Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Մի՛ մոռացիր Անոսին

Մի՛ մոռացիր Անոսին
21.04.2015 | 10:59

Բարձունքում եկեղեցին էր` հպարտ ու հաստատուն կանգնած Արցախ հողի վրա: Վաղ միջնադարում կառուցված եկեղեցին դիմացել էր դարերի փորձությանը: Ասում են ` պատերազմի ծանր տարիներին թշնամու արձակած բազմաթիվ արկերը շրջակայքում որտեղ ասես պայթել են, բայց երբեք չեն հասել Աստծո տաճարին:
Դրսում գարուն էր, ծառերը դեռ մերկ էին, և անտառի որոշ տեղերում նկատելի էին ձյան բարակ շերտեր:
Սովորությանս համաձայն, երբ մտնում եմ եկեղեցի, մի մեծ կապ մոմ եմ վերցնում: Եվրոպայում բազմաթիվ կաթոլիկ, ուղղափառ, օրթոդոքս եկեղեցիներում եմ եղել, և ամեն տեղ էլ մոմ եմ վառել, որպես քրիստոնյա: Ինձ համար Քրիստոսը մեկն է, անկախ նրան դավանող տարբեր ժողովուրդների կրոնական տարատեսակից:
Նշված եկեղեցիներում լույսն առատ ներս է թափանցում և դու մի տեսակ քեզ զգում ես ոչ թե եկեղեցում, այլ ինչ-որ շինությունում, որտեղ թույլատրված է մոմ վառել: Մեր եկեղեցիներում ուրիշ է: Շինության գմբեթին մոտիկ տեղերից թողած պատուհաններից ներս մտնող լույսը եկեղեցու մթության հետ ստեղծվում է լույսի և մթության մի գեղեցիկ ներդաշնակություն, և վառվող մոմերի լույսի տակ համարյա մարդ չի երևում, այլ միայն ստվերներ: Մեր եկեղեցում անկաշկանդ զրուցում է մարդը իր վառած մոմերի լույսի ներքո երկնային ուժի հետ, մտովի, կիսախավարի մեջ զրուցելով, ավելի ճիշտ` մտմտալով Աստծո հետ: Այս միտքս անգամ ասացի մի իտալացու, որը ոչ թե քաղաքավարությունից ելնելով, այլ իրոք հայոց եկեղեցում իր վառած մոմերի շուրջ երկար, լռելյայն կանգնելուց հետո պատասխանեց իմ հարցին` դու ճիշտ ես։
Եկեղեցում առաջին զույգ մոմերը վառում եմ ծնողներիս հոգու հանգստության համար, մի զույգ էլ բոլոր հանգուցյալ հարազատներիս համար` քեռի, հորաքույր, մեծ տատիներ, պապիներ, և բոլոր նրանց, որոնցից ոչ միայն վաստակել եմ մարդասեր գենը, այլև դաստիարակությունս` սիրել հայրենիքը, մարդուն: Հետո մի զույգ` երեխաներիս ընտանիքների, եղբորս ընտանիքի, նրա երեխաների, թոռների համար: Եվ այդպես հիշում եմ բոլորին մեկ առ մեկ: Անկեղծ ասած, չեմ մոռանում այն բոլոր ընկերուհիներին, որոնք իրենց կնիքն են դրել իմ սրտում:
Ես գիտեմ մոտավորապես իմ գնած մոմերի քանակը, որովհետև ամեն անգամ նույն քանակի մոմեր վառում եմ բոլոր նրանց համար, ովքեր թանկ են եղել ինձ համար: Վերջին մի զույգը միշտ ավելանում է, և այն վառում եմ թեպետ ինձ համար, բայց Աստծուց խնդրելով երկիրը խաղաղ պահել: Այս անգամ նկատեցի, որ ձեռքերումս ոչ թե մի զույգ, այլ երկու զույգ մոմեր են մնացել:
Տե՜ր Աստված, ո՞ւմ եմ մոռացել, փորձելով հիշել, հարցրի ինքս ինձ:
Սկսեցի մտաբերել բոլորին, անգամ հիշելով նորից բոլորի անունը մեկ առ մեկ: Եվ ամեն անգամ հիշելով անունները, ասում էի` վառել եմ:
Մտորումների մեջ էի, երբ լսեցի մի ձայն: Մի՛ մոռացիր Անոսին: Ես վառեցի նախ նրա, հետո ` իմ զույգ մոմերը և հանգիստ դուրս եկա եկեղեցուց:


Սոկրատ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆ

Դիտվել է՝ 2174

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