Գերակայել է «Лучше синица в руках, чем журавль в небе» սկզբունքը

Արտաքին քաղաքական վերջին զարգացումների շուրջ զրուցում ենք վերլուծաբան, քաղտեխնոլոգ ՎԻԳԵՆ ՀԱԿՈԲՅԱՆԻ հետ:

-Պարոն Հակոբյան, Հայաստանն իր արտաքին քաղաքականության ոլորտում կտրուկ շրջադարձ կատարեց: Ի՞նչն էր պատճառը:
-Գոնե հայտարարությունների մակարդակով Հայաստանն ի սկզբանե ցանկություն ուներ հանդես գալու և-և ձևաչափով: Ինչպես ցույց տվեցին զարգացումները, ճիշտ էին այն փորձագետներն ու քաղաքական վերլուծաբանները, որոնք պնդում էին, թե այդ քաղաքականությունն ընդամենը պատրանք է և ավելի շատ նման է առանց հիմնավորված հաշվարկի ցանկության: Թե՛ Արևմուտքը, թե՛ Ռուսաստանն այս կամ այն կերպ հասկացնում էին մեր իշխանություններին, որ և-և-ի քաղաքականությունն անհամատեղելի ձևաչափ է: Սակայն տպավորությունն այնպիսին էր, որ Հայաստանում փորձում են թե՛ Ռուսաստանին, թե՛ Բրյուսելին պարզապես փաստի առաջ կանգնեցնել: Արդյունքում նախ փաստի առաջ կանգնեց Մոսկվան, ապա Բրյուսելը: Բայց ինչ արդյունք ստացավ դրանից Հայաստանը, մենք բոլորս ականատես ենք: Առանձնապես վերջին 3-4 ամսում Ռուսաստանն էր բոլորիս հայտնի եղանակներով շատ կտրուկ հասկացնում, որ և-և-ի քաղաքականությունն իր համար անընդունելի է, ու մտադիր չէ զիջել տարածաշրջանում իր դիրքերը: Եվրասիական ու Մաքսային միությունների ստեղծումը ՌԴ-ի համար դառնում է ամենակարևոր նախագծերից մեկը: Ես տարբեր առիթներով ասել եմ, որ ամեն ինչ կախված է նրանից, թե որքանով է անձամբ ՌԴ նախագահ Վ. Պուտինը վճռական Եվրասիական նախագիծն իրոք կյանքի կոչելու հարցում: Բազմիցս Ռուսաստանը հայտարարել է որոշ նախագծերի մեկնարկի մասին, սակայն դրանք չէին իրականանում` մնալով թղթի վրա: Սակայն այսօր արդեն ակնհայտ է, որ Եվրասիական միության նախագիծն այն եզակի ծրագրերից է, որի իրականացումը ՌԴ նախագահին բացառիկ հնարավորություն է տալիս և՛ Ռուսաստանը վերադարձնելու աշխարհաքաղաքական ազդեցիկ կենտրոնի կարգավիճակին, և՛ ամրապնդելու սեփական դիրքերն իր երկրի ներսում: Հայաստանի իշխանություններին, այդ թվում` Արևմուտքի խորհրդականների հորդորներով, հավանաբար թվում էր, որ այս անգամ էլ Ռուսաստանը կյանքի չի կոչի իր նախագիծը և զուտ PR-ից այն կողմ չի անցնի: Սակայն ինչպես ցույց տվեցին իրադարձությունները (այդ ամենը խթանեցին նաև Միջին Արևելքում ընթացող զարգացումները), Ռուսաստանը վճռական է իր մղումներում: Ռուսաստանի կոշտությունը, ինչ խոսք, պայմանավորված էր նաև Եվրամիության հետ ՈՒկրաինայի մերձեցման գործոնով: ՌԴ-ն ուղղակիորեն և անուղղակիորեն հասկացրեց Հայաստանին, որ շատ բաներից կարող է զրկվել: Կարծում եմ` վերջին