Լիվոռնոյի Սբ. Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցին

Պատմականորեն առնված մերն է այն ամենը, որ հայը տվել է աշխարհին: Մեր ստեղծածը պատմության որ դարում էլ և Երկրագնդի որ կետի վրա էլ լինի` կմնա սեփականությունը հայ ոգու... Հայ մտքի և բազկի գործերը Հայաստանից դուրս կմնան իբրև հոգևոր գաղութներ: Այո, մարդկային սփյուռքից զատ` մենք ունենք նաև մեր ստեղծած արժեքների սփյուռքը:

Գ. ՆԺԴԵՀ

Կառուցվել է Իտալիայի Տոսկանա մարզի Լիվոռնո «ազատ նավահանգստում», 120 հայ վաճառականների ֆինանսական հանգանակությամբ: Օծվել է 1714-ին: Հռոմի թույլտվությունն ստանալու և շինարարությունն ավարտին հասցնելու համար պարտական ենք Աստվածատուր Օղլանքեշիշյանին (դե Մաթուս), որը սերում էր Աղվանից Թեոդորոս Օղլանքեշիշյան իշխանական տոհմից և որը Լիվոռնո էր ժամանել որպես նորջուղայեցի Խոջա Մինասենց առևտրային տան գործակալ, ապա ինքնուրույն գործել: Հանգանակության գումարը կազմել է 3245 պեցցա, իսկ նա իր քսակից տրամադրել է 53032 պեցցա: Սակայն եկեղեցու բարերարը Աստծո տաճարն ավարտուն տեսքով չի տեսել. 1709 թ. սեպտեմբերի 13-ին, ֆինանսական զեղծումները քողարկելու նպատակով, նրան սպանել է Բեժան անունով վրացի ծառայողը, որին դե Մաթուսը փրկագնել էր ստրկությունից:
Հռոմի պապը խիստ բարձր է գնահատել Աստվածատուր Օղլանքեշիշյանի ավանդը քրիստոնեական հավատքը տարածելու գործում` նրան արժանացնելով Հռոմի քաղաքացու, Լաթերանյան կոմսի և Ոսկե խաչի ասպետի կոչումների:

Խաչատուր ԴԱԴԱՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Թեպետ համոզված եմ, այդ թուրքը հայոց այբուբենը չգիտի, բայց սա հայերեն գիտցողների համար է
• Գաբրիել Սունդուկյանի զայրույթը
• Աներևակայելի կանայք
• Հայկական նավերը Կասպից ծովում
• Նիկոլ. բայց ոչ Սա, մեկ ուրիշը․․․ (հոկտեմբերի 5-ին ընդառաջ)
• Այսօր նրա ծննդյան օրն է՝ 150-ամյակը, և ես կատարեցի ուխտս (2019 թ. սեպտեմբերի 26-ին գրած հուշերից)
• Բարերարյալը՝ Արմենակ Մուրադյան (հատված ինքնակենսագրությունից)
• Բարերարյալը՝ Տիգրան Նալբանդյան
• Արմեաշկա (Յ․ Տէր-Գրիգորեանի՝ Վանօյի, հուշերից)
• Թիֆլիսի կուսանաց անապատը
• Երախտիք
• «Զի ուր գանձն ձեր է, անդ եւ սիրտք ձեր եղիցին»
• «Նա չէր մոռանում մեր ազգային հիմնարկները»
• «Հայ վաճառականնե՛ր, ձեր փառքի տունը, ուր անմահ կը մնաք, ձեր տառապեալ հայրենիքն է»
• «Նավթարքան» և Անմահը
• Երեք Ալեքսանդր. Խաչատուր Դադայան
• Ռուսաց Պյոտր I ցարը և հայ վաճառական Պետրոս Ապրոն
• «Հացի արքան»՝ ռուսների Մանթաշյանցը
• «Քո քսակը ազգի շտեմարանն է»
• Պատվո Լեգեոնի շքանշանը և հայերը

Մեկնաբանություններ