Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Չտես­նե­լու չտանք, թե վեր­ջերս Շոյ­գու­յին ինչ շու­քով ըն­դու­նե­ցին Բաք­վում

Չտես­նե­լու չտանք, թե վեր­ջերս Շոյ­գու­յին ինչ շու­քով ըն­դու­նե­ցին Բաք­վում
20.12.2019 | 01:17
Դեռ ե­րեք տա­րի կա մինչ Վլա­դի­միր Պու­տի­նի գա­հա­կա­լու­թյան ա­վար­տը: Մինչ­դեռ Ռու­սաս­տա­նում ա­ռանձ­նա­կի վս­տա­հու­թյուն չկա, որ Պու­տի­նը կհ­րա­ժար­վի երկ­րի ղե­կա­վա­րի պաշ­տո­նից. միշտ էլ անհ­րա­ժեշ­տու­թյան դեպ­քում կգտն­վեն նպա­տակն ար­դա­րաց­նող պատ­շաճ «հան­գա­մանք­ներ ու պատ­ճառ­ներ»: Այ­դու­հան­դերձ ռու­սաս­տա­նյան լրատ­վա­մի­ջոց­նե­րում ա­մե­նա­գետ լրագ­րող­նե­րը, քա­ղա­քա­գետ­նե­րը, փոր­ձա­գետ­ներն ար­դեն այ­սօր փոր­ձում են տալ ի­րենց կան­խա­գու­շա­կում­նե­րը, թե ով կլի­նի Պու­տի­նի ժա­ռան­գոր­դը: Բնա­կան է, վեր­ջինս ա­ռայժմ լռում է: Դեռ շուտ է:
Առ­հա­սա­րակ Պու­տի­նին առ­նչ­ված ա­ռանձ­նա­նում է պա­րա­դոք­սալ մի պա­րա­գա: Ա­սել, թե Ռու­սաս­տա­նում նրան խո­րա­պես հար­գում կամ սի­րում են, չա­փա­զան­ցու­թյուն կլի­նի: Բայց և, մյուս կող­մից, բա­նը չի հաս­նում հա­կակ­րան­քի կամ ա­տե­լու­թյան, ին­չը նկատ­վեց մեր ան­կախ տա­ռա­պյալ հայ­րե­նի­քում, երբ ղե­կա­վար­նե­րից և ոչ մեկն այդ­պես էլ չար­ժա­նա­ցավ սե­փա­կան ժո­ղովր­դի տար­րա­կան հար­գան­քին: Ան­շուշտ Պու­տի­նին շա­տե­րը հա­մե­մա­տում են Ել­ցի­նի հետ, ո­րի ժա­մա­նակ ռու­սաց եր­կի­րը բո­լոր ա­ռում­նե­րով հայ­տն­վել էր կոր­ծան­ման եզ­րին: Պու­տի­նը կանգ­նեց­րեց այդ քայ­քա­յիչ գոր­ծըն­թա­ցը, եր­կի­րը թևա­կո­խեց զար­գաց­ման ա­ռա­ջըն­թաց ու­ղի: Սա­կայն փաստ է, որ աշ­խար­հի բնա­կան ռե­սուրս­նե­րով ա­մե­նա­հա­րուստ երկ­րում այ­սօր էլ մոտ 20 մի­լիոն մարդ հա­զիվ գո­յու­թյուն է քարշ տա­լիս: Եվ դա պա­տիվ չի բե­րում երկ­րի եր­կա­րա­մյա ա­ռաջ­նոր­դին:
Եվ այս­պես, ով­քե՞ր են ռու­սաց գա­հի կան­խա­գու­շա­կյալ հա­վակ­նորդ­ներն այ­սօր: Ա­վե­լի հա­ճախ հի­շա­տակ­վում են Մեդ­վեդևի, Լավ­րո­վի, Սո­բյա­նի­նի, Շոյ­գուի, Սե­չի­նի ա­նուն­նե­րը: Ինչ­պես աս­վեց, զուտ «տե­սա­կան» ի­մաս­տով: Այս ան­գամ կու­զե­նա­յինք մեր հայ­րե­նա­կից­նե­րի ու­շադ­րու­թյա­նը ներ­կա­յաց­նել