«Արդարև, Աստված մահ չի ստեղծել, և Նա չի ուրախանում ողջերի կորստյան համար»

Արդ, որտեղի՞ց են գերեզմանները. «Մահը աշխարհ է եկել բանսարկուի նախանձով» (Իմաստ. 1.24): Անշուշտ, մահը եղծում է մարդուն թե՛ հոգեպես, թե՛ ֆիզիկապես, սակայն խոսքը այստեղ ավելի շուտ հոգևոր, քան մարմնավոր մահվան մասին է, որովհետև կենդանի մեռյալ է Աստծուց հեռացած և Նրա սրբություններից օտարացած մարդը, այնինչ` մարմնով մեռած, թե կենդանի «Արդարների հոգիներն Աստծո ձեռքին են, և մահը չի մոտենալու նրանց, որովհետև արդարությունն անմահ է» (Իմաստ 3.1, 1.15): Մարդը անհնազանդության պատճառով իր հետագա գոյության երկու հնարավոր տարբերակներից` մա՞հ, թե՞ անմահություն, ընտրեց առաջինը:

Բայց հենց արդարության համար պետք է նկատել, որ մեր նախածնողները նախկինում ընտրություն կատարելու որևէ փորձառություն չունենալու պատճառով էր, որ մեղանչեցին, թեպետ, ինչ խոսք, նաև Աստծո հանդեպ անվերապահ հավատի մեջ թերանալու պատճառով: Ինչ վերաբերում է մեզ, ապա մենք, սիրելի ընթերցողներ, այսօր մեր նախածնողների պես Կենաց ծառից` Քրիստոսից սնվելով հանդերձ, ունենք նաև բարին չարից տարբերելու փորձառությունը և չունենք արդարությունից վրիպելու և սխալվելու իրավունք: Մեզնից յուրաքանչյուրը մեկ մուտք ունի այս աշխարհ` մեր ծնունդը, և բոլորս մեկ ընդհանուր ելք ունենք` մեր մահը, որի շուրջ յուրաքանչյուրս խորհրդածում է յուրովի. ոմանք մտածում են, թե պետք է վայելել կյանքը, քանի դեռ այն չի լքել իրենց. «Արդարև մեր կյանքը սահող ստվեր է, և ոչինչ չի կարող արգելել մարդուս վախճանը, քանզի երբ վախճանը կնքվի, այլևս ոչ ոք չի կարող կյանքը վերադարձնել» (Իմաստ. 2.5): Այսպես են խորհում Աստծո օրենքներին անհաղորդ, ամբարիշտ և ամբարտավան մարդիկ, ովքեր չեն հավատում հետմահու կյանքին, այն է` հոգու անմահությանը:

Նրանց անունները իրապես մոռացության կմատնվեն: Իսկ Աստծո արդարությանը հետամուտ մարդիկ, որ հոգևոր վերածնունդ են առել Եկեղեցու սուրբ ավազանից, իրենց կյանքի յուրաքանչյուր փուլը անցնելով Եկեղեցու հետ` քայլ առ քայլ ձգտում են վերարժևորել, վերաիմաստավորել իրենց ապրած երկրավոր կյանքը` փորձելով պարզել, թե պատրա՞ստ են արդյոք Պողոս առաքյալի նմանողությամբ կրկնելու. «Քանի որ ինձ համար կյանքը Քրիստոսն է, իսկ մեռնելը՝ շահ», քանզի «ինչքան երկար մնանք այս մարմնի մեջ, օտարանում ենք Տիրոջից և վստահություն ունենք ու առավել ևս հաճելի է մեզ դուրս գալ այս մարմնից և մտնել Աստծու մոտ: ՈՒստի հոգ ենք տանում, որ մնանք, թե դուրս գանք, հաճելի լինենք միայն Նրան. քանզի մենք բոլորս Քրիստոսի ատյանի առաջ պիտի ներկայանանք, որպեսզի յուրաքանչյուրն ստանա, ինչ որ արել է ավելի առաջ իր մարմնով` թե՛ բարի և թե՛ չար (Փիլիպ. 1.21), (Բ Կորնթ. 5.6-10): Եկեղեցու ծոցում ծնված անհատը իր ողջ կյանքը ապրում է` սնվելով սուրբ Եկեղեցու կենսատու օրհնություններով, և Եկեղեցին է դարձյալ, որ նրան այս կյանքի վերջին հանգրվան է ուղեկցում և սերմացու ցորենի նման հանձնում հողին` հանդերձյալ կյանքի հույսով և Տիրոջ երկրորդ գալստյան հանդեպ անսասան հավատով, որ ննջեցյալը նոր կյանքի համար հարություն առնի շնորհներով պայծառացած, անապական մարմնով` պսակված փառքի անթառամ թագով: Այդ նպատակով է, որ ննջեցյալի վրա անպայմանորեն թաղման կարգ է կատարում քահանան, ննջեցյալին հուղարկավորում են գլուխը դեպի արևելք, որտեղից և սպասվում է իր Փրկչի այցելությունը, և Տիրոջով ննջած մարդու տապանաքարը չի հանդիսանում սոսկ այդպիսին. այն անպայմանորեն խաչքար է` Քրիստոսի մահվան, Հարության և վերստին գալստյան, որքան քար, նույնքան էլ՝ խոսուն խորհրդանիշը:

Իսկ ամբարտավան մարդկանց վախճանի մասին Սուրբ գիրքը ասում է հետևյալը. «Եվ դրանից հետո նրանք պիտի լինեն անարգ կործանման և ամոթանքի մեջ` հավիտենական մեռելների հետ, որովհետև Տերը պիտի պայթեցնի նրանց ուռած անշշունջ մարմինները, մինչև որ նրանք խոպան դառնան, տանջվեն ցավերի մեջ, և պիտի կորչի նրանց հիշատակը: Իրենց կուտակած մեղքերից տագնապած` նրանք պետք է հասնեն դատաստանի օրվան, և նրանց գործած անիրավությունները պիտի կշտամբեն նրանց ճակատ առ ճակատ» (Իմաստ. 4. 19-20): Այնինչ արդարների մասին ասվում է. «Նրանք գտնվում են խաղաղության մեջ, նրանք անմահության հաստատ հույս ունեն, և երբ Տերը այցելի նրանց, նրանք պիտի պայծառանան ու վեր ընթանան, ինչպես կայծը եղեգի միջով: Նրանք, որ իրենց հույսը դրել են Աստծո վրա, պիտի իմանան ճշմարտությունը, և նրանք, որ հավատարիմ են, սիրով պիտի սպասեն Նրան, քանզի սրբերի համար են Նրա շնորհներն ու ողորմությունը և Իր ընտրյալների համար է Նրա այցելությունը» (Իմաստ. 3. 3-9):

տեր Ահարոն քահանա ՄԵԼՔՈՒՄՅԱՆԻ
Գորիսի տարածաշրջանի
հոգևոր հովիվ

Մեկնաբանություններ