Անատոլի Ավետյանի Վանաձորը, երկիրն ու աշխարհը

Սեպտեմբերի 5-ին Հայաստանի ժողովրդական նկարիչ Անատոլի Ավետյանը բոլորեց իր յոթանասուն տարին։

Այս անշփոթելի գեղանկարչական լեզվամտածողության տեր վարպետը ուշագրավ ավանդույթ է ձևավորել՝ ծննդյան հոբելյանական տարեդարձերը նշելով ծննդավայր քաղաքում։
Ավանդույթին ի տուրք Վանաձոր ուղևորվեցինք Հայաստանի նկարիչների միության պատվիրակության հետ, որի կազմը փոքրաթիվ էր, բայց ներկայացուցչական․ ՀՆՄ նախագահ Սուրեն Սափարյան, փոխնախագահ Լևոն Աբրահամյան, Ռոբերտ Եսայան, Հովնան Սևոյան, Մարտիրոս Բադալյան, Արթուր Հովհաննիսյան, Անդրեյ Շուգարով, Գևորգ Մշեցի Ջավրուշյան։

Վանաձորի Կարլոս Աբովյանի անվան Կերպարվեստի թանգարանի առջև մթնոլորտը հույժ տոնական էր։ Երկհարկ սրահներում մատենադարանային սպասման մեջ էին 118 ստեղծագործություններ, հրապարակում քաղաքի արվեստասեր հանրությունը, Լոռու մարզի ղեկավարությունը, քաղաքի պատվիրակները և այլք։ Եվ սա պատահական չէ, քանզի Անատոլի Ավետյանի հոբելյանական նկարահանդեսները Վանաձորում վեր են ածվում տոնահադնեսների։
Վանաձորը սպասում է նրան:
Սպասումն արդարացվեց։

Նախ՝ պաշտոնական մասն էր։ Ելույթ ունեցան Գուգարաց թեմի առաջնորդ, Գերաշնորհ տեր Հովնան եպիսկոպոս Հակոբյանը, Լոռու մարզպետ Արամ Խաչատրյանը, Վանաձորի համայնքապետի պաշտոնակատար Արկադի Փելեշյանը, Վանաձորի կերպարվեստի կենտրոնի նախկին երկարամյա տնօրեն, գեղանկարիչ Փափագ Ալոյանը և ՀՆՄ նախագահ Սուրեն Սաֆարյանը։
Պաշտոնական ելույթ-շնորհավորանքները որքան ջերմ, նույնքան իմաստալից և հարիր էին Անատոլի Ավետյան ստեղծագործողին և նրա արվեստին։
Եվ որ նա Վանաձորի պատվավոր քաղաքացի է, պարբերաբար արժանանում է տարբեր պատվոգրերի, բնական և օրինաչափ է։ Բայց կարևորը փոխադարձ սերն ու հարգանքն է նկարչի և նրա բնօրրանի միջև։
Անատոլի Ավետյանի արվեստը արժևորեցին Մարտիրոս Բադալյանը, Սուրեն Սաֆարյանը և Փափագ Ալոյանը։

Մարտիրոս Բադալյան․ «Վանաձոր եմ ուղևորվում նախ Անատոլիի ծննդյան օրը շնորհավորելու և դիտելու նրա հերթական հոբելյանական ցուցահանդեսը։ Մի նպատակ էլ ունեմ. Վանաձորի կերպարվեստի թանգարանին նվիրելու եմ իմ կոլաժներից մեկը՝ «Մեղեդի»շարքից։ Անկեղծ ասած, վաղուց էի ցանկանում այցելել Վանաձոր, տարբեր հանգամանքներով պայմանավորված այցս հետաձգվում էր։ Եվ ահա հիանալի առիթը ներկայացավ»։

Սուրեն Սաֆարյան. «Անատոլի Ավետյանի արվեստը հնարավոր չէ շփոթել։ Հանգիստ կարող ենք ասել, որ նա անհատականություն է, վառ անհատականություն և իր արվեստով միակն է, որն աշխատում է այս տեխնիկայով և այս ոճով։ Նրա հետ յուրաքանչյուր հանդիպում սիրտդ լցնում է դրական էներգիայով, և արդեն կարողանում ես այդ էներգիան փոխանցել մյուսներին։ Նրա հետ կարող ես ժամերով զրուցել և չհոգնել։ Նրա տեխնիկան շատ բարդ է, նա դրոշմակերտման սկզբունքով է աշխատում։ Նախ՝ մետաղը ծեծվում է, հետո մշակվում է, հետո գունային լուծումներով աշխատանքը մոտենում է ավարտին։ Դա նրա գաղտնիքն է, և, անկեղծ ասած, չեմ կամենում ինձ համար որևէ գաղտնիք բացահայտել, քանի որ նրա աշխատանքները հաղորդում են այն, ինչը զգացել է ստեղծագործելիս»։

Փափագ Ալոյան. «Ինձ շատ է զարմացնում նրա աշխատասիրությունը, հատկապես նման ոճով ստեղծագործելիս։ Նրա գործերում կա և՛ բարիելեֆային մոտեցում, և՛ գեղանկարչական աշխարհընկալում, և՛ գծի կատարելություն։ Բարդ է Անատոլի Ավետյանի ոճը։ Ես կարող եմ մի մեծադիր կտավ ավարտել մի քանի ժամում, բայց դրոշմադրվագմամբ գեղանկարներ ստեղծելն ուղղակի տառապանք է պահանջում։ Ավելացնեմ որ մեր թանգարանին նա նվրել է իր մի քանի աշխատանքը»։

Վրեժ Առաքելյան

Լուսանկարներ

Հեղինակի նյութեր

• Ողբերգազավեշտ՝ պետականակերտման նվագակցությամբ
• Մշակութային ճակատը երկրի փրկօղակ
• Ռազմաքաղաքական ուխտագնացություն դեպի Վաղարշապատ
• Եվ կրկին կիսալուսին յաթաղանն արյուն է վիթում
• Երկրի կանաչ դեսպանը
• Որդան կարմիր երկիրի երկունքը․ դար XX (էսսե)
• Կերպարվեստի Արարատ երկրում
• Կերպարվեստի Արարատ երկրում
• «Կերպարվեստի Արարատ երկրում»
• Հայաստանը` Կերպարվեստի Արարատ երկիր (հռչակագիր)
• Ակսել Բակունցի հանճարն ուղենիշ է ինձ համար. Արամ Մաշուրյան
• «Սորոսի արտաքսումը»
• «Մի թողեք ճայերը ծիծաղեն» կամ՝ Մուշեղիչին վայել տոն
• Հռչակագիրը՝ փակուղում
• Կարմիր բերետավոր... դիտահորեր
• «Լաոն կհեծնի՞ կարմիր նժույգ»
• Զարթնի՛ր, Լաո (ուղերձներ Ժամանակավոր կառավարությանը)
• «Պապլավոկ․13-րդ սեղան»
• «Պապլավոկ․13-րդ սեղան»
• «Սոնետ 101»-ի ստեղծագործական առեղծվածը

Մեկնաբանություններ