Սկանդալ-սենսացիա` այսպես էլ ապրում ենք

Առանց մտածելու, հընթացս կարո՞ղ եք ասել` որո՞նք են Հայաստանի երեք գլխավոր խնդիրները: Ձեր անձնականը չխառնեք: Դրանք ամենագլխավորն են: Անցած շաբաթ Հայաստանի ամենաարդիական թեմաներն էին` ի վերջո ո՞վ ու՞մ ծեծեց ԱԺ-ում, Լեհաստանի հավաքականից 1։6 հաշվով պարտությունից հետո հրաժարական կտա՞ Ռուբեն Հայրապետյանը, ո՞վ է սպանել սպիտակագլուխ անգղերին: Կային, իհարկե, առաջին եռյակին զիջող, բայց կարևոր ուրիշ հարցեր: Ասենք` առաջին անհրաժեշտության սննդամթերքի գլխապտույտ թանկացումներ, քննարկումներ ու համաձայնագրերի վավերացում ԱԺ-ում, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների այց տարածաշրջան ու հատկապես ԱՄՆ-ի նոր համանախագահ Էնդրյու Շեֆերի մյուսներից առաջ գալը (ո՞ր նորանշանակ համանախագահն է կանխավ եկել` տեղում հանգամանալից իրավիճակին ծանոթանալու, և սկսել է Ստեփանակերտից` սա ոչ թե աշխարհագրություն է, այլ քաղաքականություն), Նոբելյան մրցանակակիրներ, ԵԽԽՎ նախագահ Պեդրո Ագրամունտի իրական հրաժարական, ԱՄՆ-ի պետքարտուղար Ռեքս Թիլերսոնի ենթադրյալ հրաժարական և այլք, և այլն: Բայց ու՞մ են նրանք հետաքրքրում: Գլխավորի ու երկրորդականի մրցակցության մեջ սկանդալը սենսացիայից ո՞վ է տարբերում: Օրինակ` ո՞վ կմտածեր, որ ՀՀԿ-ն ԵԱՏՄ-ի անդամակցության ժամանակավոր հանձնաժողովի ստեղծման «Ելքի» առաջարկի քննարկման վերջին ակորդները կվստահի Արտաշես Գեղամյանին: Ոչ թե նրա պանծալի պերճախոսությանը, այլ ծերունական բռունցքներին: Գուցե՝ ոչ ոք: Ստացվեց օրինաչափ` մեծամասնությունը փոքրամասնությանը համոզելու ուրիշ փաստարկ չգտավ: Հետո՞ ինչ, որ դա «այս խորհրդարանի մակարդակը չէր»: Մակարդակը անշոշափելի կատեգորիա է, ոչ թե հայտարարությամբ է հաստատվում, այլ ըստ էության: Արմեն Աշոտյանի հումորի մակարդակը հերիքեց Կարեն Կարապետյանի կառավարության հրաժարականի պահանջը համադրել ԵԱՏՄ-ին Հայաստանի անդամակցության հետևանքների ուսումնասիրման ժամանակավոր հանձնաժողովի չստեղծմանը: Ռիսկային քայլ էր նույնիսկ նրա նման PR մենեջերի համար, որ բառերի հետ խաղում է ինչպես անհայտ հիվանդության դեպքում նշանակում անող բժիշկը` դեղերի: Փաստացի` ՀՀԿ-ն չի կարողանում հաղթահարել «Ելքի» հարուցած թերարժեքության սինդրոմը: «Պադյեզդներից»` ԱԺ միջանցքներ: Առավել ևս` դահլիճ ու կուլիսներ, որտեղ ծնվում են տարատեսակ ասեկոսեները, որոնց վրա կառուցվում է քաղաքականությունը Հայաստանում: Օրինակ, եթե «Ելքի» փաստարկներին համարժեք հակափաստարկներ չկան, մնում է դիմել մշտական հնարքին` հայտարարել, որ «Ելքը» գործակցում է իշխանության հետ (Զարուհի Փոստանջյանը, օրինակ, այս գործում հաջողություն չունեցավ), դա էլ չկպչի` ինչպես անձրևաջուրը ջրհորդանին, կա հաջորդ անվրեպ քայլը` Մոսկվայում է իշխանության հետ գործակցում: Բայց` Հայաստանի: Սա տիպիկ ՀՀԿ-ական մտածողություն է, եթե Մոսկվայում է, ուրեմն` ճիշտ է: ՈՒրիշ ինչպե՞ս: Իզու՞ր քաղաքական թոշակառու Արտաշես Գեղամյանը ռինգ մտավ անհավասար քաշային կատեգորիայում: Ո՛չ և ո՛չ: Գոնե կասվի` իշխանությունը ԵԱՏՄ-ն բռունցքներով է պաշտպանում: Իսկ պետք է՝ գործով:

Կարո՞ղ եք ասել` ինչու՞ է կառավարության համար առաջնահերթ դարձել աջ ղեկով մեքենաների շահագործումն արգելելը։ Ի՞նչ վիճակագրություն է հնարվել, որ վթարների մեծ մասը լինում է աջ ղեկով մեքենաների պատճառով, հետևաբար պետք է մտածել անվտանգության մասին: Եթե կա նման անհավատալի վիճակագրություն, Մեծ Բրիտանիայում, Կիպրոսում, Ճապոնիայում բոլոր վարորդները վաղուց վթարված ու մեծամասնությանը միացած կլինեին, իսկ նրանք հանգիստ ու հաճույքով երթևեկում են` վայելելով հարթ ու հրաշալի ճանապարհները ու չմտածելով, որ իրենց ավտոմեքենայի ղեկը «սխալ» է: Կամ` կառավարությունը ներքին ու արտաքին քաղաքականության բացարձակապես բոլոր հարցերը լուծել է ու սկսել է մեքենատերերի հաշվին զվարճանալ, կամ` օլիգարխներից մեկնումեկը իրականացնում է «օդից փող» հերթական ծրագիրը: Ինչու՞ ոչ:

Եթե ամեն ինչ կարելի է ու հնարավոր է` պետության անունից սեփական գրպանի համար:
Ձեզ չզարմացրե՞ց, որ հենց Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը հայտարարեց` Եվրոպայի Խորհրդից դուրս գալը Ադրբեջանի կյանքում ոչինչ չի փոխի, ԵԽԽՎ նախագահ Պեդրո Ագրամունտը հրաժարական տվեց: Կես տարի ԵԽԽՎ-ն հետամուտ էր նրա հրաժարականին, նույնիսկ կառույցի կանոնակարգ փոխեց, որ Ագրամունտին պաշտոնազրկի, իսկ հիմա իսպանացին վերցրեց ու «բժշկի խորհրդով» ինքնակամ հեռացավ: Գուցե նաև հույսեր ունի, որ իրեն հանգիստ կթողնեն` վայելելու Ադրբեջանից ստացած կաշառքը: Բայց Ալիևը ոչ միայն պատրաստ է Եվրախորհրդից հրաժարվել, այլև ընդհանրապես նեղացած է. «Եվրահանձնաժողովը հետխորհրդային տարածքում բոլոր հակամարտությունների վերաբերյալ միասնական մոտեցում պիտի ունենա: Հակառակ դեպքում, մենք արդարացիորեն կընկալենք դա որպես երկակի չափանիշների կիրառում: Այդ պատճառով, շատ կարևոր է, որ ամփոփիչ հռչակագրում Լեռնային Ղարաբաղի վերաբերյալ հստակ ընդգծվի տարածքային ամբողջականությունը»:

Տարիներ առաջ Ադրբեջանը ԵՄ-ի ասոցացման համաձայնագիրը չստորագրեց, որովհետև Բրյուսելը չհամաձայնեց Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության դրույթը համաձայնագրում արձանագրել: Ինչու՞ է Ալիևը փորձում երկրորդ անգամ նույն տեղում գայթել: Ադրբեջանը միշտ տրտնջում է, որ Եվրոպան ու ԱՄՆ-ը հայամետ դիրքորոշում ունեն և անտեսում են տարածքային ամբողջականության սկզբունքը, ԵՄ համաձայնագրի պատմությունը հաստատում է, ԵՄ-ն ու ԱՄՆ-ը ոչ միայն փորձագիտական, արդեն պաշտոնական աջակցություն են հայտնում ղարաբաղյան հակամարտությունում Հայաստանի դիրքորոշմանը: ԱՄՆ-ի պետքարտուղար Ռեքս Թիլերսոնը աջակցել է Կոնգրեսին` Արցախի ամբողջական ականազերծման, դիպուկահարներին հեռացնելու, դիտարկման մեխանիզմների ներդրման հարցում: Տեսնու՞մ եք այստեղ մադրիդյան սկզբունքներ: ԵՄ-ը հրաժարվում է ճանաչել Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը և ներառել Ադրբեջանի հետ պայմանագրի տեքստում` եվրոպացիներին բողոքել է Իլհամ Ալիևը: Ինչու՞ է նա ուզում, որ Ղարաբաղը համարվի հետխորհրդային հակամարտություն, ինչպես` ՈՒկրաինայի, Վրաստանի, Մոլդովայի կոնֆլիկտները: Որովհետև նրանց դեպքում Արևմուտքը միանշանակ պաշտպանում է տարածքային ամբողջականության սկզբունքը: Իլհամ Ալիևը այդ տարբերությունն ընկալել է, կա՞ ընկալում Հայաստանում, երբ Մեծ Բրիտանիան ի ցույց է դնում «ադրբեջանական լվացքատունը», ԱՄՆ-ն ու ԵՄ-ը պատժամիջոցներ են նախատեսում Ադրբեջանի նկատմամբ, երբ ԱՄՆ-ի 8-րդ նահանգն է Ղարաբաղը ճանաչում:

Հիմա համեմատեք` Հայաստան է գալիս ՌԴ նախագահի եվրասիական ինտեգրման հարցերով խորհրդական Սերգեյ Գլազևը և հայտարարում, որ ԵԱՏՄ-ին Ադրբեջանի հնարավոր անդամակցության վերջնական որոշումը կախված է Հայաստանից: Թեպետ Ադրբեջանը նման ցանկություն չունի, իսկ եթե ունենա, նույն հարցն է դնելու, ինչ ժամանակին արեց Հեյդար Ալիևը, երբ Ադրբեջանը անդամակցեց ու հեռացավ ՀԱՊԿ-ից` Ղարաբաղն իրեն տալու: Սերգեյ Գլազևը կարծում է, որ ԵԱՏՄ ընդլայնումը և ամբողջ Կովկասի ինտեգրումը միության մեջ կօգնեն կարգավորել ամենադժվար քաղաքական խնդիրները, այդ թվում` Լեռնային Ղարաբաղի. «ԵԱՏՄ-ին ինտեգրումը բնական գործընթաց է։ Մենք միասին կառուցել ենք ռուսական կայսրությունը, սովետականը և կարող ենք միասին կառուցել մեր ապագան 100 տարվա համար»: Դուք հիշու՞մ եք` ինչպես է Ադրբեջանը կառուցել Ռոմանովների կայսրությունը, կասեք` կա՞ր, որ կառուցեր: Գլազևը հիշում է և ասում. «ՌԴ նախագահի առաջարկած եվրասիական գործընկերության նախագիծը բարեկամ երկրների միավորման տարբերակ է, որի պարագայում հարգվում է միմյանց սուվերենությունը»։ Փաստորեն, ապագա 100 տարվա ծրագրում Ադրբեջանը Հայաստանի բարեկամն է, իսկ Ալիևը գիտի՞: «Բարձրաստիճան ռուս պաշտոնյայի հայտարարությունն Ադրբեջանում զարմանք է առաջացրել, Բաքուն նույնիսկ միանշանակ և հստակ դիրքորոշում չի հայտնել ԵԱՏՄ-ին անդամակցելու վերաբերյալ: Ադրբեջանում այդ հարցը քննարկողներին ամենաքիչը հետաքրքրում է հարցի մասին Հայաստանի կարծիքը, խոսքը տարածաշրջանային ձևաչափով արտաքին քաղաքական ռազմավարական համակարգի ձևավորման մասին է»: Փաստորեն, Բաքուն առևտուր է անում հայտնի պայմանով, իսկ Մոսկվան համոզում է Երևանին` 100 տարվա ծրագրով վերականգնում ենք ԽՍՀՄ-ը, ի՞նչ խնդիր կա:

