Որքան գումար է պետք պատգամավորին երջանիկ լինելու համար

ԱԺ նախորդ քառօրյայում բարձրաստիճան պաշտոնյաների աշխատավարձի բարձրացման մասին օրինագիծը բուռն քննարկումների տեղիք տվեց։ Տարբեր խմբակցությունների անդամներից փորձեցինք պարզել` գո՞հ են իրենց աշխատավարձից և, ընդհանրապես, սոցիալական լուրջ խնդիրներ ունեցող երկրում որքա՞ն է հրատապ նման օրինագծի ընդունումը:

«ՈՒԶՈ՞ՒՄ ԵՆՔ ՈՒՆԵՆԱԼ ԲԱՐԵԽԻՂՃ ՊԱՇՏՈՆՅԱՆԵՐ, ՊԵՏՔ Է ՎԱՐՁԱՏՐՈՒԹՅԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԸ ՓՈԽԵՆՔ»

ԷԴՄՈՆ ՄԱՐՈՒՔՅԱՆ
(անկախ պատգամավոր)

-Պաշտոնյանե՞րն են այս երկրի առավել անապահով խավը, որ պետբյուջեի սուղ միջոցների հաշվին հենց նրանց աշխատավարձերն են բարձրացնում։
-Վարձատրության համակարգ, անկախության տարիներից ի վեր, գոյություն չուներ: Հանրային ծառայությունն այսօր բարեխիղճ, պրոֆեսիոնալ մարդու համար գրավիչ, ձգող չէ: Սա է պատճառը, որ հանրային ոլորտում կան մարդիկ, որոնք կա՛մ արհեստավարժ չեն, կա՛մ այլևայլ միջոցներով հանրային ծառայությունն օգտագործում են ի շահ իրենց:
-Եթե աշխատավարձը բարձրանա՝ «այլևայլ միջոցների» չե՞ն դիմի:
-Առաջին քայլն է` տալ արժանապատիվ աշխատավարձ, հետո պատասխանատվությունը բարձրացնել, որով դաշտը կմաքրվի, և երրորդ` արտասահմանում լավ կրթություն ստացած մարդկանցով փոխել և թարմացնել համակարգը: Հիմա սա անել անհնար է, որովհետև մասնավոր հատվածում արհեստավարժ մարդն ավելի մեծ հնարավորություններ ունի, քան հանրային ոլորտում: Ինչո՞ւ, որովհետև ինքը բարեխիղճ է և հանրային ոլորտում միայն աշխատավարձով պետք է ապրի:
-Սխալ տեղից չե՞նք սկսում։ Իսկ գուցե` նախ ճիշտ կադրերի ընտրություն, հետո՞ միայն աշխատավարձի բարձրացում:
-Ո՞նց կադրեր ընտրենք: Օրինակ, ես ուզում եմ իրավաբանի մասնագիտությամբ օգնական ընտրել, իսկ այն աշխատավարձով, որ այսօր ԱԺ-ն է տալիս, չեմ կարող լավ իրավաբան գտնել: Պիտի պայման դնել, հետո կադրեր ընտրել:
-Այսինքն, Դուք պնդում եք, որ այսօր նման օրենքը տեղի՞ն է:
-Օրենքն անգամ ուշացած է: Այն պիտի ընդունվեր, լավագույն դեպքում, տասը տարի առաջ: Օրենքը միայն բարձրաստիճան մարդկանց չի վերաբերում, այլ 160-230 հազար մարդկանց` սկսած կրտսեր մասնագետից մինչև երկրի ղեկավար: Այդ ամենի մեջ մի փոքր հատված` շուրջ 300 մարդ, բարձրաստիճան պաշտոնյա է, ու, չգիտես ինչու, բոլորը կենտրոնացել են այս մարդկանց վրա: Այսինքն, ողջ սանդղակը սխալ ենք քննարկում:
-Քննարկումների ժամանակ նշեցիք, որ Ձեր ողջ աշխատավարձը «գնում» է ճանապարհածախսի վրա: Փաստորեն, կարծում եք, որ պատգամավորի աշխատավարձը քի՞չ է:
-Ոչ թե քիչ է, այլ ընդհանրապես չի բավարարում: Եթե չունես կողմնակի եկամուտ` բիզնեսմեն չես, օլիգարխ չես, բնականաբար, պարտականություններդ լիարժեք, պատշաճ չես կարող կատարել: Խոսքն աշխատել ցանկացող պատգամավորի մասին է:
-Իրականությունն այն է, որ խորհրդարանի գերակշիռ հատվածը կողմնակի եկամուտներով է ապրում:
-Այո: Եթե այսպես շարունակվի, բարեխիղճ մարդկանց համար քաղաքական պաշտոն ստանձնելը դառնալու է անցանկալի, կգնա մի բանկում կաշխատի, նորմալ աշխատավարձ կստանա:
-Չէ՜, հաստատ կուզենան պատգամավոր դառնալ:
-Չեն ուզենա:
-Դուք փոշմանե՞լ եք, որ պատգամավոր եք դարձել:
-Չէ, չեմ փոշմանել, խոսքը համակարգի մասին է: ՈՒզո՞ւմ ենք ունենալ բարեխիղճ պաշտոնյաներ, նախարարներ, հանրային ծառայողներ` պետք է վարձատրության համակարգը փոխենք:
-Ճիշտ չէ՞ր լինի, եթե այդ 300 բարձրաստիճան պաշտոնյաները դեռ չներառվեին փաթեթում, փոխարենն առավել կարիքավոր հատվածի աշխատավարձը բարձրացվեր:
-Ոչ, ճիշտ չէր լինի, որովհետև համակարգ ենք ստեղծում: Կարո՞ղ է ասենք` ում մազերը դեղին են, աչքերը` չախկալ, նրան չի վերաբերում օրենքը: Կա՛մ պիտի ունենանք համակարգ, կա՛մ պիտի թողնենք այս անտերուդուրս վիճակը: Չկա մի երկիր, որտեղ այս վիճակը լինի, երբ առանձին խմբեր իրենց շահն են առաջ տանում: Օրինակ, դատավորներն իրենց խմբով իրենց շահն են «բրթել» առաջ, դրա համար ամենաբարձր թոշակն ու աշխատավարձն են ստանում, դատախազները` իրենցը: Չի լինելու այնպես, որ ամեն մեկն իր շահն առաջ «բրթի», խմբակային շահեր չպետք է լինեն: Այդ 300 հոգուն հանել-դնելով ոչ մի հարց չի լուծվի:

