Աշխարհում ահաբեկչական բոլոր ակտերն ահաբեկչակա՞ն են, թե՞ հատուկ ծառայությունների «մրցակցություն»` Հալեպի համար «վրեժի» տարրերով

(սկիզբը՝ այստեղ)

Բարձրացավ ահաբեկչական ակտերի մի նոր ալիք: Հունվարի լույս 1-ի գիշերը՝ գնդակոծություն Ստամբուլի «Reina» սրճարանում (զոհվեց տարբեր երկրների 40-ից ավելի քաղաքացի), հունվարի 5՝ Իզմիրի դատարանի շենքի մոտ պայթում է ականապատ ավտոմեքենա, որին հետևում է փոխհրաձգությունը, հարձակվողներից երկուսը սպանվում են, մեկը՝ փախչում, առնվազն 11 մարդ վիրավորվում է: Ահաբեկչական առաջին ակտը նորից վերագրվում է ԻՊ խմբավորմանը, չնայած պարզություն չկա, թե ում են որոնում թուրքական ուժայինները՝ ոչ այն է` ուզբեկի, ոչ այն է՝ ղրղզի (Աբդուլգադիր Մաշարիպով, որը հայտնի է նաև որպես Աբու Մուհամեդ Խորասան), որին համարում են «ՈՒզբեկստանի իսլամական շարժման» ակտիվիստ: ԻՊ-ի հետ կապված է, թե ոչ, կարելի է միայն գուշակություն անել: Թեև, դատելով Ստամբուլի քաղաքապետ Վասիպ Շախինի հայտարարությունից, Մաշարիպովը կալանավորված է, նա ՈՒզբեկստանի քաղաքացի է, «պատրաստություն է անցել Աֆղանստանում», Թուրքիա է մտել անլեգալ կարգով՝ 2016 թ. հունվարին և արդեն ընդունել է «իր մեղքը»՝ հաղորդել է բրիտանական BBC գործակալությունը: Նրա հետ մեկտեղ ձերբակալվել են Իրաքի մեկ քաղաքացի և երեք կին:

«Reina» գիշերային ակումբի վրա հարձակման գործով ձերբակալվել է 50 մարդ: ՈՒ նորից, չսպասելով հետաքննության արդյունքներին, թուրքերը պնդում են. «Կասկածից վեր է, որ ակումբի վրա հարձակման թիկունքին կանգնած է հենց ԻՊ-ը»: Հա՞... Ինչպես դեսպան Կառլովի դեմ կատարված ահաբեկչական ակտի և կամ այլ պարագայո՞ւմ:
Իզմիրի առնչությամբ մենք նորից «տեսնում ենք» իբր TAK-ի քրդերի կամ էլ, եթե հավատալու լինենք այդ խմբի ստեղծման մութ անցյալի մասին խոսակցություններին, բուն թուրքական MIT հատուկ ծառայության հետքը: Թուրքիայում, ինչպես միշտ, զանգվածային ձերբակալություններ են, արտակարգ դրության ռեժիմի երկարաձգում: Առաջվա նման հատուկ ապացույցներ են ի հայտ գալիս, որ թուրքական բոլոր «ներքին» ահաբեկչական ակտերը, բացի քրդերի, Սիրիայի, ԻՊ զինյալների հետ կապերից ու թելերից, նաև «կիրառական նշանակություն» ունեն Էրդողանի ներքաղաքական պլանների համար: Համենայն դեպս, հունվարի 12-ին թուրքական Մեջլիսում տեղի ունեցավ... ծեծկռտուք: Պարզվում է, Թուրքիայի նախագահը հատկապես հիմա է պնդել ունկնդրումներ անցկացնել նոր Սահմանադրության նախագծի վերաբերյալ, որը նախատեսում է արմատապես ընդլայնել Էրդողանի լիազորությունները: Մասնավորապես, պետության ղեկավարը կկարողանա ինքը գլխավորել նախարարների կաբինետը, կամ էլ միանձնյա կարգով կառավարության ղեկավար նշանակել: Բացի այդ, փաստաթուղթն ընդունվելու դեպքում, պետության ղեկավարի անմիջական ենթակայության տակ կանցնեն երկրի զինված ուժերն ու հատուկ ծառայությունները:

Բանավեճը ձեռնամարտի վերածվեց այն բանից հետո, երբ ընդդիմադիր նացիոնալիստական ժողովրդահանրապետական կուսակցության (CHP) ներկայացուցիչները շրջափակեցին ամբիոնը: NTV հեռուստաալիքը ճշգրտում է, որ հրմշտոցի ընթացքում կառավարող «Արդարություն և զարգացում» կուսակցության (AKP) նախագահի տեղակալ Ֆաթիհ Շահիմը քթի կոտրվածք է ստացել:
Մի դեպքում նորից «օգնում են» իբր «TAK-ի քրդերը»՝ օրինականացնելով Էրդողանի ամբոխավարությունը «քրդական ահաբեկչության» վերաբերյալ, մեկ այլ դեպքում օգտագործվում է ԻՊ խմբավորման մասին սովորական դարձած խրտվիլակը, բայց թուրք նախագահի դեկտեմբերի 27-ի հայտարարությունից հետո, ստացվում է, որ իսլամիստների հասցեին արվող ակնարկները երկակի իմաստ են ստանում. բա ո՞նց, ԱՄՆ-ն օգնում է ԻՊ-ին Եվրոպայում և Թուրքիայում ահաբեկչական ակտերի թե՛ պլանավորման, թե՛ իրագործման հարցում: Եվ այդ ժամանակ, իսկ ավելի ճիշտ, երբ շատերին հասկանալի է դառնում իրավիճակի երկիմաստությունը, աշխարհն ականատես է լինում ԱՄՆ-ի հունվարի 6-ի ահաբեկչությանը՝ ֆորտ Լոդերդեյլի օդանավակայանում անհասկանալի ու չհրահրված հրաձգության տեսքով (5 սպանված և մոտ 10 վիրավոր): Իսկ արդեն հունվարի 8-ին՝ վերոհիշյալ ահաբեկչությունը Երուսաղեմում, որը, ահաբեկչի սպանությունից հետո, իսրայելական իշխանություններն անմիջապես վերագրում են ԻՊ-ին: Ամերիկայում «հրաձիգը» կալանավորված է, ու թեև նրան համարում են «հոգեկան շեղումից բուժվող» մեկը, այդուամենայնիվ, լրատվամիջոցների բոլոր հաղորդագրություններում մատնանշվում է, որ «ինչ-որ տեղ վերևներում ինչ-որ մեկը» Վաշինգտոնում հաստատ մտադրություն ունի «լատինացի» Էստեբան Սանտյագոյին ևս ամեն կերպ կապել ԻՊ-ի հետ: Մասնավորապես, ամերիկյան և իսրայելական լրատվամիջոցները գրում են, թե «նա ծառայել է Իրաքում և տառապել «հոգեկան շեղումներով»: Նրա մոտ հալյուցինացիա էր սկսվել, և նա հոգեբույժի էր այցելում: Անցած տարվա աշնանը Սանտյագոն գնացել էր ՀԴԲ-ի դաշտային գրասենյակ (Անքորիջի) և հայտարարել էր, թե կառավարությունը հսկողության տակ է վերցրել իր գիտակցությունը: Նա նաև հայտնել էր, թե իրեն ուզում են ստիպել դիտելու «Իսլամական պետության» քարոզչական տեսանյութը: Սանտյագոն հայտարարել էր, թե ոչ ոքի չի ուզում վնաս պատճառել: Դրանից հետո տեղի ուժային գերատեսչությունները նրան ստուգման ենթարկեցին, խոսեցին զինծառայողի ընտանիքի անդամների հետ: Նրան համարեցին անվտանգ»:

