Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը նախատեսում է մայիսի 9-ին առաջին անգամ այցելել Սպիտակ տուն նախագահ Ջո Բայդենի պաշտոնավարումից հետո: Սա նշանակում է, որ վերականգնվում են այս երկրների ռազմական կապերը: Թուրքիայի կողմից ՆԱՏՕ-ին Շվեդիայի անդամակցության հաստատումից հետո Վաշինգտոնը 23 միլիարդ դոլար արժողությամբ պայմանագիր է ստորագրել՝ ամերիկյան արտադրության F-16 մարտական ինքնաթիռներ, հրթիռներ և ռումբեր Անկարային վաճառելու համար:                
 

«Ցանկացած ասպարեզում մեր դժբախտության պատճառն առաջին հերթին մենք ենք»

«Ցանկացած ասպարեզում մեր դժբախտության պատճառն առաջին հերթին մենք ենք»
21.06.2016 | 10:39

Հուլիսի 15-ին կմեկնարկի «Հուսո առագաստ» հեղինակային երգի համահայկական փառատոնը: Առաջին փուլը կանցկացվի Երևանում, եզրափակիչ փուլը` Սևանում: Նպատակը նոր անունների բացահայտումն է: Լավագույններին կտրվեն պատվոգրեր, անվճար կձայնագրվեն երգերը և այլն: Հեղինակ-կատարող ՌՈՒԲԵՆ ՔԱՄԱԼՅԱՆԸ մեզ հետ զրույցում ասաց, որ ներկայացվել է մոտ երկու տասնյակ հայտ. «Այս տարի փառատոնին կմասնակցեն նաև պոետները: Որովհետև, որոշ վերապահումներով, հեղինակ-կատարողները նաև պոետներ են»:
Ռուբեն Քամալյանը հեղինակ է շուրջ 30 երգի, 300 բանաստեղծության: Մասնագիտությամբ մանկավարժ-հոգեբան է:


«ՀԵՂԻՆԱԿԱՅԻՆ ԵՐԳԸ ԻՐԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ԳԵՂԱՐՎԵՍՏԱԿԱՆ ԱՐՏԱՑՈԼՈՒՄՆ Է»


-Երգը հոգեվիճակ է: Դատելով մերօրյա հեղինակային երգերից` կարծես տրամադրություններն այնքան էլ ուրախ չեն:
-Միշտ հարցնում են` ինչո՞ւ են հեղինակային երգերը տխուր, թախծոտ, լուրջ: Իմ կարծիքով` հեղինակային երգը իրականության գեղարվեստական արտացոլումն է, եթե իրականության մեջ, մեր առօրյայում ուրախ պահերը, ուրախ ներազդեցությունը շատ են, ծնվում են համեմատաբար ուրախ երգեր: Եվ հակառակը. մեր հասարակությանը հուզող քաղաքական, սոցիալական խնդիրները (նաև քո տեղը այդ ամենում) արտացոլվում են երգերում:
-Ո՞ր դեպքում է երգը սիրվում, տարածվում ու երկար ապրում:
-Երգը սիրվում է, երբ առավելագույնս անկեղծ է: Հակառակ դեպքում, ունկնդիրն անմիջապես որսում է կեղծ ելևէջը, չապրածը, հորինվածը: Համենայն դեպս, իմ դեպքում այդպես է: Առաջին դատավորը որդիս է` դեռ չորս-հինգ տարեկանից: Երբ անավարտ, խմորման փուլում գտնվող երգը նրան դուր է գալիս, ուրեմն այդ երգը ապրում է: Մշտապես այդպես է:
-Հեղինակային երգը հնչում է ակումբներում, մեծ համերգասրահներում` հազվադեպ: Ինչո՞վ է սա պայմանավորված: Մտերմիկ, ակումբային միջավայրի համա՞ր է հեղինակային երգը:
-Ինչո՞ւ է թվում, թե հեղինակային երգը ակումբային է: Նախ՝ անմիջականությունն է շատ, հանդիսատես-կատարող սահմանը շատ փոքր է: Մեծ դահլիճներում ավելի փողկապավոր, պաշտոնական վիճակում է հանդիսատեսը: Ակումբում մարդիկ կարող են զրուցել, կարծիքներ փոխանակել և, ինչու ոչ, շփվել կատարողի հետ: Ինչքան շրջանակը սեղմ է, այնքան հաճելի ու ընկալելի է փոխադարձ կապը: Մեծ դահլիճում նաև մեծ է ներկայանալու պարտավորությունը: Եթե ակումբում կարող ես մեկուկես ժամ մի կիթառով զրուցել հանդիսատեսի հետ, մեծ բեմից աշխատում ես երաժշտությունը համեմել երկրորդ կիթառով և այլ գործիքներով: Սա իմ կարծիքն է:

