Հայաստանի տնտեսության համար (Երևան, 2016 թ., նոյեմբեր)

(սկիզբը՝ այստեղ)

ՀԵԼԻՈՖԻԿԱՑԻԱՆ ԵՎ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԳԻՏԱՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ ՀԱՄԱԳՈՐԾԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆԸ

Եթե աշխարհի հելիոֆիկացիայի գործընթացը սկսվի Հայաստանից, ապա աշխարհի երկրների համար Հայաստանը կարող է դառնալ մեկ ընդհանուր հելիոպոլիգոն, որտեղ հնարավոր կլինի կազմակերպել նորագույն կոնստրուկցիաների փորձարկման, նոր տեխնոլոգիաների մշակման, փորձի փոխանակման և մասնագետների վերապատրաստման գործընթացներ: Միջազգային լայն համագործակցությունը մեր մասնագետներին և մեր երկրին թույլ կտա հելիոտեխնիկայի և հելիոտեխնոլոգիաների բնագավառներում ստանձնել առաջատարի դերը` մեր մշտական ներկայությունը պահպանելով աշխատանքի միջազգային բաժանման այս կարևորագույն հատվածում:

ՀԵԼԻՈՖԻԿԱՑԻԱՆ ԵՎ ՀԱՄԱԳՈՐԾԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆԸ ՄԱՔՍԱՅԻՆ ՄԻՈՒԹՅԱՆ ՇՐՋԱՆԱԿՆԵՐՈՒՄ

Ռուսաստանը և Ղազախստանն ունեն արևային տեխնիկայի զարգացման իրենց մոտիվացիան, որը հատուկ է էներգետիկ պաշարներով հարուստ երկրներին: Այդ երկրներն ապրում են էներգակիրների արտահանման հաշվին և գիտեն, որ օրերից մի օր դրանք սպառվելու են: Եթե այդպես է, ապա յուրաքանչյուր էներգետիկ գերտերություն երազում է, որ իր պաշարները սպառվեն վերջում: ԱՄՆ-ն այդ խնդիրն արդեն լուծել է` 60-ական թվականներից դադարեցնելով նավթի արդյունահանումը և անցնելով ներմուծվող վառելիքի: Ռուսաստանն իր էներգետիկ մահակի գործողության ժամկետը փորձում է երկարաձգել նավթային և գազային նոր հանքավայրեր շահագործելով Սիբիրում ու Արկտիկայում` չմոռանալով նաև զարգացնել արևային էներգետիկայի ոլորտը:

ՀԵԼԻՈՖԻԿԱՑԻԱՆ ԵՎ ՀԱՅՐԵՆԻՔ-ՍՓՅՈՒՌՔ ՀԱՄԱԳՈՐԾԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆԸ

Այս համագործակցությունը կարելի է արդեն սկսված համարել: Հելիոպոլիգոն կազմակերպելու համար մեծ սիրով մեզ հողամաս և արտադրական տարածքներ է Սպիտակում տրամադրել ֆրանսահայ գործարար Վազգեն Մելքոնյանը: Արևային տեխնիկայի բնագավառում ներդրումներ և համատեղ աշխատանքներ կատարելու ցանկություն են հայտնում բազմաթիվ հայ գործարարներ ԱՄՆ-ից, Գերմանիայից, Ավստրալիայից: Խնդիրը կարևոր է ոչ միայն ֆինանսական ներդրումների առումով: Հայրենիք-սփյուռք համագործակցությունը մեզ թույլ կտա լուծել բազմաթիվ կարևոր խնդիրներ.
ա) Սփյուռքում կազմակերպել հայկական հելիոտեխնիկական սարքերի բազմաթիվ բազային գործարաններ` տեղական և հարակից շուկաները սպասարկելու նպատակով: Կիսաշրջափակված, վատ ճանապարհներ և կոմունիկացիաներ ունեցող Հայաստանում շատ դժվար է լինելու սերիական արտադրություն կազմակերպելը: Հայաստանում հումքի ներկրման և պատրաստի արտադրանքի արտահանման տրանսպորտային ծախսերը միշտ էլ բարձր են լինելու, էներգակիրները ևս, ինչը կազդի արտադրանքի ինքնարժեքի վրա: Ավստրալիայում, ԱՄՆ-ում կամ ՈՒրուգվայում նման խնդիրներ չեն առաջանա:
բ) Սփյուռքի գործարարների հետ կազմակերպած հելիոտեխնիկական սարքերի գործարանների առկայության դեպքում տվյալ երկրում (տարածքում) անիմաստ կդառնա նմանատիպ այլ գործարանների կազմակերպումը: Դա թույլ կտա տեղական շուկաներում ստանալ որոշակի առավելություններ:
գ) Աշխարհի տարբեր շրջաններում տեղակայված հայկական ձեռնարկությունները հեռու կմնան ռեգիոնալ տնտեսական ճգնաժամերից:
դ) Հայկական հելիոտեխնիկական գործարանների համար սփյուռքում ավելի հեշտ կլինի լուծել նորագույն տեխնոլոգիաների ու տեխնոլոգիական սարքավորումների և նյութերի ներդրման խնդիրը, որը երկարաժամկետ մրցակցային առավելություն կտա մեր արտադրատեսակներին:
ե) Հելիոտեխնիկական արդյունաբերության բնագավառում ձեռք բերված հաջողությունները օրինակ կծառայեն արդյունաբերության այլ ճյուղերի համատեղ զարգացման համար, ինչի արդյունքում կբյուրեղացվի համահայկական (հայրենիք-սփյուռք) ինտեգրված արդյունաբերություն ստեղծելու գաղափարը: Հայրենիք-սփյուռք արդյունաբերական համալիրի զարգացման համար օգտակար և ցանկալի կլինի բոլոր ռեգիոնալ միավորումների, այդ թվում` Մաքսային միության հետ անդամակցելը:
զ) Հայաստանի բիզնես միջավայրը գնահատվում է որպես միջին ռիսկային (աշխարհի երկրների շրջանում այդ ցուցանիշով մենք գրավում ենք 64-րդ տեղը): Արտասահմանյան ներդրողները հիմնականում խուսափում են նման երկրներում խոշոր ներդրումներ կատարելուց: Հայրենիք-սփյուռք համատեղ արտադրական ընկերությունները կարող են կազմակերպվել այն երկրներում, որտեղ ռիսկայնությունը ցածր է: Հայաստանը կարող է ստանձնել գիտահետազոտական և փորձարարական աշխատանքներ իրականացնելու պարտականությունը: Գիտությունը՝ Հայաստանում, արտադրությունը` սփյուռքում:

ՀԵԼԻՈՖԻԿԱՑԻԱՆ ԵՎ ՀԱՅՈՑ ՄԵԾ ԵՂԵՌՆԸ

Կարևոր է, որ Հայաստանը և Ղարաբաղը աշխարհում ճանաչվեն որպես կայուն զարգացման ուղին բռնած արդյունաբերական երկրներ: Եթե զարգացումն ընթանա հելիոտեխնոլոգիաների ուղղությամբ, ապա Հայաստանը և Ղարաբաղը աշխարհի համար կդառնան նաև օրինակելի երկրներ, մենք կստանանք լուրջ քաղաքական դիվիդենդներ: Start up-ի լավագույն հաստատումը կլինեն մեր առաջին հելիոֆիկացված գյուղերը կամ գյուղմթերքների վերամշակման առաջին արևային գործարանները: Ֆինանսական առումով դա ոչինչ է, բայց թույլ կտա խոսել տնտեսական աճ արձանագրող, ինքնաֆինանսավորվող, ժամանակակից արդյունաբերություն ունեցող Հայաստան երկրի մասին, որին Թուրքիան պետք է հատուցում տա:

ՀԵԼԻՈՖԻԿԱՑԻԱՆ ՈՐՊԵՍ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅԱՆ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ԼՈԿՈՄՈՏԻՎ

