«Ջութակը տարիների ընթացքում դառնում է ձեռքի շարունակությունը»

«Իրատեսի» հյուրը երիտասարդ, ջութակահարուհի ՌԻՄԱ ՄԻՐԶՈՅԱՆՆ է: Զրուցել ենք ամենատարբեր թեմաների՝ երաժշտի անցած ճանապարհի, նվագախմբային արվեստի պահանջների, հայաստանյան և դրսի բեմերի, այսօր մատուցվող երաժշտության մասին:
Ռիմա Միրզոյանը 2013-ից աշխատում է Հայաստանի պետական սիմֆոնիկ նվագախմբում, համագործակցում նաև երաժշտական այլ խմբերի, անսամբլների հետ: 2012-ին ընկերների հետ հիմնել է «Ինռոք կվինտետ» ռոք խումբը: ՈՒշագրավ է դիրիժոր, երաժշտագետ Դանիել Երաժշտի կարծիքը երիտասարդ երաժշտի մասին: Մաեստրոն Ռիմա Միրզոյանին վաղուց է ճանաչում, կոնսերվատորիայում նրան «կվարտետ» առարկա է դասավանդել, ասաց, որ այդ տարիներին Ռիման միշտ առաջատար է եղել, տաղանդավոր երաժիշտ է, պահանջկոտ ինքն իր նկատմամբ: Հետո «Շարական» անսամբլում է աշխատել իր հետ ու բավական հաջող ելույթներ ունեցել` որպես մենակատար և անսամբլիստ: «Նա զգայուն գործընկեր է` անսամբլային նուրբ զգացումով: Շատ պրեմիերաներ է իրականացրել մեզ հետ, և ամեն անգամ համերգներին նրա նվագը զարդարել է մեր անսամբլը»,- ասաց մաեստրոն, նշելով, որ երիտասարդ ջութակահարուհին սիմֆոնիկի կազմում բավական հասունացել է, շրջագայում է, բարդ ծրագրեր հաղթահարում, վերելք է ապրում:

-Սկսենք սկզբից. ինչու՞ և ինչպե՞ս ընտրեցիք ջութակը:
-Հայրս միշտ տանը նվագում էր դաշնամուր, ջութակ: Քույրս սովորել է երաժշտական դպրոցում: Մեր ընտանիքում ընդունված է երաժշտական կրթություն ստանալը: Ինձ համար սկզբում շատ դժվար էր ընտրելը՝ ջութա՞կ, թե՞ դաշնամուր, բայց, ի վերջո, ընտրեցի ջութակը: Ինձ ասացին, որ եթե ջութակն ընտրեմ, դաշնամուր կարող եմ որպես երկրորդ գործիք նվագել: Սակայն միտք չունեի երաժշտական կրթությունը շարունակելու, մտածում էի, որ կբավարարվեմ յոթնամյա կրթությամբ, կընտրեմ բժշկի կամ տնտեսագետի մասնագիտությունը: Սակայն ավարտական քննությունս շատ լավ հանձնեցի, և ուսուցիչս հորդորեց գոնե երեք տարի էլ սովորել: Ընդունվեցի Չայկովսկու անվան երաժշտական դպրոց, այնուհետև կոնսերվատորիա: Այլևս երկընտրանքներ չեղան: Երաժշտությունը ժամանակատար է, չես կարող համատեղել մեկ այլ մասնագիտության հետ, պետք է լիարժեք նվիրվես:
-Ի՞նչ է ջութակը Ձեզ համար:
-Ջութակը տարիների ընթացքում դառնում է ձեռքի շարունակությունը, երբ առանց գործիքի ես, ասես ինչ-որ մի բան պակասում է:
-Աշխատանքային գործունեության մասին ի՞նչ կասեք:
-2013-ից աշխատում եմ Հայաստանի պետական սիմֆոնիկ նվագախմբում: Մինչ այդ հրավիրում էին նվագելու համերգներին: Նաև օպերայի և բալետի ակադեմիական թատրոնի նվագախմբում եմ նվագում: Զուգահեռ համագործակցում եմ երաժշտական տարբեր խմբերի, անսամբլների հետ:
-Ի՞նչ խնդիրներ է հաղթահարում նվագարանի երաժիշտը:
-Սկզբում դժվար է ինտեգրվելը նվագախմբին, միասին նվագել, կողքինին չխանգարել, բոլորին լսել: Օպերային թատրոնում էլ լրիվ ուրիշ մթնոլորտ է, ուրիշ պահանջներ. դիրիժորը միաժամանակ աշխատում է և՛ երաժիշտների հետ, և՛ երգիչների, և՛ բալետի արտիստների, դու էլ պետք է նայես-հետևես այդ ամբողջ ընթացքին: Սակայն ժամանակի ընթացքում այդ ամենին սովորում ես:
-Երաժշտի համար նշանակություն ունի՞, թե որ երկրում է, որ բեմում է ելույթ ունենում: Կա՞ն բեմեր, որ առանձնահատուկ են Ձեզ համար:
-Առանձնահատուկ, շատ պարտավորեցնող է Բեռլինի համերգասրահը, հզոր ակուստիկա ունի, ու ամեն աննշան սխալ լսվում է: Միշտ զգոն ենք, որ ոչ մի սխալ թույլ չտանք: Առհասարակ, պատասխանատվության զգացումը միշտ բոլոր բեմերում կա, բայց հայաստանյան բեմերում դու քեզ տանն ես զգում:
-Հետաքրքի՞ր է երաժշտի, նաև հանդիսատեսի համար անդրադարձը նոր, գրեթե անծանոթ ստեղծագործություններին:
-Արամ Խաչատրյանի 5-րդ միջազգային փառատոնի շրջանակում, դիրիժոր, երաժշտագետ Դանիել Երաժշտի մեկնաբանմամբ, տեղի ունեցավ «Արքայական համերգ»: Հնչեցին գործեր, որ առաջին անգամ էինք կատարում: Կարծում եմ՝ հետաքրքիր է, դա թարմություն է հաղորդում, բայց նաև պարտավորեցնող ու փոքր-ինչ բարդ է այն առումով, որ մինչ այդ չի կատարվել, պիտի կարողանաս ճիշտ ներկայացնել հանդիսատեսին: Բացի այդ, չգիտես ինչպես կարձագանքի հանդիսատեսը: «Արքայական համերգը» շատ ջերմ ընդունվեց: Ինձ նույնպես շատ դուր եկավ:
-Կոմպոզիտորներ, որոնց շատ ես սիրում:
-Շատ են, կան նաև առանձին ստեղծագործություններ, որ սիրում եմ: Բայց Բախն ու Մոցարտը առանձնահատուկ են: Ինքս ինձ համար տանը Բախի սոնատներն եմ հաճույքով նվագում:
-Հայ ժամանակակից կոմպոզիտորներին որքա՞ն հաճախ են անդրադառնում մեր նվագախմբերը:
-Ամեն տարի անցկացվում է հայ ժամանակակից երաժշտության փառատոն: Սիմֆոնիկ նվագախումբը ներկայացնում է մերօրյա կոմպոզիտորների գործերը:
-Կա՞ն անուններ, որ կառանձնացնեիք:
-Էդվարդ Հայրապետյան, առավել երիտասարդներից՝ Ժիրայր Շահրիմանյան:
-Ինչպե՞ս եք վերաբերվում երաժշտությանը, որ մատուցվում է այսօր եթերից, սրճարաններում, երթուղայիններում:
-Հեռուստացույց գրեթե չեմ դիտում: Երբեմն մոդայիկ անուններ են տալիս, սիրված երգերից են խոսում, ու զարմանում են որ ինձ ծանոթ չեն: Չեմ հետաքրքրվում նման երաժշտությամբ: Եթե տաքսու մեջ եմ, վարորդին խնդրում եմ անջատել, եթե այնպիսի վայրերում, որ ուզած, թե չուզած ականջիս հասնելու է, դիմում եմ ականջակալների օգնությանը:
-Լավ, որակյալ երգն ու երաժշտությունը, անկախ ժանրից, կարո՞ղ են գրավել, հաճելի լինել պրոֆեսիոնալ երաժշտին:
-Իհարկե, ինքս ռոք խումբ ունեմ՝ «Ինռոք կվինտետը» (լարային կվարտետ ու ֆլեյտա): Օրինակ, նվագում ենք հարվածային գործիքների հետ, դասական երաժշտության մեջ ռոքային տարրեր ենք գործածում: Ներկայացնում ենք Բախից մինչև Լեդ Զեփելին: Ես բազմաժանրությանը կողմ եմ, կարծում եմ՝ լավ երաժշտությունը ցանկացած ժանրում լսելի է:
-Ինչպե՞ս ստեղծվեց «Ինռոք կվինտետը»:
-Հիմնեցինք 2012-ին, գրեթե շաբաթը մեկ ելույթ էինք ունենում «Ինռոք» երաժշտական ակումբում: Արդեն հանդիսատես էր ձևավորվել: Հետո ակումբը փակվեց, բայց խումբը մնաց: Համագործակցում ենք, նվագակցում տարբեր երաժիշտների, խմբերի:
-Դասականն ու ռոքը չե՞ն խանգարում մեկը մյուսին:
-Ինձ թվում է՝ ոչ, նույնիսկ օգնում են. այն հոգին, շարժումը, որ կան ռոքում, օգնում են ազատ, ինքնավստահ լինելու բեմում: Դասական երաժշտության իմացությունն էլ օգնում է գրագետ գործիքավորում անելու, ճիշտ լուծումներ գտնելու:
-Ինչպե՞ս եք վերաբերվում ազգային երգերի նորովի մատուցմանը:
-Դեմ չեմ, եթե չեն աղավաղում երաժշտությունը և շատ չեն շեղվում բնօրինակից:
-Հայաստանը դարձյալ մասնակցելու է «Եվրատեսիլին»: Ի՞նչ եք կարծում՝ կարո՞ղ ենք այնպիսի երգ, այնպիսի ձայն, այնպիսի բեմադրություն ներկայացնել, որ ինչ-որ բան ասի դրսում, նորություն լինի, ինքնատիպ լինի:
-Պոտենցիալ կա, բայց երևի սխալ ուղղությամբ են ընթանում: Բացի այդ, Եվրոպայի պահանջներն են այլ, դատելով նրանից, թե նախորդ տարիներին որ երգերն էին հաղթում:
-Մշակութային իրողություն, որ տպավորվել է:
-Ջոն Մալկովիչի ելույթը Հայաստանի պետական սիմֆոնիկ նվագախմբի հետ։ Ամերիկացի դերասանը ներկայացրեց հատված Էռնեստո Սաբատոյի նովելից՝ Ալֆրեդ Շնիտկեի դաշնամուրի և նվագախմբի համար գրված կոնցերտի ուղեկցությամբ։ Շատ հետաքրքիր նախագիծ էր: Հետաքրքիր էին և նրա ընթերցանությունը, առոգանությունը, տրամադրությունը, որ ստեղծում էր, և այն գործը, որ ներկայացրեց:
-Մեր արտիստները կարո՞ղ են նմանատիպ նախագծով ներկայանալ:
-Հնարավոր է, երաժշտությունը և գրականությունը շատ լայն հնարավորություն են ընձեռում: Կարելի է հետաքրքիր էքսպերիմենտներ անել: Մալկովիչը նաև Նարեկացի ընթերցեց:
-Առաջիկայում ի՞նչ ծրագրեր կան:
-Շրջագայություններ, համերգներ, մարտին Համբուրգում սիմֆոնիկ նվագախումբը ներկայացնելու է հայ երաժշտություն՝ Արամ Խաչատրյան ու Էդվարդ Հայրապետյան:

Զրուցեց
Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆԸ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