«ԱՄԵՆ ՕՐ ՄԵՐ ԶԻՆՎՈՐԻՆ ԶՈՐԱՎԻԳ ԼԻՆԵԼՈՒ ՊԱՐՏԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆ ՈՒՆԵՆՔ»


-2002-ին ծառայել եք ԼՂՀ զինված ուժերում` որպես դասակի հրամանատարի տեղակալ: Ձեր զինակից ընկերների հետ հաճախ զորամասերում մշակութային միջոցառումներ եք կազմակերպում: Կա՞ դրա պակասը, անհրաժեշտությունը, և ի՞նչ արձագանք են գտնում նման միջոցառումները զինվորների շրջանում:
-Զինվորների հետ շփման կարիք կա մշտապես, լինի երգի ձևով, զրույցի, թե այլ: Անկախ նրանից, թե քաղաքական, ռազմական իրավիճակը երկրում ինչպիսին է, ամեն օր մեր զինվորին զորավիգ լինելու պարտավորություն ունենք: Մեր ինստիտուտներից ամենակայացածը, իմ կարծիքով, բանակն է: Դրա համար ապրիլյան դեպքերի ժամանակ ժողովուրդը կարողացավ միանգամից համախմբվել ու իր պոտենցիալ էներգիան ներդնել այդ կայացած ինստիտուտում:
-Անցած տասնամյակների համեմատ շա՞տ բան է փոխվել և բանակում, և հասարակության գիտակցության մեջ: Ազատամարտիկի, զինվորական համազգեստով մարդու նկատմամբ նախկինում չկար այս ակնածանքը: Եթե չասենք` հակառակն էր:
-Ոչինչ չի փոխվել: Դա դրսից ներմուծվող քաղաքականություն է: Մեզ միշտ փորձում են արհեստականորեն զատել` թուլացնելու միտումով: Փորձում են համոզել, որ մենք չենք մեր երկրի տերը, այսինքն, ինչ էլ լինի, հայ ժողովուրդը ինչ խնդրի առաջ էլ կանգնի, ինքը չի լուծելու այդ խնդիրը, սահմանին կանգնած զինվորը, եթե վաղը պատերազմ լինի, հարց չի լուծելու: Վերջնական արդյունքում` բոլոր խնդիրները լուծում է այս կամ այն մեծ տերությունը: Ներդրված այս գաղափարը մեծ ազդեցություն էր թողել զինվոր-քաղաքացի հարաբերության վրա: Բայց ապրիլի սկիզբը ևս մեկ անգամ ապացուցեց, որ այդպես չէ: 18-20 տարեկան զինվորը շատ ավելի հարցեր է լուծում, քան այս կամ այն պետության ղեկավարը իր գրասենյակում նստած: Պարզապես մենք չենք կարողանում դաս քաղել մեր սխալներից ու մեր խաղը մինչև վերջ տանել: Այդ ճանապարհին մենք հոգնում ենք, ընկրկում, հիասթափվում ու սկսում իրար «ուտել»` նորից կանգնելով սարդարապատների, ավարայրների խնդրի առաջ:
-Նոր սերունդը, որին այդպես վերապահումով ու քննադատաբար էին մոտենում ավագները, ինչպե՞ս հանկարծ հերոսացավ: Չէինք սպասում, անգամ մտավախություն կար` «որ կռիվ լինի, ո՞վ է գնալու» ենթատեքստով:
-Եկող սերունդը միշտ գերազանցում է նախորդին, հակառակը դեմ է բնության օրենքներին: Եթե նախորդ սերունդը գերազանցի եկողին, առաջընթաց չի լինի: Ինչ վերաբերում է այսօրվա 18-20 տարեկան տղաներին, 90-ականներին դասալքության, փախուստի բազմաթիվ դեպքեր գրանցվեցին, այսօր կամ նման դեպքերի մասին չեմ լսել, կամ այնքան հատուկենտ են եղել, որ չի հասարակայնացվել: Ցավոք, նման առաջընթաց չի գրանցվել քաղաքականության մեջ, նույնը չենք կարող ասել իշխանության օղակներում գտնվողների մասին: Այսինքն, ոչինչ չի փոխվել մեր պատմության մեջ:

«ՉՊԱՐՏՎԵԼԸ ԴԱՇՏՈՒՄ ՀԱՂԹՈՒԹՅՈՒՆ ՉԷ ԲՆԱՎ»


-Հայ գործարարն ասում է` գերտերություները խանգարո՞ւմ են մեզ կով պահել, ռուս վերլուծաբանն ասում է` Ռուսաստանն էր մեղավոր, որ ձեր զինվորները զրահաբաճկոն չունեին: Մի դեպքում մատնանշվում է տնտեսական, մյուս դեպքում` երկրի անվտանգության խնդիրը: Կարծում եք` բանակի մասին կամ ոչինչ, կամ միայն լա՞վը պետք է ասել, թե՞ հարկ է բարձրաձայնել խնդիրները:
-Պետք է բարձրաձայնել միշտ, եթե ոչ` դրանք խորանալու, փտելու հատկություն ունեն: Թե՛ ռուս վերլուծաբանի, թե՛ հայ գործարարի դիտարկումները, ցավոք, ճշմարտություն են. ցանկացած ասպարեզում մեր դժբախտության պատճառն առաջին հերթին մենք ենք: Ապրիլյան դեպքերը ցուց տվեցին, որ դեռ շատ անելիք ունենք, շատ խնդիրներ ունենք, որոնց մատների արանքով ենք նայում: ՈՒղղակի դամոկլյան սուրը կախվեց մեզ վրա, ու ամեն մեկը զգաց, որ այլևս կոծկելու տեղ չկա, պետք է աշխատել ու աշխատել: Ես համամիտ չեմ այն կարծիքին, որ մենք հաղթել ենք: Քառօրյայից հետո ես գրեցի «Ներողություն, տղերք» բանաստեղծությունը, որտեղ այսպիսի տող կա. «Չպարտվելը դաշտում հաղթություն չէ բնավ»: Չեմ կարծում, թե 100 զոհի գնով պետք է սա հասկանայինք: Եթե հողատարածք ես զիջում, և եթե պաշտոնապես հայտարարում ես, որ այդ հողը քեզ պետք չէր, դա առավել ևս պարտվելու կնիք է դնում: Եթե այս տարածքը քեզ պետք չէ, վաղը ավելի մեծ տարածք պետք չի լինի, ու մենք նորից Երևանի մատույցներում կենաց ու մահու պայքար կմղենք:
-«Եռաբլուր» երգում ասում եք, որ հավերժացած հերոսների համար Եռաբլուրը վերջին կանգառն է, վերջին բարձունքը: Նրանց թողած դատարկությունը ինչո՞վ կարող ենք լցնել:
-Ես երգում էլ ասել եմ՝ ընդամենը կորստի ցավով: Նրանք բարձունք են պահում անգամ մահից հետո, բայց արդյո՞ք այդ բարձունքն արժեր նրանց կյանքը: Նաև տող կա, որ գալիս է հաստատելու իմ վերը ասածը.
Գուցե վերջին այս անվանումը,
Վերջին գագաթն այս
պետք չէր մեզ,
Բայց ձեր անմար
գործերն հուշում են.
«Անպետք գագաթ չկա» կարծես:
Ես դա գրել եմ 10 տարի առաջ: Այսօր մեզ ուզում են համոզել, որ անպետք հողեր լինում են:
-Ասում են` Եռաբլուրից է սկսվում հայրենիքը: Քառօրյայից հետո Թալիշի դպրոցում` հատակին թղթե ցուցանակ էին գտել. «Հայրենիքը սկսվում է Թալիշից»: Արցախի ու Հայաստանի կապը ավելի շոշափելի, յուրատեսակ է դարձել: Նախկինում ընդգծված լարվածություն կար:
-Ամենասարսափելի, ամենավտանգավոր բանը նույն պետության մեջ իրար չհանդուրժելն է, իրար մերժելը: Ի՞նչ է նշանակում` երևանցի, սյունեցի, արցախցի: Սա արհեստական զատում է, ինչի մասին խոսում էի: Կարծում եմ` Արցախի հանդեպ վերաբերմունքի փոփոխությունը տրամաբանական է ու ժամանակավոր: Ամեն ինչ կսառի, ու մեր ժողովուրդը կմոռանա զոհերին` արժեքի իմաստով: Որովհետև պետք է ոչ թե գնաս, խմես, ցավես ու անցնի, այլ ամեն պահ պետք է աշխատես, որ հետագայում նման կորուստներից խուսափես: Մենք ոչինչ չենք անում, մեկ-երկու երգ ենք գրում, մոռանում ենք, ու հետո ամեն ինչ պետք է սկսենք զրոյից:

