Բարեգործության մասին

Բարերարության դուռը բացելը դժվար է, բայց և դժվար է այն փակելը:
(ժողովրդական ասացվածք)

Հասարակութեան պարարտ և կուշտ անդամը մարդկային կյանք չի վարում, եթէ նա անցուցանելով իւր կեանքը բիւրավոր մեղաց տուռունքներով, յուր հոգւոյ աչքը փառամոլութեամբ և հարստահարութեամբ կուրացրած, աշխարհի անելանելի լաբիրինթոսի մեջ մոլորուած ծառայում է միմիայն իւր անձին և նրանից ծնած մի քանի անգործ, լիութեամբ և փարթամութեամբ շռայլացած արձակերեսան որդւոց համար է աշխատում, յայնժամ նա հասարակութեան կամ ազգային գործը հիմարութիւն և ցնորք է համարում:
ՈՒր չկա միաբանութիւն և անձնազոհութիւն, այնտեղ չկա և կատարեալ մարդկութիւն:
Խոհական և քանքարավոր անձինք փոքր բանով շատ մեծ գործեր են կատարում յօգուտ մարդկութեան, քան թէ կոյր բախտի որդիքը իւրեանց հարստութէնով:
Սարգիս ՎԱՐՇԱՄԵԱՆՑ, 1873 թ.

Մասնավոր ու հասարակական կարիքները, քաղցող ազգակիցների, հաճախ նույնիսկ հարազատ եղբայրների հառաչանքները, լքյալ որբերի երկարող ձեռքերը, հոգևոր հովվի կոչերը` օգնելու կարիքավորներին, մի խոսքով` այն ամենը, ինչ առնչվում է մերձավորների ճակատագիրը մեղմելուն, ամենևին նրանց չի հուզում, իսկ ոմանց ցինիզմը հասնում է այն աստիճանի, որ նրանք ծաղրուծանակով են վերաբերվում ցանկացած կարիքավորի ու աղքատի և այդպիսիներին համարում «ստորին տեսակի» մարդիկ:
Եթե նրանցից որևէ մեկն էլ հուշ է թողել իր մասին, ապա միայն բարեգործությամբ: Այդպիսիք համեմատաբար փոքրաթիվ էին և այն էլ հին ժամանակներում, երբ այդ մարդիկ ինչ-որ կրոնական զգացում ունեին: Իսկ այժմ, երբ նրանց սրտերից անհետացել են հավատը և բարի կամեցողությունը, անհետացել է նաև բարերարությունը: Իհարկե, կան բացառություններ, ինչպես օազիսը` մեռյալ անապատում, բայց հայերի հասարակական ու մասնավոր կարիքները հոգում են ոչ թե այդ բացառությունները, այլ նվազ ունևոր մարդկանց առատաձեռնությունը:
Մագդա ՆԵՅՄԱՆ, 1899 թ.

Թող հայ մանուկները «Հայր մերից» յետոյ սովորէն և յիշողութեան մէջ միշտ վառ, միշտ սուրբ պահէն մեր բարերարների անունները: Մեր թուլութեան, մեր վհատման և մեր յուսահատութեան ամենածանր րոպէներին յիշենք այդ անունները: Ազգը, որ տալիս է Լազարեաններ, Մանթաշեաններ, Ժամհարեաններ, Ղուկասեաններ, Գոգոյեաններ և ուրիշ շատ բարերարներ, ապրելու իրաւունք ունի, պիտի յաղթէ, ապրէ:
Գրիգոր ՉԱԼԽՈՒՇՅԱՆ, 1914 թ.

Հարստութիւնը անմահանալու ամենէն դիւրին մէկ միջոցն է, եթէ միայն այդ բախտավոր մարդիկ` հարուստները, գիտնան օգտուիլ այդ միջոցէն և խուսափին մոռացութեան և անեծքի այն ահավոր դատավճիռէն, որ հանրային նպատակներու համար քարսիրտ հարուստներու մահուան օրը կ’արձակուի:
Հրաչ ԵՐՎԱՆԴ, 1926 թ.

Խաչատուր ԴԱԴԱՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Թեպետ համոզված եմ, այդ թուրքը հայոց այբուբենը չգիտի, բայց սա հայերեն գիտցողների համար է
• Գաբրիել Սունդուկյանի զայրույթը
• Աներևակայելի կանայք
• Հայկական նավերը Կասպից ծովում
• Նիկոլ. բայց ոչ Սա, մեկ ուրիշը․․․ (հոկտեմբերի 5-ին ընդառաջ)
• Այսօր նրա ծննդյան օրն է՝ 150-ամյակը, և ես կատարեցի ուխտս (2019 թ. սեպտեմբերի 26-ին գրած հուշերից)
• Բարերարյալը՝ Արմենակ Մուրադյան (հատված ինքնակենսագրությունից)
• Բարերարյալը՝ Տիգրան Նալբանդյան
• Արմեաշկա (Յ․ Տէր-Գրիգորեանի՝ Վանօյի, հուշերից)
• Թիֆլիսի կուսանաց անապատը
• Երախտիք
• «Զի ուր գանձն ձեր է, անդ եւ սիրտք ձեր եղիցին»
• «Նա չէր մոռանում մեր ազգային հիմնարկները»
• «Հայ վաճառականնե՛ր, ձեր փառքի տունը, ուր անմահ կը մնաք, ձեր տառապեալ հայրենիքն է»
• «Նավթարքան» և Անմահը
• Երեք Ալեքսանդր. Խաչատուր Դադայան
• Ռուսաց Պյոտր I ցարը և հայ վաճառական Պետրոս Ապրոն
• «Հացի արքան»՝ ռուսների Մանթաշյանցը
• «Քո քսակը ազգի շտեմարանն է»
• Պատվո Լեգեոնի շքանշանը և հայերը

Մեկնաբանություններ