«Եթե ընթերցողը չի մտածում, ուրեմն անիմաստ է գրել»

«Իրատես de facto»-ն բոլորել է իր հինգ տարին: Հնգամյակը լրագրության մեջ հոբելյան չէ, բայց հրաշալի առիթ է անցած ճանապարհը ամփոփելու և անցնելիքը որոշարկելու համար: Համազգային տոնախմբություն չենք կազմակերպելու մեր տարեդարձին, որ նույնքան մեր տոնն ենք համարում, որքան մեր ընթերցողների, ու հենց այդ պատճառով ընդհանրական մեր տոնը կնշենք միասին: Հարցազրույցների մեր շարքը ձեզ կներկայացնի մեզ` այնպիսին, ինչպիսին ինքներս ենք մեզ տեսնում: Կամ` ցանկանում ենք, որ մեզ տեսնեն ուրիշները: Եվ, որովհետև տոնն իրապես ընդհանրական ենք համարում, պատրաստ ենք տպագրելու ձեր շնորհավորանքները ևս:

«Իրատես de facto»

Հարցազրույց «Իրատես de facto» թերթի քաղաքական մեկնաբան ԱՆԱՀԻՏ ԱԴԱՄՅԱՆԻ հետ

-Կենդանակերպի Ձեր նշանը:
-ՈՒշ Խեցգետին:
-Ի՞նչ է նշանակում Ձեր պարագայում:
-Հուզականություն` հավելած տիրականություն ու սթափ դատողություն:
-Սիրաշահո՞ւմ եք Ձեզ:
-Բնավ, փաստն եմ արձանագրում ապրած տարիների:
-Ի՞նչն էր կարևոր այդ տարիներին, և ի՞նչն էր խանգարում:
-Բոլոր դեպքերում տաբուների ու սկզբունքների առկայությունը:
-Մասնագիտության մեջ նո՞ւյնպես:
-Մասնագիտության մեջ հատկապես, եթե մասնագիտություն համարեմ լրագրությունը, որովհետև նույնքան լրագրող եմ, որքան գրականագետ, որքան թարգմանիչ, որքան քննադատ: Եվ խորապես ցավում եմ, որ վերջին երեք հարթությունները շատ հաճախ են ստվերվել լրագրությամբ, որովհետև միշտ էլ համոզված եմ եղել ու համոզված եմ, որ մնայունը գրականությունն է, ոչ լրագրությունը:
-Բայց լրագրությունն էլ միշտ չի եղել:
-Այո, իմ դեպքում լրագրությունը դարձել է անվերջ վերադարձի արվեստ, ու ամեն վերադարձիս սկսել եմ 0 կետից, որովհետև կյանքի աննախընթաց փոփոխությունները ամենաարագ ու ամենաշատ ազդել են լրագրության վրա: Իսկ ես գալիս եմ անցյալ դարից և լրագրության սովետական դպրոցից, որը այլ խնդիրներ էր առաջադրում լրագրողին, նրա միջոցով` ընթերցողին ու հասարակությանը: Այսօր լրագրությունը ամենահեշտ ասպարեզն է, որտեղ ինքնադրսևորման համար բավարար է դարձել տառաճանաչ լինելը:
-Սերունդների ու մտածողության հակասությո՞ւն է, թե՞ անձնական վերաբերմունք:
-Սերունդների մտածողության տարբերությունը ամենաբնական և ճիշտ իրողությունն է, այլապես կյանքը տեղապտույտի մեջ էր մնալու: Տարբերությունը խնդրի ձևակերպումն ու ընկալումն է: Ես երբեք չեմ գրել ու չեմ գրի այն, ինչ մակերեսին է, ինչ առաջին զգացումն ու առաջին միտքն են թելադրում, որովհետև կա ու հնարավոր է ավելին, որովհետև ընթերցողը կարդալուց հետո պիտի մտածի ու մասնակից դառնա: Եթե ընթերցողը չի մտածում, ուրեմն անիմաստ է գրել: Առավել ևս այսօր, երբ տարատեսակ տեղեկատվության պակաս չկա, կա կողմնորոշման, կա ընտրության, կա չափանիշի չափանիշ ունենալու խնդիր:
-Կողմնորոշումը, ընտրությունն ու արժեքային համակա՞րգն եք համարում գլխավորը լրագրության մեջ:
-Հավելած ստորագրության պատիվը, որ այսօր համարյա մոռացված է, և հարգանքը ընթերցողի նկատմամբ: Լրագրական դաշտն այսօր շատ խայտաբղետ է, հրաշալի լրագրողների կողքին, համարյա նույն իրավունքներով, ընթերցողին են ներկայանում ասելիք չունեցող, բայց շատ բեղուն գրիչ ունեցողներ: Նրանց դեպքում ուղղակի ափսոսում ես, որ բոլորը այբուբենը գիտեն: Ավելի վտանգավորը վարձավճարված լրագրությունն է, որ հրապարակման առանցքում բոլորովին այլ խնդիրներ է դնում: Այս դեպքում լրագրողը նույնքան մեղավոր է, որքան պատվիրատուն, իսկ ամենամեղավորը հասարակությունն է, որովհետև, ունենալով ընտրության իրավունք, չի մերժում անորակը, անմակարդակը, բացահայտ անհեթեթությունը:
-ՈՒրեմն դա ավելի է հետաքրքրում, ինչո՞ւ եք սահմանափակում տեղեկացվածության մարդկանց սահմանադրական իրավունքը:
-Որովհետև մարդիկ իրավունք ունեն ավելիի, և հողի զգացողությունը ամենից շատ երկնքին նայելիս ես ունենում: Իսկ ընդհանրապես ոչինչ էլ չեմ սահմանափակում, ի վերջո, ընթերցողը ինքն է ընտրում ինչ կարդա ու ինչ չկարդա` իբրև ընթերցող ես էլ ունեմ իմ ընտրության իրավունքը: Ընդամենը:
-Հեքիաթներին հավատո՞ւմ եք:
-Երեսուն տարեկանից հետո` ոչ:
-Չե՞ք կարծում, որ Ձեր գրածներն էլ նման են հեքիաթի ու նույնքան կապ ունեն կյանքի հետ, որքան հեքիաթները:
-Հրաշալի կլիներ, եթե նույնքան կապ ունենային, որովհետև կյանքի ու հեքիաթի կապը շատ ավելի խոր է, քան կարծում ենք: Հեքիաթները միայն երեխաների համար չեն, պարզապես մեծերիս հեքիաթները ավելի անհետաքրքիր ու պարզունակ են` հայտնի ավարտով, որտեղ մեր սթափ ու պրագմատիկ, ուտիլիտար ու պարզունակ մտածողությունը մերժում է հրաշքները ու հաստատում կյանքի ռեալիզմն ու տաղտուկը:
-Ձանձրացե՞լ եք լրագրությունից:
-«Ես գիտեմ բոլոր բառերը և ընդամենը նրանց ճիշտ դասավորությունն եմ որոնում»,- ասում էր Ջեյմս Ջոյսը:
-Ջոյսը լրագրող չէր:
-Յուրաքանչյուր գրող, ի վերջո, իր գրքերում գեղարվեստորեն վերարտադրում է այն իրականությունը, որ լրագրողը վավերագրում է, և այդ գրքերում կյանքը շատ ավելի հստակ ու ամբողջական է, քան հասցնում է անել լրագրողը: Ցավոք:
-Ի՞նչ չեք արել իբրև լրագրող:
-Տպագրության եմ պատրաստել չորս գիրք` իբրև գրող, թարգմանիչ ու գրականագետ, որոնց տպագրությունից հետո միայն կարող եմ ասել` ինչ եմ արել ոչ իբրև լրագրող, իսկ ընդհանրապես համոզված եմ, որ հռոմեացիները ճիշտ էին` ժամանակն անշարժ է, մարդիկ են գալիս-գնում: Երբեմն նրանց ընթացքը անվանում է ժամանակը:

Զրույցը` Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆԻ
Հ. Գ.- Սխալ չկա, հարցազրույցի ժանրը չի բացառում ինքնահարցազրույցը:

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