Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը նախատեսում է մայիսի 9-ին առաջին անգամ այցելել Սպիտակ տուն նախագահ Ջո Բայդենի պաշտոնավարումից հետո: Սա նշանակում է, որ վերականգնվում են այս երկրների ռազմական կապերը: Թուրքիայի կողմից ՆԱՏՕ-ին Շվեդիայի անդամակցության հաստատումից հետո Վաշինգտոնը 23 միլիարդ դոլար արժողությամբ պայմանագիր է ստորագրել՝ ամերիկյան արտադրության F-16 մարտական ինքնաթիռներ, հրթիռներ և ռումբեր Անկարային վաճառելու համար:                
 

«Ինչ դարաշրջան էլ գա, որ նշանի տակ էլ լինի, հայ ազգը միշտ գտնելու է իր ճանապարհը և մերժելու է ուրիշի ծրագրերը»

«Ինչ դարաշրջան էլ գա, որ նշանի տակ էլ լինի, հայ ազգը միշտ  գտնելու է իր ճանապարհը և մերժելու է ուրիշի ծրագրերը»
18.12.2012 | 00:39

«Իրատես de facto»-ի հյուրն է «Նոր ժամանակներ» կուսակցության նախագահ ԱՐԱՄ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆԸ:

-Ի՞նչ իրավիճակ է հիմա քաղաքական դաշտում:
-Հայկական քաղաքական ասպարեզում, ցավոք, այլևս քաղաքականություն չկա, քաղաքագիտություն էլ չկա, քաղաքական PR-ը փոխարինել է քաղաքականությանը: Սա նոր իրավիճակ չէ, և այս իրավիճակում հայտնված երկրները Կալիգուլայի ժամանակներից գնացել են դեպի կործանում:
-Հույժ պայծառ հեռանկար չէ՞:
-Քաղաքականությունն առաջ են տանում քաղաքական գործիչները, քաղաքականացված մարդիկ, խմբերը, դասական իմաստով Հայաստանում նրանք համարյա չկան: Այսօր Հայաստանում ստեղծվել է մի իրավիճակ, երբ քաղաքականություն չկա ո՛չ ընդդիմության հատվածում, ո՛չ իշխանության:
-Որքա՞ն է նորմալ, որ ընտրություններից մեկ ամիս առաջ երկրում քաղաքական իրավիճակ չկա:
-Երկու շատ կարևոր հանգամանք կա. մեկը քաղաքականությունից հասարակության դուրս լինելն է` ոչ ոք նրա կարծիքը չի հարցնում, ոչ մի ազդեցություն հասարակությունը քաղաքականության վրա չունի: Երկրորդը` ինչո՞ւ է այդպես: Իշխանության մեծ աշխատանքի պատճառով: Նաև` ընդդիմության որոշակի հատվածի անուղեղ գործունեության: Իշխանության դեպքում հասկանալի է` իշխանության գործունեությունը նպատակաուղղված է քաղաքական դաշտի ամայացմանը և սեփական վերարտադրությանը: Իշխանությունը չի մտածում, թե անապատում մեկ օազիսով ինչպես է ապրելու ու բարգավաճելու: Սա իսկապես անուղեղ ծրագիր է, և իշխանությունը շատ արագ կհամոզվի դրանում: Նույն արդյունքը կարողացավ ցույց տալ ընդդիմությունը. նկատի ունեմ ՀԱԿ-ը: 2008-ին իշխանությունը կրակեց ուղղակի: Ընդդիմությունը երևի հաշվի չէր առել, որ մեզ մոտ իշխանությունն ուժային է իր մտածելակերպով ու գործելակերպով: Դրանից հետո ՀԱԿ-ի գործունեությունը գնահատելիս սխալ սխալի վրա ենք տեսնում:
-ՀԱԿ-ն իշխանության և ընդդիմության միջև հավասարության նշան չդրե՞ց հասարակական ընկալման մեջ:
