ­ման հար­ձակ­ման հա­մար, բայց ան­հա­ջո­ղու­թյան մատն­վեց»։ Ըստ Շամ­խա­նիի, այդ ա­մե­նը ե­ղել է օ­տա­րերկ­րյա հա­տուկ ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րի հետ կապ­ված ան­ձանց ձեռ­քի գոր­ծը։ Դեր­ծո­վա­կա­լից մեկ օր ա­ռաջ Ի­րա­նի կա­ռա­վա­րու­թյան պաշ­տո­նա­կան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ Ա­լի Ռա­բիին կա­ռա­վա­րու­թյան նիս­տի կո­ղաս­րա­հում հայտ­նել էր թշ­նա­մի­նե­րի կող­մից Է­սե­լուեի նավ­թա­մու­ղի օ­բյեկտ­նե­րը պայ­թեց­նե­լու ջան­քե­րի, Շի­րա­զում կա­պի հա­մա­կար­գե­րի և ԻԻՀ մի շարք ռազ­մա­կան կենտ­րոն­նե­րի վրա հար­ձակ­ման պլան­նե­րի մա­սին։ Նույն օ­րը ԻՀՊԿ-ի հրա­մա­նա­տա­րի տե­ղա­կալ, դեր­ծո­վա­կալ Ա­լի Ֆա­դա­վին լրագ­րող­նե­րին հայտ­նել է, որ ան­կար­գու­թյուն­նե­րին ԱՄՆ-ի պաշ­տո­նա­կան ան­ձանց ա­ջակ­ցու­թյու­նը ե­ղել է ա­ղա­ղա­կող, «և այդ մա­սին հենց ի­րենք են հայ­տա­րա­րել»։ Նա ափ­սո­սանք է հայտ­նել, որ մի շարք եր­կր­ներ պաշտ­պա­նել են հան­ցա­գործ­նե­րի բռ­նի գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը, ո­րոնք փոր­ձում էին օգտ­վել բո­ղո­քից, և ըն­դգ­ծել է. «40 տա­րի ԱՄՆ-ը չա­րա­գոր­ծու­թյուն­ներ է կա­տա­րել Ի­րա­նա­կան հե­ղա­փո­խու­թյան դեմ և 40 տա­րի պար­տու­թյուն կրել»։ Ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րը տե­սան, թե ինչ ծանր պար­տու­թյուն հասց­վեց 48 ժա­մում, ա­սել է նա՝ նկա­տի ու­նե­նա­լով ան­կար­գու­թյուն­նե­րի դեմ պայ­քա­րում Ի­րա­նի անվ­տան­գու­թյան ու­ժե­րի հա­ջո­ղու­թյու­նը 48 ժամ­վա ըն­թաց­քում։ «Թշ­նա­մի­նե­րին մեր ու­ղեր­ձը նույնն է, ինչ 40 տա­րի ա­ռաջ, բայց տար­բե­րու­թյունն այն է, որ մենք օ­րե­ցօր ա­վե­լի ու­ժեղ ենք դառ­նում»,- հայ­տա­րա­րել է դեր­ծո­վա­կալ Ֆա­դա­վին։
Նո­յեմ­բե­րի 24-ին Ի­րա­նի խոր­հր­դա­րա­նի պատ­գա­մա­վոր Ջո­մա­լի Ջա­ֆար­զա­դեն հայ­տա­րա­րեց, որ բո­ղոք­նե­րին ԱՄՆ-ի մի­ջամ­տե­լը դար­ձել է ան­ցյալ շա­բաթ հա­մա­ցան­ցի ան­ջատ­ման պատ­ճառ­նե­րից մե­կը։ Ըստ քաղ­գործ­չի, հաշ­վի առ­նե­լով ի­րա­վի­ճա­կը երկ­րում, հա­մա­ցան­ցի ան­ջա­տու­մը միակ բա­նա­կան լու­ծումն էր։ Նա նշեց, որ խոր­հր­դա­րա­նը այլ կա­ռույց­նե­րի հետ մաս­նակ­ցե­լու է հայ­րե­նա­կան ՏՏ ըն­կե­րու­թյուն­նե­րի կրած վնա­սը հաշ­վե­լուն, նաև ըն­դգ­ծեց, որ խոր­հր­դա­րա­նը դա­տա­պար­տում է ԱՄՆ-ի պատ­ժա­մի­ջոց­նե­րը Ի­րա­նի տե­ղե­կատ­վա­կան տեխ­նո­լո­գիա­նե­րի նա­խա­րար Մո­հա­մադ Ջահ­րո­միի նկատ­մամբ։ Հի­շեց­նենք, որ Ի­րա­նի ԱԱԲԽ-ն կար­գադ­րել էր երկ­րում ան­ջա­տել հա­մա­ցան­ցը, որ բո­ղո­քող­նե­րը չկա­րո­ղա­նան հա­մա­կար­գել ի­րենց գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը, բայց ար­դեն նո­յեմ­բե­րի 21-ին նա­հանգ­նե­րի մեծ մա­սում հա­մա­կարգ­չա­յին կա­պը վե­րա­կան­գն­վել էր։
Ի­րա­նի ԱԳՆ պաշ­տո­նա­կան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ Աբ­բաս Մու­սա­վին նո­յեմ­բե­րի 25-ին հայ­տա­րա­րեց, որ «բո­ղոք­նե­րին այլ եր­կր­նե­րի ցույց տված պաշտ­պա­նու­թյու­նը մի­ջամ­տու­թյուն է Ի­րա­նի ներ­քին գոր­ծե­րին»։ Մար­դիկ խա­ղաղ բո­ղո­քե­լու ի­րա­վունք ու­նեն, սա­կայն ան­կար­գու­թյուն­նե­րին մաս­նակ­ցել են նաև «ա­հա­բեկ­չա­կան ու­ժեր»։ «Բո­ղոք­նե­րին ԱՄՆ-ի մի­ջամ­տու­թյու­նը բնավ Ի­րա­նի ժո­ղովր­դի հան­դեպ բա­րի կամ­քի նշան չէ,- ա­սել է դի­վա­նա­գե­տը։- Ակն­հայտ է, որ Վա­շինգ­տոնն ու­զում է ա­վե­լաց­նել լար­վա­ծու­թյու­նը և ար­դյուն­քում ի­րա­կա­նաց­նել պե­տա­կան հե­ղաշր­ջում։ ԱՄՆ-ը ցան­կա­նում է մարդ­կանց սադ­րե­լով ճն­շում գոր­ծադ­րել կա­ռա­վա­րու­թյան վրա, բայց նրա դա­վադ­րու­թյուն­ներն ա­նօ­գուտ են, քա­նի որ մարդ­կանց զանգ­ված­նե­րը պատ­րաստ են պաշտ­պա­նե­լու ի­րա­նա­կան կա­ռա­վա­րու­թյա­նը»։ Իսկ Ի­րա­նի Սահ­մա­նադ­րու­թյան պա­հա­պան­նե­րի խոր­հր­դի պաշ­տո­նա­կան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ Աբ­բա­սա­լի Քադ­խո­դա­յին հայ­տա­րա­րել է, որ Եվ­րո­պա­յի և Ա­մե­րի­կա­յի կող­մից բո­ղո­քա­վոր­նե­րին պաշտ­պա­նե­լու ար­տա­հայ­տու­թյու­նը պետք է կանխ­վի մի­ջազ­գա­յին դա­տա­րա­նի կող­մից։ Պաշ­տո­նյան ի­րա­նա­կան իշ­խա­նու­թյուն­նե­րին կոչ ա­րեց, որ Մի­ջազ­գա­յին դա­տա­րա­նում ԵՄ-ին և ԱՄՆ-ին դա­տի տան «պե­տա­կան ու մաս­նա­վոր սե­փա­կա­նու­թյան ոչն­չա­ցու­մը, հրա­զե­նով մարդ­կանց սպա­նու­թյու­նը և Ի­րա­նի տա­րած­քում քաո­սի ստեղ­ծու­մը» պաշտ­պա­նե­լու հա­մար։ Նա բարձր գնա­հա­տեց Լոն­դո­նում Ի­րա­նի դես­պան Հա­միդ Բա­յե­դի­նե­ժա­դի հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րը՝ ուղղ­ված Արևմուտ­քի այն հա­կաի­րա­նա­կան քա­րոզ­չա­կան ԶԼՄ-նե­րի դեմ, ո­րոնք պաշտ­պա­նել են ան­կար­գու­թյուն­ներն Ի­րա­նի տա­րած­քում։ Դա­տա­կան իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը խոս­տա­ցել են, որ կու­սում­նա­սի­րեն յու­րա­քան­չյուր ձեր­բա­կալ­վա­ծի մեղ­քը, և ա­մեն մե­կը կս­տա­նա կա­տա­րած հան­ցա­գոր­ծու­թյա­նը հա­մա­չափ պա­տիժ։
Սեր­գեյ ՇԱ­ՔԱՐ­ՅԱՆՑ
Դիտվել է՝ 6006

