Աղմուկ, որ վկա­յում է խոս­քի չգո­յութ­յու­նը

Ո՞վ կա­րող է պա­տաս­խա­նել հար­ցին՝ ին­չու՞ է իշ­խա­նու­թյու­նը գոր­ծում ինքն իր դեմ: Ո՞ր տրա­մա­բա­նու­թյամբ: Ա­պա­վի­նե­լով սու­պեր­լե­գի­տի­մու­թյա՞­նը: Թե՞ վս­տա­հու­թյա­նը, որ, միևնույն է, չկա մր­ցա­կից ուժ: Այ­լընտ­րանք չկա: ՈՒ՝ վերջ: Կան՝ ի­րենք են, չկան՝ ի­րենք են: Որ­քան էլ զար­մա­նա­լի է, այս հար­ցում ա­մե­նա­մեծ ա­ջակ­ցու­թյու­նը իշ­խա­նու­թյա­նը մա­տու­ցում է «նա­խորդ հան­ցա­վոր ռե­ժի­մը»:

2018-ի դեկ­տեմ­բե­րի 9-ի ընտ­րու­թյուն­նե­րից ա­ռաջ էր քն­նարկ­վում՝ ՀՀԿ-ն պի­տի մաս­նակ­ցի՞, թե՞ դա­դար վերց­նի: Հաղ­թե­ցին ընտ­րու­թյան կողմ­նա­կից­նե­րը, ու՝ սխալ­վե­ցին՝ ՀՀԿ-ն ԱԺ չմ­տավ: Նրանք հի­մա էլ սու­պե­րակ­տիվ են, ե­թերն ու մա­մու­լը հե­ղե­ղե­լով ի­րենց տե­սա­կետ­նե­րով ու չգի­տակ­ցե­լով, որ ի­րենց բարձ­րա­ձայ­նա­ծը, թե­կուզ 100 տո­կո­սով ճշ­մար­տու­թյուն լի­նի, հա­մար­ժեք չի ըն­կալ­վում: Հի­շո­ղու­թյան մեջ չեն ջնջ­վել ի­րենց ու ի­րենց կոա­լի­ցիա­նե­րի կա­ռա­վար­ման տա­րի­նե­րը, երբ «խիա­րը թարս էր ա­ճում»: Բա­ցի Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի իշ­խա­նու­թյու­նը ամ­րապն­դե­լուց՝ ՀՀԿ-ի, ՀՅԴ-ի, ԲՀԿ-ի ակ­տի­վիստ­նե­րը ար­գե­լա­կում են ընդ­դի­մու­թյան ի հայտ գա­լը: Ո­րով­հետև ի­րենք ըն­կալ­վում են իբրև նախ­կին, որ ա­պա­գա չի դառ­նա նվա­զա­գույ­նը 5-10 տա­րի: Դա ան­ծայ­րա­ծիր ժա­մա­նակ է ՔՊ-ի հա­մար՝ երկ­րի վեր­ջը տա­լու: Նույ­նիսկ ե­թե հեր­թա­կան ընտ­րու­թյուն­նե­րում ՔՊ-ն ստա­նա 35-45 տո­կոս: Պե­տու­թյան բնա­կա­նոն զար­գաց­ման հա­մար ընդ­դի­մու­թյուն է պետք: Ընդ­դի­մու­թյան տե­ղում այ­սօր տե­ղա­վոր­վել են նախ­կին նա­խա­գահ­նե­րը՝ ի­րենց կու­սակ­ցու­թյուն­նե­րով ու հին կու­սակ­ցու­թյուն­նե­րի ռեբ­րեն­դինգ­ված նոր կու­սակ­ցու­թյուն­նե­րով, ա­նու­նով ու ա­նա­նուն ՀԿ-նե­րով ու ան­ձան­ցով, որ նոր ո­չինչ չու­նեն ա­սե­լու՝ ոչ ներ­քին, ոչ ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նու­թյան մեջ, և աս­պա­րե­զը լց­նում են աղ­մու­կով ու ակն­հայտ դարձ­նում