«ԵՍ ՈՉ ՄԵԿԻ ՓՈՂԵՐԸ ՉԵՄ ՀԱՇՎՈՒՄ»

ՏԻԳՐԱՆ ՈՒՐԻԽԱՆՅԱՆ
(ԲՀԿ խմբակցության անդամ)

-Արդյոք բարձրաստիճան պաշտոնյաներն այն խոցելի հատվա՞ծն են, որ այսօր նրանց աշխատավարձն են բարձրացնում։
-Հարցը հռետորական է: Բոլոր նմանատիպ հարցերի վերաբերյալ ունեմ ընդհանրացված պատասխան: Անհրաժեշտ և առկա միջոցները հարկավոր է ուղղել ծայրահեղ վիճակում գտնվող, հացի ու դեղի հոգսը հոգալու հնարավորություն չունեցող քաղաքացուն աշխատանքով ապահովելուն: Բայց, իհարկե, Հայաստանում աշխատավարձերը պետք է բարձրանան, հատկապես պետական որակյալ ծառայողի աշխատավարձը, որովհետև մեզանում, որոշ բացառություններով, աշխատավարձերն անհամաչափ են:
-Օրինագծի պաշտպանները տեսակետ են հայտնում, որ «դեմ» արտահայտվողները դեմ են նաև բարեխիղճ պաշտոնյաների աշխատավարձի բարձրացմանը:
-Երկրորդեմ` այդ պատճառով էլ որոշ վերապահումներ ունեմ: ԱԺ ամբիոնից և այլ հարթակներից խոսում են մարդիկ, որոնք հայտարարում են, թե մենք լավ չենք աշխատել, ավելի լավ պիտի աշխատենք, նրանք շատ հաճախ 240 հազար դրամ աշխատավարձը համարում են շատ, բայց ամսվա կտրվածքով պետբյուջեից մի քանի հազար դոլարի կամ եվրոյի համարժեք դրամ ծախսում են իրենց գործուղումների վրա: Այո, սրան զուգահեռ կան որակյալ աշխատողներ: Մենք պարտավոր ենք հաշվի առնել նաև պատասխանատվության ծավալը։ Օրինակ, եթե ԱԺ պատգամավորը, որը մի ամբողջ ոլորտ է կարգավորում, ազդեցություն ձևավորում, մարդկանց կյանքի որակի հետ գործ ունենում և այլն, պետք է գնահատվի 240 հազար, չգիտեմ` պետությունն էլ ի՞նչ է ակնկալում նրանից:
-Մատների վրա կարելի է հաշվել խորհրդարանում աշխատող, օրենք գրող պատգամավորներին, ուրեմն, ինչպես նրանցից մեկը նշեց, «կոճակ սեղմելու» համար արժե՞ աշխատավարձ բարձրացնել:
-Ձեր հարցը հռետորական է, որևէ ասելիք, բացի համաձայնելուց, չունեմ:
-Ստացվում է` չպե՞տք է բարձրացնել:
-Ստացվում է` աշխատողները տուժում են չաշխատողների պատճառով:
-Հիմա ի՞նչ պիտի անել` օրենքի ընդունումը հետաձգե՞լ:
-Հայաստանում գրեթե բոլոր խնդիրների լուծումը կապում եմ երկիրը ոտքի հանելու հետ: Տնտեսությունը, գյուղատնտեսությունը ոտքի հանել, ազատվել մենաշնորհներից և այլն:
-ԲՀԿ-ն այս ուղղությամբ ի՞նչ է անելու:
-Ի սեր Աստծո, ԲՀԿ-ն այսօր ներկայացված է խորհրդարանում և ունի մեկ գործառույթ, որը պատվով իրականացնում է: Տնտեսական հարթության մեջ բազմաթիվ նախագծերի փոփոխություն, որը քաղաքական մեծամասնության կողմից շատ հաճախ բացատրելի, բայց ոչ տրամաբանական պատի, խոչընդոտի է հասնում: ԲՀԿ-ն փորձում է փոփոխություն մտցնել կյանքի օրենքների մեջ, որոշումների դաշտում:
-Ի վերջո, Ձեր աշխատավարձը Ձեզ գոհացնո՞ւմ է:
-Աշխատավարձը պիտի չափորոշվի աշխատողի պատասխանատվությանն ու արած գործի ծավալին համարժեք:
-Քանի որ ԲՀԿ-ն հայտարարել է, որ դեմ է քվեարկելու, ստացվում է, ԲՀԿ-ում առավել ապահովվա՞ծ են պատգամավորները, քան ՀՀԿ-ում:
-Ես երբևէ չեմ հետաքրքրվել, թե ով ինչքան է ապահովված, որպես ԱԺ պատգամավոր, ինձ հետաքրքրում են իմ պարտականությունները, դրանց կատարման ծավալն ու որակը և համապատասխան վարձատրությունը: Որպես կուսակցության խմբակցության խոսնակի, ինձ հետաքրքրում են մեր պատգամավորների կատարած աշխատանքն ու որակը: Ես ոչ մեկի փողերը, ունեցվածքը չեմ հաշվել, չեմ էլ պատրաստվում հաշվելու:

«ԵՐԵՍՈՒՆ-ՀԻՍՈՒՆ ՀԱԶԱՐ ԴՐԱՄՆ ԱՎԵԼԻ ՊԱՏՎԱԲԵՐ Է, ՔԱՆ ԾԱՌԻ ՏԱԿ ՆԱՐԴԻ ԽԱՂԱԼԸ»

ՎԱՀՐԱՄ ԲԱՂԴԱՍԱՐՅԱՆ
(ՀՀԿ խմբակցության անդամ)

