Երեցփոխանը

1913 թ. փետրվարի 26-ին Ղզլարի ողջ հայ բնակչությունը ոտքի ելավ: Բոլոր հայապատկան խանութներն ու հաստատությունները փակ էին: Խուռներամ հուղարկաթափորը վերջին հրաժեշտն էր տալիս` ձեռքերի վրա քաղաքից Սուրբ Գևորգ ուխտատեղի-եկեղեցի տանելով նույն ուխտատեղիի երեցփոխան, 61-ամյա Ոսկան Խաչատուրի Քալանթարյանին, ում, Վեհափառ Հայրապետի թույլտվությամբ, հողին պիտի հանձնեին եկեղեցու բակում:

Ո՞վ էր այդպիսի հեղինակություն ու հարգանք վայելող անձնավորությունը: Ավարտել էր Լազարյան ճեմարանը, Բեռլինի համալսարանի պատմա-լեզվաբանական ֆակուլտետը, ուր եղել էր Վիլհելմ II-ի դասընկերը, ապա Վիեննայի համալսարանի գյուղատնտեսական ֆակուլտետը: ՈՒսումնառությունից հետո վերադարձել էր ծննդավայր, ընտրվել Ղզլարի քաղաքային դումայի պատգամավոր, քաղաքագլուխ, Ռուսաստանի պետական բանկի Վլադիկավկազի բաժանմունքի վարչության անդամ, արժանացել բազմաթիվ շքանշանների ու պարգևների:

Բայց հոգով ու սրտով անմնացորդ ծառայեց Սուրբ Գևորգին` երկար տարիներ հանդիսանալով ուխտատեղիի պահապան-հրեշտակը: Կառուցեց փառավոր զանգակատուն, ուխտավորների ու ծառայողների կացարաններ, եկեղեցու սեփականություն դարձրեց սահմանակից 70 դեսյատին վիճելի հողատարածքը: Կրթությամբ լինելով նաև գյուղատնտես` եկեղեցու տարածքը վերածեց ծառաստանի, ինչպես նաև կառուցեց Ղզլարի շրջանի Ղարաջալիլ (Ղարաբաղլի) միակ հայկական գյուղի եկեղեցին:
Մի երազանք ուներ` գոնե մեկ անգամ այցելել Հայաստան, տեսնել Սբ Էջմիածինը, մյուս սրբավայրերը, ծանոթանալ ազգակիցների նիստուկացին: Բայց, ավաղ, երազանքն անկատար մնաց:

Ոսկան Քալանթարյանն ուներ ինը զավակ, որոնցից հինգը համալսարանավարտ էին: Մարտի 2-ին տեղի ունեցավ ծխական ժողով, որի ժամանակ երեցփոխան ընտրվեց նրա որդի Հարությունը, որը թողել էր Մոսկվայի դատական պալատում ծառայությունը և վերադարձել Ղզլար: Մնալու և շարունակելու հոր գործը:

Խաչատուր ԴԱԴԱՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Թեպետ համոզված եմ, այդ թուրքը հայոց այբուբենը չգիտի, բայց սա հայերեն գիտցողների համար է
• Գաբրիել Սունդուկյանի զայրույթը
• Աներևակայելի կանայք
• Հայկական նավերը Կասպից ծովում
• Նիկոլ. բայց ոչ Սա, մեկ ուրիշը․․․ (հոկտեմբերի 5-ին ընդառաջ)
• Այսօր նրա ծննդյան օրն է՝ 150-ամյակը, և ես կատարեցի ուխտս (2019 թ. սեպտեմբերի 26-ին գրած հուշերից)
• Բարերարյալը՝ Արմենակ Մուրադյան (հատված ինքնակենսագրությունից)
• Բարերարյալը՝ Տիգրան Նալբանդյան
• Արմեաշկա (Յ․ Տէր-Գրիգորեանի՝ Վանօյի, հուշերից)
• Թիֆլիսի կուսանաց անապատը
• Երախտիք
• «Զի ուր գանձն ձեր է, անդ եւ սիրտք ձեր եղիցին»
• «Նա չէր մոռանում մեր ազգային հիմնարկները»
• «Հայ վաճառականնե՛ր, ձեր փառքի տունը, ուր անմահ կը մնաք, ձեր տառապեալ հայրենիքն է»
• «Նավթարքան» և Անմահը
• Երեք Ալեքսանդր. Խաչատուր Դադայան
• Ռուսաց Պյոտր I ցարը և հայ վաճառական Պետրոս Ապրոն
• «Հացի արքան»՝ ռուսների Մանթաշյանցը
• «Քո քսակը ազգի շտեմարանն է»
• Պատվո Լեգեոնի շքանշանը և հայերը

Մեկնաբանություններ