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ

ԲեռնելԲեռնել

Ասում են...

. .

Տարածաշրջանային

Մեծ խաղը շարունակվելու է՝ առանց հայկական գործոնը հաշվի առնելու

Մեծ խաղը շարունակվելու է՝ առանց հայկական գործոնը հաշվի առնելու

Դեռևս վաղ է համակողմանիորեն գնահատել ռուս խաղաղապահների ելքը Արցախից՝ տեղեկատվության սղության պատճառով: Վարկածները, հիփոթեզները շատ են...

Սոցցանցային գրառումներ

Պետության անունից գործողը կրկնակի պատասխանատու պիտի լինի օրենքի առաջ
Պետության անունից գործողը կրկնակի պատասխանատու պիտի լինի օրենքի առաջ

Բաժնի բոլոր նորությունները »

«Իրատես» թերթի արխիվից

Եվրասիականության թուրքական բաղադրիչը
Եվրասիականության թուրքական բաղադրիչը

Բաժնի բոլոր նորությունները »

Ծաղրանկարչի կսմիթ

Բիզնես համագործակցություն պետության հովանու ներքո
Բիզնես համագործակցություն պետության հովանու ներքո
2024 © Irates.am
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Մեջբերումներ անելիս ակտիվ հղումը Irates.am-ին պարտադիր է: Կայքի հոդվածների մասնակի կամ ամբողջական հեռուստառադիոընթերցումն առանց Irates.am-ին հղման արգելվում է: Կայքում արտահայտված կարծիքները պարտադիր չէ, որ համընկնեն կայքի խմբագրության տեսակետին: Գովազդների բովանդակության համար կայքը պատասխանատվություն չի կրում: Էլեկտրոնային հասցե՝ info@irates.am
ԲաժանորդագրվելԳործընկերներՀետադարձ կապ
.