«Հետընտրական Հայաստանը լինելու է շարքային քաղաքացու համար տեսանելի տեղաշարժերի Հայաստան»

«Իրատես de facto»-ի հարցերին պատասխանում է ՍԾՏՀ ԽՎ ԱԺ պատվիրակության ղեկավար, ՀՀԿ խմբակցության անդամ ԳԱԳԻԿ ՄԻՆԱՍՅԱՆԸ:

-Նոյեմբերի 26-ին Բաքվում իր աշխատանքներն է սկսել ՍԾՏՀ ԽՎ 40-րդ նստաշրջանը, և հայկական պատվիրակությունը, որ մշտապես ակտիվ է այդ կառույցում, չի մասնակցում նստաշրջանի աշխատանքներին։ Ինչո՞ւ:
-Այո, հայկական պատվիրակությունը միշտ շատ ակտիվ է մասնակցել վեհաժողովի աշխատանքներին, մենք պատրաստվում էինք մասնակցելու նաև այս վեհաժողովի աշխատանքներին, հատկապես, որ օրակարգում կար մեր պատվիրակության համար կարևոր մի հարց, որի լուծմանը մենք հետամուտ էինք երկար ժամանակ: Մենք նույնիսկ պատվիրակության անդամների համար ապսպրել էինք Երևան-Մոսկվա-Բաքու, Բաքու-Մոսկվա-Երևան օդանավի տոմսերը: Մեր պատվիրակությունը պատրաստել էր բոլոր քննարկվելիք հարցերի վերաբերյալ ելույթներ: Վեհաժողովի աշխատանքներից տևական ժամանակ առաջ նամակ գրեցինք վեհաժողովի նախագահ, Ադրբեջանի Միլի մեջլիսի նախագահ Օկտայ Ասադովին` տեղեկացնելով, որ վեհաժողովին հայկական պատվիրակության մասնակցության խնդրի դրական լուծման համար անհրաժեշտ են հրավիրողի կողմից անվտանգության երաշխիքներ: Ցավոք, Բաքվից որևէ պատասխան չստացանք: Երբ արդեն աշխատանքային շաբաթն ավարտվեց, փորձեցինք վեհաժողովի գլխավոր քարտուղար պարոն Տրետյակի օգնությամբ, որ վեհաժողովի աշխատանքների կազմակերպման նպատակով գտնվում էր Բաքվում, պարզել, թե վերջապես ե՞րբ պատասխան կստացվի Բաքվից: Որոշ ժամանակ անց նա հաղորդեց, որ եթե որևէ պատասխան լինի, կլինի նոյեմբերի 26-ից ոչ շուտ, երբ վեհաժողովի աշխատանքներն արդեն սկսված կլինեն: Փաստորեն, դա նշանակում էր անել ամեն ինչ, որ հայկական պատվիրակությունը չկարողանա մասնակցել վեհաժողովի աշխատանքներին: Ես դա գնահատում եմ որպես մեր պատվիրակության` վեհաժողովի աշխատանքներին մասնակցելու և քննարկվող հարցերի վերաբերյալ մեր տեսակետները ներկայացնելու իրավունքի կոպիտ ոտնահարում:
-Հայկական պատվիրակությունն ի՞նչ լրացուցիչ երաշխիքներ էր ուզում, եթե Բաքվում պարտավոր են պահպանել ՍԾՏՀ ԽՎ վեհաժողովի բոլոր պատվիրակների անվտանգությունը:
-Ձեր հարցը վերաբերում է խնդրի էությանը: Ավելին, ադրբեջանական պատվիրակության ներկայացուցիչը, իբր տարակուսած, հարցնում է` մի՞թե հայկական կողմը ադրբեջանական պատվիրակությանը Հայաստան այցելելիս որևէ անվտանգության երաշխիք է տրամադրում, մոռանալով, որ Հայաստանն ու Ադրբեջանը այս առումով բացարձակապես անհամեմատելի են: Ադրբեջանում մանկապարտեզի ուսուցչուհուց սկսած մինչև հանրապետության նախագահ հակահայկական քարոզչություն են իրականացնում` սերմանելով ատելություն հայ ժողովրդի նկատմամբ: Երբ Բուդապեշտում պաշտոնական առաքելությամբ գտնվող հայազգի սպային քնած ժամանակ կացնահարում են, և ադրբեջանական իշխանությունները հերոսացնում են մարդասպանին ու ազատազրկման տարիների համար նույնիսկ աշխատավարձ են վճարում` հավաստելով, որ պաշտոնական Բաքվի առաջադրանքն է կատարել, ընդունեք, որ երաշխիքներն առավել քան անհրաժեշտ են: Այսքանից հետո բնական է, որ պաշտոնական մակարդակով Բաքու մեկնող որևէ հայկական պատվիրակություն պետք է անվտանգության երաշխիքներ ստանա, սա մասնավոր այց չէ, որ անձն ինքը կողմնորոշվի իր անվտանգության հարցերում:
-Բաքուն, այնուամենայնիվ, հայտարարում է, որ երաշխիքներ հայկական պատվիրակությանը տրվել են:
-Ադրբեջանական կայքերից մեկը գրեց, որ Ադրբեջանի Միլի մեջլիսի մամլո ծառայության ղեկավարն ասել է, թե օգոստոսին, ի թիվս այլ պատվիրակությունների, հայկական պատվիրակությանը ևս հրավեր է ուղարկվել, նաև` անվտանգության երաշխիքների առկայությունը հավաստող փաստաթուղթ: Բայց մամլո ծառայության ղեկավարն ուղղակի ստում է, նման փաստաթուղթ մենք չենք ստացել: Հանրությանը մոլորության մեջ գցելու համար Ադրբեջանը հերթական սուտն է մատուցում, բայց, կարծում եմ, միայն սեփական հանրությանը, որովհետև միջազգային հանրությունն արդեն սովորել է ադրբեջանական ստերին և հավատալու հիմք չունի նման հայտարարություններին:
-Այլ երկրների պատվիրակներն ինչպե՞ս վերաբերվեցին հայկական պատվիրակության բացակայությանը:
-Դժվարանում եմ ասել, թե այլ երկրների պատվիրակություններն ինչպես վերաբերվեցին մեր իրավունքներից մեզ զրկելու Ադրբեջանի պահվածքին: Կարող եմ ասել նախկինում ինչ է եղել. երբ նման մերժումից հետո հաջորդ վեհաժողովի ժամանակ ես այդ հարցը բարձրացրել եմ, ցավոք, որևէ երկրի պատվիրակություն կամ պատգամավոր չի սատարել մեզ: Դա ցավալի է, առավել ևս, որ որևէ երկիր երաշխավորված չէ, որ նման խնդրի չի բախվելու, ըստ էության, դա Բաքվի հերթական ամենաթողության խրախուսում է: Հաջորդ վեհաժողովի ժամանակ ես այդ հարցը բարձրացնելու եմ` չունենալով մեծ ակնկալիքներ:
-Վերադառնանք Հայաստան, Ձեր կարծիքով` ի՞նչ է կատարվում քաղաքական դաշտում: Երբ նախագահի թեկնածուների առաջադրմանը մեկ ամսից քիչ ժամանակ է մնում, Սերժ Սարգսյանի ու Րաֆֆի Հովհաննիսյանի առաջադրումից բացի, որևէ որոշակիություն չկա: Դա նորմա՞լ է:
