«Շատերը նույնիսկ չեն ծառայել, բայց ձեռքները գրպաններում դրած զորամասեր են գնում, ֆոտոսեսիաներ անում»
03.03.2020 | 01:19
«Իրատեսի» զրուցակիցն է ռազմական փորձագետ ՎԻՏԱԼԻ ՄԱՆԳԱՍԱՐՅԱՆԸ։
-Պարոն Մանգասարյան, թեև վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը տարեսկզբին հայտարարում էր, թե բանակում զոհերի թվով պատմական նվազագույնի ենք հասել, սակայն վերջին երկու ամսվա ընթացքում պատկերը բոլորովին այլ է: Ողբերգական դեպքեր հիմնականում ոչ թե հակառակորդի սադրիչ գործողությունների պատճառով են լինում, այլ դրանք կա՛մ սպանություն են, կա՛մ ինքնասպանություն, կա՛մ ինքնասպանության դրդելու հետևանք:
-Գրանցված մահերի մի մասը հիվանդությունների պատճառով է եղել, մյուսը՝ դժբախտ պատահարների, ինչը նույնքան ցավալի է: Դեպքերի առիթով քրեական գործեր են հարուցված, հետևաբար հետևություններ անելուց առաջ նախ պետք է այդ գործերի մանրամասներին ծանոթանալ, տիրապետել: Մինիմումների և մաքսիմումների դաշտ չեմ ցանկանում մտնել, քանզի նման զգայուն թեմաների մասին խոսելուց առաջ առավել քան գործել է անհրաժեշտ:
-Հասարակական-քաղաքական, մշակութային գործիչների բարձրաձայնումներից հետո թե՛ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը, թե՛ պատգամավորները փակ հանդիպումներ ունեցան բանակի պատասխանատուների հետ: Դրանից հետո նաև պաշտոնանկություններ եղան: ԶՈՒ երկու բարձրաստիճան պաշտոնյաներ՝ ՀՀ ՊՆ ռազմական ոստիկանապետ Արթուր Բաղդասարյանը և ՀՀ ԶՈՒ բարոյահոգեբանական ապահովման վարչության պետ Ալեքսան Ալեքսանյանը, պաշտոնանկ արվեցին։ Ըստ Ձեզ՝ պաշտոնանկությունները կարո՞ղ են իրավիճակ փոխել, խնդրի կարգավորման համար այն կարո՞ղ է վճռորոշ լինել:
-Եթե երկրի ղեկավարությունը ձեր կողմից նշած գործիչների բարձրաձայնումներից հետո է միայն մտահոգվում ու ցուցադրական քայլեր կատարում, ապա դա այնքան էլ գովելի չէ: ԱԺ-ում տեղի ունեցած փակ նիստից հետո պատգամավորների մեծ մասը իրենց Facebook-յան էջերում խիստ մտահոգություն հայտնեց ու լուրջ-լուրջ բաներ գրեց, բայց դրանից հետո նրանցից որևէ մեկը զորամաս չայցելեց՝ մոտիկից խնդիրներին ծանոթանալու համար: Շատերը նույնիսկ չեն ծառայել, բայց ձեռքները գրպաններում դրած՝ որևէ տոնից առաջ կամ հետո զորամասեր են գնում, ֆոտոսեսիաներ անում : Հենց այդ ժամանակ էր անհրաժեշտ, որ անգամ մի քանի օրով զինվորների կողքին լինեին, խոսեին նրանց հետ, լսեին նրանց, ծանոթանային ամենամանր խնդիրներին և այլն: Ինչ վերաբերում է պաշտոնանկություններին, ապա չեմ կարծում, որ ձեր կողմից նշված երկու փոփոխությունները խնդրին ամբողջական լուծում կտան:
-Շատ է խոսվում այն մասին, որ բանակում տեղի ունեցող սպանությունների կամ ինքնասպանությունների հիմնական պատճառը զինվորների՝ քրեական ենթամշակույթին տուրք տալն ու դրանով առաջնորդվելն է: Իրավապաշտպանները սակայն հակադարձում են, թե վերոնշյալ ենթամշակույթի կրողը հրամանատարական կազմն է: Ենթամշակույթին հարելու առնչությամբ վերջերս օրենք ընդունվեց, փաստորեն, այն որևէ կերպ բանակին չի հասել:
-Քրեական բարքերի մասով՝ իշխանության քաղաքականությունը կամ տեսակետն ինձ համար այդքան էլ հասկանալի չէ: Վարչապետի համար, օրինակ, քրեական ենթամշակույթի դրսևորում է զինվորների՝ նույն լվացքի մեքենայով վարտիքները լվանալու ցանկության բացակայությունը: Ըստ իս՝ դա հիգիենիայի, ոչ թե քրեածին բարքերի հարց է: Ինչ վերաբերում է սպաների՝ քրեական ենթամշակույթի կրողը լինելու տեսակետին, իմ համոզմամբ՝ այդ մարդիկ սպայական ինստիտուտի վարկաբեկմամբ են զբաղվում: Բանակում շատ բանիմաց, հայրենասեր ու իրենց գործին նվիրված սպայական կազմ ունենք այսօր: Իհարկե, չեմ կարող բացառել, որ քրեական ենթամշակույթով առաջնորդվող հրամանատարներ էլ կան, բայց ընդհանրական հայտարարություններն անթույլատրելի են:
-Մեր թերթի նախորդ համարներից մեկում գրել էինք, որ սպանություններից մեկը, օրինակ, հեռախոսի լիցքավորման լարի պատճառով է եղել: Վարչապետն էլ ասում է, թե երբ բանակում ֆինանսական միջոցները շատանում են, շատանում են նաև, այսպես ասած, «բազարները»:
- Զորամասերում հեռախոսներ ունենալու թույտվությունն ի սկզբանե սխալ է եղել, այն լրացուցիչ գլխացավանք է սպաների համար՝ դեռ չասած անվտանգության և ինֆորմացիայի արտահոսքի ռիսկերը: Զինվորների ձեռքը հեռախոս տալով՝ սենտիմենտալ խնդիր ենք լուծել միայն, որ զինվորի ծնողները հաճախ խոսեն զավակների հետ ու հնարավորինս հանգիստ լինեն: Գլխավոր շտաբի որոշման համաձայն՝ զինվորների ու սպաների հեռախոսները պետք է առանց տեսախցիկի ու համացանցից օգտվելու հանարվորության լինեն, բայց տեխնիկայի առաջընթացի այս դարում այժմ այնպիսի հեռախոսներ կան, որ առաջին հայացքից դժվար է տարբերել՝ տեսախցիկ կամ ինտերնետի հնարավորություն ունի՞, թե՞ ոչ: Իրականում դա մեծ գլխացավանք է հրամկազմի համար, որովհետև սպան, իր բան ու գործը թողած, հեռախոսներ ստուգելով պետք է զբաղվի: Ադրբեջանի հատուկ ծառայությունները վերջերս բավականին մեծ թվով սոցցանցային էջեր են կոտրել, որ հիմնականում զինծառայողներինն են եղել:
-Աբսուրդային մեկ այլ տեսակետի համաձայն՝ բանակում գրանցվող ողբերգական դեպքերը նախկին իշխանություններն են կազմակերպում, որ նորերին սաբոտաժի ենթարկեն: Սրա՞ն ինչպես եք վերաբերվում:
-Նման տեսակետ հայտնողները դրանով ոչ միայն նախկին, այլև ներկա իշխանություններին, բանակին ու հասարակությանն են վարկաբեկում: ՈՒ առհասարակ բոլոր նրանց, որ բանակաշինության գործում մեծ ավանդ ունեն: Կարճ ասած՝ դա հակապետական տեսակետ է:
-Հրամանատարներ պատրաստելիս մենք այսօր դնու՞մ ենք խնդիր, թե այդ մարդիկ ինչպես պետք է աշխատեն զինվորների հետ: Վերջերս մամուլը գրեց, օրինակ, որ նրանք արտերկիր վերապատրաստման են գնացել:
-Տարբեր ծրագրերի շրջանակներում մեր սպաներն արտերկիր դասընթացների միշտ էլ գնացել ու գնում են: Հատկապես վերջին շրջանում ժամկետային զինծառայողին՝ սկսած սննդից, վերջացրած հանրային ընկալման տարբեր դրսևորումներով, շատ ավելի ենք արժևորում, քան սպաներին: Զինվորին այժմ լավ սնունդ ենք տալիս, բայց սպային ասում ենք զորամասի դիմացի «վետերոկից» օգտվիր: Թեև իշխանության որոշ ներկայացուցիչներ արդեն սկսել են խոսել սպայի ինստիտուտի արժևորման և դերի բարձրացման մասին, բայց դեռևս գործուն քայլեր չեն արվում այդ ուղղությամբ: «Պատիվ ունեմ» բավականին գրավիչ ծրարի մասին, օրինակ, համարյա թե չի խոսվում, շատերն անգամ չգիտեն, չեն լսել այդ ծրագրի մասին, բայց պետք է բոլոր առիթներն օգտագործել ու հասարակությանն իրազեկել նմանատիպ ծրագրերի մասին:
-Վերջերս մամուլը գրեց նաև «էլիտար» զորամասի մասին, որտեղ կոնկրետ բարքեր, «չաստ նայողներ» ու որոշակի մարդկանց զավակներ են ծառայում: ՊՆ-ն սակայն հենց այնպես, հարևանցի անցավ այդ տեղեկության կողքով՝ ասելով միայն, որ նման բան չկա: Ի՞նչ հրապարակում էր դա իրականում:
-2000-ականների կեսերից «չաստ նայողի» իստիտուտն արդեն իսկ չկար, իսկ ինչ վերաբերում է պաշտոնյաների որդիների արարքների ինչ-ինչ դրսևորումներին, ապա բոլոր դեպքերին իրավական գնահատական է տրվել: Այո՛, բանակում կան խնդիրներ, և դրանց լուծում տալու համար գործ ունի անելու թե՛ օրենսդիր, թե՛ գործադիր իշխանությունը:
-Բանակն այսօր կարողանու՞մ է բոլորի զավակներից՝ անկախ պաշտոնից ու զբաղեցրած դիրքից, սոցիալական վիճակից ու գիտակցական մակարդակից, զինվոր կերտել:
-Անկախ ամեն ինչից բանակն այսօր, այո՛, կարողանում է զինվոր կերտել ու իր առջև դրված մարտական խնդիրը պատվով է լուծում, այն է՝ գիշեր-ցերեկ պահպանել հայկական երկու պետությունների անվտանգությունը:
Զրույցը` Սևակ ՎԱՐԴՈՒՄՅԱՆԻ
Հեղինակի նյութեր
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
.
