Ինչպե՞ս է պատրաստվում Թրամփը «հաշտուխաղաղ աշխատելու Պուտինի հետ»

2017 թվականի հունվարի 28: Հատկապես ամերիկացու համար փոքր-ինչ անսովոր ժամանակ է լուրջ գործնական բանակցությունների համար, թեկուզ հեռախոսով: Տխրահռչակ «Week-end»-ը անգլո-սաքսերի համար սրբազան բան է, ախր: Այդուամենայնիվ, տեղի ունեցավ ԱՄՆ-ի նախագահ Դոնալդ Թրամփի նախապես հայտարարված հեռախոսազրույցը Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ: Թե ինչ են խոսել, ոչ մի տեղեկատվական արտահոսք չկա, և ստիպված ենք բավարարվել միայն պաշտոնական լրատվությամբ ու որոշ նրբություններով: Նրանց՝ ԱՄՆ-ի և Ռուսաստանի նախագահների համար հունվարի 28-ի օրը ոչինչ չէր նշանակում: Ինչպես և աշխարհի մեծ մասի համար:

Մեզ՝ հայերիս համար, ընդհակառակը. ԱՄՆ-ի և Ռուսաստանի ղեկավարների այդ առաջին բանակցությունները առանձնակի խորհրդանշական դարձան, չէ՞ որ մենք նշում էինք մեր ազգային բանակի օրը: Վատ է դա, թե լավ, բայց, իմ կարծիքով, եթե մեր զինված ուժերը զերծ լինեն ապագայում ռազմական ոլորտում ում հետ «համագործակցելու» խնդրի լուծման պարտադրանքից, մեր հայրենիքը միայն կշահի դրանից: Մենք, ի վերջո, կկարողանանք կենտրոնանալ բացառապես մեր թշնամիների վրա և կդադարենք թե՛ Բարոյականության, թե՛ Անբարոյականության, թե՛ Ճշմարտության, թե՛ Ստի, թե՛ Քրիստոնեության, թե՛ Հակաքրիստոնեության հանդեպ հայերի հանդուրժողականության խաղեր «խաղալ»:
Չեմ կարծում, թե Հայաստանում, ինչպես և ամենուր աշխարհում, չգիտեն, թե ինչ է Քրիստոնեությունը և ինչ է պարզապես տարրական Անաստվածությունը: ՈՒղղակի համակցեք Բարաք Օբամայի և Հիլարի Քլինթոնի օրոք ԱՄՆ-ում ծնունդ առած բոլոր վերջին որոշումներն ու հայտարարությունները, և ամեն ինչ պարզ կդառնա: Շատերն արդեն գրել են, որ Թրամփն էլ դյուրին անձնավորություն չէ. մորմոնների աղանդից է և ձգտում է իրեն շրջապատել մորմոններով: Ասենք, օրթոդոքս հուդայականները, տխրահռչակ հասիդները ևս նրա կողքին են, ընդ որում, անգամ ազգականներ:

Դրան ավելացրած, շատ տասնամյակներ ի վեր մորմոնների բոլոր վերնախավերը կապված են ԱՄՆ-ի և Իսրայելի հատուկ ծառայությունների հետ: Կարճ ասած, խաղաղասեր մարդկանց և ազգերի համար հեռանկարային, հուսադրող ոչինչ չկա: Այդուամենայնիվ, առայժմ Թրամփն ընթանում է ԱՄՆ-ի նախագահներին ոչ բնորոշ ուղիով: Այն ամենը, ինչ խոստացել է ընտրարշավի ընթացքում, սկսել է կատարել: Ստացվում է, որ չէր խաբում ամերիկացի շարքային ընտրողին: Բայց տեսնենք, նա, ի վերջո, նախագահ է հունվարի 20-ից: Տեսնենք ինչ է լինելու հետայսու:

Պուտինի հետ հեռախոսազրույցը Թրամփի նախաձեռնությունն է: Բայց այն չեն մերժել Կրեմլում. ուրեմն, սպասելիս են եղել ընդհատված երկխոսությունը շարունակելու ԱՄՆ-ի նախագահի փորձին: 2016 թ. նոյեմբերի 8-ից ի վեր անցած ժամանակամիջոցում բուն ԱՄՆ-ում էլ են հնչել Օբամայի վարչակազմի խոստովանություններն այն մասին, որ այդ հենց ԱՄՆ-ն է «հեղաշրջում արել» ՈՒկրաինայում: ՈՒրեմն և պատասխանատու է այն ամենի համար, ինչ տեղի է ունեցել այդ արդեն փաստորեն գոյություն չունեցող հանրապետությունում՝ սկսած 2014-ի փետրվարից. խոսքն արդեն այն մասին է, որ այն տարվա ստորությունները համարվեն տիպիկ պետական հեղաշրջում, ինչն ուղեկցվել է աննախադեպ մարդկային զոհերով և 1933-45 թթ. նմուշի բացահայտ ֆաշիզմի դրսևորումներով: Ի՞նչ է, մի՞թե գաղտնիք է, որ Օբաման ու Քլինթոնը հենց ՈՒկրաինան լիովին օգտագործեցին այն բանի համար, որ աշխարհով մեկ (այդ թվում՝ նաև Հայաստանում) «հոնորարներ» բաժանեն առանձնակի ձևի ռուսատյացության սանձազերծման համար: Չխնայեցին նույնիսկ Ռիո դե Ժանեյրոյի օլիմպիական խաղերը: Մեղադրանքներ են հնչել նաև Օբամայի ու Քլինթոնի հասցեին՝ այն մասին, որ հենց նրանց մերձավորարևելյան քաղաքականությունն է հանգեցրել «Իսլամական պետություն» (ԻՊ) խմբավորման ձևավորմանն ու զորեղացմանը: ՈՒրեմն, անուղղակիորեն ընդունել են նաև այն, որ պատասխանատվությունը ավելի քան մեկ միլիոն սպանվածների համար Իրաքում և ավելի քան 300 հազար զոհվածների համար Սիրիայում (ես կասեի նաև՝ Լիբիայի փաստացի վերացման համար) նույնպես կրում է ԱՄՆ-ը, թող լինեն ամերիկյան նախորդ կառավարող վարչակազմերը:

Բայց, դե, աշխարհը տեղյակ չէ Վաշինգտոնի ու Մոսկվայի միջև կայացած հեռախոսային բանակցությունների մանրամասներին: Եվ առայժմ պետք է բավարարվենք նրանով, ինչ տարածում են արևմտյան և ռուսական պաշտոնական աղբյուրները: Այնինչ հարցը կարևոր է. դեռ անցած տարվանից շատերին բառացիորեն մտատանջում է այն, թե ինչպե՞ս է պատրաստվում Թրամփը «հաշտուխաղաղ աշխատելու Պուտինի հետ»: Նույնիսկ ԱՄՆ-ի հանրապետական կուսակցության ներսում նա գտնվում է այնպիսի մոլի ռուսատյացների ուժեղ ճնշման ներքո, ինչպիսին է Ջոն Մաք-Քեյնը, որը բազմաթիվ լուսանկարներ ունի և՛ ԻՊ պարագլուխ, այսպես կոչված, Աբու Բաքր ալ-Բաղդադիի, իրականում իսրայելական «Մոսսադ» հատուկ ծառայության գործակալ Շիմոն Էլիոթի հետ, և՛ Մերձավոր Արևելքի այլ ահաբեկչական խմբավորումների ղեկավարների հետ: Աշխարհում գիտակցում են, որ ԱՄՆ-Ռուսաստան հարաբերությունների ապագայից բավական շատ բան է կախված: Բայց մեզ մոտ՝ Հայաստանում, շատերն են «հին ձևով» համարում, որ «եթե Ռուսաստանը չլինի, ապա թող ԱՄՆ-ը լինի» կամ «եթե Ամերիկան չլինի, ապա թող Ռուսաստանը լինի»: Սրանց պետք է «որակավորման բարձրացման դասընթացների» ուղարկել կամ քշել անգամ ամենապստիկ պետական պաշտոնից, ամեն կերպ հեռացնել անգամ «ոչ կառավարական կազմակերպություններում» զբաղեցրած «ղեկավար պոստերից»:

Այսօր աշխարհը շատ ավելի բարդ է, քան խոհանոցային մակարդակի խոսակցություններն այն մասին, թե ով է ավելի ուժեղ՝ ԱՄՆ՞-ը, թե՞ Ռուսաստանը: Իսկ եթե որևէ մեկը ցանկություն ունի, խնդրեմ. կա փաստ, որից ոչ ոք չի կարող հրաժարվել: Մոսկվան կանգնած է իր դիրքերում (թե՛ ՈՒկրաինայի, թե Անդրկովկասի, Մերձավոր և Հեռավոր Արևելքի հարցերում), ինչպես կանգնած է եղել: Այդ ԱՄՆ-ն է ստիպված ինչ-որ բան վերանայել: Օրինակ, Թրամփի առաջին որոշումներից մեկը եղավ հրամանագիրը Անդրխաղաղօվկիանոսյան գործընկերությունից դուրս գալու մասին, որն ստեղծվել է անցյալ տարի՝ հենց ամերիկացիների կողմից: Ո՞վ չի հասկանում, որ այդ կազմակերպությունը ոչինչ է առանց ԱՄՆ-ի: Եվ, վերջապես, հենց Թրամփն է ցանկություն հայտնել հեռախոսային բանակցություններ վարելու Պուտինի հետ և ոչ թե հակառակը:

Այնպես որ, առայժմ սահմանափակվենք պաշտոնական հաղորդագրություններով: Եվ այսպես, Կրեմլի մամուլի ծառայություն. Պուտինը Թրամփին մեկ անգամ ևս շնորհավորեց ԱՄՆ-ի նախագահի ընտրություններում տարած հաղթանակի առթիվ, նրան հաջողություններ մաղթեց նախընտրական ծրագրի իրականացման գործում և պատրաստակամություն հայտնեց «գործընկերային երկխոսություն հաստատելու նոր վարչակազմի հետ՝ իրավահավասարության, փոխադարձ հարգանքի ու միմյանց ներքին գործերին չմիջամտելու սկզբունքներով»:

Մամուլի ծառայության տվյալներով, զրուցակիցները ռուս-ամերիկյան հարաբերությունների ներկա վիճակը բնութագրել են իբրև «ծայրաստիճան անբավարար» և «հանդես են եկել դրանք կարգավորելու և ամենաբազմազան հարցերում կառուցողական գործակցության հուն մտցնելու ակտիվ համատեղ աշխատանքի օգտին»: «Ընդգծվել է, մասնավորապես, երկկողմ կապերի հուսալի հիմքի ստեղծման կարևորությունը՝ դրանց առևտրատնտեսական բաղադրիչի զարգացման ճանապարհով»,- նշված է Կրեմլի կայքում: Խոսակցության ընթացքում նշվել է, որ 2017 թ. լրանում է Ռուսաստանի և ԱՄՆ-ի միջև դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման 210 տարին, ինչն «ինքնըստինքյան պետք է խթանի վերադարձը իրատեսական, փոխշահավետ համագործակցության, որը կհամապատասխաներ երկու երկրների շահերին, ամբողջ աշխարհի կայունությանն ու անվտանգությանը»: Երկխոսության ընթացքում Պուտինն ու Թրամփը նաև միջազգային ահաբեկչությունն ու ծայրահեղականությունը համարել են իրենց «համար մեկ» ընդհանուր թշնամին,- հաղորդում է ՌԴ նախագահի մամուլի ծառայությունը: Զրուցակիցները համաձայնել են, որ ահաբեկիչների դեմ պետք է պայքարել համատեղ ուժերով. «Այդ ոգով են քննարկվել նաև Սիրիայի ճգնաժամի կարգավորման հարցերը»: Պուտինն ու Թրամփը պատրաստակամություն են հայտնել շարունակելու հեռախոսային շփումները:

Զրուցակիցները պայմանավորվել են նաև հեռանկարում նախատեսել անձնական հանդիպում, որի նախապատրաստմամբ կզբաղվեն երկու կողմերի ներկայացուցիչները:
Հիշեցնենք, որ մինչև հունվարի 28-ը Թրամփը, խոսելով Պուտինի հետ հեռախոսային խոսակցություն պլանավորելու մասին, ընդգծել էր, որ ՌԴ նախագահից ստացել է «հիանալի նամակ»: Ավելի ուշ Կրեմլում պարզաբանեցին, որ նկատի է առնվել շնորհավորական հեռագիրը, որ Պուտինը հասցեագրել էր Թրամփին՝ ԱՄՆ-ում կայացած նախագահական ընտրություններում նրա տարած հաղթանակից հետո: Սակայն ես կարծում եմ, որ Թրամփն ինքը լիովին տեսնում է տարբերությունը շնորհավորական հեռագրի ու «հիանալի նամակի» միջև, այնպես որ, այստեղ հարցեր դեռ կան, ինչպես հունվարի 28-ի հեռախոսային խոսակցության կոնկրետ բովանդակության հետ կապված: Կան որոշ «բացված փակագծեր». եղել է խոսակցություն և՛ Իրանի մասին, և՛ Իրանի հետ «միջուկային համաձայնագրի» մասին, և՛ ՈՒկրաինայի ու Դոնբասի մասին, և՛ «Մերձավոր Արևելքում տիրող իրադրության, արաբա-իսրայելական հակամարտության» մասին, «Պուտինն ու Թրամփը արտահայտվել են ԻՊ-ի և Սիրիայում գործող մյուս ահաբեկչական խմբավորումների ջախջախման նպատակով Մոսկվայի և Վաշինգտոնի գործողությունների իրական համակարգման օգտին», քննարկել են «ռազմավարական կայունության և չտարածման ոլորտը», «Կորեական թերակղզու շուրջ տիրող իրավիճակը», քննարկվել են նաև «ուրիշ շատ խնդիրներ»:

Ինչպես տեսնում ենք, դատելով այս ամենից, մեր Անդրկովկասը տեղ է գտել «ուրիշ շատ խնդիրների» շարքում. սա օգտակար է իմանալ նրանց, ովքեր դեռևս կարծում են, թե «հայկական հարցերը» աշխարհի գերտերությունների համար «առաջին տեղում են»:
Վաշինգտոնյան պաշտոնական հաղորդագրությունները գրեթե չեն տարբերվում Կրեմլի տեղեկատվությունից: Կան նրբություններ. Պուտինի հետ խոսակցությունը միակն էր, որին ներկա էր նաև ԱՄՆ-ի փոխնախագահ Մայքլ Փենսը, ներկա են եղել նաև Թրամփի բոլոր օգնականները: Ռուսաստանի նախագահի հետ զրույցը երրորդն էր. սկզբում Թրամփը խոսել էր Մեծ Բրիտանիայի վարչապետի ու Գերմանիայի կանցլերի հետ: Պուտինից հետո Թրամփը զանգահարել ու խոսել է նաև Ճապոնիայի ու Ավստրալիայի վարչապետների, ինչպես նաև Ֆրանսիայի «հեռացող» նախագահի հետ: Ինչպես տեսնում ենք, զրուցակիցների ընտրությունը ևս պայմանավորված է, ըստ էության, Թրամփի հենց նախընտրական խոստումներով, ինչպես նաև նրա միջազգային բնույթի առաջին որոշումներով:

Այսպես, հայտարարե՞լ էր նա Չինաստանի դեմ ուղղված կուրսի հնարավոր կոշտացում: Ահա և բացատրությունը, թե ինչու է նա Անդրխաղաղօվկիանոսյան գործընկերության փլուզումից հետո, ըստ էության, պլանները համաձայնեցնում Ճապոնիայի ու Ավստրալիայի հետ. Ասիա-խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանում դրանք ԱՄՆ-ի ռազմածովային նավատորմի գլխավոր բազաներն են: Մեծ Բրիտանիան ԱՄՆ-ի մշտական «տնային շնիկն» է Եվրոպայում: Ինքը Եվրոպան՝ Գերմանիան ու Ֆրանսիան է: Ինչ վերաբերում է Իրանին, ապա Թրամփը, իբրև մորմոն և հասիդական հրեաների ազգական, ուղղակի ատում է Արիացիների երկիրը, բայց քանի որ հիմար չէ, ուրեմն չի կարող անտեսել, ուստի և Պուտինի հետ զրույցում իրանական թեման հնչել է, համոզված եմ, այն հնչել է և՛ կոնկրետ Սիրիայի, և՛ ահաբեկչական խմբավորումների դեմ պայքարի կապակցությամբ:

Վատ է ամերիկյան լրատվամիջոցների արձագանքը: Ամերիկյան Associated Press գործակալությունը գրել է. «Պաշտոնակալությունից հետո նախագահ Դոնալդ Թրամփի առաջին խոսակցությունը Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ մտահոգություն է առաջացնում եվրոպական դաշնակիցների շրջանում, իսկ հանկարծակիի եկած հանրապետական գործընկերները չեն կարողանում հասկանալ, թե ինչ է լինելու Մոսկվայի հանդեպ ընդունված պատժամիջոցների ապագան»:
Ինչևէ, միևնույն է, վաղ է հետևություններ անել: Թվում է, թե հենց Պուտինի հետ խոսակցությամբ Թրամփը «հարձակման» է անցել իր իսկ կուսակցության անդամների վրա: Եվ, ինչպես հաղորդեցին լրատվամիջոցները հունվարի 30-ին, կոշտ մեղադրել է հանրապետական սենատորներ Ջոն Մակքեյնին և Լինդսի Գրեմին՝ Երրորդ համաշխարհային պատերազմ սկսելու եղանակ փնտրելու մեջ. «Նրանք երկուսն էլ սխալ են, ցավալիորեն անհամոզիչ... նրանց երկուսին էլ առաջարկում եմ իրենց եռանդը կենտրոնացնել ԻՊ-ի, անլեգալ ներգաղթի և սահմանների անվտանգության վրա, փոխանակ շարունակ փորձեն Երրորդ համաշխարհային պատերազմ սկսել»,- գրել է Թրամփը Twitter-ի իր էջում:

Թվում է, սա ապացուցում է ԱՄՆ-ի նոր նախագահի խաղաղասիրությունը և երաշխիք է, որ Երրորդ աշխարհամարտ չի լինի: ՈՒ հանկարծ նույն օրը՝ մեկ այլ հաղորդագրություն. Bloomberg գործակալությունն իմացել է, որ ամերիկյան հատուկ ծառայությունները և ԱՄՆ-ի զինված ուժերի ռազմավարական հրամանատարությունը ձեռնամուխ են եղել «Հիպոթետիկ միջուկային հարվածի դիմանալու Ռուսաստանի և Չինաստանի ընդունակության գնահատման» նոր ծրագրի մշակմանը: Այս է ԱՄՆ-ի Կոնգրեսի պահանջը, որը հանկարծ վերադարձել է դեռ մինչ Թրամփի պաշտոնակալությունը ձևակերպված որոշմանը: Չեմ կարող չհամաձայնել ՌԴ Պետդումայի փոխնախագահ Իրինա Յարովայի հետ. «Մոլագարային հանձնարարություն է, երբ ոչնչացման և պատերազմի գաղափարով տառապող մարդիկ ուզում են ըմբոշխնել հնարավոր զոհերի գոնե նկարագրությունը»: Եվ դա կլինի Թրամփի հիմնական պայքարը՝ ուղղված սեփական իսկ երկրի ֆաշիստների դեմ...