-Որևէ այլ երկրում նման իրավիճակը չափազանց արտառոց կգնահատվեր, որովհետև նախագահական ընտրությունները երկրի ճակատագրի համար կարևորագույն քաղաքական միջոցառում են, և քաղաքական կուսակցությունները, եթե իրենք իրենց այդպիսին են համարում, պիտի պատրաստվեն շատ վաղուց: Թեկնածուների փնտրտուքի վերաբերյալ քննարկումներ պիտի ունենան, թեկնածուին ներկայացնեն հանրությանը, ճշտեն հանրության արձագանքը: Մեզ մոտ, ցավոք, վիճակը մտահոգիչ է, և դա ինձ թույլ է տալիս պնդել, որ քաղաքական ընդդիմության դաշտում լրջագույն պրոբլեմներ կան: Այն, որ այդ կուսակցություններն իրենց թեկնածուի վերաբերյալ հստակ տեսակետ չունեն կամ թաքցնում են այդ տեսակետը հանրությունից, կուսակցությունների մասին դրական չի խոսում: Եթե նրանք շարունակեն այդ կեցվածքը, իրենց համակիրների բանակը, կարծում եմ, էապես կնվազի, և դա կլինի համարժեք պատասխան. քաղաքական ուժը պարտավոր է իր համակիրներին տեղյակ պահել իր քայլերի մասին, հատկապես, երբ խոսքը վերաբերում է նախագահական ընտրություններին:
-Ձեզ չի՞ թվում, որ ՀԱԿ-ը պարզապես թեկնածու չունի, այլապես վաղուց կբարձրաձայներ:
-Ես չեմ շտապում այդ տեսակետն ընդունել, բայց կարծում եմ, որ արդեն վաղուց ժամանակն է, քաղաքական ուժը պարտավոր է իր որոշումների մասին վաղօրոք տեղեկացնել և՛ հանրությանը, և՛ իր համախոհներին: Հակառակ պարագայում լուրջ մտավախություններ են առաջանում:
-Ե՛վ ՀԱԿ-ի, և՛ ՀՅԴ-ի պարագայում ակնհայտ է, որ սպասում են ԲՀԿ-ի որոշմանը:
-Շատ մռայլ կլիներ մեր քաղաքական դաշտի պատկերը, եթե այդպես է:
-Ոչ միայն մռայլ է, այլև վանող:
-Ես չէի ուզենա այդպես մտածել քաղաքական ուժերի մասին: Որևէ քաղաքական ուժ իր որոշումը չպիտի պայմանավորի մեկ այլ քաղաքական ուժի որոշմամբ: Դա իսկապես մռայլ կլիներ ոչ միայն այդ քաղաքական ուժի, այլև ողջ քաղաքական դաշտի համար:
-Նոյեմբերի 6-ից այլընտրանքային ԲՀԿ-ն նախաձեռնել է քաղաքական քննարկումներ: Եթե սկզբում թվում էին քաղաքական, աստիճանաբար ակնհայտ է դառնում, որ որևէ քաղաքական խնդիր չկա, կա զբաղմունքի փնտրտուք կուսակցությունների համար:
-Եթե անդրադառնանք ԲՀԿ-ի այլընտրանք լինելուն, դժվար է ասել` ո՞ւմ են այլընտրանք, իշխանությա՞նը, թե՞ ընդդիմությանը:
-Գուցե իրենք` իրենց. եթե իրենք իրենց այլընտրանք չեն, և տեսակետները միասնական են, իրենց համար էլ շահեկան է բարձրաձայնելը:
-Ես չեմ կարծում, որ իրենց քայլերն ի վնաս իրենց են, հակառակը, եթե կարողանում են քաղաքական դաշտի ընդդիմադիր հատվածի որոշումները կանխորոշել իրենց որոշմամբ, մեծ հեղինակություն են ստանում հասարակության մեջ` ի հաշիվ մյուս ընդդիմադիր կուսակցությունների կրավորական պահվածքի: Բայց դա արդեն ԲՀԿ-ի խնդիրը չէ: Դա մյուս կուսակցությունների խնդիրն է:
-Գուցե, բայց անընդհատ ձգձգվող լարը կտրվում է: Այդքան լիցքեր կենտրոնացնելը նաև այդքան պատասխանատվություն ստանձնել է նշանակում:
-Դա ՀՀԿ-ի խնդիրը չէ, այլ այն քաղաքական ուժերի, որ մտել են շրջապտույտի մեջ: Մենք ունենք մեր թեկնածուն, հաղթելու նրա շանսերը շատ բարձր են, անկախ մյուս քաղաքական ուժերի մարտավարությունից, անկախ ով ում հետ ինչ ալյանս կկազմի կամ չի կազմի:
