Անշարժ գույքի, դոլարի և արդյունաբերության կապն ու բյուջեն

Հունիսի 20-ին դոլարի առքը` 416, իսկ վաճառքինը 418 դրամ էր։ Եվ սա դեռ դոլարի արժևորման կամ, ինչպես ընդունված է ասել, դրամի արժեզրկման վերջնակետը չէ։ Հայաստանի գործատուների հանրապետական միության գործադիր տնօրեն ԳԱԳԻԿ ՄԱԿԱՐՅԱՆԸ վերջերս մամուլում կանխատեսել էր, որ 2013-ի տարեվերջին դոլարի փոխարժեքը կարող է հասնել 460, 2014-ին` 520 դրամի։ Կարդարանա՞ այս կանխատեսումը, թե՞ ոչ, ժամանակից առաջ չընկնենք։ Համենայն դեպս, ֆինանսական շուկայում մասնագետները նույնպես կանխատեսում են դոլարի արժևորում, նշելով, որ այդ տենդենցը կպահպանվի մինչև տարեվերջ։
Ի դեպ, դրամ-դոլար «փոխհարաբերությունն» այսօրվա միակ լուրջ խնդիրը չէ։ «Անշարժ գույքի շուկայում դրական տեղաշարժեր չեն նկատվում, վիճակը կարելի է գնահատել կայուն ծանր»,- նշում են անշարժ գույքի գործակալությունները։ Իսկ «տան շուկա» ասվածում միևնույն դեմքերն են, որոնք փորձում են վաճառել իրենց բնակարանները։ «Երկու տարի է` չեմ կարողանում բնակարանս վաճառել»,- նշում են բնակարան վաճառողները։ Այլ կերպ ասած, բնակարանային շուկայում կանգային երևույթներ են նկատվում` պահանջարկի բացակայության պատճառով։ Չնայած պահանջարկի անկմանը, այս տարվա մայիսից նկատվում է բնակարանների գնի որոշակի բարձրացում անցած տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ։ Չմոռանանք, որ դրամի արժեզրկումը ևս սկսվեց մայիսին։ Եթե համեմատենք երկու իրողությունները` բնակարանների պահանջի անկումը և դրանց գների բարձրացումը, ապա ակնհայտ է, որ բնակարանների գների բարձրացումը պայմանավորված է հիմնականում արժութային շուկայում տեղի ունեցող դրսևորումներով։
Այն, որ բնակարանների պահանջարկը վերջին երեք տարում տարեցտարի նվազում է, փաստ է, ինչը չէր կարող լուրջ խնդիրներ չառաջացնել շուկայում։ Անշարժ գույքի կադաստրի կոմիտեի տվյալներով` 2012-ի ապրիլին մայրաքաղաքում 17 %-ով քիչ բնակարան է վաճառվել նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ։ Պաշտոնական վիճակագրությունը փաստում է, որ նույն պատկերն է տարեսկզբի մյուս ամիսներին։ Առաջին եռամսյակի տվյալներով` 2011-ի նույն ժամանակահատվածի համեմատ բազմաբնակարան շենքերի բնակարանների առքուվաճառքի գործարքի ծավալը նվազել է 8 %-ով։ Մայրաքաղաքի բնակարանային շուկայում նկատվող առքուվաճառքի անկումը պայմանավորված չէ սեզոնայնությամբ, այլ ունի մի ախտորոշում` պահանջարկի բացակայություն։ Եթե մայրաքաղաքում բնակարանների պահանջարկը նվազել է, բնականաբար, անմխիթար է նաև մարզերում բնակարանային շուկայի պատկերը։ Արդյո՞ք սա նշանակում է, որ մեր հանրապետության բնակչության գերակշիռ հատվածն ապահովված է բնակարանով։ Լավ կլիներ, սակայն Հայաստանում, ցավոք, անօթևանների խնդիրը խիստ շոշափելի է։ Բնակարանային շուկայում պասիվության «թագավորությունը» պայմանավորված է մարդկանց սոցիալական վիճակով, կարճ ասած` եկամտի բացակայությամբ։ Այս մասին փաստում են նաև առևտրային բանկերը, որտեղ էապես կրճատվել է հիպոթեքային վարկերի նկատմամբ հետաքրքրությունը, ինչն իր հերթին խնդիր է ստեղծում բանկային համակարգում։
Պետք է նկատենք, որ անշարժ գույքի շուկայում գործարքների նվազումը բացասաբար է ազդում նաև արդյունաբերության ոլորտի վրա։ Խոսքը հիմնականում շինանյութերի արտադրության մասին է։ Բնակարանների, հատկապես նորակառույցների պահանջարկի կտրուկ նվազումն իրացվելիության խնդիր է առաջացրել կառուցապատողների շրջանում, ինչից ելնելով նրանք հնարավորինս զերծ են մնում նոր շինարարական ծրագրերից։ Ի դեպ, պաշտոնական վիճակագրությունը ևս վկայում է, որ հանրապետությունում տարեցտարի նվազում են շինարարության ծավալները։ Սա նշանակում է` չկա նոր ծրագիր, չկա շինանյութի պահանջարկ։ Այս ֆոնի վրա բոլորովին պատահական չէ, որ հանրապետության ցեմենտի երկու գործարաններում էապես կրճատվել են ցեմենտի արտադրության ծավալները, ինչը բնական է` չկա պահանջարկ, չկան ծավալներ։ Նույն պատկերն է նաև շինանյութերի արտադրության այլ ոլորտներում։ Կրճատվել են նաև շինանյութի ներմուծման ծավալները։ Սրանք լուրջ խնդիրներ են, որոնք բացասական ազդեցություն կունենան պետբյուջեի վրա։ Արտադրանքի, շինարարական ծավալների կրճատման հետևանքով, բնականաբար, հարկային մուտքերն այս ուղղությամբ կնվազեն։ Մինչդեռ անշարժ գույքի շուկայում առկա երևույթներից և դրանցից բխող հետևանքներից հնարավոր կլիներ խուսափել, եթե ժամանակին կառավարությունը ցածր տոկոսադրույքով միջազգային վարկերը տրամադրեր ոչ թե շինարարական կազմակերպություններին, այլ բանկերին, որպես հիպոթեքային վարկ։

