Սիամանթոյի բառերով գրված երգերի համաշխարհային պրեմիերան

Մեներգիչ ԳԷՈՐԳ ՀԱՃԵԱՆԸ վերջերս է վերադարձել Արևելյան Ամերիկայից, ուր մեկնել էր համերգային շրջագայության` Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոսությանը պատկանող Ամերիկայի Արևելյան թեմի առաջնորդարանի մեծ հովանավորությամբ ու հրավերով:
«Իրատես de facto»-ին նա տեղեկացրեց, որ շրջագայությունների հիմնական նպատակը, նախ և առաջ, մասնակցությունն էր Սուրբ շաբաթվա արարողություններին, որն սկսվում է Ծաղկազարդից` ավագ երկուշաբթիից և շարունակվում մինչև Հարության տոնը. «Ամենահիշարժանը Հայոց ցեղասպանության 99-րդ տարելիցին նվիրված մենահամերգս էր, որը նաև հիշատակի վերջին մենահամերգ էր: Հույս ունենք, որ 2015-ին Հայ առաքելական եկեղեցին սրբերի շարքը կդասի մեկուկես միլիոն նահատակներին, և արդեն կունենանք մեկուկես միլիոն սրբեր, իսկ սրբերին փառավորելու համերգներն այլ բնույթ ունեն»:
Համերգի առաջին հատվածում հնչել են հոգևոր երգեր: Զրուցակցիս խոսքով` «Հարության մեղեդին» կատարելիս նաև եղեռնի զոհերի հարության մտապատկերն էր աչքերի առաջ և հայ ժողովրդի այսօրվա հարատևումը: Ներկայացրել է նաև Կոմիտաս վարդապետի խոսքերով և երաժշտությամբ գրված «Հայր մերը», որը համարվում է Կոմիտասի վերջին ստեղծագործությունը: Վարդապետը չի հասցրել այն բազմաձայնել: «Հայր մերը» հնչել է Դանիել Երաժշտի մշակմամբ: Հնչել են նաև կոմիտասյան այլ երգեր` «Անտունի», «Կանչե, կռունկ», «Ծիրանի ծառ», «Լելե յաման»: Խոսքն այնքան հայտնի «Դլե յամանի» մասին է: Երգիչն ասաց, որ մեր բարբառային հարստությունն է հավանաբար պատճառ դարձել երգի լեզվական մի քանի տեսակների: Կոմիտասն իր առաջին հատորի մեջ երգը «Լե-լե յաման» է վերնագրել:
«Հատվածներ հնչեցին նաև «Դավիթ Բեկ», «Արշակ Երկրորդ» օպերաներից, Լեբլեբիջիների օպերետից: Համերգի երրորդ մասում հնչեցին առավելապես հայրենասիրական-հեղափոխաշունչ երգեր, որոնցում կային պոռթկում, արժանապատվություն, բողոք, զայրույթ, պահանջատիրություն»,- ասաց Գէորգ Հաճեանը, նշելով, որ համերգի ամենամեծ նորությունը Դանիել Երաժշտի երկու երգերի համաշխարհային պրեմիերան էր: «Թախծոտ սրինգը և հաղթական շեփորը» երգը՝ գրված Սիամանթոյի «Արցունքներս» և «Յոյսին Համար» բանաստեղծությունների վերջին քառյակներով: Երգիչը նկատեց, որ Սիամանթոյի տողերը երգի վերածելը դյուրին բան չէ, որովհետև շատ ցասումով, հեղեղի նման են նրա տողերը. «Մոտ է արձակ բանաստեղծության, իսկ դա չափագրելը, երաժշտության վերածելը շատ դժվար է: Այդ քայլն անելիս երաժիշտը պետք է հասկանա, որ դա մարտահրավեր է, փորձություն, որտեղից պետք է պարտված դուրս գա կամ հաղթանակած: Ես, որպես առաջին կատարողն այդ երգի, կարող եմ վկայել, թե ինչպիսի ծափահարություններով ընդունվեց այն»։
«Թախծոտ սրինգը և հաղթական շեփորը» նվիրվում է Եղեռնի 100-ամյա տարելիցին: Երգի հայաստանյան պրեմիերան կայացել է Հովհաննես Թումանյանի տուն-թանգարանում, հնչել է ձայնագրությամբ և կենդանի կատարմամբ:
Դանիել Երաժշտի երկրորդ երգի` «Գիւտին փառքի» խոսքերի հեղինակը դարձյալ Սիամանթոն է, նվիրված է Մեսրոպ Մաշտոցին: Զրուցակիցս նշեց, որ Հայաստանում երգը կատարվել է Սիամանթոյի անվան դպրոցի մանկական երգչախմբի կատարմամբ, ճիշտ այն օրերին, երբ ինքը ներկայացնում էր այն Նյու Յորքում:
«Առաջնորդարանի «Սուրբ Լուսավորիչ» մայր եկեղեցու արժանապատիվ տեր Մեսրոպ քահանայի և հոգաբարձության հրավերով արդեն 3-րդ տարին համերգային շրջագայություն եմ ունենում նույն նպատակով: Նույնպիսի բովանդակությամբ համերգ եմ ունեցել նաև Վաշինգտոնում, և նույնպես հնչել են երկու երգերը»,- ասաց Գէորգ Հաճեանը, հավելելով նաև, որ ՀՀ սփյուռքի նախարարությունը հանձն է առել վերոնշյալ երկու երգերի արժանի սփռողը դառնալ:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ
Հ. Գ. -Գէորգ Հաճեանի հետ զրույցի մանրամասները՝ «Իրատես de facto»-ի առաջիկա համարներից մեկում։

Լուսանկարներ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