Ջավադն ու նորահարսը

1881 թ. Րաֆֆին Թիֆլիսից ճամփորդության է ելնում և հետագայում իր նոթերը տպագրում «Երկու ամիս Աղուանից եւ Սիւնեաց աշխարհներում» վերնագրով: Այդտեղ շարադրում է այսպիսի մի հին պատմություն:

Ջավադ-խանը Գանձակի վերջին պարսիկ տիրակալն էր: Մի օր նրան հայտնում են, թե անչափ գեղեցիկ հայուհի է ամուսնանում և հարսանիքն էլ դեռ չի ավարտվել: Խանը հրամայում է անմիջապես իր մոտ բերել նորահարսին` նախքան ամուսնական առագաստ մտնելը:
Աղջկա սարսափած ծնողները ստիպված կատարում են պահանջը:

Տեսնելով հայուհու գեղեցկությունը, խանը որոշում է, նախ, սիրային հաճոյախոսություններ անել, բայց նորահարսը գլխահակ ու լուռ է մնում: Այդժամ խանն ասում է.
-Գլուխդ բարձրացրու, վեր նայիր, տես, թե քեզ մոտ ով է կանգնած:
Նորահարսը դողացող ձայնով պատասխանում է.
-Դու էլ վեր նայիր, տես, թե այնտեղ ով է կանգնած,- ու մատնացույց է անում երկինքը:
Խանն այդ խոսքից խիստ ազդվում է, առանց մատով դիպչելու աղջկան հետ է ուղարկում ու երդվում, որ այլևս հայ կանանց չի բռնաբարի…

Խաչատուր ԴԱԴԱՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Թեպետ համոզված եմ, այդ թուրքը հայոց այբուբենը չգիտի, բայց սա հայերեն գիտցողների համար է
• Գաբրիել Սունդուկյանի զայրույթը
• Աներևակայելի կանայք
• Հայկական նավերը Կասպից ծովում
• Նիկոլ. բայց ոչ Սա, մեկ ուրիշը․․․ (հոկտեմբերի 5-ին ընդառաջ)
• Այսօր նրա ծննդյան օրն է՝ 150-ամյակը, և ես կատարեցի ուխտս (2019 թ. սեպտեմբերի 26-ին գրած հուշերից)
• Բարերարյալը՝ Արմենակ Մուրադյան (հատված ինքնակենսագրությունից)
• Բարերարյալը՝ Տիգրան Նալբանդյան
• Արմեաշկա (Յ․ Տէր-Գրիգորեանի՝ Վանօյի, հուշերից)
• Թիֆլիսի կուսանաց անապատը
• Երախտիք
• «Զի ուր գանձն ձեր է, անդ եւ սիրտք ձեր եղիցին»
• «Նա չէր մոռանում մեր ազգային հիմնարկները»
• «Հայ վաճառականնե՛ր, ձեր փառքի տունը, ուր անմահ կը մնաք, ձեր տառապեալ հայրենիքն է»
• «Նավթարքան» և Անմահը
• Երեք Ալեքսանդր. Խաչատուր Դադայան
• Ռուսաց Պյոտր I ցարը և հայ վաճառական Պետրոս Ապրոն
• «Հացի արքան»՝ ռուսների Մանթաշյանցը
• «Քո քսակը ազգի շտեմարանն է»
• Պատվո Լեգեոնի շքանշանը և հայերը

Մեկնաբանություններ