խոս­քի սո­վը: Այս պայ­ման­նե­րում փր­կիչ Նի­կոլ Փա­շի­նյանն ու իր 12 ա­ռա­քյալ­նե­րը, որ հա­մա­տե­ղում են նա­խա­րա­րի պորտ­ֆե­լը, ինչ ու­զեն՝ ա­նում ու ա­նե­լու են: Չհան­դի­պե­լով ի­րա­կան ու անհ­րա­ժեշտ դի­մադ­րու­թյան: Հա­սա­րա­կու­թյու­նը չու­նի ինք­նա­կազ­մա­կերպ­վե­լու ու Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նին դեմ գնա­լու ցան­կու­թյուն՝ ա­նընդ­հատ աչ­քի ա­ռաջ ու­նե­նա­լով նախ­կին­նե­րի վե­րա­դար­ձը, ա­վե­լի է կառ­չում ներ­կա­նե­րից: Սա ան­նոր­մալ վի­ճակ է, որ­տեղ ոչ ոք մտա­դիր չէ վեր­ջա­կետ դնե­լու: ՈՒ հենց այս վի­ճա­կում են հնա­րա­վոր դառ­նում ոչ միայն տա­րա­տե­սակ «Հու­զանք­նե­րը», այլև ան­հե­թե­թու­թյուն­նե­րին տրա­մադր­վող մի­լիոն­նե­րը՝ նախ մա­քուր գոր­գեր լվա­նա­լու ու ա­նար­ձա­գանք մնա­լու տես­քով, հի­մա՝ «Հան­րա­պե­տու­թյան հրա­պա­րակ» մետ­րո­յի մոտ՝ կա­ռա­վա­րու­թյու­նից մի քա­նի մետ­րի վրա, հա­չալն ու 20-րդ դա­րաս­կզ­բի հայ բա­նաս­տեղծ­ներ ներ­կա­յա­նա­լը: Դա պաշ­տո­նա­պես՝ թղ­թի վրա, ի­րա­կա­նում 2 մի­լիոն 700000-ը քա­մուն տա­լը: Ան­պա­տիժ: Պատ­րա՞ստ է սու­պեր­նա­խա­րա­րը իր աշ­խա­տա­վար­ձով փոխ­հա­տու­ցե­լու պետ­բյու­ջեին հասց­ված վնա­սը: Ոչ ոք այս հար­ցը չի բարձ­րաց­նի, ո­րով­հետև ոչ ոք չի ըն­դու­նի, որ այդ «Հու­զան­քը» որևէ կապ չու­նի ոչ 20-րդ, ոչ 21-րդ դա­րի հայ ի­րա­կա­նու­թյան, ա­ռա­վել ևս ար­վես­տի հետ: Ընդ­հան­րա­պես՝ ար­վես­տի հետ: Ա­վան­գարդն էլ է ի­մաստ ու­նե­նում: Ա­պար­դյուն է նաև Ա­րա­յիկ Հա­րու­թյու­նյա­նի հրա­ժա­րա­կա­նը պա­հան­ջե­լը, ոչ այն պատ­ճա­ռով, որ հրա­ժա­րա­կան չի տա ու չի պաշ­տո­նանկ­վի, այլ այն պատ­ճա­ռով, որ գա­լու է Ա­նուն Ազ­գա­նու­նյա­նը ու վա­րե­լու է նույն քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նը: Խն­դի­րը քա­ղա­քա­կա­նու­թյունն է, որ դար­ձել է ան­վե­րահս­կե­լի՝ չու­նե­նա­լով ընդ­դի­մու­թյուն ու չհան­դի­պե­լով դի­մադ­րու­թյան: Փաս­տարկ­ված ու ան­շր­ջան­ցե­լի դի­մադ­րու­թյան: Այս պայ­ման­ներն են Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նին