.
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
-
Ասում են… Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ, իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ
-
Ասում են…
Ափսոսում ենք, որ ՀՀ ղեկավարությունը, ըստ ամենայնի, գիտակցված որոշում է կայացրել՝ վարել ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների հետևողական վատթարացման, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ամեն ինչում Ռուսաստանին մեղադրելու գիծ։ Դա, իհարկե, հարիր չէ դաշնակցային հարաբերություններին
-
Ասում են Պաղեստինյան ՀԱՄԱՍ-ը 10-20-100 անգամ ավելի քիչ զենք ունի, քան ունեին Լեռնային Ղարաբաղի հայերը և ադրբեջանական բանակը իսրայելական բանակը չէ։ Թող Հայաստանում մտածեն։
-
Ասում են… Որոշ երկրներ փորձում են խաթարել ԱՊՀ անդամների օրինական իշխանությունը, ավանդական արժեքները և իրավիճակն ամբողջությամբ: Անհրաժեշտ է կանխարգելիչ աշխատանք՝ ԱՊՀ երկրների անվտանգության ապահովման համար։
-
Ասում են… Ռուսաստանը և Բելառուսը օգուտ չունեն իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտությունից: ՈՒ՞մ է այն ձեռնտու Մեզ ու ռուսաստանցիներին կշտամբում են «Ձեռնտու է Ուկրաինան հետին պլան է մղվել» Լսեք, եկեք անկեղծ լինենք այն, որ մեր մասին սկսել են ավելի քիչ խոսել, թերևս, վատ չէ: Բայց ո՛չ այդ գնով։ Մարդիկ են զոհվում։ Ինչի՞ վրա ենք ուրախանալու։
-
Ասում են…
Աշխարհում արևմտյան ազդեցությունը հսկայական ռազմաֆինանսական բուրգ է, այն իրեն պահելու համար անընդհատ նոր «վառելիքի» կարիք ունի՝ ուրիշներին պատկանող բնական, տեխնոլոգիական, մարդկային ռեսուրսներ
-
Ասում են…
10 ամսվա շրջափակումից հետո՝ սեպտեմբերի 19-ին, ադրբեջանական զինված ուժերը դաժան հրետակոծության ենթարկեցին Լեռնային Ղարաբաղը։
Սիրտս կոտրվում է, երբ իմանում եմ Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված և Հայաստան զանգվածաբար փախչող հազարավոր հայ ընտանիքների ցավի, կորստի, մարդու իրավունքների կոպիտ խախտումների մասին:
-
Ասում են
Ադրբեջանը վերսկսել է պատերազմը Լեռնային Ղարաբաղի դեմ՝ գնդակոծելով խաղաղ բնակիչներին և քաղաքացիական ենթակառուցվածքները
-
Ասում են… Մենք առաջարկել ենք համաձայնության գալ Ադրբեջանի հետ այնպես, որ Քելբաջարն ու Լաչինը, նաև ամբողջ Ղարաբաղը, փաստացի մնան Հայաստանի իրավասության ներքո
-
Ասում են Ռուսաստանը գնահատում է Հայաստանի հետ կառուցողական հարաբերությունները, սակայն հնարավոր չէ համաձայնել վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի թեզերի հետ՝ ռուս խաղաղապահների առաքելության ձախողման մասին:
-
Ասում են… Ադրբեջանը խնդիր է դրել Արցախն ազատել հայ բնակչությունից, ստեղծել պայմաններ, որ հայերն այնտեղից գնան, ով կմնա՝ տեղահանել կամ կազմակերպել կոտորած Շատ հստակ է ծրագիրը:
-
Ասում են Ավելի քան 30000 երեխաներ և նրանց ընտանիքները Լեռնային Ղարաբաղում արդեն 8 ամիս է՝ գտնվում են շրջափակման և ավերակների մեջ։
-
Ասում են․․․ Թուրքական ցեղերը հայտնվել են 10-րդ դարում, 11-րդ դարում հասել են պատմական Հայաստանի տարածք: Այս հողի վրա հայերն ապրել են մթա 15-րդ դարից:
Տարածաշրջանային