«ԹԵ ՀԱՆԴԱՐՏՎԵԼ ԵՆՔ, Ո՞ՒՐ Է ԱՆԴՈՐՐԸ»


-Ձեր երգերից մեկում ասում եք` դեռ ավարտ չէ, թե պատմությունն է արյունոտված: Կա՞ այդ գիտակցությունը` որ անդորրը ժամանակավոր է: Նորից չե՞նք տրվի երգի ու զվարճանքի:
-Հայը հանգիստ, անհոգ շնչելու իրավունք չունի: Այո, «խրախճանք ժանտախտի ժամանակ» արտահայտություն կա: Մենք անընդհատ դրանով ենք զբաղված:
-Քառօրյայի ժամանակ բարձրացվեց խնդիր, որ մինչ այդ էլ գաղտնիք չէր: Զոհվածների 90 տոկոսը անապահով ընտանիքից էր: Սա նշանակում է` մեր հասարակության 90 տոկոսը անապահո՞վ է, թե՞ առաջնագիծ են ուղարկում անապահովներին:
-Երկուսն էլ կա, բայց առաջին հերթին` ով թիկունք ունի, մի քիչ հնարավորություն, նրա որդին կամ ընդհանրապես չի ծառայում, կամ ծառայում է պապային հարմար տեղում: Վարդան Պետրոսյանի ասածի պես` մենք երբեք չկարողացանք զուգակցել մեր ոսկե քսակն ու ոսկե գրիչը:
-Քյարամի տունը դուռ ու տանիք չուներ: Տղան խոստացել էր տունը վերանորոգել, և «կատարեց» խոստումը: Իր մահից հետո գտնվեցին մարդիկ, որ օգնեցին ընտանիքին, տունն էլ կարգի բերեցին: Սա մի օրինակ է ու խոսում է մեր երկրի մասին: Ինչո՞ւ չենք սատարում միմյանց խաղաղ ժամանակ: Միայն օրհասական պահերին, միայն կյանքի գնով է ինչ-որ բան փոխվում:
-Այո, իսկ հետո մտածում ենք` արժե՞ր զոհել այս կյանքը, չէ՞ որ մենք կարող էինք պարզապես չհասնել դրան: Խնդիրն այն է, որ մենք չունենք պետական հստակ գաղափարախոսություն և ուղենիշ: Իշխանությունը պետք է հասկանա, որ իրենից շատ բան է կախված: Ես չեմ ասում, թե միջին կամ ցածր օղակից ոչինչ կախված չէ: Դրանք բոլորը մի շղթայի մաս են, բայց վերևից սկսած պետք է համախմբվեն մի գաղափարի շուրջ ու ծառայեն դրան, որ ամեն օղակ իմանա իր անելիքը: Կարծում եմ՝ պատշարի գործը նույնքան կարևոր է, եթե ոչ ավելի, քան պատգամավորի կամ նախարարի գործը: Պետության մեջ չկան անկարևոր գործեր: Բայց դրանք բոլորը պետք է համախմբվեն մեկ գաղափարի շուրջ, ինչը երբեք չենք արել, և ինչը նախանձելի կերպով տեսնում եմ հրեաների մոտ:
-«Թե հանդարտվել ենք, ո՞ւր է անդորրը». «Մանկության պատանք» երգից են այս տողերը: Ինչի՞ մասին է երգը:
-Մարդու մասին է, թաղված մանկության մասին: Գիտակցում ես, որ այլևս փոքր չես լինելու, իսկ մանկության հետ, ուզես թե չուզես, կորցնում ես նաև մաքրության չափաբաժինը: Մանրամասները, հոգեվիճակի առումով, գերադասում եմ չմեկնաբանել:


Զրուցեց
Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆԸ

Լուսանկարներ

. .
Դիտվել է՝ 2224

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