նրան­ցից սոսկ մե­կին՝ ա­ռա­վել հա­վա­նա­կան թեկ­նա­ծուին՝ Ռու­սաս­տա­նի պաշտ­պա­նու­թյան ներ­կա­յիս նա­խա­րար Սեր­գեյ Շոյ­գուին: Եվ ոչ միայն նրա հա­մար, որ ռուս-հայ­կա­կան ռազ­մա­կան հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյու­նը բարձր մա­կար­դա­կի վրա է և խիստ կարևոր է պաշտ­պա­նա­կան գե­րա­տես­չու­թյան ու նրա ղե­կա­վա­րի ան­մի­ջա­կան դե­րը եր­կու եր­կր­նե­րի փոխ­հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րում:
Շոյ­գուի թեկ­նա­ծու­թյան վե­րա­բե­րյալ խո­սակ­ցու­թյուն­նե­րը հատ­կա­պես ու­ժե­ղա­ցան, երբ Պու­տի­նը վեր­ջերս Սի­բի­րում անց­կաց­րած ար­ձա­կուր­դա­յին օ­րե­րին այն­տեղ հրա­վի­րեց նաև բնիկ սի­բիր­ցի Շոյ­գուին: Ո՞վ է ոչ ռու­սա­կան ան­սո­վոր ազ­գա­նու­նով այս քա­ղա­քա­կան այ­րը: Սկ­սենք կեն­սագ­րու­թյու­նից: Սեր­գեյ Շոյ­գուն ծն­վել է Տու­վա­յում 1955 թվա­կա­նին: Հայ­րը՝ Կու­ժու­գետ Սե­րէևիչ Շոյ­գուն (ի ծնե՝ Կու­ժու­գետ Շոյ­գու Սե­րէէ օղ­լու) ազ­գու­թյամբ տու­վա­ցի է: Հա­յե­րիս կա­րող է խրտ­նեց­նել «օղ­լու» հա­վել­վա­ծը: Բանն այն է, որ տու­վա­ցի­նե­րը թյուր­քա­ծին ցեղ են, լե­զուն էլ պատ­կա­նում է թյուր­քա­լեզ­վախմ­բին: Բայց ա­հա նրանք հա­վատ­քով բուդ­դիստ­ներ են, լա­մա­յա­կան­ներ, շա­մա­նա­կան­ներ: Ընդ­հա­նուր թվա­քա­նա­կը՝ մոտ 300 հա­զար մարդ: Մար­դա­բա­նա­կան կեր­պա­րան­քով մոն­ղո­լոիդ­ներ են:
Շոյ­գուի մայ­րը ռուս է՝ Ա­լեք­սանդ­րա Յա­կովլևնա Ան­տի­պի­նա: Շոյ­գու­նե­րի ըն­տա­նի­քը ապ­րել է նաև ՈՒւկ­րաի­նա­յում, որ­տեղ էլ՝ Լու­գանս­կի մար­զի Ստա­խա­նով քա­ղա­քի ե­կե­ղե­ցի­նե­րից մե­կում 5 տա­րե­կան Սե­րյո­ժա­յին կն­քել ու դարձ­րել են քրիս­տո­նյա:
Իր աշ­խա­տան­քա­յին ակ­տիվ գոր­ծու­նեու­թյու­նը Սեր­գեյ Շոյ­գուն սկ­սել է դեռևս Գոր­բա­չո­վի ժա­մա­նակ, Ել­ցի­նի օ­րոք Ռու­սաս­տա­նի ար­տա­կարգ ի­րա­վի­ճակ­նե­րի նա­խա­րարն էր և մեծ աշ­խա­տանք է կա­տա­րել այդ նա­խա­րա­րու­թյան ձևա­վոր­ման գոր­ծում: Նա միակն է Ել­ցի­նի շր­ջա­պա­տի բարձ­րաս­տի­ճան թի­մա­կից­նե­րից, որ Պու­տի­նի կա­ռա­վար­ման տա­րի­նե­րին էլ մնաց որ­պես նա­խա­րար, այ­նու­հետև մի ժա­մա­նա­կա­հատ­ված ծա­ռա­յեց որ­պես Մոսկ­վա­յի մար­զի նա­հան­գա­պետ, իսկ 2012 թվա­կա­նի նո­յեմ­բե­րի 6-ին նա­խա­գա­հի հրա­մա­նագ­րով գլ­խա­վո­րեց ՌԴ պաշտ­պա­նու­թյան նա­խա­րա­րու­թյու­նը:
Բո­լոր նախ­կին պաշ­տոն­նե­րում էլ Շոյ­գուն աչ­քի է ըն­կել մեծ ար­դյու­նա­վե­տու­թյամբ: Սա­կայն նրա ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րը հատ­կա­պես հս­կա­յա­կան են ռու­սա­կան զին­ված ու­ժե­րի զար­գաց­ման աս­պա­րե­զում:
Որ­պես երկ­րի պաշտ­պա­նու­թյան ու անվ­տան­գու­թյան ա­պա­հով­ման գլ­խա­վոր գե­րա­տես­չու­թյան ղե­կա­վար` Շոյ­գուն ա­ռաջ­նորդ­վում է այն հնա­մյա, սա­կայն ներ­կա­յիս ան­կա­յուն-հեղ­հե­ղուկ մի­ջազ­գա­յին ի­րադ­րու­թյան պայ­ման­նե­րում նոր հն­չո­ղու­թյուն ստա­ցած գա­ղա­փա­րով՝ քեզ հետ հաշ­վի կնս­տեն ու քե­զա­նից կվա­խե­նան, ե­թե դու ու­ժեղ ես, ե­թե դու ու­ժեղ բա­նակ ու­նես: Չէ՞ որ հար­բե­ցող Ել­ցի­նի ժա­մա­նակ ռու­սա­կան բա­նա­կը բո­լոր ա­ռում­նե­րով ի­ջել է մի մա­կար­դա­կի, երբ այն հա­մե­մա­տում էին «հի­վանդ մար­դու» հետ: Եվ Շոյ­գուն բա­նա­կա­յի­նի կեն­ցա­ղա­յին, կար­գա­պա­հա­կան պայ­ման­նե­րը շեշ­տա­կիո­րեն բա­րե­լա­վե­լու հետ մեկ­տեղ լր­ջո­րեն ձեռ­նա­մուխ ե­ղավ բա­նա­կի ար­դիա­կա­նաց­ման ու տեխ­նի­կա­կան հա­գեց­ման գլ­խա­վոր ա­ռա­քե­լու­թյա­նը: Բա­նա­կի վե­րա­զին­ման ցու­ցա­նիշն այ­սօր հաս­նում է 70 տո­կո­սի և շա­րու­նա­կում է ա­ճել: Հատ­կա­պես ապ­շեց­նում են նո­րա­գույն հր­թի­ռա­յին հա­մա­կար­գե­րի մար­տա­կան բնու­թագ­րե­րը: Վլա­դի­միր Պու­տինն ին­քը սի­րում է հպար­տա­նալ նո­րա­գույն զի­նա­տե­սակ­նե­րով, չմո­ռա­նա­լով նշել, որ դրանք ներ­դր­վում են պաշտ­պա­նու­թյան նա­խա­րար Սեր­գեյ Շոյ­գուի ան­մի­ջա­կան «ա­չա­լուրջ» հս­կո­ղու­թյան ներ­քո: Դա­տե­ցեք ինք­ներդ: «Սար­մա­տը», օ­րի­նակ, 200-տոն­նա­նոց միջ­մայր­ցա­մա­քա­յին հր­թիռ է, գործ­նա­կա­նում գրե­թե ան­սահ­մա­նա­փակ թռիչ­քա­յին հե­ռա­հա­րու­թյամբ: «Կին­ժա­լը» ձայ­նի ա­րա­գու­թյու­նը գե­րա­զան­ցում է 10 ան­գամ: «Ա­վան­գար­դը» ան­թե­րի է գոր­ծում տիե­զե­րա­կան տա­րած­քում: Նույն­քան կարևոր է այն պա­րա­գան, որ այդ կար­գի հր­թիռ­նե­րը ա­նոր­սա­լի են, ին­չը ՆԱ­ՏՕ-ի հա­կաօ­դա­յին ու­ժե­րի պաշտ­պա­նու­թյան հա­մա­կար­գե­րի ընդ­լայ­նու­մը դե­պի Ռու­սաս­տա­նի սահ­ման­ներ դարձ­նում է անն­պա­տակ: Միա­ժա­մա­նակ ստեղծ­վում են նաև գեր­ժա­մա­նա­կա­կից այլ զի­նա­տե­սակ­ներ, ո­րոնց մա­սին ռուս­ներն ա­ռայժմ չեն տա­րած­վում: Օ­րի­նակ, լա­զե­րա­յին հրե­տա­նին:
Շոյ­գուն կա­նո­նա­վոր ու մասշ­տա­բա­յին դարձ­րեց զո­րա­վար­ժու­թյուն­նե­րը: Բա­նա­կը վե­րած­վել է մո­բիլ միա­վո­րի՝ ըն­դու­նակ կարճ ժամ­կե­տում ու ան­կո­րուստ ու­ժե­րը տե­ղա­փո­խե­լու հա­զա­րա­վոր կի­լո­մետ­րե­րով հե­ռու վայ­րեր: Իսկ ի՞նչ ար­ժե նշա­նա­ռու­թյան ճշգր­տու­թյու­նը: Սի­րիան, ի դեպ, ան­փո­խա­րի­նե­լի ստու­գա­դաշտ էր ռու­սա­կան նոր զեն­քե­րի փոր­ձար­կում­նե­րի հա­մար: Նույն­պես Շոյ­գուի ան­մի­ջա­կան ղե­կա­վա­րու­թյամբ:
Պաշտ­պա­նու­թյան նա­խա­րա­րի պաշ­տո­նում Շոյ­գուի ար­գա­սա­վոր գոր­ծու­նեու­թյան մա­սին եր­կար կա­րե­լի է խո­սել: Ա­վե­լաց­նենք, որ նա գրե­թե ան­թե­րի է նաև իր քա­ղա­քա­կան-անձ­նա­կան բա­րո­յա­կա­նու­թյամբ, այն էլ կո­ռուպ­ցիա­յի մեջ խր­ված երկ­րում: Ի տար­բե­րու­թյուն, ա­սենք, նա­խորդ նա­խա­րար Սեր­դյու­կո­վի, ո­րի ա­նու­նը հա­մեմ­ված էր բազ­մա­թիվ կո­ռուպ­ցիոն ու սի­րա­բա­նա­կան սկան­դալ­նե­րով:
Կր­կին նշենք, որ հա­խուռն զար­գա­ցում­նե­րով հա­րուստ մեր ժա­մա­նակ­նե­րում ե­րեք տա­րին մեծ ժամ­կետ է քա­ղա­քա­կան գործ­չի ա­պա­գան կան­խո­րո­շե­լու հա­մար: Սա­կայն Շոյ­գուի շան­սե­րը մեծ են, և սա մաս­նա­վոր կար­ծիք չէ: Մեդ­վեդևի վար­կա­նի­շը ցածր է, Լավ­րո­վը մո­տե­նում է 70-ին, Սո­բյա­նի­նը, Սե­չի­նը խա­րիզ­մա­տիկ լի­դեր­ներ չեն: Կա­րո՞ղ է Շոյ­գուին խան­գա­րել այն հան­գա­ման­քը, որ Կու­ժու­գե­տո­վի­չը ար­մատ­նե­րով ռուս չէ: Կա­րող է, սա­կայն ռուս չէր Ստա­լի­նը (և ոչ միայն նա), ո­րի օ­րոք Ռու­սաս­տա­նը վե­րած­վեց մո­լո­րա­կի հզո­րա­գույն պե­տու­թյուն­նե­րից մե­կի:
Մեզ մնում է միայն հնա­րա­վո­րինս ու­շա­դիր լի­նել այս ան­ձի նկատ­մամբ, մաս­նա­վո­րա­պես Հա­յաս­տա­նում տե­ղա­կայ­ված ռու­սա­կան ռազ­մա­բա­զան այ­ցե­լե­լիս: Չտես­նե­լու չտանք, թե վեր­ջերս Շոյ­գուին ինչ շու­քով ըն­դու­նե­ցին Բաք­վում:
Ռու­բեն ՀԱՅ­ՐԱ­ՊԵ­ՏՅԱՆ
Մոսկ­վա
Դիտվել է՝ 45141

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