Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը նախատեսում է մայիսի 9-ին առաջին անգամ այցելել Սպիտակ տուն նախագահ Ջո Բայդենի պաշտոնավարումից հետո: Սա նշանակում է, որ վերականգնվում են այս երկրների ռազմական կապերը: Թուրքիայի կողմից ՆԱՏՕ-ին Շվեդիայի անդամակցության հաստատումից հետո Վաշինգտոնը 23 միլիարդ դոլար արժողությամբ պայմանագիր է ստորագրել՝ ամերիկյան արտադրության F-16 մարտական ինքնաթիռներ, հրթիռներ և ռումբեր Անկարային վաճառելու համար:                
 

«Ես պայքարող տեսակ եմ, հավատում եմ, որ խավարի դեմ խոսելու փոխարեն ավելի լավ է մի մոմ վառել»

«Ես պայքարող տեսակ եմ, հավատում եմ, որ խավարի դեմ խոսելու փոխարեն  ավելի լավ է մի մոմ վառել»
18.06.2013 | 00:23

«Իրատես de facto»-ի «հյուրն» է լրագրող, հրապարակախոս ՎՐԵԺ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆԸ:

-Կենդանակերպի Ձեր նշանը ո՞րն է:
-Խոյը:
-Ի՞նչ է նշանակում դա Ձեր կյանքում:
-Տարիների հետ համոզվում եմ, որ դա երկրորդական է: Տարով էլ Ձի եմ` պատրաստ եմ առաջ ընկնելու, զոհաբերվելու, երբեք գերանի թեթև ծայրը չեմ վերցնում, որ բնորոշ է Ձիուն, բայց իբրև քրիստոնյա` չեմ հավատում աստղագուշակությանը:
-Խոյերը նաև նրբազգաց են, ավելի շատ տրվում են բանականությանը, քան զգացմունքներին, այդպիսի՞ն եք կյանքում:
-Երկուսն էլ իշխում են. պահ կա` զգացմունքները, պահ կա` բանականությունը: Նայած իրավիճակին:
-Ձեր մասին ի՞նչ գիտեք, որ ուրիշները չգիտեն, բայց կուզեիք, որ իմանան:
-Ինչ գրում եմ, այն էլ կամ: Չեմ փորձում գունազարդել, ես պայքարող տեսակ եմ, հավատում եմ, որ խավարի դեմ խոսելու փոխարեն ավելի լավ է մի մոմ վառել: Հաջողության հասել եմ իմ գրչով, հետևողականությամբ: Խորհրդային շրջանում մամուլի հետ կապ չեմ ունեցել: Եղել եմ հակասովետական մարդ, բայց երանությամբ եմ հիշում ԽՍՀՄ-ը, որովհետև այդ երկիրը հսկայական գիտական ու մշակութային ներուժ տվեց Հայաստանին: Ծառայել եմ խորհրդային բանակում, տարբեր աշխատանքներ եմ ունեցել:
-Լրագրողի Ձեր կյանքը Ձեզ բավարարո՞ւմ է:
-«Իրատես de facto-ում» իմ անկախությունն ու ազատությունը ոչնչով չեմ փոխի:
-Ձեր կարծիքով` այսօր լրագրողը ինչ գրում է, ընթերցողին հասնո՞ւմ է:
-Երբ սկսեցի գրել «Լճից լիճ Հայաստան» շարքը, մի քանի համարից ուզում էի դադարեցնել, բայց մտավորականության շրջանում հետաքրքրություն էր առաջացրել, կարծես թերթը դառնում էր իրենց խոսափողը, զանգեր էին լինում, ինչը վկայում էր, որ կարդում են, հետաքրքրվում: Բավականին լուրջ մարդիկ էին հետաքրքրվում, և դա բացարձակ համատեղելի էր թերթի հետ: Գուցե լսարանն այդքան մեծ չէ, բայց լուրջ է:
-Այսօրվա լրագրության մակարդակը Ձեզ բավարարո՞ւմ է, հայկական լրագրություն որպես այդպիսին կա՞:
-Իմ բազմամյա դիտարկումներով` հայկական մամուլի շուկան չի կայացել:
-Գուցե այն պատճառով, որ հայկական շուկան ընդհանրապես փո՞քր է:
-Գուցե, բայց կա խստագույնս պատվիրված մամուլ, և շատ ափսոսում եմ, որ նորավարտ, չմայրացած աղջիկները միանգամից այնպիսի դաշտ են մտնում, որ ակամայից սկսում են դաժանանալ: Պատվիրվածության պարագայում մամուլը չի կարող ազատ լինել:
-Խնդիրն ազատությունը չէ, խնդիրը մակարդակն է: Հայկական լրագրությունը կարողանո՞ւմ է հասարակական գիտակցության մեջ խնդիր բարձրացնել` նպաստելով լուծմանը, թե՞ ընդամենը վազում է փաստերի հետևից, առանց նույնիսկ իմաստավորելու:
-Մենք լավագույն ընթերցողական զանգված ենք կորցրել: Ընթերցողների մի շերտ կա, որ թերթը բացում է միայն սկանդալի որոնումով: Բացի այդ, այսօր շատ քիչ հեղինակներ կան: Հեղինակներ, որ ասելիք ունեն, որ կարդում ես` կասկածներդ կամ փարատում են, կամ կարծիքդ հաստատում են: Որ պատասխաններ ունեն: Գուցե մամուլի ընթերցողներին տարավ հեռուստատեսությունը, հետո` ինտերնետը, բայց շուկան շատ փոքրացավ և մնաց հիմնականում սկանդալիստներին:
-Այսինքն` ռեպորտյորը լրագրողին իշխո՞ւմ է:
-Հիմնականում: Ժամանակին ես շատ հիասթափվեցի «Լիտգազետայից», երբ խմբագրին հեռուստաժամ տրվեց։ Թերթը գրում է ամեն ինչի մասին, բայց հասնում է Կրեմլի պատերին ու մնում այդտեղ: Խնդիրը երկրի ղեկավարին մերկացնելը կամ քծնելը չէ, խնդիրը կյանքի ակունքներից հեռացվածությունն է:
-Դա ընթերցողի՞ մեղքն է, թե՞ լրագրողի:
-Նախ և առաջ շուկայի մեղքն է: Ընթերցողը միշտ մոռանում է, որ մամուլը չի ստեղծել այս իշխանությունը: Այն պատվերը, որ կատարում են որոշ լրատվամիջոցներ ու լրագրողներ, իրենք իրենց չեն տալիս: Օրինակ, նկարիչների միության դեմ հրապարակումները: Ընդունում եմ, որ պատվեր տրված է, բայց կատարման այդ ստորությունն ու նպատակաուղղված ոչնչացումը հասկանալի չեն:
-Լրագրողը պիտի ունենա իր համար սկզբունքներ ու տաբուներ, բայց դա չի կապվում ազատության հետ, ի վերջո, դու ազատ ես` կատարելու կամ չկատարելու պատվերը:
-Այդքան էլ ազատ չես, իսկ չկատարելու դեպքում ո՞ւր գնալ: Մարդուն տալիս են գոյապահպանող աշխատավարձ, թերթից թերթ տեղափոխվելը նախ հեշտ չէ, հետո իմաստ չունի: Վերադառնամ նկարիչների միությանը: 20 տարում մեկ նկարիչների միության շենքն է կառուցվել, մեկէլ Մատենադարանի, այնքան հետաքրքիր ու կարևոր աշխատանք է կատարվել, բայց հեռուստաընկերությունը պատվերով գալիս է, ու սկսվում է վայրահաչությունը:
-Չե՞ք կարծում, որ դա ոչ թե հեռուստաընկերության պրոբլեմն է, այլ նկարիչների միության: Եթե հեռուստաընկերությունը ստում կամ զրպարտում է, ինչո՞ւ իրականությունը չի ներկայացվում:
-Միությունում լինում են հզոր ցուցահանդեսներ, բայց հեռուստաընկերությունները չեն գալիս ու չեն լուսաբանում` իրենց գործն է, մասնավոր ընկերություններ են, չեն ցանկանում, բայց չի գալիս և Հանրայինը, որ հարկատուների գումարներով է սնվում: Իսկ երբ գալիս է որևէ պետական այր, ամբողջ մամուլը թափվում է ցուցահանդես: Ամենաշարքային, ոչինչ չասող ցուցադրության: Պետական այրերը պարտավոր չեն բոլոր ցուցահանդեսներն այցելել: Ժամանակի խնդիր կա, ճաշակի:
-Չե՞ք կարծում, որ դա ոչ լրատվամիջոցների, ոչ էլ միության խնդիրն է, այլ հասարակության ինքնագիտակցության:
-Ես հետաքննություն եմ վարում հրավառությունների հարցով: Երբ արդեն նախագահին բաց նամակ հղվեց, հրավառությունները բավականին քչացան: Կառավարության մի պաշտոնյա, որ այդ հարցով պարզաբանումներ պիտի տար հերթական հրապարակման համար, ուղղակի անհեթեթությունների մեջ ընկավ: Ի վերջո, ովքե՞ր են հրավառություն կազմակերպում: Շատ քիչ մարդիկ, որոշակի իրադարձությունների ժամանակ` հարսանիքի, ֆուտբոլի, որևէ տոնակատարության: Մայիսի 6-ին ամբողջ քաղաքը դղրդում էր: Ո՞վ էր կազմակերպել: Բարով-խերով ավագանու ընտրություններն ավարտվեցին, և գիշերվա ժամը 11-ից ամբողջ քաղաքը սկսեց դղրդալ հրավառություններից մինչև կեսգիշերն անց: Զանգահարեցի ոստիկանություն, արագ եկան, բայց մեր բակում ոչ մի կրակոց չկար, թեպետ դղրդոցը ականջ էր ծակում: Մեկ շաբաթ հետո ինձ բացատրեցին, որ կրակոցի վայրում ձայնը չի լսվում, լսվում է 2-3 կիլոմետր հեռու, և կրակել են մեկ տեղում: Հիմա հրավառությունների քանակը շատ քչացել է, ուրեմն իմ հրապարակումներով ինչ-որ հաջողության հասել եմ: Շատ լրագրողներ կան, որ հետևողականորեն գնում են նյութի հետևից: Մի օրինակ էլ բերեմ` մի քանի անգամ գրեցինք այդ մասին, կանգառը կայանատեղի էին դարձրել, որը խանգարում էր մարդկանց, մեր գրելուց հետո կանգառն ազատվեց, հաղթանա՞կ է, թե՞ ոչ: Կամ` Փարաջանովի տան դիմացի շինարարությունը, որ դադարեցրել են մեր գրելուց հետո, և հույս ունեմ, որ չեն շարունակելու, այլ քանդվելու է կառուցվածը, որովհետև անօրինական է ու այլանդակություն: Մտատանջում է մեր մտավորականության մեծ մասի լիբերալությունը:
-Կարծում եք` նրանք լիբերա՞լ են:
-Խոր հարգանքով եմ ասում լիբերալություն, որովհետև իրականում անտարբերություն է:
-Պարզապես մինչև իրենց կոշտուկին չես հասնում, ցավը չեն զգում:
-Երբ սկսվեց Երևանի տոտալ տանիքապատումը, նոր-նոր սկսել էինք «Կերպարվեստ» ամսագիրը (ասեմ, որ ես նաև «Կերպարվեստի» խմբագիրն եմ): Հատուկ «Քաղաքակրտություն» խորագիր էինք բացել, Կարեն Աղամյանն ասաց, որ անպայման այդ հարցերը պետք է բարձրացվեն, գրում էինք, պայքարում էինք, այն ժամանակ զուգահեռաբար տպագրվում էր «Շինարարություն և ճարտարապետություն» ամսագիրը` շքեղ, գեղեցիկ, ճարտարապետների և շինարարների միության ամսագիրն էր, որ կարդում էիր, թվում էր` Անիի թագավորության շրջանում ես ապրում, ամեն ինչ հրաշալի է, կառուցվում են դարի շինությունները, գոնե մեկ անդրադարձ չեղավ այն խնդրին, որ այլանդակում էր ու այլանդակում է շենքերը: Գոնե մեկ անգամ լեզուները ատամների տակից հանեին ճարտարապետները, գոնե մեկն ասեր` ի՞նչ եք անում: Ճարտարապետությունը հիմա վերածվել է ուղղակի շինարարության: Ճարտարապետները մի նախագիծ են անում, պատվիրատուն մեկ այլ պահանջ է ներկայացնում, ու կառուցվում է այն, ինչի դիմաց վճարում են:
-Ձեզ հմայո՞ւմ է Աբովյան փողոցը իր նոր տեսքով:
-Վստահ եղեք, էլի են այլանդակելու փողոցը: Ստեփան Անդրանիկյանը եկավ խմբագրություն ժամանակին, մեծ աղմուկ բարձրացրինք նախագահի մակարդակով ու մեկ շենք փրկեցինք: Խորհրդային ժամանակներում պետությունը պահպանում էր շինությունները, հիմա հետևողականորեն ջնջում ենք հին Երևանը, արդեն նաև հիշողությունը:
-Փողատերերը իրացնո՞ւմ են իրենց կապիտալը:
-Ոչ, ձևավորվել է նոր տեսակի մարդ` սպառող, որ ոչ հիշողություն ունի, ոչ նպատակ: Ի՞նչն է խանգարում, որ ընդունվի ստեղծագործական միությունների մասին օրենքը: Դրել են գզրոցներում ու հուսալիորեն փակել: Արտակ Դավթյանի հետ ենք հանդիպել, խնդիրները շատ խոր է հասկանում, մեր միության նախագահության անդամ է, ճիշտ իր տեղում է, բայց գալիս է, հասնում մի կետի, որտեղից օրինագիծն առաջ չի գնում: Այսպես էլ ապրում ենք: Բոլոր դեպքերում լուսավոր եմ նայում մեր երկրի ապագային:
-Դոստոևսկին ասում էր` «Գեղեցիկը աշխարհը կփրկի, բայց ինքը ծնվում է արյունոտ տառապանքով»: Ձեր կարծիքով` մենք ո՞ր փուլում ենք` արյունոտ տառապանքի՞, թե՞ աշխարհը փրկելու:
-Արյունոտ տառապանքի:
-Եվ ինչքա՞ն է դա տևելու:
-Մեր կյանքը կանցնի, սերնդի մասին պիտի մտածենք: Կտրականապես դեմ եմ, որ ասում են` անկախություն է, այդպես էլ պետք է լիներ: Այդպես չպետք է լիներ, Նարեկացին էր ասում` տունս ավազի վրա կառուցեցի: Մեր իշխանությունների մեջ խելացի մարդիկ շատ կան, լուրջ մարդիկ, խելքի կամ կամքի պակաս մեր ղեկավարները չունեն:
-Ի՞նչն է խանգարում, որ դրսևորեն:
-Թերևս փողը, վարկերը բերում են` պիտի վարկատուի կամքով իրացնեն: Ոմանք անհամբեր սպասում էին, որ վարչապետը փոխվի, ո՞վ պիտի գար, որ ամեն ինչ միանգամից փրկեր: Խստագույնս թերահավատ էի Րաֆֆի Հովհաննիսյանի նկատմամբ, ցավոք, թերահավատությունս հավատ դարձավ` հերթական անգամ ժողովրդին տարավ փորձության: Լևոն Տեր-Պետրոսյանի խելքը պակասո՞ւմ էր: Որպես շարժման առաջնորդ օրինակելի էր խորհրդային ամբողջ տարածքում: Անկախության տարիների լավագույն քաղաքապետը Վահագն Խաչատրյանն էր, որ հինգ մատի պես ամբողջ քաղաքի խնդիրները գիտեր, չէր խաբում, կաշառք չէր վերցնում, իր դժնդակ ժամանակներում ահագին գործ արեց Երևանի համար: Տեսնո՞ւմ եք` ինչպես է քաղաքականությունն ինքնաբերաբար մտնում մեր ոչ քաղաքական խոսակցության մեջ: Այդպես էլ կյանքում է:


Զրուցեց
Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆԸ

Դիտվել է՝ 2117

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