«Մեր ընկերոջ ֆիզիկական բացակայությունն այս վեպով նորից ու նորից դառնում է ներկայություն»

«Մի խոսքով, բարեկամներ, ամենացավագին, հակասական զգացմունքներով Մհերն իմ ներսում էր»:

Լ. ԽԵՉՈՅԱՆ («Մհերի դռան գիրքը»)

Արձակագիր, դրամատուրգ ԼԵՎՈՆ ԽԵՉՈՅԱՆԻ «Մհերի դռան գիրքը» գրքի լույս ընծայումը սպասված ու կարևոր իրադարձություն էր: Վեպի վրա գրողն աշխատել է 13 տարի: Հասցրեց տեսնել գրքի՝ հենց իր համար տպված ազդօրինակը: Հասցրեց ասել, որ կարմիրն է իր գրականության գույնը: Կյանքից հեռացավ հունվարի 8-ին: Նույն օրը գրքի խմբագիր Հակոբ Մովսեսը և Արքմենիկ Նիկողոսյանը վերջին ուղղումներն էին անցկացնում տեքստում: Հակոբ Մովսեսն առաջաբանն էր գրում:
Գրչընկերները վեպը համարում են գրողի ստեղծագործության սխրանքը, կյանքի գիրքը:
«Լևոն Խեչոյանը գտել է վեպը պատմելու մի ձև, որը միանգամայն նորություն է: Մեր ազգային վեպը` էպոսը գեղեցիկ լեզվով վերաշարադրվում է այսօրվա մարդու համար:
Եթե ասեմ որ «Մհերիի դռան գիրքը» Լևոնի լավագույն ստեղծագործությունն է, չեմ կարծում, թե դրանով նախկին ստեղծագործությունների վրա ստվեր կգցեմ: Նա ստեծել է գործեր, որոնց տեղը մեր արձակի մեծ վարպետների ստեղծագործության կողքին է»,- ասաց բանաստեղծ, թարգմանիչ գրքի խմբագիր Հակոբ Մովսեսը, վստահեցնելով, որ Լևոնի դեպքում մահը պայմանական մի բան է, ինչի ապացույցը իր թողած հիասքանչ ժառանգությունն է. «Մեր ընկերոջ ֆիզիկական բացակայությունն այս վեպով նորից ու նորից դառնում է ներկայություն: Սա Լևոնի վերադարձն է, հարությունն է, վերակենդանացումն է դարձյալ ու նորից: Վստահ եմ, որ Լևոնի մասին դեռ շատ է գրվելու»:
Բանաստեղծ, թարգմանիչ, «Մատենադարանի» տնօրեն Հրաչյա Թամրազյանի խոսքով` Լևոն Խեչոյանը մարդ-երևույթ էր, բնաշխարհի ու բանաշխարհի հազվագյուտ կերտվածք ու բյուրեղացում: «Անտարես» հրատարակչության տնօրեն Արմեն Մարտիրոսյանն ասաց, որ Լևոն Խեչոյանի և հատկապես «Մհերի դռան գիրքը» վեպի հետ կապված, ուզում է ուղղակի մի քանի բառ արատասանել իրար հետևից. «Լևոն, Ծովինար, Սանասար, Մհեր, Դավիթ, Մհեր, ժայռ, դուռ, արդարություն, Հայաստան, Լևոն, գիրք, դուռ, Մհեր, լույս»:
Ինքը` Լևոն Խեչոյանը, գրողին նմանեցնում էր առաքյալի, ով ուղարկվում է երկիր մահկանացու մարդու փրկության համար աղոթք անելու: «Այդպես էլ արվեստագետը, նկարիչը, երաժիշտը, գրողը երկիր են գալիս, մի գիրք են գրում, մի նկար են ստեղծում, մի սիմֆոնիա են ստեղծում աղոթքի պես, որպեսզի կարողան մարդուն մենակությունից փրկել,-ասում էր:- Մարդը երկրագնդի վրա, տիեզերքում մենակ է: Մարդու փրկության արվեստն է լավ գործը»: Ազգային էպոսը նա համարում էր մեր ժողովրդի Աստվածաշունը: Գրչընկերների բնորոշմամբ էլ` ինքը վերաշարադրողն էր այդ «Աստվածաշնչի»:
Լևոն Խեչոյանի վերջին գիրքը հրատարակել է «Անտարես» հրատարակչությունը` պետական, նաև՝ ընկերների, մասնավոր հովանավորների աջակցությամբ: Գրքի տպաքանակի առաջին օրինակը Արմեն Մարտիրոսյանը նվիրեց մշակույթի նախարարին: «Մհերի դռան գիրքը» կարելի է ձեռք բերել «Հայ գիրք» գրախանութների ցանցում:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