Ռուբիկ Մկրտչյանի «Իմ Երևանը»

Հայաստանի նկարիչների միության 2-րդ հարկի ցուցասրահում հոկտեմբերի 18-28-ին ներկայացված էին Ռուբիկ Մկրտչյանի աշխատանքները՝ «Իմ Երևան» խորագրի ներքո: Ցուցահանդեսը նվիրված էր հեղինակի ծննդյան 80-ամյակին:
Ներկայացնում ենք արվեստաբան Սյուզաննա Փիլոսյանի «Կյանքի ու կարոտի գույներ» հոդվածից մի հատված՝ նվիրված Ռուբիկ Մկրտչյանի ստեղծագործությանը:

Հայաստանի նկարիչների միության անդամ Ռուբիկ Մկրտչյանը մասնագիտական կրթություն չի ստացել, անվանի նկարիչներից ոչ մեկի արվեստանոցում չի աշխատել, նա նկարիչ ծնվել է... Նկարչությունը դեռ մանկուց ձայնել է հոգում, ու անդադրում նկարել է իր ձևով, իր զգայական ընկալմամբ, այնպես, ինչպես ինքն է տեսնում աշխարհը: Հաճախ առանց «կանոնների», առանց հաշվի առնելու գեղանկարչության մեջ ամենակարևորը՝ հեռանկարի և լուսաստվերի խնդիրները: Նկարել է ոչ մեկին չնմանվելով, մեծ սիրով ու ներշնչանքով, անկեղծ ու անմիջական:

Գեղանկարիչը դիտողին պարգևել է իր վերհուշերի աշխարհը, որն ամբողջովին կապված է իր հայրենի քաղաքի՝ Երևանի հետ: Տարիների ընթացքում փոխվել է քաղաքը, նոր տեսք ստացել, սակայն արվեստագետի հիշողության մեջ վառ է մնացել հնօրյա կերպարը, որն անհետացել է այսօր՝ իր հետ տանելով նկարչի մանկությունը: Հին Երևանին նվիրված շարքեր է նկարել Ռ. Մկրտչյանը: Մեծ կարոտով, նաև տխրությամբ են պատկերված Երևանի հին թաղամասերը, փողոցները, բակերը, շուկան, կամուրջը և այլն: Դրանք դիտողի մեջ հաճելի հուշեր են արթնացնում, ծնում խորհրդավոր ու երազային պահեր, լուսավոր թախիծով լցնում մարդու սիրտը: Հուշապատկերները կատարված են զնգուն կարմիր, դեղին, նարնջագույն ու կանաչ գույների և դրանց երանգների նուրբ համադրություններով: Այս կտավներով նկարիչն ասես պահպանել է քաղաքի անդարձ կորչող դեմքը, որն այնքան մոտ ու հարազատ է յուրաքանչյուր երևանցու:

«Կոնդ» կտավը պատկերված է առանձնակի վարպետությամբ ու պատկերային մանրամասներով. քարաշեն երկհարկանի տները՝ պատշգամբներով, խնամված այգիներով, հսկա դարպասներով կարծես լրացնում են մեկը մյուսին: Ամենաբարձր կետում եկեղեցին է...
Նկարիչը դիտողին ասես տանում է Կոնդի նեղ փողոցներով, ծանոթացնում բնակիչների առօրյային, որոնք առևտուր են անում շուկայում, ջուր կրում, նարդի խաղում, զրուցում են կամ պարզապես զբոսնում:

Ռուբիկ Մկրտչյանի հետաքրքրությունների շրջանակը չի սահմանափակվում լոկ Երևանով. նրան հավասարապես հետաքրքրում են նաև դիմանկարի, բնանկարի, նատյուրմորտի ժանրերը, թեմատիկ-կոմպոզիցիոն կտավները:
Նկարչի համար Հայաստան աշխարհը ներշնչանքի անսպառ աղբյուր է: Ամեն տարի շրջելով գյուղերում ու քաղաքներում, պատկերել է նրա անկրկնելի բնությունը՝ Սևանա լիճն ու Շորժա գյուղը, Գառնին ու Բյուրականը, Կողբն ու Գետաշենը, ինչպես նաև Արցախը իր յուրօրինակ գեղեցկությամբ: Որքան սեր ու անկեղծ հիացմունք կա այդ բնանկարներում:
Հաճելի հուշեր է արթնացնում վառ ու երփնագեղ վրձնով ստեղծված «Կողբ գյուղը» կտավը: Մեր առջև բացվում է բազմաթիվ կերպարներով գունագեղ մի պատկեր: Փոքրիկ տնակներից դուրս են եկել գյուղի բնակիչները՝ դիտելու լարախաղացների ելույթը: Նկարիչը մանրամասնորեն պատկերել է գյուղի յուրաքանչյուր տունը իր պատշգամբով, հացատունը, գետը, կամուրջը, մարդկանց և հատկապես ներկայացման մասնակիցներին՝ երաժիշտներին, լարախաղացին ու ծաղրածուին: Անկեղծ ապրումներ կան այս կտավում: Այն հետաքրքիր է ոչ միայն թեմայով, այլև կոմպոզիցիայով, գունային գամմայով ու կոլորիտով:

Ռուբիկ Մկրտչյանի ստեղծագործության մեջ մեծ տեղ են գրավում հատկապես նատյուրմորտները: Անթաքույց հիացմունքով ու վարպետությամբ են պատկերված հայկական քաղցրահամ մրգերը, դաշտային գույնզգույն ծաղիկները: Նկարչի համար ասես չկան ոչ գեղանկարչական թեմաներ, նա կտավին է փոխանցում այն ամենը, ինչը գրավում է հայացքը՝ հնաոճ պղնձե ջրամաններ, հնագույն խեցեղեն առարկաներ, հին հայկական բազմանախշ կարպետներ, առօրյայում օգտագործվող կենցաղային իրեր և այլն: «Նատյուրմորտ մրգերով», «Դաշտային ծաղիկներ», «Կակաչներ», «Երիցուկներ», «Նռներ», «Նատյուրմորտ չոր ծաղիկներով» և այլ գործերը աչքի են ընկնում կառուցիկ կոմպոզիցիայով, գունային ինքնատիպ լուծումներով ու զգացմունքայնությամբ:
Ռուբիկ Մկրտչյանի կտավներում լույս, ջերմություն ու սեր կա, անսահման մեծ սեր դեպի հայրենիքը, դեպի բնությունը, դեպի մարդը...

Վրեժ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ

Լուսանկարներ

Հեղինակի նյութեր

• Ֆուտուրիզմից ռեալիզմ («պետականամետ» քրոնիկոն)
• Ողբերգազավեշտ՝ պետականակերտման նվագակցությամբ
• Մշակութային ճակատը երկրի փրկօղակ
• Ռազմաքաղաքական ուխտագնացություն դեպի Վաղարշապատ
• Եվ կրկին կիսալուսին յաթաղանն արյուն է վիթում
• Երկրի կանաչ դեսպանը
• Որդան կարմիր երկիրի երկունքը․ դար XX (էսսե)
• Կերպարվեստի Արարատ երկրում
• Կերպարվեստի Արարատ երկրում
• «Կերպարվեստի Արարատ երկրում»
• Հայաստանը` Կերպարվեստի Արարատ երկիր (հռչակագիր)
• Անատոլի Ավետյանի Վանաձորը, երկիրն ու աշխարհը
• Ակսել Բակունցի հանճարն ուղենիշ է ինձ համար. Արամ Մաշուրյան
• «Սորոսի արտաքսումը»
• «Մի թողեք ճայերը ծիծաղեն» կամ՝ Մուշեղիչին վայել տոն
• Հռչակագիրը՝ փակուղում
• Կարմիր բերետավոր... դիտահորեր
• «Լաոն կհեծնի՞ կարմիր նժույգ»
• Զարթնի՛ր, Լաո (ուղերձներ Ժամանակավոր կառավարությանը)
• «Պապլավոկ․13-րդ սեղան»

Մեկնաբանություններ