-Երկու կողմերն էլ հասարակության մեջ սպանեցին հավատը, բայց հարցը դա չէ: Ընդդիմությունը դա արեց չգիտակցված` քաղաքագիտական սխալների հիման վրա, իշխանությունն անում է գիտակցված: Շատերը չեն հավատում, որ այդ սխալները գիտակցված չէին, բայց տեղեկացված մարդիկ գիտեն, քայլերի 90 տոկոսը սխալների հետևանք էր:
-Սխալվելն էլ մեծ առավելություն չէ:
-Այո, բայց երկկողմանի գործողությունների արդյունքում հասարակությունը հայտնվել է ապատիայի մեջ, այնուամենայնիվ, հավասարության նշան դնել չի կարելի: Մի կողմը սխալվում է, մյուսը գիտակցված ոչնչացնում է:
-Ստեղծված լինելով արհեստական խնդիր լուծելու համար` ԲՀԿ-ն կշարունակի՞ նույն արհեստական դաշտում գործել` որոշակի մարդկանց ու խնդիրների ծառայելով, թե՞ կարող է իսկապես քաղաքական ուժ դառնալ:
-ԲՀԿ-ն կարող է նորից իշխանության հետ լինել, ընտրություններից հետո կոալիցիայի մաս կազմել, կամ պետք է դառնա ընդդիմություն: Բայց ընդդիմությունը ենթադրում է այլ տիպի կառույց, այլ գաղափարախոսություն, այլ անդամներ: Գագիկ Ծառուկյանը մարդկային առումով շատ ճիշտ որոշում կայացրեց. նա հետ քաշվեց, բայց չլուծվեց քաղաքական խնդիրը. երկրորդ քաղաքական ուժն այդպես չի կարող քաղաքականությունից դուրս գալ: Եթե նույնիսկ Գագիկ Ծառուկյանը հայտարարի ու հեռանա քաղաքականությունից, ԲՀԿ-ի գործունեությունն առանց նրա դժվար է պատկերացնել: Յուրաքանչյուր կուսակցություն էլ Հայաստանին պետք է` նոր գաղափարախոսություն է բերում, քաղաքականությունն այլընտրանքային է դարձնում, հասարակության հետ է աշխատում: Այս հարցերը լուծումներ են պահանջում և լուծումները վաղ թե ուշ ԲՀԿ-ն տալու է, խուսափել չի ստացվի: Շատ վատ է, որ Հայաստանում ամայանում է քաղաքական դաշտը, և վերարտադրվելու է գործող իշխանությունը, որը նույնպես շատ վատ է Հայաստանի համար: Իսկ եթե իշխանությունը վերարտադրվելու է, մյուս կուսակցությունները պետք է պրագմատիկ գնահատեն իրավիճակը և եզրակացություններ անեն: Այդ առումով, կարծում եմ, Հայաստանում քաղաքական գործունեությունը կսկսվի 2013-ի փետրվարի 19-ից հետո:
-Այդքան լավատե՞ս եք:
-Այդ ժամանակ վերջացած կլինի իշխանության բաժանումների գործընթացը, և կսկսվի մի գործընթաց, որը կպարունակի քաղաքականություն:
-Ակնհայտ է, որ հիմա լուծվում է նաև հետընտրական Հայաստանի հարցը: Բայց ԲՀԿ-ն իր հայտարարությամբ ավելի շատ հարցեր թողեց, քան պատասխաններ տվեց` ոչ միայն կուսակցության կողմնորոշման հարցը, այլև կուսակցության ղեկավարի ու ընդհանրապես կուսակցության ճակատագրի: Եթե նույնիսկ մի կողմ դնենք Գագիկ Ծառուկյանի ու Վարդան Օսկանյանի խնդիրները, կա Ռոբերտ Քոչարյանի հարցը, ով քաղաքականություն վերադարձը համարում է ժամանակի հարց, այդպե՞ս է:
-Զուտ անալիտիկ առումով` ԲՀԿ հայտարարությունը նշանակում է ընդամենը, որ Ռոբերտ Քոչարյանին ոչինչ չհաջողվեց անել արտաքին դաշտում: Գագիկ Ծառուկյանը ներքին դաշտում էր գործում և բավականաչափ շատ ձայներ ուներ: Լավ է, վատ է, ճիշտ է, սխալ է` մի կողմ դնենք: Իմ կարծիքով` այնքան էլ լավ չէ, որ գործարարը քաղաքականության մեջ առանց քաղաքական ու քաղաքագիտական պատրաստվածության ունենում է այդպիսի հնարավորություն: Լուրջ քաղաքականությունը բոլորովին այլ հարթության մեջ է և այլ հոգեկերտվածք է պահանջում: Արտաքին աջակցությունը պիտի ապահովեին Վարդան Օսկանյանը, Ռոբերտ Քոչարյանը, ապահովեցի՞ն: Բրյուսել այցից հետո, որի շուրջ այնքան աղմուկ բարձրացվեց, այնքան տեղեկատվություն փոխվեց, «չնկատվեց», որ Բելգիայից ԲՀԿ պատվիրակությունը վերադարձավ Հայաստան, մինչդեռ պիտի մեկներ ԱՄՆ, բայց հայտարարվեց, որ ԱՄՆ ավելի ուշ են ծրագրել: Իսկ դա նվազագույնը նշանակում է, որ քոչարյանական թիմի ծրագիրն ամբողջությամբ չստացվեց: Ընդհանրապես քաղաքականության մեջ փաստերը պետք է համադրել` ե՞րբ եղավ ԲՀԿ-ի հայտարարությունը, դեկտեմբերի 12-ին, երբ նախատեսվում էր Ռոբերտ Քոչարյանի հանդիպումը Պուտինի հետ: Թեպետ Վիկտոր Սողոմոնյանն ասում է, որ նման հանդիպում չէր էլ նախատեսվում, և Ռոբերտ Քոչարյանը Մոսկվա էր մեկնել ԱՖԿ Սիստեմայի նիստին: Հավատա՞նք նրան: Իսկ երբ համադրում ենք փաստերը, ստացվում է պատկեր, որ Գագիկ Ծառուկյանն այն ճանապարհը, որ պիտի անցներ երկրի ներսում, անցավ, այն ճանապարհը, որ պիտի անցներ դրսում, նրա համար չկարողացան ապահովել:
-Մե՞ծ գաղտնիք էր, որ չի կարողանալու անցնել:
-Իմ կարծիքով` հենց սկզբից էլ հայտնի էր, որ չի կարողանալու անցնել: Բայց խորհրդարանական ընտրությունները ստեղծեցին մի վիճակ, որ մարդը տեսավ` երկրի ներսում ձայներ ունի և կարող է փորձել:
-Այս ամենը խորհրդարանական ընտրությունների գլխապտո՞ւյտն էր:
-Քաղաքականությունն ամեն մարդու տալիս է իր աստեղային ժամը: Հասարակությունը երբեմն չի էլ հասկանում` ինչու հենց այս մարդուն, հենց այդ ժամանակ: Աստեղային ժամը տրվում է, բայց թե ինչպես պիտի օգտագործվի, բազում հանգամանքներից է կախված: Գագիկ Ծառուկյանը զգաց իր աստեղային ժամը, կողքից էլ այնքան «թագավոր» ասացին, որ մարդը որոշեց մտնել գործընթացների մեջ, բայց ոչ ոք երևի չէր ասել, որ քաղաքականությունն ավելի բարդ գործ է, բազում գործոնների մեկտեղում է պահանջում, որ հաջողության համար պարտադիր է: Գագիկ Ծառուկյանը չպատկերացրեց, որ գործի 90 տոկոսն ինքը պիտի անի, որ քաղաքականությունը տքնաջան, դժվարին աշխատանք է:
-ԲՀԿ-ի պարագան եթե համարենք հասկանալի, ընդունենք ՀՀԿ-ն իր նժդեհական գաղափարախոսությամբ, Ձեզ չի՞ թվում, որ հակառակ նիշան մնում է դատարկ:
-Դեգրադացված հասարակության մեջ ի՞նչ գաղափարական պայքար: Այսօրվա քաղաքական օրակարգ թելադրող կուսակցությունը գաղափարական ոչ մի հենք չունի: Չկա մի կուռ գաղափարախոսություն, որ կարողանանք ասել` ՀՀԿ-ի դավանանքն է: Բոլորը խոսում են նժդեհականությունից, բայց դա ի՞նչ է նշանակում, հարմարեցվա՞ծ է 21-րդ դարին, ո՞րն է տնտեսական հենքը, վայրի կապիտալի՞զմ է, պոստինդուստրիալիզմի, նեոինդուստրիալացման ուղի՞ է, գաղափարախոսական հենքը ո՞րն է, տրադիցիոնալի՞զմը, թե՞ կոնտրինիցիացիան: Այն արժեքները, որ Գարեգին Նժդեհը