Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը նախատեսում է մայիսի 9-ին առաջին անգամ այցելել Սպիտակ տուն նախագահ Ջո Բայդենի պաշտոնավարումից հետո: Սա նշանակում է, որ վերականգնվում են այս երկրների ռազմական կապերը: Թուրքիայի կողմից ՆԱՏՕ-ին Շվեդիայի անդամակցության հաստատումից հետո Վաշինգտոնը 23 միլիարդ դոլար արժողությամբ պայմանագիր է ստորագրել՝ ամերիկյան արտադրության F-16 մարտական ինքնաթիռներ, հրթիռներ և ռումբեր Անկարային վաճառելու համար:                
 

Ահազանգ է, որ խուլն էլ պիտի լսի

Ահազանգ է, որ խուլն էլ պիտի լսի
02.09.2017 | 10:04

ԱԺ պատգամավոր, «Ելք» դաշինքի անդամ, «Հանրապետություն» կուսակցության նախագահ Արամ ՍԱՐԳՍՅԱՆԻ հետ քաղաքական օրակարգի տարբեր հարցերի շուրջ զրույցից, որ կտպագրվի «Իրատեսի» առաջիկա համարում, առանձնացրի Ղարաբաղին վերաբերող հատվածը:


-Հերթական քաղաքական աշունը, Ձեր կարծիքով, ի՞նչ խնդիրների շուրջ է պտտվելու:
-Առաջին ու հիմնական խնդիրը Ղարաբաղի հիմնահարցն է լինելու: Օրակարգում է մնում ԱԳ նախարարների ու նախագահների հանդիպումը: Այդ շրջագծում հանդիպումներ եղան ՌԴ նախագահի հետ՝ թե Հայաստանից, թե Ադրբեջանից, հնչեց ԱՄՆ հեռացող եռանախագահի հայտարարությունը: Գործընթացները շարունակվում են, հիմնական հարցը Հայաստանի համար, ցավոք, մնում է խնդիրն առանց պատերազմի, խաղաղ, բանակցային ճանապարհով լուծելը:
-ԱՄՆ նախկին համանախագահ Ռիչարդ Հոգլանդի հայտարարությունը կրկնում էր մադրիդյան հին ու նոր սկզբունքները, Ձեր կարծիքով՝ դա նշանակում է՝ ԱՄՆ-ը փորձում է վերադառնալ բուն բանակցությունների՞ն, թե՞ հող է շոշափում:
-Ղարաբաղի հարցի լուծման մոտեցումները, փուլային-փաթեթայինից մինչև մադրիդյան սկզբունքներ, իրարից շատ չեն տարբերվում: Միակ տարբերությունը եղել է Ռոբերտ Քոչարյանի օրոք Մեղրիի դավաճանական տարբերակով խնդրի լուծումը, 1999-ին, որն էլ Քի Վեստում, բարեբախտաբար, տապալվեց: Մնացած լուծումները շատ նման են իրար և ես չեմ համարում, որ արժանապատիվ լուծում է պարտադրված պատերազմում, չասեմ հաղթանակ, բայց հաջողություն գրանցած կողմին:
-Ինչու՞ ոչ հաղթանակ:
-Հաղթանակը կլիներ Ադրբեջանի կապիտուլյացիան, մենք ունեցանք պատերազմական հաջողություններ և ստիպեցինք հակառակորդին դադարեցնել պատերազմը, նստել խաղաղության բանակցությունների և այդ պարագայում, կրկնում եմ, մեզ առաջարկվող տարբերակն այնքան էլ արժանապատիվ չէ ու հաշվի չի առնում պատերազմի ավարտին գրանցված փաստերը: Այնուամենայնիվ, շատ կարևոր եմ համարում բանակցային գործընթացը շարունակելը, նույն մադրիդյան սկզբունքները կարող են հիմք դառնալ բանակցելու և պատերազմի վտանգը դրանով կանխելու, նաև՝ մեզ համար հնարավորինս արժանապատիվ տարբերակի հանգելու:
-Ընդունու՞մ եք տեսակետը, որ հիմա բանակցություններ չկան և եթե լինեն, բանակցություններ վարելու օրակարգի շուրջ են լինելու: Դա սկզբունքային հարց է և հայկական, և ադրբեջանական կողմի համար: Նրանք պնդում են իրենց սուբստանտիվ բանակցությունները, մենք՝ Վիեննայի համաձայնությունների կատարումը:
-Դա փաստ է, որին համաձայն լինենք, թե չլինենք, ոչինչ չի փոխվում: Այսօրվա դրությամբ կա Մինսկի խմբի երկու որոշում, որ ընդունվել է Վիեննայում ու Սանկտ Պետերբուրգում, որտեղ ապրիլյան պատերազմից հետո, բնականաբար, հստակ խնդիր է դրվել վստահության վերականգնումը, որից հետո միայն հնարավոր կլինի բանակցությունների սեղանին վերադառնալը։ Վստահության մթնոլորտի վերականգնումը պարունակում է որոշակի քայլեր, որոնք պիտի կատարվեն: Բարեբախտաբար, հայկական կողմի շահերից բխում է խնդրի նման մոտեցումը, իսկ Ադրբեջանը դեմ է, և միջազգային հանրությունը, և Մինսկի խումբը այդ ուղղությամբ պարտավոր են քայլեր անել: Ասել, որ ոչինչ չեն արել, ճիշտ չէ: Վերջին շրջանում Ադրբեջանի դիվերսիոն ներթափանցումների փորձերին հաջորդեցին Մինսկի խմբի հասցեական և իրականությանը համարժեք հայտարարությունները։
-Չե՞ք կարծում, որ հասունացել է մադրիդյան սկզբունքներին հրաժեշտ տալու պահը: Ապրիլյան պատերազմից հետո իրավիճակ է փոխվել, հիմա բուն խնդիրը նոր սկզբունքներ գտնելն է: Մադրիդյան սկզբունքները հանգում են կամ փակուղու, կամ՝ պատերազմի: Դա չի՞ նշանակում, որ սպառել են լուծման ներուժը:
-Նման կոնֆլիկտները լուծելու ճանապարհները շատ չեն և լուծման մեծ հնարավորություններ չկան: Հիմնականը՝ մենք ուզու՞մ ենք գնալ խնդրի լուծման, թե՞ չենք ուզում՝ համարելով, որ այս ենթատեքստը մեզ բավարարում է: Մենք ասելով՝ նկատի ունեմ թե տարածաշրջանը, թե տարածաշրջանով հետաքրքրված երկրները: Որոշ դեպքերում նրանք ասում են՝ որոշումը Հայաստանի ու Ադրբեջանի իշխանությունները պետք է կայացնեն, բայց իրենց ազդեցությունը Հայաստանի ու Ադրբեջանի իշխանությունների վրա այնպիսին է, որ լուծումներն ուղղակի արգելափակվում են: Լուծման մեխանիզմները գտնելու առումով շատ կարևոր եմ համարում փոքր քայլերով առաջ գնալու մոդելը: Ոչ թե դնել խնդիր՝ փաթեթային՝ որոշում ենք տարածքների դիմաց կարգավիճակի հարցը, որին Ադրբեջանը մոտ չի գալիս, Հայաստանն ասում է «այո», բայց կոնկրետության դեպքում Հայաստանում էլ, համոզված եմ, խնդիրներ են առաջանալու, այլ կազմակերպել հնարավոր շփումներ: Վստահության առաջարկվող մոդելը հստակ պիտի ամրագրի խաղաղությունը, հանրային տարբեր մակարդակներով շփումները՝ մշակութայինից մինչև փորձագիտական ու տնտեսական, օրինակ, գազամուղներ, որ կարող են անցնել Ադրբեջանով ու Հայաստանով, Նախիջևանի երկաթգիծ, որ կարող է Մետաքսի մեծ ճանապարհի խնդիրը լուծել՝ առանց նոր երկաթգծի կառուցման: Կան ծրագրեր, որ փոխշահավետ են թե Ադրբեջանի, թե Հայաստանի, թե Իրանի, թե Վրաստանի, թե այլ երկրների համար: Պետք է փորձել այս ենթատեքստով խնդիրներ լուծել, տարածաշրջանում քայլ առ քայլ վստահության մթնոլորտը վերականգնելով՝ մինչև ընդհանուր լուծման եզրեր գտնելը:
-Պաշտոնապես հայտարարվում է, որ ՄԽ համանախագահները համակարծիք են, չե՞ք կարծում, որ իրականում յուրաքանչյուրը փորձում է իր պետության քաղաքական ու տնտեսական շահերը պաշտպանել:
-Գլոբալ ու վճռորոշ քայլերին բոլորն էլ ասում են, որ կողմ են, բայց կարծում եմ, յուրաքանչյուրը մյուսին կասկածում է սեփական շահերն առաջ մղելու ու սեպարատ շփումների մեջ:
-Դա մեզ համար լա՞վ է, թե՞ վատ:
-Չեմ կարծում, որ լավ է: Լավ կլիներ, որ զինադադարից հետո մենք զոհեր չունենայինք, չունենայինք պատերազմի վերսկսման վտանգ, ռազմավարական գործընկերը չշարունակեր զենք վաճառել Ադրբեջանին, հիմա էլ՝ Թուրքիային, մեզ էլ ստիպեր փաստաթուղթ ստորագրել: Մենք օրեցօր դառնում ենք Ռուսաստանի կցորդը, մերը թուղթ է, Ադրբեջանինը՝ կրակող զենք:


Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Դիտվել է՝ 4851

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