Վեհափառ, կյանքը մեկ անգամ է տրվում մարդուն

Վերջին շաբաթներին ով ունակ էր գրիչ վերցնելու, արեց իր գործը` վեհափառին քննադատելու: Ես էլ եմ քննադատել, բայց նպատակս ամենևին էլ ոչ Հայ առաքելական եկեղեցին փնովելն էր, ոչ էլ կաթողիկոսին որպես անհատի, հոգևոր առաջնորդի բարոյապես ոչնչացնելը: Ասելիքս այն է, որ ցանկացած մարդ, անհատ մահկանացու է և զերծ չէ թերություններից:

Այդ թերություններից զերծ չլինելու մասին է ասել հանճարեղ Նարեկացին դեռևս X դարում` «Հոգիս էությամբ մեղք է մակարդված»: Երնեկ մեր օրերում բոլոր բարձրաստիճան պաշտոնյաները, այդ թվում և հարգարժան մեր կաթողիկոսը, ունենային իրենց մեջ նարեկյան որոշակի պաշար: Գուցե այդ դեպքում խոշոր անհատի թերություններն այդպես չթմբկահարվեն, ասված խոսքերը որպես սուր չուղղվեն դեպի նա, ինչը վերջին հաշվով ոչ միայն օգուտ չի բերում Հայ առաքելական եկեղեցուն, այլև հայ ժողովրդին: Ասել եմ, որ Վազգեն Ա-ն, որպես անհատ, իր հետքը թողել է մեր հոգևոր սրտերում, անձամբ նաև իմ, երբ մեկ անգամ լսեցի նրա խոստովանական բառերը. «Իմ ամենամեծ թերությունն այն է, որ չեմ դաստիարակել և ինձնից հետո չեմ թողնելու հոգևոր դաս»: Վազգեն Ա-ից հետո Գարեգին Ա-ն ոչ միայն որևէ քայլ չձեռնարկեց այդ ուղղությամբ, այլև իրենից հետո ընդհանրապես որևէ հետք չթողեց Հայ առաքելական եկեղեցու (նկատի ունեմ եկեղեցու պատմությունը Էջմիածին կենտրոնով) պատմության մեջ: Կառավարման կարճատեսությունը ոչինչ չի նշանակում: Արթուր Մկրտչյանն ընդամենը մի քանի ամիս կառավարեց ԼՂՀ-ն, այն էլ շատ բարդ ժամանակներում, բայց թողեց իր ձեռագիրը: ՈՒրեմն Վազգեն կաթողիկոսից հետո Հայ առաքելական եկեղեցիներում չկար այն հոգևոր դասը, որը պիտի իր հետևից տաներ հավատացյալ ժողովրդին, այն ցուրտ ու խավար տարիներին հույսի կրակ վառեր նրա մեջ և ոչ թե հարմարվեր տիրող կառավարողներին և բութ անտարբերությամբ նայեր կեղեքվող զանգվածներին կամ էլ մասնակիցը դառնար այլանդակ սեփականաշնորհմանը: Երբ դեռ նոր էր քանդվել երկիրը, և սկսվել էր այլանդակությունների շղթան, Էջմիածնում մի հոգևորականի հետ ունեցած զրույցում ասացի, թե ես քո հետևից չեմ գա և չեմ լսի քո աղոթքները, եթե դու ինձ անմիտ, ոչ բանական հնազանդության կոչ ես անում և լռում ես, տեսնելով մեր օրերի կեղեքիչներին: Եվ մենք բաժանվեցինք: Հայտնի խոսքը, թե կադրերն են որոշում ամեն ինչ, ցավոք, 90-ականներից առայսօր չկա Հայ առաքելական եկեղեցում: Եվ միայն ու միայն այդ հավատացյալ կադրերի բացակայությամբ կարելի է բացատրել այդքան աղանդավորների քանակը մեր երկրում: Բնականաբար, գերեզմանոցում ալելուա-ալելուա ասած հոգևորականը չի արժանանում հուղարկավորողների հարգանքին, երբ թաղումից հետո թարմ գերեզմանին արխալուղն է փռում հանգանակության համար:
Ներկա հարգարժան կաթողիկոսը ձեռնադրվեց ոչ պակաս բարդ օրերում: Նույն օրը գլխատվեց հայ Ազգային ժողովը, և երկիրը նոր ցնցում ապրեց: Կասեմ, որ ամենևին էլ հեշտ չէր նման բարդ ժամանակում կաթողիկոս ընտրվելը: Կադրերի խիստ պակաս, քայքայված երկիր, համաժողովրդական հույսի, հավատի պակաս: Կարո՞ղ էր նման պայմաններում Գարեգին II-ն ասել իր վճռորոշ խոսքը։ Եվ այո, և ոչ: Այո, բայց թե ինչ կլիներ այո-ից հետո, դժվար է ասել: Չմոռանամ հիշեցնել, թե քանի-քանի հայ կաթողիկոսներ են սպանվել և ոչ միայն խորհրդային տարիներին: Ասված այո-ով կարծեմ տվեցի նաև ոչ-ի պատասխանը: Վերլուծելով անցած տարիներին կարգազանց եղած հոգևորականների կենսագրությունները, կարելի է ասել, որ դրան նրանք արժանի են եղել: Բայց արդյո՞ք ժողովրդական լայն զանգվածները կարող են իմանալ, թե ով էր Տիրան եպիսկոպոսը։ Բնավ: Եվ այն տպավորությունն է ստեղծվում, թե Գարեգին կաթողիկոսն ում ուզում, կարգազանց է անում: Այստեղ օրինական հարց է ծագում` չկա՞ արդյոք եկեղեցական բարձրագույն մարմին, հոգևոր խորհուրդ, որտեղ կարելի է քննարկել եկեղեցու համար հույժ կարևոր հարցերը և ոչ թե նամակով դիմել կաթողիկոսին, որին մինչև հասնելը բովանդակությունը ինտերնետով հասանելի է լինում բոլորին: Նման պարագայում այլ բան չես կարող մտածել, որ առաքելական եկեղեցու թեմերի առաջնորդները հետապնդում են մեկ նպատակ` ես եմ, իմ կալվածքը և ոչ մեկին չեմ ուզում ենթարկվել: Հարց է ծագում, թե Նուրհան Մանուկյանը չէ՞ր կարող արդյոք իր ասելիքը քննարկման հարց դարձնել Էջմիածնի հոգևոր բարձրագույն մարմնում: Կարող էր, բայց երևի չհասներ հաջողության: Պատճառը իրենք պետք է փնտրեն իրենց մեջ: Նույնը Ֆրանսիայի թեմի առաջնորդի մասին կարելի է ասել: Պատկերացնում եմ, թե ինչպիսին կլինի Գարեգին II-ի դեմ կազմակերպվող արշավը, եթե հանկարծ նա կարգազանց անի Արարատյան թեմի առաջնորդ Կճոյանին: Ամենևին էլ գաղտնիք չէ, թե վերջինիս թիկունքին ինչ ուժեր են կանգնած: Այսօր գաղտնիք չէ, որ աշխարհում սեռական ոչ տրադիցիոն կողմնորոշում ունեցողներն ավելի հզոր են, քան տրադիցիոն կողմնորոշում ունեցող տղամարդիկ: Կաթոլիկ եկեղեցին տարեկան միլիարդավոր դոլար տուգանքներ է վճարում իր գեյ և պեդոֆիլ հոգևորականների համար: Ի՞նչ իմանաս, դրանցից հայ եկեղեցում կա՞ն, թե՞ ոչ, մինչդեռ խոսակցությունները հօգուտ փոքրամասնության են: Մեկը չկա Կճոյանին հարցնի. «Երբ ժողովուրդը սոված է, դու, Աստծո ծառա (իրականում Աստծուն ուրացած), ի՞նչ միջոցներով ես գնել այդ թանկարժեք մեքենան: Եթե նույնիսկ նվեր է, ապա բարի եղիր վաճառել և փողը հատկացնել արյան լեյկոզով կամ այլ հիվանդություններով տառապող երեխաների բուժմանը»: Կամ նույն Կճոյանին թող թույլ տրվի հարցնել. «Քանի՞ անգամ ես հանդիպել քո հոտի հավատացյալների հետ, թե՞ միայն մի բարձրաստիճան պաշտոնյայի հարազատի հոգեհանգստի արարողությանը մասնակցելը համարում ես հանդիպում հոտի հետ»: ՈՒզում եմ հավատալ, որ Գարեգին II-ը պետք է մաքրի եկեղեցին Աստծուն չծառայողներից և վերականգնի դարերով ստեղծված ամրակուռ այն կառույցը, որ գործել է Հայ առաքելական եկեղեցում:
Այսօր սրբազան հայրը մեծ ավանդ ունի նաև եկեղեցական շինարարության մեջ: Այն հզոր շինարարությունը, որ ընթանում է ոչ միայն Հայաստանում, նրա տքնաջան աշխատանքի արդյունքն է նաև: Ոմանք տեղին հարցնում են` արժե՞ արդյոք նոր եկեղեցիներ կառուցել, երբ արվեստի գործ շատ եկեղեցիներ քանդվում են: Այդ հարցի լուծումը միայն վեհափառից չի կախված: Այսօրվա մեծահարուստն իր անունը ցանկանում է ինչ-որ կերպ հիշատակելի դարձնել նորի կառուցմամբ, քան հնի վերականգնմամբ:
Այսօր եկեղեցու առաջ բարդ և միաժամանակ էական հարցեր են դրված, որոնք լուծման կարիք ունեն: Միևնույն է, այսօր և մինչև մահը Գարեգին II-ը մեր կաթողիկոսն է, մենք պետք է և՛ ապավինենք, և՛ սատարենք նրան, միևնույն ժամանակ ասելով` վեհափա՛ռ, Դուք պետք է միավորեք Հայ առաքելական եկեղեցու բոլոր թեմերը և դառնաք համայն հայության կաթողիկոսը, Դուք պարտավոր եք ծառայել համայն հայությանը: Ժողովուրդը մեկ երազանք ունի. տեսնել Հայ առաքելական եկեղեցին միասնական և ուժեղ, տեսնել Հայ առաքելական եկեղեցում շատ ղևոնդերեցներ, շատ պարգևսրբազաններ:
Միևնույն է, վեհափա՛ռ, կյանքը մեկ անգամ է տրվում մարդուն և ամեն մեկին չի տրված կերտել պատմություն: Կերտե՛ք մեր օրերի Ձեր պատմությունը: Աստված Ձեզ պահապան:

Սոկրատ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Նիկոլին «քարշ տալու» սրբազան գործը դրված է հայ ժողովրդի վրա
• Ո՞վ է Գագիկ Ջհանգիրյանը
• Երբ այլևս չես լի­նի իշ­խա­նու­թ­յան, զին­վո­րա­կան տրի­բու­նա­լը վեր կհա­նի մեզ պար­տադր­ված պար­տու­թ­յան բո­լոր պատ­ճառ­նե­րը
• Հիմ­նա­կան մե­ղա­վո­րը հայ կա­ռա­վա­րող­ներն են
• Իմ գնա­լուց ա­ռաջ թող Հա­յաս­տա­նում ջր­հե­ղեղ լի­նի
• Ո՞րն է քո մատ­նու­թ­յան գի­նը, դա­վա­ճան պա­պի` ֆա­շիստ­նե­րին ծախ­ված ե­նո­քա­վան­ցի Նի­կոլ Փա­շի­ն­յա­նի դա­վա­ճան թոռ
• Խրախ­ճանք ժան­տախ­տի պա­հին
• Ո՛վ մարդ­կա­յին ար­դա­րու­թ­յուն, թո՛ղ ես թք­նեմ քու ճա­կա­տիդ
• Զոհ­ված­նե­րի ա­ր­յու­նը երկն­քից կան­չում է` պա­տե­րազ­մը հասց­նել հաղ­թա­կան ա­վար­տի
• «Պրո­ֆե­սիո­նալ» «իմ­քայ­լա­կան­նե­րը» կե­րան իմ 800 հակ յոն­ջան և …
• Նի­կոլ, իսկ դու ար­դա­րաց­վե՞լ ես, մաքր­վե՞լ ես քո քրեա­կան ան­ց­յա­լից
• Վե­հա­փա՛ռ, կրկ­նեք Գևորգ Հին­գե­րոր­դի օ­րի­նա­կը, ժամն է գոր­ծե­լու
• Պատ­մա­կան դեպ­քե­րի և դեմ­քե­րի հա­մե­մա­տա­կան վեր­լու­ծու­թ­յուն
• Որոշ բա­շի­բո­զուկ­ներ փոր­ձում են զրո­յաց­նել մեր կես­դա­ր­յա պայ­քա­րի ի­մաս­տը
• Արտա­կարգ և լիա­զոր դես­պան Ար­ման Նա­վա­սար­դ­յա­նին
• Վեր­նա­գի­րը վեր­ջում թող ընտ­րի ըն­թեր­ցո­ղը (պա­խա­րա­կե­լի՞ է, որ ո՛չ գո­միկ են, ո՛չ էլ տրանս­գեն­դեր)
• ՈՒ՞ր է մեզ տա­նե­լու այս գաղջ մթ­նո­լոր­տը
• Ո՞վ դուրս թո­ղեց Ղա­րա­բա­ղը բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցից
• Ձեր հերթն էլ կգա
• Ես` որ­պես ՀՀ քա­ղա­քա­ցի, հայ­տա­րա­րութ­յուն եմ տա­լիս ժա­մա­նա­կին հորդ կա­տա­րած հան­ցա­գոր­ծու­թ­յան մա­սին

Մեկնաբանություններ