«Բայց արդեն սաստել է պետք այս հոգևորականին»

Պոլսո հայոց կաթողիկոսության ընդհանուր փոխանորդ, արքեպիսկոպոս Արամ Աթեշյանի մուտքը Հայաստան թույլ չտալու համար և ընդդեմ Աթեշյանի այցի մեկնարկել է ստորագրահավաք, ԱԺ պատգամավոր Արագած Ախոյանի նախաձեռնությամբ այդ ստորագրահավաքին է միացել ԱԺ 28 պատգամավոր: Թուրքագետ ՄԽԻԹԱՐ ՆԱԶԱՐՅԱՆԻՑ հետաքրքրվեցինք` ինչպե՞ս է գնահատում ստեղծված իրավիճակը և կո՞ղմ է արդյոք Աթեշյանի այցը կանխող կտրուկ քայլերին:

-Առհասարակ կտրուկ քայլերին կողմ եմ, մանավանդ եթե խնդիրը հեռահար վտանգներ է պարունակում: Ժամանակակից դարում, երբ կյանքը արագացել է, երբ իրադարձությունները զարգանում են գերարագ տեմպերով, իրավիճակները փոխվում են սրընթաց, կտրուկ քայլերը մնում են որպես համարժեք արձագանքի արդյունավետ միջոցներ: Երբ խնդիրը խիստ մտահոգող է, իսկ վտանգը՝ հասունացող, դանդաղաքայլ մեթոդները կարող են լինել ուշացած, հետևաբար և՝ ճակատագրական:
-Ի՞նչ հետևանքներ կարող է ունենալ Աթեշյանի նամակը և, առհասարակ, որդեգրած քաղաքականությունը:
-Աթեշյանի այցը և դրան նախորդած իր նամակը Էրդողանին համարում եմ խիստ անհանգստացնող երևույթ, որը, եթե կտրուկ ձևով չկասեցվի, ձևավորված նախադեպի ուժով «նոր ավերածություններ» կգործի համահայկական պայքարի միասնության մեջ: Նախ նշեմ, որ Աթեշյանը, փաստորեն, չի ընտրվել, այլ հանգամանքների բերումով բազմել է պատրիարքի աթոռին: Պատրիարք Մեսրոպ Մութաֆյանը, հիվանդության պատճառով անդամալույծ է՝ զուրկ խոսելու և գործելու ընդունակությունից, և ահա Պոլսի պատրիարքական ընդհանուր փոխանորդի կարգավիճակում Արամ արքեպիսկոպոսն է հոգևոր առաջնորդություն անում: Բայց արդեն սաստել է պետք այս հոգևորականին, քանի որ ժամանակին, երբ Ֆրանսիայի խորհրդարանում քննարկվում էր Հայոց ցեղասպանության ժխտումը քրեականացնող օրինագիծը, նա դարձյալ հանդես էր եկել դատապարտող հայտարարությամբ՝ ֆրանսիացի օրենսդիրների նախաձեռնությունը անվանելով «սխալ քայլ»: Սա ցույց է տալիս, որ հետագայում նա ավելի մեծ վնաս է պատրաստ լինելու հասցնել մեր պահանջատիրությանը իր թուրքահաճո գործելաոճով:
-Աթեշյանի նամակը քաղաքական հայտարարություն էր: Եթե Աթեշյանի այցը արգելվի, սա կլինի քաղաքակա՞ն պատասխան: Եվ եթե նամակը պարտադրված է, կարելի՞ է ասել, որ բողոքի ակցիան կլինի Թուրքիայի դեմ, ոչ միայն Աթեշյանի:
-Հանրության բողոքի ձայնից բացի, կողմնակից եմ նաև հակաաթեշյանական այս պայքարին ներարկել նաև քաղաքական բովանդակություն, քանի որ Էրդողանին ուղղված նրա նամակը նույնպես քաղաքական գործելաոճի տիրույթում է: Այդ իմաստով տեղին եմ համարում ԱԺ-ում նախաձեռնված ստորագրահավաքը: Հուսանք՝ նպատակին կծառայի: Բոյկոտել Աթեշյանի այցը կնշանակի, որ չենք հանդուրժում թուրքական իշխանությունների դրածոյին, որի շուրթերից պիտի հնչեն պաշտոնական Անկարայի թեզերը: Պիտի նկատել, որ Աթեշյանի գործողությունները լրջորեն հեղինակազրկում են մեր Հայ դատի միջազգային պայքարը, որի համար մենք հատուցում ենք արտաքին ճակատի ձախողումներով: Ոչ ոք չի պահանջում Աթեշյանից երևանակենտրոն հայտարարություններ անել: Հասկանալի են Անկարայի բռունցքի տակ գտնվելու հանգամանքները, բայց հենց այստեղ է, որ առաջնորդի հմտությամբ հավասարակշռված մոտեցում է հարկավոր պահպանել, ինչը նրանում չենք տեսնում:
-Կար կարծիք, որ Աթեշյանը նամակը գրել է հանուն հայ համայնքի, վերահաս վտանգները կանխելու համար: Ի՞նչ կասեք այս մասին:
-Վստահաբար կարելի է պնդել, որ Աթեշյանը նման կերպ չի վարվել՝ ի շահ հայ համայնքի, քանի որ անցյալի դառը փորձից ու ներկայի կրկին դառը իրողությունից տեսնում ենք, որ պետական մակարդակով սպառնալիքները չեն դադարում: Կրկին խոսվում է էմիգրանտ հայերին արտաքսելու մասին: Դե, եթե երկրի առաջին դեմքն է այդպես խոսում, նշանակում է՝ թափանցիկ ակնարկ է անում ազգայնամոլական տարրերին՝ նորից թեժացնել հայատյաց տրամադրությունները: Աթեշյանի նամակը արհեստականորեն հայ համայնքին խղճալի, ողորմելի դրության մեջ դնելու փորձ է: Ըստ իս՝ նրա շարժառիթը բացառապես անձնական է: Նա հերթական լավ առիթն ուզում է օգտագործել Էրդողանին հաճոյանալու համար, քանի որ առջևում դեռ պատրիարքական ընտրություններ պիտի լինեն: Անձնական շահը պահանջում է իշխանությունների համակրանքը շահել:

Զրույցը` Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