քարոզել է 20-րդ դարում, հատո՞ւկ են 21-րդ դարի հային ամբողջությամբ: Օրինակ` ինչպե՞ս է ՀՀԿ-ն տեսնում քրիստոնեության անաղարտ պահպանումը, որ պարունակում է աղանդների դեմ պայքար: Կամ հայ ընտանիքի պահպանումը, երբ հարյուր հազարավոր հայ տղամարդիկ լքել են իրենց ընտանիքները` դրսում փող աշխատելու համար, կամ` հայոց լեզվի անաղարտության պահպանումը, աշխարհաքաղաքական պրոբլեմները քաոսի պարագայում... Կրկնում եմ` ՀՀԿ-ն կուռ համակարգ չունի, որ հասարակության անդամը կարողանա հասկանալ և հիշել: Եթե առաջին կուսակցությունն այդպիսին է, երկրորդը օլիգարխիկ հենքի վրա ստեղծված կուսակցություն է և բոլոր խնդիրները տեսնում է սոցիալական հարթության մեջ` բոլորը Հայաստանում լավ ապրեն: Իհարկե, շատ լավ ցանկություն է, բայց ինչպես անել, գաղափարախոսական տասնյակ հարցեր կան, որոնց մասին ոչ մի պատկերացում չկա: Այսօր գաղափարախոսական միակ կուսակցությունը ՀՅԴ-ն է (խոսքը խորհրդարանական կուսակցությունների մասին է), որ իր գաղափարախոսությունն էլ չի կարողանում նորմալ ներկայացնել, որովհետև կուսակցության գաղափարախոսությունը և կուսակցական էլիտայի գործունեությունն այնքան էլ չեն համընկնում:
-Դուք բացառո՞ւմ եք, որ կուսակցություններից դուրս, հասարակության ներսից ինչ-որ գաղափարախոսություն ձևավորվի` թեկուզ երկար ժամանակում:
-Հայաստանն այն մեծ ու բազմամարդ երկիրը չէ, որ իրեն թույլ տա այդքան սպասել, Հայաստանն այդ ժամանակը չունի: Եթե չհաջողվեց նոր քաղաքական դեմքեր բերել քաղաքականություն, եթե չհաջողվեց հասարակությունը նորից քաղաքականացնել, մենք շարժում չենք ունենա: Աշխարհում պայքարը գնում է երկու ուղիով` կլանային, այսինքն` կլանը կլանի դեմ, կամ գաղափարական, ուրիշ պայքար չկա աշխարհում: Կլանը կլանի դեմ գործողությունների տրամաբանությունը պետական հեղաշրջումն է, ներքին խժդժությունը: Փորձը ցույց է տալիս, որ մի կլանը մյուսով փոխարինելը ոչինչ չի տալիս, ուստի մենք պետք է սկսենք քաղաքացիական շարժում: Քաղաքացիական հասարակությունը լուծում է հատվածական խնդիրներ, մեզ պետք է քաղաքականացնել հասարակությունը: Աշխարհի շատ մեծեր են ասել, որ հասարակության մեջ գաղափարախոսության կրող հատվածը 10 տոկոսից ավելին չէ: Մեր կուսակցությունը գնալու է այդ ճանապարհով, մենք վաղուց գիտեինք այն ամենը, ինչ կատարվելու է, և ընտրել ենք քաղաքական բոյկոտի ճանապարհը` ցույց տալու համար, որ Հայաստանում չկա գաղափարական պայքար, իսկ դա կլինի մեկ դեպքում` եթե Սերժ Սարգսյանը միայնակ, էպոսագետների հետ գնա ընտրության:
-Լևոն Տեր-Պետրոսյանը և՞ս կհրաժարվի պայքարից:
-Կարծում եմ` նա էլ է պայքարից դուրս գալու, որովհետև հակառակ պարագայում ոչնչի չի հասնելու: Իսկ երկրորդ կարևոր ուղղությունը ճիշտ արտաքին քաղաքականությունն է:
-Հայաստանը գնում է դեպի Եվրասիական միություն, դա ճի՞շտ է:
-Հայաստանին տանում են դեպի Եվրասիական միություն, ճիշտ կլիներ, որ գնար:
-Կա՞ Եվրասիական միությունը և ի՞նչ է դառնալու:
-Եվրասիական միությունը Ռուսաստանի շուրջ ստեղծվող Խորհրդային Միությունը չէ: Մեր առաջին կարևոր խնդիրը ազգային անվտանգությունն է, երկրորդը` տնտեսությունը: Առանց այս խնդրի լուծման ոչինչ չի ստացվի:
-Ի՞նչ հեռանկարներ է Եվրասիական միությունը բացում:
-Այսօր ոչ մի, քանի դեռ այդ միությունը անդամներ է ընդգրկում, բայց վաղը սկսելու է խաղի կանոններ թելադրել, միությունից դուրս ու միությունից ներս վարվելու է տարբեր քաղաքականություն: Դրսինների համար այլ չափաբաժիններ են գործելու, այլ մաքսատուրքեր, այլ անձնագրեր: Հնարավո՞ր է, որ Հայաստանի համար բոլոր այդ խնդիրները լուծի Եվրոպան, կամ ԱՄՆ-ը: Իմ կարծիքով` նրանք չեն էլ պատրաստվում, որովհետև ունեն իրենց խնդիրները: Ո՞վ է հաջորդը: Չինաստա՞նը: Քրիստոնեակա՞ն երկիր է, այդքա՞ն էլ հեռու չէ, համատեղ աշխատանքի փո՞րձ ենք ունեցել: Չան Կայ Շին Հայաստանո՞ւմ է ծնվել:
-20 տարում բազում ապացույցներ ունենք հասկանալու` Ռուսաստանը ի՞նչ վերաբերմունք ունի տարածաշրջանի և Հայաստանի նկատմամբ, արդյո՞ք ունենալու ենք ավելին, քան ունենք:
-20 տարվա փորձը մեզ ցույց է տվել, որ անկախ ապրել այս համակարգով մենք չենք կարողանում, պետք է փոխենք համակարգը: Համակարգը փոխելու համար համապատասխան մարդիկ են պետք, որ քաղաքական ազդեցություններից դուրս պիտի լինեն: Իշխանությունները ասում են` մենք ինտեգրվելու ենք Եվրոպական միությանը, բայց տնտեսական ինտեգրումը ավելի ձեռնտու է Եվրասիական միության հետ, երբ բոլոր կապերով դեռ ԽՍՀՄ-ի ժամանակներից կապված ես Ռուսաստանի հետ: 20 տարվա մեջ որևէ մեկը այստեղ բազա՞ է ստեղծել, դե՞մ ենք եղել, Սիմենսի գործարաննե՞րն ենք տեսնում, Ալկատելի՞, գերմանական կապիտալի մո՞ւտքն ենք արձանագրել Հայաստան: Ռուսներից բացի` բացառվում է, որ որևէ մեկը Հայաստանում կապիտալ ներդնի: Մենք երկու հիմնական խնդիր ունենք` առաջինը և ամենակարևորը` ազգային անվտանգության երաշխիքների ապահովում, և երկրորդը` ազգային տնտեսության հարցերի քննարկում: Բավական է` սա եկավ, նա գնաց, իրար ինչ ասացին, ինչ չասացին, ու արտագաղթ, արտագաղթ, արտագաղթ...
-Բայց դա է ռուսական քաղաքականությունը:
-Դա չէ ռուսական քաղաքականությունը, Ռուսաստանն այնքան բան է անում Հայաստանի համար, որ չի էլ կարողանում տեղ հասցնել, որովհետև մեջտեղում մի անհասկանալի էլիտա է կանգնած:
-Օձին ինչպե՞ս եք վերաբերվում և ի՞նչ եք սպասում Օձի տարուց:
-Օձություն` խելք, իմաստնություն, հեռատեսություն: Չմոռանանք, որ 2013 թվականն է:
-Իսկ Հայաստանի՞ համար:
-Հայաստանի շուրջ կառուցվող ծրագրերը չեն կատարվելու, ոչ ոք թույլ չի տալու վտանգել ութհազարամյա պատմությունը, ինչ դարաշրջան էլ գա, որ նշանի տակ էլ լինի, հայ ազգը միշտ գտնելու է իր ճանապարհը և մերժելու է ուրիշի ծրագրերը:


Զրույցը` Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆԻ

Դիտվել է՝ 3848

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