հնա­րա­վո­րու­թյուն տա­լիս ի­րեն հա­մա­րել բո­լոր աս­պա­րեզ­նե­րի գի­տակ ու ի­րա­վա­սու բո­լոր աս­պա­րեզ­նե­րում դա­րա­կազ­միկ ո­րո­շում­ներ կա­յաց­նել՝ չու­նե­նա­լով ոչ մաս­նա­գի­տա­կան տար­րա­կան գի­տե­լիք­ներ, ոչ էլ մաս­նա­գետ­նե­րի հետ խոր­հր­դակ­ցե­լու ցան­կու­թյուն՝ ո­րո­շում­ներ կա­յաց­նե­լուց ա­ռաջ: Չէ՞ որ նա գեր­լե­գի­տիմ ու սու­պեր­վար­չա­պետ է: ՈՒ ստաց­վում է, որ միայն «Նոր Հա­յաս­տա­նի» ու­սա­նող­ներն են ի վի­ճա­կի նրա­նից պաշտ­պա­նել հայ գրա­կա­նու­թյան, հա­յե­րե­նի ու հա­յոց պատ­մու­թյան ի­րա­վունք­ներ: Միայն՝ պետ­հա­մալ­սա­րա­նի ու միայն բա­նա­սի­րու­թյան ու պատ­մու­թյան ֆա­կուլ­տետ­նե­րի: ՈՒ սա սպա­ռիչ պա­տաս­խանն է թե վար­չա­պե­տի, թե նա­խա­րա­րի «ազ­գափր­կիչ» մտադ­րու­թյուն­նե­րի: Մի քա­նի օր ա­ռաջ Նի­կոլ Փա­շի­նյանն ու­ղիղ ե­թե­րով ըն­դար­ձակ դա­սա­խո­սու­թյուն կար­դաց «Հայ ե­կե­ղե­ցու պատ­մու­թյուն» ա­ռար­կա­յի, հայ ժո­ղովր­դի պատ­մու­թյան մա­սին: Պա­հան­ջեց դուրս գալ ի­ներ­ցիա­նե­րից, ստեղ­ծել մեկ, միաս­նա­կան ճշ­մա­րիտ պատ­մու­թյուն։

Զար­մա­նա­լիո­րեն՝ իր ե­լույ­թի ժա­մա­նակ նա ա­նընդ­հատ հա­կադ­րում էր այդ ա­ռար­կա­նե­րը, թեև խո­սում էր հա­մադ­րու­թյան մա­սին: Բնավ զար­մա­նա­լի չէր, որ դա­սա­վանդ­ման փորձ չու­նե­ցող վար­չա­պե­տը չի կա­րո­ղա­նում ու չի ցան­կա­նում ըմ­բռ­նել միաց­ման ա­նի­մաստ լի­նե­լը, փո­խա­րե­նը ա­մեն ինչ հան­գեց­նում է մի քա­նի տաս­նյակ ու­սու­ցիչ­նե­րի կր­ճատ­մա­նը, որ նրա հա­մար մեծ ող­բեր­գու­թյուն չէ: Սա ար­դեն միայն ե­կե­ղե­ցի-պե­տու­թյուն կոնֆ­լիկտ չէ, սա իշ­խա­նու­թյուն-հա­սա­րա­կու­թյուն կոնֆ­լիկտ է, որ­տեղ իշ­խա­նու­թյու­նը գոր­ծում է միայն ի­րեն հա­սու նպա­տակ­նե­րով, հա­սա­րա­կու­թյու­նը ան­տար­բեր է: Ե­թե ան­տար­բեր չլի­ներ, պի­տի խո­սեին հայ գրող­նե­րը, որ լռում են, պի­տի խո­սեին հայ լեզ­վա­բան­նե­րը, որ լռում են, պի­տի խո­սեին հայ պատ­մա­բան­նե­րը, որ լռում են: Լռում են, ո­րով­հետև չեն ու­զում հա­կադր­վել իշ­խա­նու­թյանն ու ան­ձամբ վար­չա­պե­տին, ո­րով­հետև նրանց խոս­քի փո­խա­րեն աս­պա­րե­զը լիքն է դի­լե­տան­տա­կան-քա­ղա­քա­կան աղ­մու­կով:

