էլի Մեկ Որոգայթ

«Այսօր այնքան տխուր եմ: Ոչ ոք ինձ չի հասկանում, էս աշխարհում մենակ եմ»:
Ահա այսպես են համացանցում միմյանց հետ շփվում դեռահաս էմոները: Նաև շփվում են կասկածելի բջջային սպառնալիք-հեռախոսահաղորդագրություններով. «Շտապի՛ր, քեզանից հետո մեծ հերթ կա..., եթե քեզ չսպանես, մենք կսպանենք»: Կյանքի հանդեպ տածած հակակրանքը գերագույն հաճույք է նրանց համար: Մամուլն ու համացանցը ողողված են մեր երկրում ծայր առած դեռահասների ինքնասպանությունների և դրանց սերտորեն առնչվող էմոների մասին նյութերով: Ովքե՞ր են դրանք:
«Էմոն» էմոցիոնալ (դյուրազգաց) բառի կրճատ ձևն է, որ արդեն հաճախ է հանդիպում մեր երկրի տարբեր բնակավայրերում: Առաջին անգամ այս տերմինը, որը նաև երաժշտական ոճի անվանում է, օգտագործվել է 1985 թ.: 1990-ական թթ. էմո ոճը տարածվեց ամբողջ աշխարհում, անկախ նրանից՝ հետևողներն այդ երաժշտության հանդեպ սեր ունե՞ն, թե՞ ոչ: Իսկ 2000 թ. այն դարձավ ենթամշակութային երևույթ: Առաջին էմոները Հայաստանում հայտնվել են 2007 թվականին:

12-18 տարեկան այս դեռահասներին, հիմնականում աղջիկներին, հնարավոր է հանդիպել ռոք-համերգների ժամանակ: Նրանք դեպրեսիվ, անտարբեր ու մելամաղձոտ դեմքով, ռոքի հնչյունների տակ մոլագար թափահարում են գլուխները, իսկ հետո նույն «դարդոտ» տեսքով հեռանում համերգից: Նրանց արտաքինը . սև ներկած եղունգներ ու մազեր, թեք` մեկ աչքը ծածկող չոլկաներ, պիրսինգ, սև և վարդագույն զգեստներ, ձեռնոցներ, ջինսեր, մուգ ակնոցներ, արծաթագույն ճարմանդներով վարդագույն կամ սև գոտիներ, պարանոցին` հաստ շղթաներ, շարֆեր և այլն: Կարելի է տեսնել նեղ ջինսով էմո տղաների, որոնք ոչնչով չեն տարբերվում աղջիկներից. նույն սանրվածքը, հագուստի գույները: Այս երիտասարդները լսում են էմո երաժշտություն «Տոկիո հոթել», Ավրիլ Լավին և այլն: Զգացմունքների արտահայտումը էմոների գլխավոր կանոնն է, իսկ իրենց էմո համարող պատանիների մշտական զգացումներն են ծայրահեղ տխրությունը, մշտական դեպրեսիան: Մշտապես դեպրեսիվ էմոներն անգամ փորձում են իրենք իրենց վնասել. թե ֆիզիկական, թե հոգեկան ցավ պատճառել, իսկ հաճախ էլ ինքնասպանության փորձ են կատարում: Հիմնականում դա անում են սիրելի էակների հետ: Համացանցով էմոները քարոզում են զզվանք և ատելություն սեփական անձի և կյանքի նկատմամբ: Նրանք անվնաս են միայն առաջին հայացքից, իրականում նրանք ագրեսիվ, անհանդուրժող ու հեղափոխական են: Որևէ վառ գույնի համադրությամբ նրանց սև հագուստը հենց բնորոշում է կյանքը խեղդելու մոլուցքը:

Որպես կանոն, Էմո-դեռահասները խնդիրներ ունեն ընտանիքում և հանրության հետ. «Հայերը մեզ ահավոր են ընդունում: Փողոցում շատ է եղել, որ կռվել ենք հակաէմոների հետ»: Իրենց արտասովոր արտաքինը ապահովելու համար նրանք դիմում են անգամ կողոպուտի. գողանալով հարազատ ծնողների արժեքավոր իրերը: Ոչ էմո պատանիներին անվանում են «մամայի բալիկներ», ինչով բացահայտում են իրենց ապստամբ նկարագիրը և ապացուցում, որ Պողոս առաքյալի նշած վերջին ժամանակների «ծնողներին անհնազանդ» սերունդն են: Իրենց դեպրեսիվ ներաշխարհն ու վարքը և երակներ կտրելու ու ինքնասպանության հանդեպ ձգտումը պատճառաբանում են. «Մեզ չեն հասկանում», այնինչ նրանք, ըստ էության, առանձնապես ասելիք էլ չունեն: Ռուսաստանում էմոների և նմանատիպ խմբավորումների դեմ արվում են գործնական քայլեր: 2008 թ. հունիսին Ռուսաստանի Դաշնության խորհրդարանական լսումներում քննարկվել է «Պետական քաղաքականությունը երեխաների հոգևոր-բարոյական դաստիարակման շուրջ» օրինագիծը: Նրանում նշվում է, որ էմոյական մշակույթի բացասական գաղափարախոսությունը երիտասարդներին անջատում է հասարակությունից և նույնիսկ դրդում ինքնասպանության, և այդ իմաստով առավել անպաշտպան են աղջիկները:

Օրինագիծը դեռևս ընդունված չէ, սակայն մի քանի քաղաքներում սկսել են էմոներ որսալ, ինչը բողոքի ալիք է առաջացրել: Էմոները դուրս են գալիս փողոցներ` բողոքելու գործադրվող պատժամիջոցների դեմ. «Օրենքը չի արգելում արտահայտել մեր հույզերը,- ասում են նրանք ու ավելացնում,- եթե ցանկանում ենք ինչ-որ բանով մեզ ծակել կամ լսել էմոցիոնալ երգեր, դա մեր գործն է, մեր իրավունքը, մեր անձնական կյանքը, և ոչ ոք չի կարող այն փոխել»: Սա խելագարի բարբաջանք է հիշեցնում, քանզի կյանքի վրա թքողը անթաքույց թքում է կյանքի Արարչի վրա, որ ասում է. «Ես եկա, որպեսզի կյանք ունենաք և լիուլի ունենաք», և գաղտնիք չէ, թե ում դրդմամբ: Դրա վկայությունը նրանց էմոցիաները սնուցող «քրիստոնեական» ռոքն է և նրա ակունքներում ընկած նույնքան «քրիստոնեական» բողոքական շարժումը:
«Հայաստանում դեռևս այնքան էլ զարգացած չէ էմո շարժումը, բայց մենք գնալով շատանում ենք ու հուսով ենք` մեր շարժումը գնալով ավելի կզարգանա»,- գրում են էմոները:

Մտաբերելով բազմաթիվ մռայլ ու տխուր դեմքերով ու ագրեսիվ շարժուձևերով մուլտհերոսներին` մտավախությունը մեծ է, որ նրանց հույսերը կիրականանան` շնորհիվ անուշադիր ու անտարբեր ծնողների: Ամենայն հավանականությամբ, էմոների հայաստանյան առաջին սերունդը ևս այդ չարահնար մուլտֆիլմերի և դրանց ֆոնային ագրեսիվ ռոք երաժշտության ցանած սերմերն են. մոլախոտերն էլ ունեն սերմեր, որ տարածվում են պատահական քամիներից:

Հայաստանում երիտասարդների շրջանում երկու հիմնական «հակառակորդ» թիմեր կան, որոնք տանել չեն կարողանում միմյանց` պահպանողականներն ու ազատամիտները: Առհասարակ պահպանողականները ազգայնականներ են, նրանք անհանդուրժող են ազատամիտների` դեպրեսիոն էմոների նկատմամբ: Սրանց ևս կանդրադառնանք առաջիկայում:

Երեցկին
Լիլիթ ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆ
Գորիս

Մեկնաբանություններ