-ՀՀԿ-ն չի՞ զգուշանում, որ գործնականում ընտրություններն անմրցակից են:
-Ոչ, որովհետև այդ դեպքում առկա քաղաքական ուժերը կստորագրեն իրենց մահվան դատավճիռը, սուրբ տեղը երբեք դատարկ չի մնում, կգան նոր կարող ուժեր: Հանրությանը, համախոհներին հիասթափեցնելը որևէ քաղաքական ուժի համար լուրջ փորձություն է ենթադրում: Խորհրդարանական ընտրությունների արդյունքները դրա ապացույցն են:
-Իշխանությունն այս իրավիճակի համար մեղավոր չէ՞:
-Իշխանությունն արեց ավելին, քան հնարավոր էր պատկերացնել: Հիշեք` ինչ իրավիճակ էր մարտի 1-ից հետո, ինչ լարվածություն ու անվստահություն կար ոչ միայն քաղաքական դաշտում, այլև ողջ հանրության մեջ: Հետևողական աշխատանքի արդյունքում քաղաքական դաշտն այսօր ավելի ցիվիլ է դարձել: ՀԱԿ-ն այսօր խորհրդարանում է, որ կարևոր իրողություն է, և ճիշտ չէ մեղադրել իշխանությանը: Հակառակը` ամեն ինչ արվեց, որ քաղաքական դաշտում տիրապետի բնականոն, առողջ մրցակցություն, և քաղաքական կուսակցությունները հնարավորություն ունենան առավել անկաշկանդ մասնակցելու նախագահական ընտրություններին:
-Ձեզ չի՞ թվում, որ խնդիրը ոչ թե քաղաքական է, այլ տնտեսական, ընդամենը նյութական բարիքների վերաբաշխման խնդիր է լուծվում:
-Չեմ կարծում, որ իրենց որոշումները չկայացնող ՀԱԿ-ը կամ ՀՅԴ-ն նման խնդիր ունեն:
-Նման խնդիր ունի ԲՀԿ-ն և առանձնապես չի էլ թաքցնում:
-Կարծում եմ` ԲՀԿ-ն կառաջադրի նախագահի իր թեկնածուին, և այդ առումով մենք չենք ունենա Ձեր նշած խնդիրը:
-Ընդդիմադիր դաշտն ի վիճակի կլինի՞ միասնական թեկնածու ունենալու, թե՞ դա միֆ է:
-Դժվարանում եմ պատասխանել: Նայած` ինչ խնդիր իր առաջ կդնի քաղաքական ուժերից յուրաքանչյուրը, որովհետև տեսանելի տարբերություններ կան այդ կուսակցությունների ներքին ու արտաքին քաղաքական դիրքորոշումների մեջ: Ակնհայտ է, որ միասնական թեկնածուի առաջադրումն էապես կուժեղացնի այդ թեկնածուի դիրքերը, բայց կուսակցությունները պետք է կարողանան հանրությանը բացատրել սեփական թեկնածուով հանդես չգալու պատճառները: Չշտապենք, այն քաղաքական ուժերը, որ այսօր դեռ կողմնորոշված չեն, թերևս մտածում են, թե ինչ կշահեն և ինչ կկորցնեն կարճաժամկետ ու երկարաժամկետ առումով:
-«Ասեմ, չասեմ, ինչ ասեմ» խաղի ընթացքում պիտի հիշենք, որ մեր երկրում կան տնտեսական, սոցիալական բազում խնդիրներ, կոռուպցիա, ստվերային տնտեսություն, համակարգային փոփոխությունների անհրաժեշտություն, եթե այդ ամբողջ նեգատիվ տեղեկատվությունն ընտրարշավի ընթացքում լցվի դաշտ, ի՞նչ է լինելու:
-Ես առավել քան համոզված եմ, որ այդ խնդիրներին բոլոր թեկնածուներն անդրադառնալու են և մեր թեկնածուն ասելու է ամենահամոզիչ խոսքը, որի իրավունքը ձեռք է բերել աշխատանքով: Եթե անդրադառնանք անցած տարիներին, Ձեր նշած բոլոր խնդիրների ուղղությամբ մենք ունեցել ենք էական բարելավումներ: Ասել, որ այդ բարելավումները բավարարում են շարքային քաղաքացուն, չեմ կարող: Հակառակը` կան հիմնավորված դժգոհություններ, սակայն առավել քան համոզված եմ, որ նախագահական ընտրություններից հետո գործող և վերընտրված նախագահ Սերժ Սարգսյանը բոլորովին այլ քաղաքականություն է վարելու: Ձեռք բերված հաջողությունները թույլ կտան ավելի վճռական ու արդյունավետ լուծել այդ խնդիրները:
-Եթե հինգ տարի իշխանությունն ինքն իրեն խանգարել է, որովհետև նորմալ գործելու պարագայում այդ խնդիրները նվազած կլինեին, հաջորդ հինգ տարվա համար ի՞նչ երաշխիք կա:
-Հիշեք` ինչպիսին էին այդ հինգ տարիները, ինչ խնդիրներ էին կաշկանդում վճռական քայլերին: Ներքաղաքական վիճակի և համաշխարհային ֆինանսատնտեսական ճգնաժամի հաղթահարումը չափազանց մեծ ներուժ էր պահանջում: Մեծագույն ջանքերի գնով հաջողվել է լուծել այդ երկու խնդիրը, ներքաղաքական կայունություն է ստեղծվել, աննախադեպ խորությամբ ճգնաժամը հաղթահարելու նախադրյալներ կան: Այս երկու խնդիրները թույլ չէին տալիս շատ ավելի ֆունդամենտալ հաջողություններ ունենալ: Երբ Եվրոպան չի կարողանում դուրս գալ ճգնաժամից, և ՀՆԱ-ի 0,2 տոկոս աճը արդեն մեծ ցուցանիշ է համարվում, մենք այս տարի կունենանք ՀՆԱ-ի 7 տոկոս աճ` ունենալով շրջափակման պրոբլեմը, չհայտարարված ու չավարտված պատերազմական վիճակը: Սա նոր տնտեսական քաղաքականության արդյունքն է:
-Հետընտրական ի՞նչ Հայաստան եք պատկերացնում:
-Սկսված աշխատանքները, որ միտված են ժողովրդին անհանգստացնող պրոբլեմների վերացմանը, շարունակվելու են ավելի ինտենսիվ և տալու են բոլորի համար տեսանելի արդյունքներ: Հետընտրական Հայաստանն իսկապես լինելու է շարքային քաղաքացու համար տեսանելի տեղաշարժերի Հայաստան:
-Շատ լավատես չե՞ք, ռիսկեր չե՞ք տեսնում:
-Իհարկե կան` և՛ արտաքին քաղաքական, և՛ ներքաղաքական: Արտաքին քաղաքական ռիսկերից են Իրանի Իսլամական Հանրապետության հետ կապված զարգացումները, Մերձավոր Արևելքում ծավալվող գործընթացները, որտեղ հայկական մեծ համայնքներ կան: Մենք ունենք ընդամենը երկու ցամաքային ճանապարհ` Վրաստանով և Իրանով: Եթե ԻԻՀ-ի ճանապարհը փակվի, դժվար չէ պատկերացնել, թե ինչ ճնշումներ են լինելու: Բայց պարտավոր ենք դիմակայելու: Ներքին ռիսկեր, իհարկե, կան, այս առումով և՛ իշխանությունը, և՛ ընդդիմությունը, և՛ ողջ հայությունը պետք է դասեր քաղեն նախորդ քաղաքական իրավիճակներից, այլևս երբեք իշխանությունը, ընդդիմությունը, հասարակությունը չպետք է իրենց թույլ տան ներքաշվել մեր առաջընթացը կասեցնելու ունակ քաղաքական զարգացումների մեջ:

Զրուցեց Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆԸ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