Ըն­կա­լում­նե­րի պրի­մի­տի­վիզ­մը այն­քան խոր է նս­տած վար­չա­պե­տի մեջ, որ ա­ռան­ձին ա­ռար­կա­ներ լի­նե­լու նր­բու­թյուն­ներն ու կարևո­րու­թյու­նը ի­մաստ չու­նի նրան բա­ցատ­րել: Ինչ­պես ի­մաստ չու­նի նա­խա­րա­րին բա­ցատ­րել, որ ե­թե բու­հե­րում հա­յոց լե­զուն, հայ գրա­կա­նու­թյունն ու հայ ժո­ղովր­դի պատ­մու­թյու­նը չեն լի­նե­լու ու­սում­նա­կան ա­ռար­կա­ներ, դպ­րոց­նե­րում էլ չեն սո­վո­րե­լու: ՈՒ չի փր­կե­լու այն փաս­տը, որ կա քն­նու­թյուն: Ի­րա­կա­նում հա­յոց պա­տմու­թյան ու հայ ե­կե­ղե­ցու պատ­մու­թյան տա­րան­ջա­տու­մը բնավ չի խան­գա­րում ըն­կա­լել հայ ժո­ղովր­դի պատ­մու­թյունն ամ­բող­ջու­թյան մեջ։ Կամ՝ խան­գա­րում է նրանց, որ ու­զում են հա­կադ­րել պատ­մու­թյուն­ներն ի­րար: Ան­հե­թեթ են պրի­մի­տիվ փաս­տարկ­նե­րը, թե «Հի­մա ի՞նչ, այս երկ­րում մի հատ էլ ա­ռան­ձին ա­ռար­կա՞ մտց­նենք՝ Ա­ռա­ջին հան­րա­պե­տու­թյան պատ­մու­թյուն, մի հատ էլ ազ­գա­յին-ա­զա­տագ­րա­կան պայ­քա­րի դա­սա­վան­դու՞մ ի­րա­կա­նաց­նենք»։ Ոչ ոք չի ա­ռար­կում «Մեկ, միաս­նա­կան, կուռ, ճշ­մա­րիտ պատ­մու­թյուն» ու­նե­նա­լու դեմ, «ո­րը մեր ժո­ղովր­դի ժա­մա­նա­կա­կից պե­տա­կա­նու­թյան և ա­պա­գա­յի ող­նա­շա­րը կդառ­նա»։ Բայց այդ պատ­մու­թյու­նը դեռ պետք է ու­նե­նալ, այս սկզ­բունք­նե­րով՝ հա­զիվ թե կլի­նի ող­նա­շար, ա­վե­լի շուտ՝ ո­րոշ ո­ղեր, որ ի­րար կկապ­վեն շղ­թա­նե­րով: Իր դա­սա­խո­սու­թյան մեջ վար­չա­պե­տը հռե­տո­րա­կան հարց էր տա­լիս՝ Հար­վար­դի հա­մալ­սա­րա­նում անգ­լե­րե­նը և ԱՄՆ պատ­մու­թյու­նը պար­տա­դիր ա­ռար­կա՞ են, Քեմբ­րի­ջի հա­մալ­սա­րա­նում Մեծ Բրի­տա­նիա­յի պատ­մու­թյու­նը պար­տա­դի՞ր է, Սոր­բո­նի հա­մալ­սա­րա­նում՝ ֆրան­սե­րե­նը և Ֆրան­սիա­յի պատ­մու­թյու­նը պար­տա­դի՞ր են: Ինչ-որ մե­կը նրան հա­վա­տաց­րել է, որ մենք հա­մաշ­խար­հա­յին ազգ ենք ու նույն­քան հզոր պե­տու­թյուն, ինչ­պես ԱՄՆ-ը, Մեծ Բրի­տա­նիան ու Ֆրան­սիան: Դա հար­ցի մի կողմն է, մյուս կող­մում՝ այլ հարց է: Երբ աշ­խար­հի կե­սը