Արևային տեխնիկայի պրակտիկ օգտագործման համար անհրաժեշտ է կազմակերպել բազմաթիվ օժանդակ նյութերի, տեխնիկական սարքավորումների և, հատկապես, կվարցե ամանների և տարաների արտադրություն: Կա երկրների արդյունաբերական մակարդակը գնահատելու մի հայտնի բնորոշիչ. երկիրը համարվում է տեխնոլոգիապես զարգացած, եթե տիրապետում է կվարցե ապակու տեխնոլոգիաներին: Հայաստանն ունի կվարցիտների հարուստ հանքեր և պետք է մտածել կվարցային ամանների արտադրության առաջին գործարանը կազմակերպելու մասին: Կվարցե ամանները պետք են լինելու և՛ հայկական արևային սրճարաններին, և՛ մեր ֆերմերներին, և՛ արևային ջեռուցման համակարգերին որպես նախատեսված բարձրջերմաստիճանային կլանիչների կոնստրուկցիայի կարևոր բաղադրիչ:

ԱՐԵՎԱՅԻՆ ՍՐՃԱՐԱՆՆԵՐ ԱՇԽԱՐՀԻ ՏԱՐԲԵՐ ԵՐԿՐՆԵՐՈՒՄ

Միայն արևի էներգիա օգտագործող արևային խոհանոց-սրճարանների գաղափարը շատ կենսունակ է: Նման հայկական սրճարաններ կարող են կազմակերպվել աշխարհի տարբեր ծայրերում սփռված հանգստյան գոտիներում և, հատկապես, լողափերում: Այդ սրճարանների համար որպես տեխնոլոգիական սարքավորումներ օգտագործվելիք հելիոհամակարգերի ծավալները հաշվվում են 2 տրիլիոն դոլարի սահմաններում` չհաշված այն ապրանքների և ծառայությունների եկամուտները, որոնք կարող են բերել այդ սրճարանները: Հիշենք, որ լողափերում հանգստացողները հարուստ և իրենց անձի համար շռայլություններ թույլ տվող մարդիկ են: Դա էլիտար շուկա է:

ՀԵԼԻՈՖԻԿԱՑԻԱՆ ԵՎ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԵՐԻՏԱՍԱՐԴԱԿԱՆ ՇԱՐԺՈՒՄԸ

Տարբեր երկրներում գործող կանաչների միությունները և էկոլոգիական տարբեր կազմակերպություններն իրենց հավաքները կարող են անցկացնել հայկական արևային պոլիգոններում, կարող են կազմակերպել էկոլոգիական երիտասարդական խաղեր, կանաչ օլիմպիադաներ և այլն: 2002 թվականին մեզ հաջողվեց անցկացնել «Արևային խաղերի» անդրանիկ մրցումները «Golden Spoon» մրցանակի համար` դպրոցական և ուսանողական թիմերի մասնակցությամբ: Շատ հետաքրքիր խաղեր են դրանք: ՈՒնենք հելիոֆիկացիայի դրոշը և օրհներգը` հայերեն և անգլերեն տարբերակներով:

ՀԵԼԻՈՖԻԿԱՑԻԱՆ ԵՎ ԳԻՏԱՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ ՀԱՄԱԳՈՐԾԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ

Ակադեմիկոս Պարիս Հերունու ջանքերով արևային տեխնիկայի գաղափարները խոր արմատներ են գցել Հայաստանում: Հայ ազգը շատ է մտածում այդ ուղղությամբ: Մենք ամեն օր բազմաթիվ նոր գաղափարներ և նորարարական առաջարկություններ ենք ստանում մեր քաղաքացիներից: Մեր բանվորների, ինժեներների և գիտնականների նորարարական ակտիվությունն ուղղակի զարմանք է առաջացնում: Առավել զարմանալի է, որ իրենց սեփական գաղափարները մարդիկ պատրաստ են տրամադրելու անվճար` հանուն Հայաստանի: Աշխարհի որևէ երկրում նման երևույթի չես հանդիպի: Հայաստանի դեպքը յուրահատուկ է, ինչը մեծ հույսեր է ներշնչում: Մեր քաղաքացիների հետ մենք կարող ենք ստեղծել միասնական ժողովրդական արևային գիտություն: Դա մեր հաջողությունների գրավականն է: Ժամանակային որոշակի առավելությունը, որը մենք ստացել էինք մեր մրցակիցների նկատմամբ (Պարիս Հերունու շնորհիվ մենք 20 տարի առաջ սկսեցինք այն աշխատանքները, որոնց վրա այսօր աշխատում են աշխարհում), հավանաբար, մենք կորցնելու ենք` ի չիք դարձնելով մրցակցային տնտեսություն ստեղծելու այսօրվա մեր ռեալ հնարավորությունները: Հայաստանի տնտեսությունը ճգնաժամից դուրս բերելու այլ ճանապարհ, եթե ոչ հելիոտեխնիկական արդյունաբերության տեմպային զարգացումը, համենայն դեպս, ես չեմ տեսնում:

Վահան ՀԱՄԱԶԱՍՊՅԱՆ
Տեխնիկական գիտությունների դոկտոր,
երկրների ու աշխարհամասերի հելիոֆիկացիայի ծրագրի հեղինակ

Լուսանկարներ

Հեղինակի նյութեր

• Մար­տի դաշ­տում զի­ջե­ցինք այն թուր­քե­րին, ո­րոնք 1990-94 թթ. պա­տե­րազ­մի ժա­մա­նակ հայ տես­նե­լիս սար­սա­փա­հար փախ­չում էին
• Թե ինչ­պես ես անզ­գու­շա­բար կոր­ծա­նե­ցի ԽՍՀՄ-ը
• Թե ինչ­պես ես անզ­գու­շա­բար կոր­ծա­նե­ցի ԽՍՀՄ-ը
• Թե ինչ­պես ես անզ­գու­շա­բար կոր­ծա­նե­ցի ԽՍՀՄ-ը
• «Կո­ռուպ­ցիան դա­տաի­րա­վա­կան հա­մա­կար­գում և տն­տե­սա­կան հե­ղա­փո­խու­թ­յան հե­ռան­կար­նե­րը Հա­յաս­տա­նում»
• Թե ինչ­պես ես անզ­գու­շա­բար կոր­ծա­նե­ցի ԽՍՀՄ-ը
• Թե ինչ­պես ես անզ­գու­շա­բար կոր­ծա­նե­ցի ԽՍՀՄ-ը
• Պետք է շա­րու­նա­կենք ապ­րել՝ ու­նե­նա­լով մար­դու կեն­սա­գոր­ծու­նեու­թ­յան հա­մար անհ­րա­ժեշտ պայ­ման­ներ
• Թե ինչ­պես ես անզ­գու­շա­բար կոր­ծա­նե­ցի ԽՍՀՄ-ը
• Թե ինչ­պես ես անզ­գու­շա­բար կոր­ծա­նե­ցի ԽՍՀՄ-ը
• Թե ինչ­պես ես անզ­գու­շա­բար կոր­ծա­նե­ցի ԽՍՀՄ-ը
• Թե ինչ­պես ես անզ­գու­շա­բար կոր­ծա­նե­ցի ԽՍՀՄ-ը
• Թե ինչ­պես ես անզ­գու­շա­բար կոր­ծա­նե­ցի ԽՍՀՄ-ը
• Թե ինչ­պես ես անզ­գու­շա­բար կոր­ծա­նե­ցի ԽՍՀՄ-ը
• Թե ինչ­պես ես անզ­գու­շա­բար կոր­ծա­նե­ցի ԽՍՀՄ-ը
• Թե ինչ­պես ես անզ­գու­շա­բար կոր­ծա­նե­ցի ԽՍՀՄ-ը
• Բաց նամակ
• Թե ինչ­պես ես անզ­գու­շա­բար կոր­ծա­նե­ցի ԽՍՀՄ-ը
• Թե ինչ­պես ես անզ­գու­շա­բար կոր­ծա­նե­ցի ԽՍՀՄ-ը
• Թե ինչ­պես ես անզ­գու­շա­բար կոր­ծա­նե­ցի ԽՍՀՄ-ը

Մեկնաբանություններ