«Փոշու ամենափոքրիկ հատիկն անգամ տիեզերքում չի կորչում»

Գրողների միությունում տեղի ունեցավ ՄԱՐՈ ԵՐԿՆԱՓԵՇՅԱՆԻ «Դարձ ի շրջանս յուր» գրքի շնորհանդեսը: Գիրքը բանաստեղծուհու երկրորդ ժողովածուն է , ամփոփում է վերջին շրջանի բանաստեղծությունները: Բանաստեղծ, թարգմանիչ, ՀԳՄ հրատարակչության տնօրեն ՇԱՆԹ ՄԿՐՏՉՅԱՆՆ իր խոսքում ասաց, որ կուզենար շատ մարդիկ ընթերցեին նրա գործերը, որովհետև դրանք ազնիվ, խղճով, գութով մի հյուսվածք են ու այդ բոլորը կանցնեն ընթերցողին:

Բանաստեղծ, գեղանկարիչ ԱՐԵՎՇԱՏ ԱՎԱԳՅԱՆՆ այս հանդիպումը համարում է շատ կարևոր, հոգևոր, հոգեղեն մերձեցման օր, որի մեջ կան և՛ տխրություն, և՛ ուրախություն. «Որովհետև մենք խոսում ենք հավերժական թեմաներից: Մարո Երկնափեշյանը սիրված, ճանաչված, սպասված անուն է: Մշակութային դաշտում արդեն լսելի է նրա ձայնը: Առիթ եմ ունեցել մեկ անգամ տեսելու նրան, երբ խմբով գնում էինք Գյումրի: Դեռ բանաստեղծությունները չէի կարդացել, բայց միանգամից Մարոն ինձ հետաքրքրեց. զրուցասեր էր, կենսունակ, բարեհամբույր, հրաշալի հայուհի՝ իր խոհերով, մտածումներով, բանաստեղծական խառնվածքով: Եվ ինձ զարմացրեց, որ նա սկսեց խոսել հիվանդության մասին: Հիվանդության թեման ձգվեց Երևանից Գյումրի, և վերադարձին դեռ պահպանվել էր այդ տրամադրությունը»: Արևշատ Ավագյանը նկատեց, որ մենք բոլորս ծնված օրից զգում ենք մահվան շունչը, անկախ տարիքից մահը մեզ հետապնդում, ուղեկցում է ստվերի նման, բայց անմահության համար փորձում ենք երգել, արտասանել, նկարել, այսինքն` ստեղծել հոգևոր-մշակութային այն միջավայրը, որ մնում է մեզնից հետո՝ մեր գրքերով, նկարներով, երգերով, ճարտարապետությամբ:

«Կարծում եմ` Մարոյի քնքուշ էության մեջ դրված է բանաստեղծական սկիզբը, որ կապվում է մարդկային հուզաշխարհին, նրա բանաստեղծությունների մեջ առկա է կյանքի կենդանի թրթիռը: Եվ այդ զգացմունքային խորունկ ցավի ու կսկիծի մեջ բացվում է մարդկային մտածողության անհունը»,- հավելեց Արևշատ Ավագյանը, ընդգծելով, որ տիեզերքում մահ չկա, փոշու ամենափոքրիկ հատիկն անգամ տիեզերքում չի կորչում:

Բանաստեղծ ԽԱՉԻԿ ՄԱՆՈՒԿՅԱՆՆ ի լրումն հիշատակեց Հրանտ Մաթևոսյանին. «Իր հոդվածներից մեկում գրողը շատ պարզ հակադարձում է արել, որ ամեն մի կենդանի բան միտված է դեպի ավարտը, դեպի մահը, բայց հանճարին բնորոշ նույն թեթևությամբ շարունակել է միտքը, ասելով, որ անկենդան ամեն ինչ ձգտում է դեպի կենդանություն»: Խաչիկ Մանուկյանը տեղեկացրեց նաև, որ «Նորք» հանդեսում տպագրության է հանձնել Մարո Երկնափեշյանի բանաստեղծությունները, ինչի մասին դեռ բանաստեղծուհին չգիտի: Դա «Նորքի» վերջին համարն է, որ կազմել են Ռուբեն Հովսեփյանն ու Ֆելիքս Մելոյանը:
«Տիեզերքում բոլոր մարմինները՝ արև, աստղերը, երկրագունդը, ունեն միջուկներ, հրահեղուկ զանգված, եթե ինչ-որ տեղից պատռվում է այդ թաղանթը, սկսում է արտահոսել, միջուկի էներգիան դուրս է գալիս ու առաջանում է վակուում: Երբ շատ է ուժեղանում վակուումը, երկնային մարմինը պայթում է: Այդպես կարող են պայթել պետությունները և հայրենիքները,- իր խոսքն այսպես սկսեց գրող, հրապարակախոս ՎՐԵԺ ՍԱՐՈՒԽԱՆՅԱՆԸ, նշելով, որ կան ուժեր, որ լցնում են այդ միջուկը և չեն թողնում պայթյուն լինի:- Այդ էներգիաներից մեկը պոեզիան է, մշակույթը: Մարոյի պոեզիան այնպես է անում, որ չպայթի մեր մոլորակը: Ֆեյսբուքում մի բանաստեղծություն էր հրապարակել, ասում էր՝ մի պտղուց աղ գցեմ ու գնամ, ես մտածեցի, եթե նշված չլիներ Մարոյի անունը, շատերին կթվար Սահյանն է տողերի հեղինակը: Նա մեր լավագույն պոետներից է, նրա պոեզիայի նեկտարը քսվել է երկրի ու երկնքի փեշերին»:

ԼԻԱ ԱՎԵՏԻՍՅԱՆԸ, որը կազմել է հայ հանճարեղ բանաստեղծների անթոլոգիան, թարգմանել է նաև Մարո Երկնափեշյանի բանաստեղծությունները: Ասաց, որ մի կողմից հեշտ էր ժողովածուն կազմելը, որովհետև բոլորը տաղանդավոր են (հանճարները՝ քիչ), բայց կին չկար: «Սեթևեթանք կա, սեր, հրաշալի աչք, որ տեսնում է հայրենի բնությունը, մարդկային հարաբերությունները, բայց այդ ուժը տեսա Մարոյի պոեզիայի մեջ, ասես անցյալ կյանքում տղամարդ լիներ, մարմնավորվեր կնոջ մեջ, թարմ հայացքով նայեր աշխարհին: Թարմ հայացք, որ անսպասելի է բոլորի համար, բացահայտում է շատ բաներ: Հանճարը մի քիչ ուրիշ է, ուզում է ընդամենը բանաստեղծություն գրել, ստացվում է աղոթք: Ցավում եմ, որ ուշ ճանաչեցի Մարոյին»:

Միջոցառման մասնակիցները առողջություն էին մաղթում բանաստեղծուհուն: Հնչեցին Մարո Երկնափեշյանի բանաստեղծությունները, նաև նրա խոսքերով գրված երգերը: Ցերեկույթը վարում էր Խաչիկ Մանուկյանը:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Լուսանկարներ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