անգ­լե­րեն է խո­սում, մյուս կե­սը ֆրան­սե­րեն ու իս­պա­նե­րեն, երբ աշ­խար­հի բո­լոր բե­մե­րում Շեքս­պիր, Մո­լիեր ու Սեր­վան­տես են բե­մադ­րում, անգ­լիա­ցի­նե­րը, ֆրան­սիա­ցի­ներն ու ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րը կա­րող են ի­րենց թույլ տալ ի­րենց լե­զուն, գրա­կա­նու­թյունն ու պատ­մու­թյու­նը բու­հե­րում պար­տա­դիր ա­ռար­կա չու­նե­նալ: Այ­սօր­վա պո­պու­լիզ­մի ու ազ­գայ­նա­կա­նու­թյան ա­լի­քի բարձ­րա­ցու­մը այդ չու­սուց­ման պա­տաս­խանն է: Մեզ հա­մար չի կա­րող չա­փա­նիշ լի­նել՝ ինչ է ու­սու­ցան­վում այդ հա­մալ­սա­րան­նե­րում, մենք ու­նենք մեր խն­դիր­նե­րը, ի­րենք՝ ի­րենց: Նրանց պե­տա­կան ու ազ­գա­յին շա­հը չի կա­րող լի­նել մեր պե­տա­կան ու ազ­գա­յին շա­հը: Սա տար­րա­կան տրա­մա­բա­նու­թյուն է, նույ­նիսկ ա­մոթ է բարձ­րա­ձայ­նե­լը: Ա­ռա­վել ևս՝ ա­նընդ­հատ շեշ­տե­լը՝ «Լու­սանցք մղ­ված մար­դիկ, ո­րոնք հա­վաք­վում, մտ­նում են մար­զեր, չեն կա­րո­ղա­նում մի քա­ղա­քա­ցու ստո­րագ­րու­թյուն ստա­նալ ա­ջակ­ցու­թյան հա­մար, հի­մա հայ ժո­ղովր­դից պաշտ­պա­նում են հա­յոց լե­զուն, ո­րով­հետև այ­սօր կա­ռա­վա­րու­թյու­նը հայ ժո­ղովր­դի կա­ռա­վա­րու­թյունն է, ՀՀ քա­ղա­քա­ցի­նե­րի քվեն ստա­ցած կա­ռա­վա­րու­թյուն է, այդ ու­մի՞ց եք հա­յոց լե­զուն պաշտ­պա­նում, մեզ­նի՞ց: Կան մար­դիկ, որ ու­զում են մեզ պա­հել կո­ռուպ­ցիա­յի և այդ կար­գի հետ­նա­խոր­շե­րում, սա­կա­վա­գի­տու­թյու­նը դարձ­նել ապ­րե­լա­կերպ, իսկ մենք ու­զում ենք կր­թու­թյու­նը դարձ­նել ազ­գա­յին ապ­րե­լա­կերպ: Հի­մա էլ նոր թրենդ է ի հայտ ե­կել, որ­տեղ ինչ-որ մե­կը ստան­դար­տից, քա­ռա­կու­սուց դուրս ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան աշ­խա­տանք է ա­նում, կպց­նում են` սա­տա­նիստ­ներ, իսկ մե­կը կա­րա՞ բա­ցատ­րի, թե ինչ է դա»: Ի­հար­կե՝ չի կա­րող, բա­ցատ­րում են նրան, ով ու­զում է հաս­կա­նալ:

…Նո­յեմ­բե­րի 6-ին դա­սա­դուլ էին ա­րել ԵՊՀ բա­նա­սի­րու­թյան ու պատ­մու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի ու­սա­նող­նե­րը: Ի պաշտ­պա­նու­թյուն բու­հա­կան ծրագ­րե­րում «Հա­յոց լե­զու», «Հա­յոց պատ­մու­թյուն» և «Հայ գրա­կա­նու­թյուն» ա­ռար­կա­նե­րի: Փաս­տը, որ հենց այս եր­կու ֆա­կուլ­տետ­նե­րի ու­սա­նող­նե­րը, ոչ դա­սա­խոս­ներն են դա­սա­դուլ ա­նում, վկա­յում է, որ ոչ պար­տա­դիր դարձ­նե­լու օ­րի­նագ­ծի ըն­դուն­ման դեպ­քում ոչ ու­սա­նող­նե­րը, ոչ դա­սա­խոս­նե­րը չեն ցան­կա­նա­լու բու­հե­րում «Հա­յոց լե­զու», «Հայ գրա­կա­նու­թյուն» և «Հա­յոց պատ­մու­թյուն» սո­վո­րել ու սո­վո­րեց­նել, որ­քան էլ նա­խա­րա­րու­թյու­նը մե­ծա­հո­գա­բար թույլ է տա­լիս բու­հե­րին «ո­րո­շե­լու ու­սում­նա­կան և գի­տա­կան ծրագ­րե­րի բո­վան­դա­կու­թյու­նը» և «բու­հի գի­տա­կան խոր­հուր­դը կա­րող է ո­րո­շում կա­յաց­նել, որ այս ա­ռար­կա­նե­րը պար­տա­դիր պետք է դա­սա­վանդ­վեն բո­լոր ֆա­կուլ­տետ­նե­րում»։ Պար­տա­դիր ու­սուց­ման ցան­կում են նաև բնա­պահ­պա­նու­թյու­նը, քաղ­պաշտ­պա­նու­թյու­նը, ֆիզ­կուլ­տու­րան: Ոչ մե­կին չե՞ն խան­գա­րում: Ին­չու՞ հա­յե­ցո­ղա­կան չեն դառ­նում: Կամ՝ նու՞յնն է, ինչ սո­վո­րում ես 6, 16 ու 26 տա­րե­կա­նում: Ըն­կալ­ման ու աշ­խար­հըն­կալ­ման տե­սա­կե­տից: Մա­կար­դա­կի տար­բե­րու­թյուն չկա՞: Իսկ կա՞ ըն­կա­լում, որ բու­հում ոչ թե լե­զու են սո­վո­րում, այլ՝ լեզ­վով են սո­վո­րում, ո­րով­հետև լե­զուն ձևա­վո­րում է մտա­ծո­ղու­թյուն: ՈՒ ո՞վ է ա­սում, որ բու­հում նո­րից գո­յա­կան, ա­ծա­կան, դե­րա­նուն, բայ ու դեր­բայ սո­վո­րեն, որ 12 տա­րի սո­վո­րել են դպ­րո­ցում: Կան գրագ­րու­թյուն, ո­ճա­բա­նու­թյուն, հռե­տո­րա­կան ար­վեստ, բա­նա­վոր ու գրա­վոր խոս­քի զար­գա­ցում: Պոե­զիա ու գրա­կա­նու­թյուն, որ պետք է ոչ միայն սո­վո­րել, այլև սո­վո­րել սի­րել ու հաս­կա­նալ: Ե­թե չես սի­րում քո լե­զուն ու գրա­կա­նու­թյու­նը, չգի­տես քո պատ­մու­թյու­նը, չես սի­րե­լու ոչ մի ու­րիշ լե­զու, չես հաս­կա­նա­լու ու­րի­շի գրա­կա­նու­թյու­նը ու չես ըն­կա­լե­լու ու­րի­շի պատ­մու­թյու­նը: Կղ­զիա­նա­լու ես քո ծո­վից ծով Հա­յաս­տա­նից մնա­ցած մի կտոր հո­ղի վրա, տգի­տու­թյան չի­նա­կան պա­րիս­պը ոչ մի բարձր տեխ­նո­լո­գիա չի քան­դե­լու:

Տես­նե­լով՝ ինչ­պես քանդ­վեց Բեռ­լի­նի պատն ու փլուզ­վեց ԽՍՀՄ-ը, Ստեն­ֆոր­դի հա­մալ­սա­րա­նի պրո­ֆե­սոր Ֆրեն­սիս Ֆու­կու­յա­ման 1992-ին հրա­պա­րա­կեց «Պատ­մու­թյան ա­վարտն ու վեր­ջին մար­դը» էս­սեն: 4 տա­րի անց հայ­տն­վեց Սե­մյուել Հան­տինգ­տո­նի «Քա­ղա­քակր­թու­թյուն­նե­րի բա­խու­մը» գիր­քը, որ դար­ձավ իր նախ­կին ա­շա­կերտ Ֆու­կու­յա­մա­յի պա­տաս­խա­նը: Գիր­քը մար­գա­րեա­կան էր՝ լա­վա­գույն աշ­խար­հի հույ­սը ջնջ­վեց պատ­մու­թյան թռիչք­նե­րով ու ան­կում­նե­րով՝ ա­րա­բա­կան գա­րու­նով, ա­հա­բեկ­չու­թյուն­նե­րով, Սի­րիա­յի պա­տե­րազ­մով, Մեր­ձա­վոր Արևել­քի քաո­սով: Պա­տե­րազ­մի վե­րա­դար­ձը հեր­քեց Ֆրեն­սիս Ֆու­կու­յա­մա­յի թե­զե­րը: Նո­րից ու­ժի մեջ մտան ան­հե­տա­ցու­մից հե­ռու մշա­կույթ­նե­րի ու ազ­գե­րի բա­խում­նե­րը: Սե­մյուել Հան­տինգ­տո­նը գու­շա­կել էր, որ կո­մու­նիզ­մի ու սա­ռը պա­տե­րազ­մի ա­վար­տը կան­խո­րո­շում է նույ­նա­կա­նու­թյան կոնֆ­լիկ­տը: Մենք այ­սօր նույ­նա­կա­նու­թյան կոնֆ­լիկ­տի մեջ ենք: ՈՒ գնում ենք մեր նույ­նա­կա­նու­թյու­նից հրա­ժար­վե­լու ճա­նա­պար­հով: Ին­չու՞: Փա­կու­ղու՞ սի­րա­հար ենք, թե՞ լա­բի­րին­թո­սի գե­րի, որ կոչ­վում է ՔՊ հաղ­թա­նակ:

Ա­նա­հիտ Ա­ԴԱ­ՄՅԱՆ

Հ. Գ. Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը նույն օ­րը Ֆեյս­բու­քում գրել էր. «Այս տար­վա 10 ա­միս­նե­րի տվյալ­նե­րով նա­խորդ տար­վա հա­մե­մատ ա­վել է տպագր­վել 97 մի­լիոն 858 593 ՀԴՄ կտ­րոն. ա­ճը 38,3 տո­կոս»: Տն­տե­սու­թյու­նը ՀԴՄ-ի մա­կար­դա­կով ըն­կա­լող ու սա­տա­նիզ­մը քյալ­լա ու­տե­լու հետ հա­մադ­րող վար­չա­պե­տից ի՞նչ ակն­կա­լել հու­մա­նի­տար ա­ռար­կա­նե­րի մեջ: «Քա­ռա­կու­սուց» դուրս գալ ու մտ­նել փակ շր­ջա՞ն:
Եվ, այ­նուա­մե­նայ­նիվ, ին­չու՞ է այս կա­ռա­վա­րու­թյու­նը ինքն իր դեմ պայ­քա­րում՝ ոչն­չաց­նե­լով վար­կա­նի­շը քայ­լե­րով, որ դուրս են տրա­մա­բա­նու­թյու­նից: Հար­ցին ճիշտ պա­տաս­խա­նո­ղը կս­տա­նա Նո­բե­լյան մր­ցա­նակ՝ բժշ­կու­թյան աս­պա­րե­զում:

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