«Գրականությունը հայելիների սենյակ է, որտեղ ամեն ոք փնտրում է իր արտացոլանքը»

Կան մարդիկ, որոնց աշխատանքն անմիջականորեն կապված է գրքերի հետ: Ովքե՞ր են նրանք: Ի՞նչ են փնտրում գրքերում աշխատանքային ժամերին ու աշխատանքից դուրս: Ո՞ր հեղինակներին են նախընտրում, ի՞նչ գրքերի սպասում: Այս և այլ հարցերի շուրջ զրուցել ենք մշակույթի նախարարության գործերի կառավարման վարչության գլխավոր մասնագետ, նախարարության տեղեկատվական-վերլուծական կենտրոնի «Կամար» էլեկտրոնային թերթի հիմնադիր-խմբագիր ՏԱԹԵՎԻԿ ՍՈՒՔԻԱՍՅԱՆԻ հետ:

-Ընթերցանությունը ժամանցի ձև է նաև: Աշխատանքդ անմիջականորեն կապված է գրքերի հետ: Ինչպե՞ս ես ժամանցդ կազմակերպում, արդյո՞ք նաև ընթերցելով:
-Ընթերցանությունը և՛ ժամանց է, և՛ աշխատանք: Ժամանցս երբեմն գրքի հետ երկխոսությունն է լինում:
-Կա՞ն հայ ժամանակակից գրողներ, որոնց գործերին կամ նոր գրքերին սպասում ես:
-Կա պոետ, որի անունն այսօր այնքան էլ չի շրջանառվում գրական հարթակում` Արտաշես Արամ, որի պոեզիան ինձ համար խորհրդավոր ծես է: Միշտ կա բացելու, բացահայտելու երանելի պահը: Նշան Աբասյանի պոեզիայի` հոգևորին տանող լռությունը միշտ լսելու մղում կա:
-Կա՞ն գործեր, որ կուզեիր էկրանավորված կամ որպես ներկայացում տեսնել:
-Հրանտ Մաթևոսյանի «Նանա իշխանուհու կամուրջը»` առանց սինթետիկ գույների. կյանքը, ինչպես որ կա, մարդու մասին, Աստծուն մոտ։ Երազանքս է` մեզ մոտ որևէ թատրոնի խաղացանկում Բուլգակովի «Վարպետն ու Մարգարիտան» տեսնելը:
-Կա՞ գիրք, որտեղ ինքդ քեզ ես տեսել:
-Առհասարակ գրականությունը հայելիների սենյակ է, որտեղ ամեն ոք փնտրում է իր արտացոլանքը: Ինչքան շատ մարդ է գտնում սեփական ես-ի կամ ես-երի արտացոլանքն այդ հայելիներում, այնքան մեծ է գրողն ինձ համար: Իմ գտած գրքերում ես կամ:
-Ի՞նչ ես անում անհետաքրքիր գրքերի հետ:
-Փորձում եմ հասկանալ` ինչո՞ւ է անհետաքրքիր, եթե հասկանում եմ, սկսում է հետաքրքրել: Եթե չեմ հասկանում, ուրեմն գիրքս գտնում է նոր հասցեատեր:
-Մի առիթով ասացիր` Մաթևոսյան ես կարդում, որ մի շատ անհաջող գրքի ազդեցությունից ազատվես` մաքրվելու իմաստով: Գրքի ազդեցությունն այդքան մե՞ծ է:
-Գրքի ազդեցությունն այնքան մեծ կարող է լինել, որքան կարողանում ես բացել: Տվյալ դեպքում` Մաթևոսյանը մաքրող-մարդացնող, ներքին կենդանու կերպից ազատագրելու ներգործություն ունեցավ... «Աղտոտվել» էի:
-Մանկական գրականության մասին ի՞նչ կասես: Ամենաշատ վաճառվող գրքերի առաջին սյունակում են, և այնուամենայնիվ, ինքդ ինչպե՞ս ես կատարում ընտրությունը:
-Ինձ համար «ամենավախենալու» կետին հասանք: Ընտրում եմ, կարդում եմ երեխայի համար, եթե չի լսում, ուրեմն իր համար չէ, մանկական գրականություն չէ, եթե զարմացավ, ոգևորվեց, արթնացրեց նաև իմ ներսի պստիկին, ուրեմն հաջողված է: Մանկության տպավորություններն անջնջելի են լինում. երեխային պետք է պատրաստել, հեռու պահել «գրական վտանգների տպավորություններից», նոր միայն թողնել ազատ` ընտրության հարցում:
-Էլեկտրոնային գրքերը երբեմն ավելի նախընտրելի ու պրակտիկ են թվում. փոքր կրիչի մեջ` մի ամբողջ գրադարան: Մյուս կողմից` վտանգի զգացողություն չունե՞ք, որ մի ակնթարթում կարող են վերանալ բոլոր գրքերը:
-Ոչինչ հենց այնպես չի վերանում, եթե հենց այնպես չի ստեղծվել: Եթե ունեմ ժամանակի սղության խնդիր, օգտվում եմ էլեկտրոնային գրադարանից: Եթե ուզում եմ վայելել կարդացածս, պետք է գիրքը շոշափեմ, զգամ, շնչեմ:
-Ասում են` իսկական գիրքը միշտ կենդանի է, մեզ հետ հասակ է առնում ու ծերանում, բայց երբեք չի մեռնում:
-Այո, իսկական գրքի հետ մենք ապրում ենք, նա էլ է ապրում, այսօր` իմ մեջ, վաղը` նրա, մյուս օրը` հավերժի:
-Միառժամանակ ռադիոլրագրությամբ ես զբաղվել: Ինֆորմացիայի մերօրյա անկառավարելի հոսքը տեղ թողնո՞ւմ է պրոֆեսիոնալ լրագրության համար: Ի՞նչ է քեզ համար լրագրությունը:
-Լրագրությունը մարդաբանություն է. ինֆորմացիոն հոսքը պտտվում է մարդու ներսում, մարդուց դուրս և մարդու համար: Ռադիոն գերադասեցի լրատվության մյուս միջոցներից, որովհետև ինձ համար կարևոր է մարդու ձայնի էներգիան, որն ավելի մեծ ինֆորմացիա է պարունակում մարդու մասին, քան արտաքինը: Ի վերջո հեռուստատեսությունը, համացանցը ստվերում չպահեցին «մեծ անտեսանելին»` ռադիոն. ամեն մեկն իր կիրառման տեղը, ձևն ու կերպն ունի:
-ՈՒնե՞ս սիրելի թատրոն Երևանում:
-Թատրոնում, իբրև հանդիսատես, փնտրում եմ իմ տեսակը, մարդկային իմ կերպը, կա մի թատրոն` Մալյանի թատրոնը, որտեղ ես ինձ ճանաչում եմ: Որտեղ պայթում է իմ գենետիկ կոդը: Ի վերջո, արվեստն ունի ազգային պատկանելություն: Համամարդկայինին հասնելու համար պետք է սեփական պատուհանից նայել անսահմանին: Իսկ այս թատրոնը տալիս է այդ հնարավորությունը:
-Մոտենում է օգոստոսը: Մարդիկ ավելի շատ հանգստի մասին են մտածում, քան աշխատանքի: Ամառային Երևանում ի՞նչն է քեզ դուր գալիս: Հանգիստը կարելի՞ է կազմակերպել` մնալով մայրաքաղաքում, թե՞ քաղաքից կամ երկրից դուրս գալը պարտադիր է:
-Արևը, լիքը արևը, շենքերի արևոտ կտուրները, արևահամը, արևաբույրը, արևագույնը, վերջապես, արևով ապրող ու տապից տրտնջացող մարդիկ... Կարելի է նաև այստեղ հանգստանալ, պարզապես ինձ համար տեսադաշտը փոխելն արդեն նպաստում է հանգստին:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