փուլում Հայաստանի որոշումը պայմանավորված է շատ պրագմատիկ հաշվարկով: Վերջապես հաշվարկվեց. ոչ թե ինչ օգուտներ Հայաստանը կարող է ստանալ այս կամ այն ձևաչափին միանալով, այլ թե որին անդամագրվելու դեպքում քիչ վնաս կկրի: Երբ Հայաստանը դրեցին ընտրության առջև, ՀՀ իշխանությունները, կարծում եմ, առաջնորդվեցին ռուսական ասացվածքով` «Лучше синица в руках, чем журавль в небе»:
-Փորձագետները նշում են, որ նախագահ Սերժ Սարգսյանը Մաքսային միությանն անդամակցելու որոշումը կայացնելիս անվտանգությունն ու խաղաղությունը գերադասել է ամեն ինչից: Համաձա՞յն եք այս տեսակետին:
-Եթե ՀՀ նախագահը, իրոք, առաջնորդվել է այդ սկզբունքով, ապա դա թերևս բնական է, որովհետև ամեն ինչ ի վերջո հիմնվում է անվտանգության բազայի վրա: Հայաստանի նման երկրների համար, որոնք գտնվում են բավականին բարդ տարածաշրջանում և ոչ պատերազմի, ոչ խաղաղության պայմաններում, առաջնայինը, ինչ խոսք, անվտանգության խնդիրն է: Փաստ է, որ այնուամենայնիվ, Ռուսաստանի կողմից առաջարկվող և այսօր էլ գործող անվտանգության համակարգին լուրջ այլընտրանք (թե՛ ռազմաքաղաքական, թե՛ տնտեսական) Եվրոպայի կամ մեկ այլ աշխարհաքաղաքական կենտրոնի կողմից չի առաջարկվել: Միակ այլընտրանքը հումանիտար ոլորտում էր, ինչը ստորադասվում է առավել կարևոր գործոնների: Եվ եթե նույնիսկ այդ այլընտրանքը կար, հանրությունն այդպես էլ դրան չկարողացավ ծանոթանալ: Բացի ընդհանուր բնույթի հայտարարություններից, Եվրամիությունն ասոցացման պայմանագրի մասին որևէ էական բան չասաց, գերադասեց փակագծերը չբացել: Դա, համաձայնեք, տարօրինակ է, եթե իրոք ձգտում ես այլընտրանք առաջարկել երկրի հանրությանն ու էլիտային:
-Մաքսային միությանը միանալն ի՞նչ տնտեսական օգուտներ կգրանցի Հայաստանի համար:
-Ցավոք, այսօր իրականությունն այնպիսին է, որ Հայաստանի սոցիալ-տնտեսական իրավիճակը հիմնականում պայմանավորված է ոչ այնքան մեր իշխանությունների վարած, որքան Ռուսաստանի քաղաքականությամբ: Եթե հաշվի առնենք այն իրողությունը, որ Հայաստանում բնակչության սոցիալական վիճակը շատ բանով պայմանավորված է, օրինակ, էներգակիրների գնով, ապա իրոք ՌԴ-ն սոցիալական իրավիճակի վրա ազդելու ավելի մեծ լծակներ ունի: Այս առումով, իհարկե, կարելի է ենթադրել, որ Մաքսային միությանն անդամագրվելուց հետո Հայաստանում սոցիալական վիճակը կարող է մեղմվել: Ինչ վերաբերում է տնտեսական աճին, ապա կարճաժամկետ և միջնաժամկետ հեռանկարում գուցե որոշակի տնտեսական աճ գրանցվի: Սակայն քաղաքական և տնտեսական պորտաբույծի կարգավիճակը չի կարող շատ երկար կյանք ունենալ, և ամենակարևորը` լավ հեռանկարներ չի խոստանում երկրի համար:

Զրուցեց Լիլիթ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆԸ

Հեղինակի նյութեր

• «451° ըստ Ֆարենհայթի»
• ՈՒրիշ տեղ չկա՞ր
• «24 ժամ ե­ղել ենք տար­բեր զեն­քե­րի հրե­տա­կոծ­ման տակ»
• «Ադր­բե­ջա­նը, Թուր­քիան ու ֆոս­ֆո­րա­յին զենքն Ադր­բե­ջա­նին մա­տա­կա­րա­րող­նե­րը պետք է պա­տաս­խան տան դա­տա­րա­նի ա­ռաջ»
• «Մեր բո­լո­րի ճա­կա­տա­գի­րը սահ­մա­նին կանգ­նած հայ զին­վո­րա­կա­նի ձեռ­քում է»
• Կա­րե­նին անհ­նար էր չհար­գել, նույ­նիսկ հա­կա­ռա­կորդ­նե­րը նրան ըն­դու­նում էին որ­պես լե­գենդ, որ­պես ժայռ, որ­պես հե­ղի­նա­կու­թ­յուն
• Եկե­ղե­ցին գո­յութ­յուն ու­նի 2000 տա­րի և գո­նե ա­ռա­ջի­կա 2000 տար­վա հա­մար պետք է ա­պա­հո­վի ե­կող սե­րունդ­նե­րի հոգևոր կա­րիք­նե­րը
• «Լճա­շեն­ցի­նե­րի միա­վոր­ման» դռ­նե­րը բաց են բո­լոր լճա­շեն­ցի­նե­րի առջև
• «Ար­տա­կարգ դրու­թ­յու­նը կանց­նի, բայց բո­լոր ծնող­նե­րի, ա­շա­կերտ­նե­րի, ու­սու­ցիչ­նե­րի հա­մար կմ­նա մի շատ լավ նո­րա­մու­ծու­թ­յուն՝ հե­ռա­վար ու­սու­ցու­մը»
• «ՌԴ-ն կա­րող է գնալ հա­րա­բե­րու­թ­յուն­նե­րի վատ­թա­րաց­ման ճա­նա­պար­հով, ե­թե Թուր­քիան շա­րու­նա­կի ազ­դե­ցու­թ­յան գո­տին ընդ­լայ­նե­լու քա­ղա­քա­կա­նու­թ­յու­նը»
• «Ռա­յա­նէյր»-ը հա­տուկ սպա­սար­կում է ի­րա­կա­նաց­նում
• Յա­կուտս­կի հայ­կա­կան կի­րակ­նօ­ր­յա դպ­րո­ցի սա­նե­րը նշե­ցին Ա­մա­նո­րը
• «Հա­յաս­տա­նը եր­գող ժայ­ռե­րի եր­կիր է, և ես ե­րա­զանք ու­նեմ նվա­գելու այդ ժայ­ռե­րի մեջ»
• Նպա­տա­կը դիր­քա­պահ զին­վո­րի անվ­տան­գու­թ­յունն է
• «Ադր­բե­ջա­նում պետք է տե­ղի ու­նե­նա հա­մա­կար­գա­յին փո­փո­խու­թ­յուն, որ­պես­զի կա­ռու­ցո­ղա­կան երկ­խո­սու­թ­յուն ակն­կա­լենք»
• Յակուտսկի հայերն ակտիվ մասնակցություն են ունենում եկեղեցական բոլոր տոներին
• Ստամբուլում հաղթանակ է տարել ընդդիմությունը. ի՞նչ կանի Էրդողանը
• Քրիստոնեական և հոգևոր գիտելիքների ճիշտ ուղղորդում դասընթացի միջոցով
• «Ինձ համար Արամ Իլյիչը սրբություն է»
• «ԱԳՆ-ն պետք է ավելի շատ կենտրոնանա հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման, քան Ցեղասպանության ճանաչման խնդրի վրա»

Մեկնաբանություններ