«Պոեզիան ընտրում ենք և դարձնում ընթերցողի առօրյայի, շաբաթվա մի մասը»

Գրող-ընթերցող յուրատեսակ հանդիպում է խոստանում տարեվերջին լույս ընծայված «Ոչ մի շաբաթ առանց բանաստեղծության» ընտրանի-օրագիրը: Այն ներկայացնում է անցնող երկուսուկես տասնամյակում գրական մամուլում, առանձին գրքերում ընդգրկված ու նաև անտիպ՝ 52 բանաստեղծի 52 բանաստեղծություն: Կազմել և խմբագրել է գրականագետ ՀԱՅԿ ՀԱՄԲԱՐՁՈՒՄՅԱՆԸ: Հետաքրքրվեցինք` ինչպե՞ս է կատարվել բանաստեղծությունների ընտրությունը, ի՞նչ սկզբունքներով է կազմվել ընտրանին:

«Շատ է խոսվում այն մասին, որ ժամանակակից ընթերցողը, թե՛ մեզանում, թե՛ աշխարհում, շատ քիչ է կարդում պոեզիա: Բանաստեղծական շատ ու տարբեր գրքեր են հրատարակվում, և ընթերցողը չի կարողանում թացը չորից տարբերել, հաճախ նույնիսկ գրականագետները դժվարությամբ են կողմնորոշվում այս բազմազանության մեջ: Այս դեպքում մենք պոեզիան ընտրում ենք և դարձնում ընթերցողի առօրյայի, շաբաթվա մի մասը»,- ասաց Հայկ Համբարձումյանը:
Ինչ վերաբերում է ընտրանու ձևաչափին, ապա մի էջում շաբաթվա օրերն են` նշումների համար համապատասխան տեղերով, մյուսում` մեկ բանաստեղծի մեկ բանաստեղծություն, բանաստեղծի լուսանկարը, նաև տեղեկություն ժողովածուի մասին, որտեղ ընդգրկված է տվյալ ստեղծագործությունը:

Ինչպես նշվում է առաջաբանում, հրատարակելու նպատակը գրական պարբերականներում կամ գրադարակներում նիրհող գրքերում տեղ գտած և հանրության լայն շրջանակներին ու հատկապես նոր ընթերցողին անծանոթ անկախության շրջանի պոեզիայի ներկայացումն է նոր ձևաչափով: «Կան հեղինակներ,- մանրամասնեց մեր զրուցակիցը,- որոնք 90-ականներին ակտիվ են եղել, հրատարակվել են, ժողովածուներ ունեն, բայց այսօր գրական դաշտից դուրս են: Կարծում եմ` արժե, որ նրանց ստեղծագործությունները կրկին հիշվեն: Ընտրանի-օրագրում տեղ են գտել նաև անտիպ գործեր: Որոշ հեղինակներ նախընտրել են հրատարակել նոր գործեր, հենց այս օրերին ստեղծված»:

Անկախության 25 տարիներին հարյուրավոր բանաստեղծական ժողովածուներ են լույս ընծայվել: Գրականագետն ընդգծում է, որ, ըստ այդմ էլ շատ հեղինակների գործեր դուրս են մնացել ընտրանուց: Տարին ունի 52 շաբաթ, և կարող էին ընտրել 52 բանաստեղծություն: Օրագրի ձևաչափը ենթադրում է նաև, որ բանաստեղծությունը պետք է տեղավորվի մեկ էջում: «Իմ սիրելի գործերից շատերը դուրս են մնացել, որովհետև ծավալով ավելի մեծ էին: Ժամանակակից բանաստեղծներն էլ մեծ մասամբ նախընտրում են երկարաշունչ բանաստեղծություններ գրել: Այս առումով բավականին դժվարությունների հանդիպեցի: Բանաստեղծությունները ճիշտ տեղում տեղադրելու խնդիր կար նաև, որոշ դեպքերում առաջնորդվում էինք թեմատիկայով, եղանակների, ամիսների հետ էինք կապում, եթե բանաստեղծության մեջ այդպիսի նշումներ կան»:

Օրացույցի առաջին շաբաթն սկսվում է Վահան Անդրեասյանի «Կեռնեխի երրորդ երգը» բանաստեղծությամբ, որտեղ Նոր տարվա, հարության, զարթոնքի խորհուրդը կա, գրվել է այս տարի, բանաստեղծի նախկին ժողովածուներում ընդգրկված չէ: Օրացույցն ավարտվում է Նարինե Ավետյանի «Տարին լքում է քաղաքը» բանաստեղծությամբ («Փնթի տողեր», 2001 թ.). տաղանդավոր, բազմախոստում բանաստեղծուհին առաջին ժողովածուից հետո այլևս ոչ մի գիրք չի հրատարակել, ներկայումս բնակվում է արտերկրում:
Ընտրանի-օրագիրը լույս է ընծայել «Զանգակ» հրատարակչությունը, դիզայնը Սոնա Թարխանյանինն է:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Լուսանկարներ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