Ժասմեն ՎԻԼՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• ՃՇՀԱՀ-ն և Ստավրոպոլի «Հյուսիս-Կովկասյան դաշնային» համալսարանը հեռահար եղանակով ստորագրեցին «Մեծ Կովկաս կոնսորցիում ստեղծելու մասին» համաձայնագիրը
• «Հան­ցա­վոր ան­գոր­ծու­թ­յուն են դրսևո­րում ՀՀ իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րը»
• «Ղա­րա­բա­ղյան խնդ­րի քա­ղա­քա­կան լու­ծու­մը պետք է գտն­վեր այս պա­տե­րազ­մից ա­ռաջ»
• ՃՇՀԱՀ-ի հետ համագործակցության շրջանակներում բացվեց ինտերակտիվ ուսուցման ռուսաց լեզվի առաջին կենտրոնը
• «Դուռ-լու­սա­մուտդ պինդ փա­կիր, ու­րի­շին գող մի հա­նիր»
• Կռա­պաշ­տու­թ­յու­նը քան­դեց Հա­յաս­տա­նը
• «Նո­յեմ­բե­րի 4-ի դրու­թ­յամբ Շու­շիում մեր դիր­քե­րը բո­լոր ա­ռում­նե­րով նպաս­տա­վոր են ե­ղել»
• «Որ­քան հիաս­թափ­ված եմ նախ­կին իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րից, այն­քան էլ հիաս­թափ­ված եմ ներ­կա­յիս իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րից»
• ՃՇՀԱՀ-ն 6 մլն դրամ է փոխանցել «Զինծառայողների ապահովագրության» հիմնադրամին և «Հայրենիքի պաշտպանի վերականգնողական կենտրոն»-ին
• ՃՇՀԱՀ հոգաբարձունների խորհրդի նիստում մեկ րոպե լռությամբ հարգեցին Ղարաբաղի պատերազմում իրենց կյանքը հանուն հայրենիքի զոհաբերած նահատակների հիշատակը
• «Պատերազմ և խաղաղության» նոր տարբերակը․ «վաճառված է» Արցախը, վտանգված է Հայաստանը
• Պա­տե­րազ­մի պայ­ման­նե­րում փաս­տա­թուղթն ին­չու՞ բո­վան­դա­կա­յին փո­փո­խու­թ­յուն չի կրել
• Արդեն ե­րեկ պետք է մե­կու­սաց­վեին և պար­տա­դիր թես­տա­վոր­վեին
• Գեր­շա­հույթ` պա­տե­րազ­մի հաշ­վին
• «Լար­վա­ծու­թ­յան մե­ծաց­մա­նը զու­գա­հեռ ես-ը ա­վե­լի է ձուլ­վում մենք-ին»
• «Հա­յե­րը ոչ միայն լավ գոր­ծա­րար­ներ են, այլև լավ մար­տիկ­ներ»
• ՃՇՀԱՀ-ը 15 մլն 500 հազար դրամ է փոխանցել «Հայաստան համահայկական հիմնադրամին»
• «Մեր ամ­րոց­նե­րի պա­տե­րի տակ լավ ջարդ են ու­տում և ու­տե­լու են»
• ՊԵԿ-ը միանձ­ն­յա՞ է ո­րո­շել
• Վլադ Ասատրյանը միաձայն վերընտրվեց ՃՇՀԱՀ հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ

Մեկնաբանություններ