-Պարոն Բաղդասարյան, Ձեր աշխատավարձը Ձեզ բավարարո՞ւմ է:
-Ընդհանուր առմամբ, աշխատավարձերը ողջ հանրապետությունում բոլորին չեն բավարարում: Առավել ևս, երբ համեմատում ես այլ երկրների հետ, պարզապես ծիծաղելի է: Բնականաբար, բարձրացումներ պետք է լինեն, բայց երբ բարձրացնում ենք պետական ծառայողների աշխատավարձերը, խնդիր ենք ունենում մասնավոր հատվածի հետ, իսկ ամբողջ հարկահավաքությունը մենք մասնավոր հատվածից ենք անում: Մտավախությունն այն է, որ կարող ենք վնասել եկամտային մուտքերը պետբյուջե:
-Գործազրկության նպաստների վերացմանը զուգահեռ բարձրանում է պետական պաշտոնյաների աշխատավարձը, ի՞նչ եք կարծում՝ սա ինչպե՞ս կընկալի հասարակությունը:
-Ի սկզբանե «նպաստ», «փարոս» բառերն ինձ դուր չեն եկել, դրանք հարիր չեն մեր մենթալիտետին: Դա Արևմուտքից ներմուծված անուն է, մեզանում այլ ձևակերպում պիտի լիներ: Հպարտ ժողովրդին նսեմացնելու ձև է: Այդ տասնութ հազարը որոշիչ է մեր նպաստառուների համար, բայց մենք պետք է այդ մարդկանց «նստացնենք» դրա վրա, որ այլ գործով չզբաղվե՞ն: Նստեն ծառի տակ, նարդի խաղալով պետությանը հայհոյեն, բողոքեն: Այսօր բազմաթիվ աշխատատեղեր ունենք, աշխատողներ չենք կարողանում ճարել: Մարդը գերադասում է տասնութ հազար ստանալ, քան երեսուն հազարով բանվորություն անել: Վանաձորում այսօր արհեստավոր չես գտնի:
-Կարծում եք, եթե նպաստը չեղավ, գնալու են երեսուն հազարով բանվորությո՞ւն անեն:
-Երեսուն հազար չէ, մենք նվազագույն աշխատավարձն արդեն բարձրացրել ենք: Պետք է աշխատանք փնտրեն:
-Աշխատանք պիտի լինի, որ փնտրեն:
-Կարող է որոշ ոլորտներում (տնտեսագետ, իրավաբան) աշխատանք չլինի, բայց ավելի ցածր օղակներում աշխատանք կա: Պարզապես չեմ ուզում վիրավորել, ասել, որ թամբալություն են անում, ուղղակի աշխատելու ցանկությունն է մարել: Այդ երեսուն-հիսուն հազար դրամն ավելի պատվաբեր է, քան ծառի տակ նարդի խաղալը:

«ԵՍ ԱՇԽԱՏԱՎԱՐՁԻ ՀՈՒՅՍԻՆ ԵՄ»

ԿԱՐԻՆԵ ԱՃԵՄՅԱՆ
(ՀՀԿ խմբակցության անդամ)

-Տիկին Աճեմյան, կարողանո՞ւմ եք «տեղավորվել» աշխատավարձի մեջ:
-Ես սովոր եմ իմ կարիքները հոգալ այն գումարներով, որ ես ու ամուսինս ենք ստանում: Անկեղծ ասած, աշխատող պատգամավորը շատ ծախսեր է ունենում: Կարծում եմ` այդ օրենքի շուրջ ավելի շատ պոպուլիզմ կա, քան իրական մտահոգություն: Դեմ եմ, որ պատգամավորն ինքը պետք է իր աշխատավարձի հարցը բարձրացնի: Շատ մարդիկ այսօր վատ են ապրում, և նրանց համար փոքր գումարն էլ գումար է: Բայց եթե համակարգային տեսանկյունից դիտենք հարցը, սանդղակների դասակարգման կարևորությունը մեծ է:
-ԱԺ-ում մեծամասնությունը, այսպես ասած, աշխատավարձի «հույսին» չէ, կողմնակի եկամուտ ունի: ՈՒրեմն ինչո՞ւ նրանց աշխատավարձն ավելացնել, եթե ավելի կարիքավոր հատված կա:
-Ես աշխատավարձի հույսին եմ ու կողմ եմ օրենքի գաղափարախոսությանը: Եթե անձնավորում են, իմաստը կորչում է, որովհետև, այո, քիչ են այն մարդիկ, ովքեր աշխատավարձով են ապրում:

«ԵԹԵ ՍՏՎԵՐԻ ԿԵՍԸ ԲԵՐԵՍ ԲՅՈՒՋԵ, ԱՇԽԱՏԱՎԱՐՁԸ ԵՐԿՈՒ ԱՆԳԱՄ ԿԱՐՈՂ ԵՍ ԲԱՐՁՐԱՑՆԵԼ»

