Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը նախատեսում է մայիսի 9-ին առաջին անգամ այցելել Սպիտակ տուն նախագահ Ջո Բայդենի պաշտոնավարումից հետո: Սա նշանակում է, որ վերականգնվում են այս երկրների ռազմական կապերը: Թուրքիայի կողմից ՆԱՏՕ-ին Շվեդիայի անդամակցության հաստատումից հետո Վաշինգտոնը 23 միլիարդ դոլար արժողությամբ պայմանագիր է ստորագրել՝ ամերիկյան արտադրության F-16 մարտական ինքնաթիռներ, հրթիռներ և ռումբեր Անկարային վաճառելու համար:                
 

Նստեք, թուքներդ կուլ տվեք ու նիհարեք

Նստեք, թուքներդ կուլ տվեք ու նիհարեք
25.02.2014 | 11:16

Մաքսային միության հետ Հայաստանի «ասոցացման» առիթով տեղական լրատվամիջոցներում Ռուսաստանի ու նրա ղեկավար Վլադիմիր Պուտինի հասցեին ծավալվել է անսանձ, երբեմն նույնիսկ հայհոյական քարոզարշավ, որն ապշեցնում է իր մասշտաբով ու ագրեսիվությամբ: Զարմանալի է, ինչո՞ւ հայերիս հուզող խնդիրների կապակցությամբ իրենց դժգոհությունն արտահայտելիս Հայաստանում նույնքան խիզախաբար ու աննկունորեն չեն նշավակում սեփական ղեկավարներին: Լավագույն դեպքում քավության նոխազ են դարձնում վարչապետ Տիգրան Սարգսյանին: Իհարկե, շատ ավելի հեշտ է դատապարտել ուրիշ երկրի ղեկավարին, առանց վախի մեղադրել նրան բոլոր մեղքերում, բայց սա արդեն ազգի թերարժեքության նշան է: Բանը հասել է նրան, որ որոշ լրատվամիջոցներ, քաղաքագետներ Հայաստանը կործանող արտագաղթի մեջ էլ են մեղադրում Ռուսաստանին ու Պուտինին. ոչ թե հայաստանցիներն են ճարահատյալ, կամովին լքում երկիրը, այլ Ռուսաստանն է կանխամտածված ու նենգորեն դատարկում այն: Ասես ռուսներն իրենց անհրաժեշտ մասնագետների հրավիրման ծրագիրը նախատեսել են հատուկ Հայաստանի համար: Գուցե Պուտինը մի կողմ է դրել իր բոլոր հոգսերը և ուշադրությունը կենտրոնացրել Հայաստանի անարդար իրողությունները էլ ավելի խորացնելու վրա: Ասես սա քիչ է, հեռավոր Ամերիկայից հակառուսական թարմ կրքեր է բորբոքում առաջին նախագահի նախկին խորհրդական Ժիրայր Լիպարիտյանը: Մխիթարականն այն է, որ փորձառու դիվանագետը, ի հակակշիռ Ռուսաստանի, Հայաստանի փրկության համար չի առաջարկում ամերիկյան «դեմոկրատական» հեղափոխություն Իրաքի, Աֆղանստանի, Լիբիայի, Եգիպտոսի օրինակով:
Լավ, եթե Ռուսաստանն իրոք այդքան ցինիկորեն հայակործան քաղաքականություն է վարում, ապա ինչո՞ւ գոնե Ազգային խորհրդարանը տագնապ չի հնչեցնում և երկրի բարձրագույն ղեկավարների պարտադիր մասնակցությամբ չի գումարում արտահերթ բաց նիստ, ժողովրդի աչքի առաջ վերծանելով արտագաղթի պատճառները, անմխիթար ներքին կացությունը և Պուտինի չարագուշակ դերը այդ գործընթացներում:
Սակայն եկեք այս անգամ մի կողմ դնենք հայ ժողովրդի ոխերիմ թշնամի Մոսկվան, նենգաբարո Պուտինին և բնավ էլ հակադրություն չդնելով Եվրամիություն-Մաքսային միություն կողմնորոշումների միջև, պարզապես ներկայացնենք այն իրավիճակը, որ ստեղծվել է ԵՄ-ին անդամագրված որոշ արևելաեվրոպական երկրներում: Արդյո՞ք ամեն ինչ` կապված Եվրամիության հետ, այդքան վարդագույն է: Ինքնին հասկանալի է, որ տրվում են անփառունակ իրականության սոսկ շտրիխներ: Նշենք նաև, որ Հայաստանն իր ներկա տնայնագործական էկոնոմիկայով համեմատության եզր չունի այն մակարդակի հետ, որ ունեին հիշյալ երկրները ԵՄ մտնելիս:
2004 թվականին մերձբալթյան երեք նախկին խորհրդային հանրապետությունները համերաշխորեն (ինչպես իրենք էին ասում` ամեն գնով) մտան Եվրամիության կազմի մեջ: Շատ արագ նրանք կորցրին իրենց արդյունաբերական պոտենցիալը և դարձան սոսկ շուկա մյուս զարգացած պետությունների համար: Լիովին վերացան գիտատար արտադրությունները: Նախկին բազմաթիվ գործարաններն ու ֆաբրիկաները վերածվեցին պահեստների ու առևտրակենտրոնների: Լատվիան արտադրության տարեկան ծավալը կորցրեց 77 տոկոսով, Լիտվան` 44, Էստոնիան` 43: Բրյուսելի պահանջով Լիտվան փակեց Ինգալինի ատոմակայանը, որից հետո ինքը դարձավ էլեկտրաէներգիա ներմուծող: Մերձբալթյան երկրների ֆինանսները, քիչ թե շատ գործող արդյունաբերական, էներգետիկ, գյուղատնտեսական օբյեկտները տնօրինում են արևմտաեվրոպական ընկերությունները, որոնք բացառապես գործում են ի շահ իրենց:
Իսկ օգնո՞ւմ են նրանց նոր դաշնակիցները: Իհարկե, օգնում են՝ փող են տալիս, բայց, բնական է` տոկոսներով: ԵՄ մուտք գործելիս եռյակը արտաքին պարտք չուներ: Իսկ ահա 2003-2012 թվականներին ներքին համախառն արտադրանքի համեմատ արտաքին պարտքը Լիտվայում 40 տոկոսից աճել է մինչև 78-ի և կազմել ավելի քան 3 միլիարդ եվրո, Էստոնիայում` 64-98` 16,56, և Լատվիայում` 73-145` 7 միլիարդ եվրո: Եվ ամենացավալին: Առանց այն էլ ժողովրդագրական խնդիրներ ունեցող այս երկրներում մեծ չափերի է հասել արտագաղթը, հիմնականում` երիտասարդների: Նույն 2003 -2012 թվականներին Էստոնիան լքել է 60 հազար մարդ, Լիտվան` 450000, և Լատվիան` 300000: (Անշուշտ, սա մեր 1,5 միլիոնը չէ, բայց…):
Դառնանք ԽՍՀՄ-ի մեջ չմտած նախկին սոցերկրներին: Հունգարիան հայտնի էր իր հզոր գյուղատնտեսությամբ և դրա վրա հենված ամենատարբեր վերամշակող արտադրություններով (10-միլիոնանոց Հունգարիան կարող էր կերակրել 30 միլիոն մարդու): Եվրամիությունն այս երկիրը լցրել է էժան գյուղատնտեսական ապրանքներով և սնանկացրել տասնյակ հազարավոր ֆերմերների: Գործազրկությունը երիտասարդության շրջանում հասել է 28 տոկոսի:
Սակայն ամենաողորմելի վիճակում են հայտնվել Բուլղարիան ու Ռումինիան: Այս երկրների շատ փորձագետներ նույնիսկ կարծիք են հայտնում, որ իրենք ավելի լավ կապրեին, եթե չմտնեին ԵՄ: Արդյունաբերության անկման մասին չենք խոսում, կարելի է ասել, որ այն գրեթե վերացել է: Ինչ-ինչ, խորհրդային մեր սերունդը լավ է հիշում բուլղարական նշանավոր առողջ լոլիկները: Հիմա Եվրամիության մտցրած սահմանափակումների «շնորհիվ» սննդամթերքի 80 տոկոսը ապահովում է ցածրորակ ներմուծումը, իսկ նշյալ լոլիկներին փոխարինել է… թուրքական «պլաստմասսայե» արտադրանքը: Գյուղատնտեսական շուկայում գերիշխում են Ֆրանսիան, Հոլանդիան, Չինաստանը և այլ պետություններ: Պաշտոնական գործազրկությունը 20 տոկոս է, երկրի հյուսիսում` 60: Եվ ամենաաղետալին` ինը միլիոնից երկու միլիոնն արդեն հեռացել է երկրից, և արտագաղթը մեծ տեմպերով շարունակվում է: ՈՒ այդ այն դեպքում, երբ երկրում կան մրջյունի պես բազմացող գնչուական և թուրքական մոտ 2,5-միլիոնանոց համայնքներ: Ի դեպ, վերջիններս, օգտվելով «եվրադեմոկրատացված» Բուլղարիայի «հանդուրժողական» քաղաքականությունից, կուսակցություն են ստեղծել էթնիկական-կրոնական հիմքի վրա և, վայելելով Թուրքիայի անթաքույց աջակցությունը, արդեն նկատելի ազդեցություն ունեն երկրի կյանքի կարևորագույն կողմերի վրա:
Ռումինիայի մասին: 2007 թվականին եվրաանդամ դառնալուց հետո արտաքին պարտքն աճեց 5,5 անգամ և այժմ կազմում է 101 միլիարդ դոլար: Կենսամակարդակը 2,5 անգամ ցածր է ԵՄ միջինից: Բնակչության 40 տոկոսը ծայրահեղ աղքատության մեջ է, 3 միլիոն ռումինացի լքել է հայրենիքը: Միջին աշխատավարձը ցածրագույններից մեկն է միությունում: Հատուկ նշենք, որ Ռումինիային նույնիսկ սեփական նավթն էլ չի օգնում, քանզի Բրյուսելն այն տնօրինում է իր հայեցողությամբ: Արգելված է գյուղատնտեսական ապրանքների սուբսիդավորումը: Եվրոպական զարգացած երկրներում բացահայտ խտրական վերաբերմունք գոյություն ունի ռումինացիների ու բուլղարացիների նկատմամբ:
Ռումինիան մնացյալ եվրոպացիների հետ նստում է ընդհանուր ճոխ սեղանի շուրջը, բայց իրավունք չունի մատով անգամ կպչելու նրան` դառնությամբ սրամտում են ռումինացիները: Դուք` ոչ միայն ռումինացիներդ, ուզում էիք մեզ հետ սեղան նստել, խնդրեմ, բայց ուրիշ ոչինչ մենք ձեզ չենք խոստացել, նստեք, թուքներդ կուլ տվեք ու նիհարեք, կանխատեսում են նրանք եվրոպացիների պատասխանը:

Ռուբեն ՀԱՅՐԱՊԵՏՅԱՆ
Մոսկվա

Դիտվել է՝ 1966

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