Այսպիսով, տպավորություն է ստեղծվում, որ Իրաքում և Սիրիայում ԻՊ-ի ակտիվացումից երկուսուկես տարի անց, 2014 թ. ահաբեկիչներին օգնություն ցուցաբերելու մեջ Իրանի կողմից, իսկ 2016 թ. դեկտեմբերի 27-ին նաև Էրդողանի կողմից մեղադրված երկրները, այսինքն՝ ԱՄՆ-ը և Իսրայելը (թերևս նաև Թուրքիան) ձգտում են աշխարհին ապացուցել, թե իրենք էլ են այդ չարագույժ խմբավորման ահաբեկչական հարձակումների օբյեկտներ հանդիսանում: Այլ խոսքով ասած, ԻՊ-ի տերերն ու հովանավորները «հանձնում են» իրենց խնամարկյալներին: Համենայն դեպս, իրավիճակն սկսում է նմանվել այդ սցենարին, թեև, ինչպես տեսանք, սխալ չի լինի հայտարարել, որ ԱՄՆ-ը և Իսրայելը Էրդողանի ձեռքով շարունակում են Իրան-Ռուսաստան-Շիական աշխարհ կոալիցիայից զիջումներ պոկել հատկապես Սիրիայի հարցում՝ հաղթողներին առաջարկելով «հեռանալ կամովին»: Այսինքն, խրախուսել Սիրիայում պատերազմի թափանվի «վերագործարկումը»: Իսկ այս հանգամանքը մեզ ստիպում է դեկտեմբերի և հունվարի սկզբի ահաբեկչական ակտերի արմատները, այնուամենայնիվ, որոնել Սիրիայում, այդ թվում՝ բազմաչարչար Հալեպում: Անկարայում դեսպան Կառլովի սպանությունից երկու օր առաջ ամերիկյան ազդեցիկ համացանցային Veterans ToDay կայքը, խմբագիր Ջիմ Վ. Դինի ստորագրությամբ, մի սենսացիոն տեղեկություն էր հրապարակել, որը պարբերաբար թարմացվում էր: Վկայակոչելով Սիրիայում գտնվող «իր սեփական աղբյուրները», նա հաղորդում էր, որ սիրիական հատուկ նշանակության ուժերը գերել են ԱՄՆ-ի հատուկ ուժերի 22, Ֆրանսիայից՝ 21, 16 բրիտանացի, 62 թուրք, 7 իսրայելցի և Սաուդյան Արաբիայի, Կատարի, Հորդանանի, Մարոկկոյի և այլ արաբական երկրների հատուկ ծառայությունների չնշված քանակությամբ սպաներ: Սակայն միստր Դինը գիտե, ընդ որում՝ անուն առ անուն, որ դեկտեմբերի 15-ին սիրիացիների ձեռքն է ընկել նշված արաբական երկրների 11 սպա: Բայց գերեվարված սպաների թիվն անցնում է 150-ից: Եվ մի հետաքրքիր հավելում. «Ոչ արաբ սպաներն «ազատ արձակվեցին» Հալեպից տեղափոխված ահաբեկիչների հետ՝ ՆԱՏՕ-ի երկրների և Իսրայելի որոշ զիջումների դիմաց: Իսրայելը յուրաքանչյուր ազատված սպայի համար վճարեց 3-ական մլն դոլար: Արաբ սպաները մնում են սիրիացիների ձեռքին»: Լինելով հոռետեսներ, թեև սիրիական հատուկ ուժերի հնարավորությունների նկատմամբ հավատով առլեցուն, հիշեցնենք՝ Հալեպում, այնուամենայնիվ, լուսանկարչական և տեսագրման խցիկները «որսացել» են ԻՀՊԿ-ի «Կոդս» հատուկ նշանակության ուժերի գեներալ Կասեմ Սոլեյմանիին և ոչ թե սիրիական զինվորական հետախուզության կամ հատուկ ծառայությունների ղեկավարներից ինչ-որ մեկին: Այնպես որ, տեղին է ենթադրել, որ հենց նա էլ գերել է թվարկված երկրների ավելի քան 150 հատուկջոկատային սպաների, և, ինչպես ասում են, պետք չէ «գլուխ արդուկել»:

Սակայն կան հարցեր, որոնք կարող են նշանակություն ունենալ թե՛ Սիրիայի հետ կապված ամբողջ իրավիճակի, թե՛ Կառլովի սպանության, թե՛ դեկտեմբեր-հունվար ամիսների ահաբեկչական ակտերի էությունն ըմբռնելու համար: Չէ՞ որ կա նաև այսպիսի «հաշվարկ». խփելով Ռուսաստանին, այսինքն՝ սպանելով դեսպան Կառլովին, նախաձեռնողները ցանկացել են խփել Իրանին, որն զբաղվում է արևմուտքցի, իսրայելցի և թուրք հատուկջոկատայինների գերեվարմամբ ու «բաշխմամբ»: Համարձակվենք չհամաձայնել Veterans ToDay-ի խմբագրի հետ. արաբներին, բացառված չէ, իրանցիներն իրոք հանձնում էին Սիրիային, իսկ այ մյուսների «հաշիվներն իրենք էին մաքրում». չէ՞ որ այդ Իրանն էր 2014 թ. ամռանից հայտարարում, թե Սիրիայում և Իրաքում գործող ահաբեկիչները ԱՄՆ-ի և Իսրայելի մշակած հատուկ գործողությունների պտուղներն են: Ամեն ինչ չէ, որ պարզ է թուրքերի հետ կապված. 2015-ին, ի պատասխան իբր «չափավոր սիրիացիների» մի շարք ցուցադրական գազանությունների, իրանցիներն ու շիա կամավորականները ևս անցկացրին մի շարք ցուցադրական գլխատումներ: Մի շարք աղբյուրներ պնդում են, թե գլխատվածների թիվը հարյուրից ավելի է եղել, ընդ որում՝ նրանց մեջ եղել են նաև թուրք զինվորականներ: Այնպես որ, առայժմ հարց է՝ արդյո՞ք բոլոր 62 թուրք սպաներին են բաց թողել Հալեպն ազատագրողները: Եվ երկրորդ հարցը՝ ո՞ւմ է, ուրեմն, վճարել Իսրայելը իր սպաների համար 21 մլն դոլարը՝ իրանցիների՞ն, թե՞ Սիրիային:

Ընդհանուր հետևությունը ակնհայտ է. Հալեպում նշված երկրների հատուկ ծառայությունների այդ ձախողումը աշխարհը կանգնեցրեց այն բանի եզրին, որ Սիրիայի հարցով ապագա հնարավոր «Նյուրնբերգյան դատավարության» ժամանակ հնչեն անուն-ազգանուններ, ինչպես և նրանց վերադաս ղեկավարների անուն-ազգանունները: Օրինակ, Veterans ToDay-ն նշում է միայն մեկ ամերիկացու և մեկ իսրայելցու՝ Դևիդ Սքոթ Վիների և Դավիթ Շմոլո Արամի տվյալները: Սպասվում է, որ կհրապարակվեն ևս 21 ամերիկացու և 6 իսրայելցու տվյալներ: Չի բացառվում, որ Թեհրանը ԱՄՆ-ի և Իսրայելի հետ «սակարկության դնի» այդ «մասնագետների» անուն-ազգանուններն ու զինվորական աստիճանները: Կանխատեսելով դա, ԻՊ-ի խնամակալներն ու հովանավորները շտապեցին աշխարհին համոզել, թե իրենք էլ են տուժել իսլամիստների ձեռքից, իսկ թուրքերը, սովորության համաձայն, մեջտեղ են քաշում նաև քրդերին: Իսկ ընդհանուր առմամբ, փորձեր են արվում դուրս գալու «միջնորդավորված պատերազմից», որում հաջողություն այդպես էլ չեղավ: Հիշեցնենք, Իրաքի և Սիրիայի տարածքում այդ «միջնորդավորված պատերազմում» ԱՄՆ-ի ու նրա դաշնակիցների պարտության մասին դեռ դեկտեմբերի 16-ին հայտարարել էր Իրանի զինված ուժերի գլխավոր շտաբի պետի տեղակալ բրիգադային գեներալ Մասուդ Ջազաերին: Ի դեպ, տեղին է հիշատակել նաև հետազոտված ահաբեկչական ակտերի ամենաֆանտաստիկ վարկածները (բացառությամբ Կառլովի սպանության). Հալեպում տեղի ունեցած ձախողումը և իրանցիների ու սիրիացիների կողմից ԱՄՆ-ի, Իսրայելի, Թուրքիայի և այլ երկրների հատուկ նշանակության սպաների գերեվարումը ԻՊ-ի օգնականների միջև եղած «հաշիվների» մասին որոշակի տեղեկություններ ի հայտ բերեցին: ՈՒստի և մի դեպքում ահաբեկչական ակտերը կատարողները տեղում վերացվում են, մեկ այլ դեպքում նրանց չեն գտնում, երրորդ դեպքում նրանք ազդարարվում են հոգեկան հիվանդներ:

Ի դեպ, սպանված դեսպան Կառլովը հայ էր մոր կողմից: Սա ևս հետաքրքրական նրբություն է, հատկապես, երբ իմանում ես, թե ինչն է ամենանշանակալի դերը խաղացել թե՛ սիրիական «չափավոր ընդդիմության» հետ, թե՛ Հալեպի ճակատագրի շուրջ տեղի ունեցած գաղտնի բանակցություններում: Ի վերջո, մի՞թե ԻՊ խմբավորմանը հայտնի չէր, որ ցամաքում Սիրիայի ռազմական հաջողությունների առյուծի բաժինը ապահովում են Իրանը և իրանամետ շիա աշխարհազորայինները: Իսկ Իրանի թիկունքին կանգնած է Չինաստանը: Սակայն ահաբեկչությունն իրականացվեց միայն Ռուսաստանի դեսպանի նկատմամբ և այն էլ՝ մոր գծով հայի: Իրանի ու Չինաստանի դեսպաններին ոչ այն է ԻՊ-ը, ոչ այն է թուրքական MIT հատուկ ծառայությունը պարզապես վախեցան «ձեռք տալ»: Այնպես որ, նորից «դեմ ենք առնում» ահաբեկչական ակտերի միջոցով «կիրառական նպատակներ» հետապնդելու Էրդողանի գործելակերպին, և պատահական չէ, որ արդեն այժմ թուրքերն ու նրանց հրեա լոբբիստներն ԱՄՆ-ում նորընտիր նախագահ Դոնալդ Թրամփից պահանջում են... Հայոց ցեղասպանության չճանաչման երաշխիքներ տալ: Իսկ ահաբեկչական ակտերը, ըստ էության, «միջնորդավորված պատերազմի» մեկ այլ տեսակ են: Սակայն սպասենք նկարագրված բոլոր ահաբեկչությունների վերաբերյալ հետաքննության արդյունքներին:

Սերգեյ ՇԱՔԱՐՅԱՆՑ

Հեղինակի նյութեր

• Թուրքիայի Հանրապետությունը Մուստաֆա Քեմալ փաշայի ժամանակներից մինչ օրս․ առաջին սիոնիստական պետությունն աշխարհում-3
• Թուրքիայի Հանրապետությունը Մուստաֆա Քեմալ փաշայի ժամանակներից մինչ օրս․ առաջին սիոնիստական պետությունն աշխարհում-2
• Թուրքիայի Հանրապետությունը Մուստաֆա Քեմալ փաշայի ժամանակներից մինչ օրս․ առաջին սիոնիստական պետությունն աշխարհում
• Ժամանակակից «Ադրբեջանի հանրապետությունը» սիոնիստների, անգլո-սաքսոնների և պանթուրքիստների հենակետն է՝ ընդդեմ Իրանի և ՌԴ-ի- 2
• Ժամանակակից «Ադրբեջանի հանրապետությունը» սիոնիստների, անգլո-սաքսոնների և պանթուրքիստների հենակետն է՝ ընդդեմ Իրանի և ՌԴ-ի-1
• Երևա­նի և Ստե­փա­նա­կեր­տի ա­ռա­ջին խն­դի­րը պաշտ­պա­նու­թ­յան եր­կու պե­տա­կան կո­մի­տե­նե­րի շտապ ձևա­վո­րումն է
• Երևա­նի և Ստե­փա­նա­կեր­տի ա­ռա­ջին խն­դի­րը պաշտ­պա­նու­թ­յան եր­կու պե­տա­կան կո­մի­տե­նե­րի շտապ ձևա­վո­րումն է
• Կրկին ու կր­կին՝ «Փա­շի­ն­յա՛ն, հե­ռա­ցի՛ր». սա ժո­ղովր­դի պա­հանջն է
• Կրկին ու կր­կին՝ «Փա­շի­ն­յա՛ն, հե­ռա­ցի՛ր». սա ժո­ղովր­դի պա­հանջն է
• Փա­շի­ն­յանն ա­մեն օր, կա­մա­վոր հրա­ժա­րա­կան չտա­լով, ըն­դա­մենն ա­պա­ցու­ցում է, որ հա­կա­հայ ու­ժե­րի դրա­ծո է
• Բաց հարց Ռու­սաս­տա­նի ԶԼՄ-նե­րին. Ինչ­քա՞ն կա­րե­լի է ստել Ար­ցա­խի հար­ցում հա­յե­րի «մեղ­քի» մա­սին
• Ռու­սաս­տանը, Հա­յաս­տա­նի իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րի թողտ­վու­թ­յամբ, Թուր­քիա­յին ներս է թո­ղել Այսր­կով­կա­սի մեր մա­սը
• Թուր­քիան մուտք է գոր­ծել տա­րա­ծաշր­ջան ու Ար­ցա­խից սպառ­նում է և՛ Ի­րա­նին, և՛ Ռու­սաս­տա­նին
• Փա­շի­ն­յան, խոս­տո­վա­նիր, գու­ցե Զան­գե­զուրն է՞լ եք ար­դեն վա­ճա­ռել թուր­քե­րին
• Հա­յաս­տա­նի քա­ղա­քա­ցի­նե­րի մի մա­սը դա­վա­ճա­նել է ողջ հայ ժո­ղովր­դին
• Մեր ժո­ղովր­դին ԱՄՆ-ը, Իս­րա­յե­լը, Անգ­լիան և Թուր­քիան դա­վա­ճան­նե­րի ձեռ­քով «Այսր­կով­կաս­յան Դեյ­թոն» են պար­տադ­րել
• «Ով խա­ղա­ղու­թ­յուն է ու­զում խայ­տա­ռա­կութ­յան գնով, կս­տա­նա և՛ պա­տե­րազմ, և՛ խայ­տա­ռա­կութ­յուն»
• Թեհ­րա­նում ար­դեն ըն­դուն­ված են ինչ-որ պատ­շաճ ո­րո­շում­ներ
• Թեհ­րա­նում ար­դեն ըն­դուն­ված են ինչ-որ պատ­շաճ ո­րո­շում­ներ
• Թեհ­րա­նում ար­դեն ըն­դուն­ված են ինչ-որ պատ­շաճ ո­րո­շում­ներ

Մեկնաբանություններ