ԱՐԱՄ ՄԱՆՈՒԿՅԱՆ

(ՀԱԿ խմբակցության քարտուղար)
(Արամ Մանուկյանը ողջ օրը մասնակցել էր բյուջեի քննարկումներին և շատ հոգնած տեսք ուներ. այդ պահին էլ հանդիպեցի նրան- Ռ. Խ.):

-Հոգնած պատգամավորի աշխատավարձը պե՞տք է բարձրացնել:
-Նրանք, ովքեր աշխատավարձով են ապրում, բնականաբար, արժե, որ հինգ անգամ շատ վարձատրվեն: Բայց այն նախագիծը, որ ներկայացրել են, բացարձակ կապ չունի դրա հետ:
-Ասել է` «ոչ ճիշտ» մարդկանց են ուղղվում բյուջեի գումարները:
-Գրադարանի, թանգարանի, մշակույթի աշխատողները, գիտնականները ստանում են հիսուն-հիսունհինգ հազար դրամ: Դա կարելի էր հնգապատկել, եթե ոչ տասնապատկել:
-Ինչպե՞ս:
-Ստվեր, մենաշնորհներ, պետական ուռճացված ապարատ, համակարգված կոռուպցիա. սրանցից որևէ մեկի դեմ պայքարելով աշխատավարձը հինգից տասն անգամ կբարձրանա: Հիմա մեյմունություն են անում, որ ասում են՝ աշխատավարձը կբարձրանա: Ես ուղիներ եմ նախանշում, ու իմ ասածի մեջ պոպուլիզմը զրո տոկոս է: Եթե ստվերի կեսը բերես բյուջե, աշխատավարձը երկու անգամ կարող ես բարձրացնել: Պետական ապարատի ուռճացվածությունն ահավոր է, եթե կրճատես, աշխատավարձն էլ կբարձրանա: Իրենք չեն ուզում ոչ մեկին կպնել` ստվերին, մենաշնորհին, բայց ուզում են իրենց աշխատավարձը բարձրացնել:

Ճեպազրույցները`
Ռուզան ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• Ժողովրդի վրա կրակելու հրահանգն արդեն ուժի մեջ է
• Անդրանիկ Քոչարյանի ինքնախոստովանությունը
• «Նիկոլն ու իր ընտանիքը Հայաստանում ապրելու իրավունք չունեն»
• Զուր մի ջանացեք
• Չեն կարողանում ԿԳՍՄ փոխնախարար գտնել
• Հանուն Ռուսաստանի հետ միութենական միավորման նոր շարժում հիմնադրվեց
• Այս իշխանությունն իր ստվերից էլ է վախենում
• Փաշինյանի դեմ պայքարելու համար գոնե մի փոքր Նիկոլ պիտի լինել
• Մեզ պե՞տք է ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, թե՞ ոչ
• «Հայաստանի Նավալնին Նիկոլ Փաշինյանն է, որը եկավ իշխանության ու քանդեց մեր երկիրը»
• Տիգրան Ուրիխանյանը Հայաստանի փրկությունը տեսնում է ՌԴ-ի հետ նոր միութենական միավորման ձևավորման մեջ
• Հայաստանի ողջ հպարտությունն ու թշվառությունն ամփոփված մեկ օրում
• Սերմացու գողացող մկների և թուխս գողացող աղվեսների ժամանակը
• Ինչու էր Փաշինյանը վեց ամիս աղերսում
• Փաշինյանն էլ է զարմացած
• Ընդդիմության հարցերով թիվ մեկ «փորձագետը»
• Նիկոլ Փաշինյանին ոչ թե ողջերն են պատժելու, հալածելու, այլ անմահացածները
• «Գոմի» հարցի լուծումը կենսական անհրաժեշտություն է
• Առանց փամփուշտների ու ԱԹՍ-ների Ադրբեջանն այսօր շռնդալից հաղթանակներ է տանում Հայաստանի դեմ
• Խորհրդարանական ընդդիմությունը լեգիտիմացրեց Փաշինյանի պաշտոնավարումը

Մեկնաբանություններ