Սերգեյ ՇԱՔԱՐՅԱՆՑ

Հեղինակի նյութեր

• Թուրքիայի Հանրապետությունը Մուստաֆա Քեմալ փաշայի ժամանակներից մինչ օրս․ առաջին սիոնիստական պետությունն աշխարհում-3
• Թուրքիայի Հանրապետությունը Մուստաֆա Քեմալ փաշայի ժամանակներից մինչ օրս․ առաջին սիոնիստական պետությունն աշխարհում-2
• Թուրքիայի Հանրապետությունը Մուստաֆա Քեմալ փաշայի ժամանակներից մինչ օրս․ առաջին սիոնիստական պետությունն աշխարհում
• Ժամանակակից «Ադրբեջանի հանրապետությունը» սիոնիստների, անգլո-սաքսոնների և պանթուրքիստների հենակետն է՝ ընդդեմ Իրանի և ՌԴ-ի- 2
• Ժամանակակից «Ադրբեջանի հանրապետությունը» սիոնիստների, անգլո-սաքսոնների և պանթուրքիստների հենակետն է՝ ընդդեմ Իրանի և ՌԴ-ի-1
• Երևա­նի և Ստե­փա­նա­կեր­տի ա­ռա­ջին խն­դի­րը պաշտ­պա­նու­թ­յան եր­կու պե­տա­կան կո­մի­տե­նե­րի շտապ ձևա­վո­րումն է
• Երևա­նի և Ստե­փա­նա­կեր­տի ա­ռա­ջին խն­դի­րը պաշտ­պա­նու­թ­յան եր­կու պե­տա­կան կո­մի­տե­նե­րի շտապ ձևա­վո­րումն է
• Կրկին ու կր­կին՝ «Փա­շի­ն­յա՛ն, հե­ռա­ցի՛ր». սա ժո­ղովր­դի պա­հանջն է
• Կրկին ու կր­կին՝ «Փա­շի­ն­յա՛ն, հե­ռա­ցի՛ր». սա ժո­ղովր­դի պա­հանջն է
• Փա­շի­ն­յանն ա­մեն օր, կա­մա­վոր հրա­ժա­րա­կան չտա­լով, ըն­դա­մենն ա­պա­ցու­ցում է, որ հա­կա­հայ ու­ժե­րի դրա­ծո է
• Բաց հարց Ռու­սաս­տա­նի ԶԼՄ-նե­րին. Ինչ­քա՞ն կա­րե­լի է ստել Ար­ցա­խի հար­ցում հա­յե­րի «մեղ­քի» մա­սին
• Ռու­սաս­տանը, Հա­յաս­տա­նի իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րի թողտ­վու­թ­յամբ, Թուր­քիա­յին ներս է թո­ղել Այսր­կով­կա­սի մեր մա­սը
• Թուր­քիան մուտք է գոր­ծել տա­րա­ծաշր­ջան ու Ար­ցա­խից սպառ­նում է և՛ Ի­րա­նին, և՛ Ռու­սաս­տա­նին
• Փա­շի­ն­յան, խոս­տո­վա­նիր, գու­ցե Զան­գե­զուրն է՞լ եք ար­դեն վա­ճա­ռել թուր­քե­րին
• Հա­յաս­տա­նի քա­ղա­քա­ցի­նե­րի մի մա­սը դա­վա­ճա­նել է ողջ հայ ժո­ղովր­դին
• Մեր ժո­ղովր­դին ԱՄՆ-ը, Իս­րա­յե­լը, Անգ­լիան և Թուր­քիան դա­վա­ճան­նե­րի ձեռ­քով «Այսր­կով­կաս­յան Դեյ­թոն» են պար­տադ­րել
• «Ով խա­ղա­ղու­թ­յուն է ու­զում խայ­տա­ռա­կութ­յան գնով, կս­տա­նա և՛ պա­տե­րազմ, և՛ խայ­տա­ռա­կութ­յուն»
• Թեհ­րա­նում ար­դեն ըն­դուն­ված են ինչ-որ պատ­շաճ ո­րո­շում­ներ
• Թեհ­րա­նում ար­դեն ըն­դուն­ված են ինչ-որ պատ­շաճ ո­րո­շում­ներ
• Թեհ­րա­նում ար­դեն ըն­դուն­ված են ինչ-որ պատ­շաճ ո­րո­շում­ներ

Մեկնաբանություններ