«Եթե ես չլինեի պատգամավոր, պետք է երգեի ակումբներո՞ւմ»

Ամեն տարի, երբ հանրապետության ղեկավարը պարգևներ և կոչումներ է շնորհում արվեստի գործիչներին, հանրությունը բուռն է արձագանքում որոշ անհատների պարգևատրման փաստին: Այս տարին ևս բացառություն չէր: Ողջ համացանցը ողողված էր քննադատություններով, հիմնական հասցեատերը երգիչ Ռազմիկ Ամյանն էր: Կոչումներից, արժանիներից ու ոչ արժանիներից խոսեցինք ԱԺ ՀՀԿ խմբակցության անդամ, երգչուհի ՇՈՒՇԱՆ ՊԵՏՐՈՍՅԱՆԻ հետ:

-Տպավորությունն այնպիսին է, որ վաստակավոր գործչի կամ ժողովրդական արտիստի, այսպես ասած, արժեքը նսեմացել է: Համաձա՞յն եք:
-Մենք շատ վառ տեսակ ենք, աշխարհը սկսվում է մեզնից: Ցանկացած որոշում մեզ համար ի սկզբանե անհարիր է: Եթե մենք որոշենք` նորմալ է, եթե մեկ ուրիշն է այդ որոշումը կայացնում` անընդունելի: Սակայն մոռանում են, որ շատ շատերն այդ արտիստներին ծափահարել են, փորձել են նրա ձայնագրությունները գտնել համացանցում: Պարզապես խոսելու, ինքնահաստատվելու առիթ կա, նորմալ եմ վերաբերվում այդ քննադատություններին, հատկապես հանրային մարդը մշտապես նման քննադատությունների թիրախում է հայտնվում:
-Մարդկանց վրդովմունքին արժանացավ հատկապես Ռազմիկ Ամյանին վաստակավորի կոչում շնորհելը:
-Բայց Ռազմիկ Ամյանը ֆանտաստիկ երգիչ է, որն ապրում է ՀՀ-ում, որտեղ շուկան այլ պահանջներ է թելադրում: Միշտ նրա հետ բանավեճ եմ ունեցել, որ ափսոս են իր պոտենցիալը, աստվածատուր ձայնը, տեմբրը, ձայնային պլաստիկությունը: Երգում է այն, ինչ շուկան է պահանջում: Ես չեմ երգում շուկայի պահանջով, իմ երգերը քիչ են, բայց դրանք հայերեն են: Այդպիսի շատ երգիչներ կան: Ռազմիկն ունի ֆանտաստիկ հայերեն երգեր, հայ հեղինակների փայլուն կատարումներ և ունի այն, ինչ վաճառվում է: Ռազմիկ Ամյանը շատ լավ երգիչ է, և ուրախ եմ, որ այսօր կոչում ստանում են երիտասարդները, որովհետև պետք չեն կոչումները, երբ թույլ են, ի վիճակի չեն երգելու այնպես, ինչպես երիտասարդ տարիներին: Ասել է` պետք է գնահատել աշխատանքը, իսկ այս պարագայում նրա աշխատանքն իսկապես գնահատելի է: Շատ ուրախ եմ նաև Էմմա Պետրոսյանի համար, որը նոր գույն հաղորդեց դասական և փոփ երաժշտությանը, էկլեկտիկ ոճ բերեց: Իրինա Զաքյանի համար ևս ուրախ եմ, որին համարում եմ մեր օպերային և կամերային լավագույն երգչուհիներից մեկը:
-Հանրությունն իրար կողքի է դնում դասական, զուլալ հայերենով երգողներին և շուկայի պահանջները բավարարող ցածրաճաշակ երգերի հեղինակներին ու արդարացիորեն դժգոհում, թե ինչու են նրանք նույն «քաշային կարգում»:
-Ո՞վ կա դասական երգիչներից, որ մրցանակ չի ստացել: Հետո էլ ժամանակը փոխվում է, պահանջները, հնարավորություններն այլ են: Կան մի քանի մնայուն արժեքներ, այդպիսին է Ռուբեն Մաթևոսյանը, որը մեծ երաժիշտ է, և այն դպրոցը, որ նա ստեղծեց հայկական ժողովրդական երգարվեստում, մինչ այսօր ոչ ոք չի արել: Մաեստրոն տվել է հրաշալի սերունդ:
-Ընդհանրապես չարժե՞ կոչումների ինստիտուտը վերացնել, հասարակությունը, այսպես թե այնպես, գնահատում է արժանիներին:
-Այն, որ պետք է այդ կոչումները վերացվեն, ինձ համար պարզ դարձավ մայրիկիս օրինակով: Ես ստացա վաստակավորի կոչում, իսկ նա` Արաքս Մանսուրյանը, դրան անգամ չարժանացավ: Իմ գուրուն, երգարվեստի համալսարանը մայրս է, որն այսօր աշխարհով մեկ ներկայացնում է հայ մշակույթը ոչ միայն որպես երգչուհի, այլև մանկավարժ: Այլազգիները ծանոթանում են մեր երաժշտությանը և երգում են Կոմիտաս, Մանսուրյան, Եկմալյան, իսկ սա շատ մեծ բան է: Երաժշտությունը նաև ազգը ճանաչելու առիթ է տալիս, Արևմուտքում ընդունված է ուսումնասիրել երգի ակունքները: Նա այս հարցում շատ մեծ գործ է անում: Եթե Արաքս Մանսուրյանը վաստակավոր, ժողովրդական արտիստ չէ, ավելի ժողովրդական ու վաստակավոր չէ՞, քան որևէ մեկը: Սրանք պայմանական բաներ են: Աշխարհի ամենադժվարին հանդիսատեսը հայն է, խոսքը սփյուռքի մասին չէ, այլ հայաստանցի հայի: Սփյուռքը կարոտից շատ փոխզիջումների է գնում, միայն թե հայերեն մի բան լսեն: Սա չափորոշիչ լինել չի կարող, չափանիշը Հայաստանի` Երևանի, Գյումրու, Վանաձորի հանդիսատեսն է: Դուք չեք պատկերացնում, թե ինչ պահանջկոտ են: Եթե ուզում ես հասկանալ` դրսում կգնահատվես, թե ոչ, նախ պետք է լավագույն քննությունը հանձնես հայ հանդիսատեսի առջև: Գյումրին այնքան մշակութակուռ է, որ ամեն մենահամերգից հետո կարծես համալսարան ավարտեմ: Մենք նաև ծափեր ենք դժվար շռայլում: Արտիստը սնվում է այդ ամենով, նրա օրը դրանով է լցվում: Մի՞թե վատ է, որ արտիստը ոգևորվում է: Ի դեպ, ով այդ կոչումները ստանում է, ունի իր լսարանը: Իհարկե, կան արտիստներ, որոնք պետք է վաստակավոր չլինեին, քանզի իրական վաստակավորի հետ նույն հարթությունում չեն կարող լինել: Բայց սա իմ անձնական դիտարկումն է ու կարծիքը, որը ես չեմ բարձրաձայնում: Ես չեմ կարող մտածել բոլորի պես, ես ավելի պահանջկոտ եմ ու պրոֆեսիոնալ աչքով եմ նայում, տեղյակ եմ բոլորի հնարավորություններին, աճելու ունակությանը: Բայց գոյություն ունի շուկա, որը որոշիչ է:
-Նախորդ տարի էլ Արմենչիկին վաստակավոր կոչում շնորհելու փաստը քննադատության ալիք բարձրացրեց:
-Քննադատության ալիքը միշտ էլ կա: Ինձ շնորհելուց էլ մեծ աղմուկ բարձրացավ: Ընդ որում, ես իմ կոչման մասին իմացել եմ Սյուզան Մարգարյանի հեռախոսազանգից: Գիտեմ, որ կան մարդիկ, որոնք ուզում են ստանալ այդ կոչումը ու ամեն ինչ անում են, իրենց դոսյեներն են սարքում, սա ծիծաղելի է: Այդ կոչմանն արժանանում ես ժողովրդի սիրով: Ես տեսնում եմ այդ սերը: Իմ տասնյոթ տարվա ալբոմն առայսօր սիրված է:
-Քաղաքականությունը Ձեր մեջ չսպանե՞ց երգչուհուն:
-Չէ, ինչպե՞ս կարող էր սպանել:
-Քիչ եք երգով զբաղվում հիմա:
-Այս հարցը ամեն անգամ տալուց ես մտածում եմ` Աստված իմ, եթե ես չլինեի պատգամավոր, պետք է երգեի ակումբներո՞ւմ, ինչպես իմ ընկերներն են անում: Ոչ թե ակումբում երգելն է վատ, ուղղակի իմ տեսակն այլ է, չեմ կարող երգել «Պատրանքի թևով», երբ կողքի սեղանին խորոված են ուտում: Այսինքն, այսպես թե այնպես պատգամավոր լինեի, թե ոչ, իմ երգարվեստը սա է: Ես երգում եմ շատ, Երևանում դա չեք տեսնում, որովհետև այստեղ դոմինանտը դասական երաժշտությունն է: Ես երգում եմ սահմանամերձ շրջաններում, գիտե՞ք ինչքան բարեգործական համերգներ եմ ունեցել ու դեռ ունենալու եմ:
-Նոր տեսահոլովակներ չկան:
-Չկան, որովհետև դա թանկ հաճույք է: Հետո էլ, կարծում եմ, ավելի կարևոր է այդ գումարը հատկացնել սահմանամերձ գյուղերում մշակութային ծրագիր իրականացնելուն: Այսօր սա ինձ համար առավել էական է: Իհարկե, ցանկալի էր ունենալ նոր տեսահոլովակ, արդեն երեք ձայներիզի նյութ կա: Այս ընթացքում քիչ երգեր ձայնագրեցի: Երգեցի «Մարտակերտ», «Մարտունի» երգերը` նվիրված համանուն քաղաքներին: Այս երգերն իմ ու Քրիստ Մանարյանի ձագուկներն են: Արման Ղազարյանի հետ երգեցինք «Արցախի հողումը», բանաստեղծությունն Ավետն էր ինձ նվիրել: Ապրիլից հետո էլ ծնվեց «Հայ զինվոր» երգը: Ինչ-որ բաներ փորձում եմ անել, բայց դրանք էլ են գումար պահանջում: Ես որևէ մեկի երբեք չեմ խնդրի ինձ հովանավորել, բայց Արցախի կամ Տավուշի սահմանամերձ գոտիների համար կդիմեմ օգնության, սա հերոսություն չէ, տեսակի հարց է:

Զրույցը`
Ռուզան ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• Ժողովրդի վրա կրակելու հրահանգն արդեն ուժի մեջ է
• Անդրանիկ Քոչարյանի ինքնախոստովանությունը
• «Նիկոլն ու իր ընտանիքը Հայաստանում ապրելու իրավունք չունեն»
• Զուր մի ջանացեք
• Չեն կարողանում ԿԳՍՄ փոխնախարար գտնել
• Հանուն Ռուսաստանի հետ միութենական միավորման նոր շարժում հիմնադրվեց
• Այս իշխանությունն իր ստվերից էլ է վախենում
• Փաշինյանի դեմ պայքարելու համար գոնե մի փոքր Նիկոլ պիտի լինել
• Մեզ պե՞տք է ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, թե՞ ոչ
• «Հայաստանի Նավալնին Նիկոլ Փաշինյանն է, որը եկավ իշխանության ու քանդեց մեր երկիրը»
• Տիգրան Ուրիխանյանը Հայաստանի փրկությունը տեսնում է ՌԴ-ի հետ նոր միութենական միավորման ձևավորման մեջ
• Հայաստանի ողջ հպարտությունն ու թշվառությունն ամփոփված մեկ օրում
• Սերմացու գողացող մկների և թուխս գողացող աղվեսների ժամանակը
• Ինչու էր Փաշինյանը վեց ամիս աղերսում
• Փաշինյանն էլ է զարմացած
• Ընդդիմության հարցերով թիվ մեկ «փորձագետը»
• Նիկոլ Փաշինյանին ոչ թե ողջերն են պատժելու, հալածելու, այլ անմահացածները
• «Գոմի» հարցի լուծումը կենսական անհրաժեշտություն է
• Առանց փամփուշտների ու ԱԹՍ-ների Ադրբեջանն այսօր շռնդալից հաղթանակներ է տանում Հայաստանի դեմ
• Խորհրդարանական ընդդիմությունը լեգիտիմացրեց Փաշինյանի պաշտոնավարումը

Մեկնաբանություններ