Դուք գիտե՞ք` ինչն էր պակասում Երևանին: Ամենից շատ: Ռուսական ուղղափառ եկեղեցին: Եթե Երևանի կամ Հայաստանի բնակչության 10 տոկոսը լիներ ռուս ուղղափառ եկեղեցու հետևորդ, որ մնացել էին առանց հոգևոր պահանջները բավարարելու հնարավորության, և Երևան գար որևէ ռուս մեծահարուստ ու հայրենակիցների համար եկեղեցի կառուցեր, ազգանվեր ու հայրենասիրական քայլ կլիներ հայրենակիցների նկատմամբ: Ռուս մեծահարուստ բարերարի դերում Արա Աբրահամյանը սեփական միջոցներով կառուցել է Սուրբ Խաչ ռուսական ուղղափառ եկեղեցին` հավանաբար ռուս զբոսաշրջիկների համար: Իր բացատրությամբ` ռուսական եկեղեցու միջոցով «մոտեցավ Աստծուն», փաստորեն, Հայ առաքելական եկեղեցու միջոցով դեպի Աստված ճանապարհը փակ է: Հավանակա՞ն է, որ «Աստծուն մոտենալու» հաջորդ քայլով Արա Աբրահամյանը Երևանում կառուցի կաթոլիկ եկեղեցի կամ հրեական սինագոգ: Ի վերջո` մզկիթ: Ինչպե՞ս անցավ նրա կազմակերպած տնտեսական ֆորումը: «99 տոկոսը այլ երկրի քաղաքացիներ էին, ռուսներ էին, Իրանից կային, Կատարից կային, Գերմանիայից, Ամերիկայից և այլ երկրներից: Բայց մեր հայ բիզնեսմենները, ցավոք սրտի, չկային, իհարկե, ինձ թվում է՝ իրենց հավատը վերջնականապես կորցրել են հայրենիքի նկատմամբ: Հարցը դա չէ, թե ով է կազմակերպել, հարցն այն է, որ պետք է գալ մասնակցել, եթե մենք մի բան այնպես չենք անում՝ գան քննադատեն, ասեն՝ գիտե՞ք ինչ կա, էս մի բանը այնպես չեք անում, եկեք միասին այսպես անենք: Եթե գիտեն, թե ոնց անեն, բա թող մեզ սովորացնեն: Ինձ հարց են տալիս գերմանացի բարեկամները, ասում են՝ դուք բավականին հարուստ հայեր ունեք Մոսկվայում, Ամերիկայում, բա ու՞ր են, որ չկան այստեղ: Եթե մենք ինքներս չենք ուզում այստեղ ներդրումներ կատարել, այստեղ ինչ-որ մի բիզնես կազմակերպել, իհարկե, ուրիշները չեն անի դա: Մարդն ասում է, որ եթե իրանք չեն ուզում, դրսում են աշխատում, բա ինչու մենք պիտի գանք էս երկրում բիզնես կազմակերպենք: Այ, մեծ ուրախությամբ ես բոլորին էլ հրավիրել էի, իմ գործը հրավիրելն է, կազմակերպելն է: Չմասնակցելը կողքից խոչընդոտում է, մեր նկատմամբ վստահությունը պակասում է»: Իր խոսքերով՝ այսպես: Մի հարցրեք, թե նա ու՞մ է քննադատում: Համարեք` ինքն իրեն: Եթե ոչ Տիգրան Սարգսյանին, Հովիկ Աբրահամյանին, Կարեն Կարապետյանին` միասին վերցրած: Տեսականում:

Բնապահպանության նախարար Արծվիկ Մինասյանը ԱԺ-ում ասաց` ԱՄՆ-ի փոխանցած տիեզերական լուսանկարները ցույց են տվել, որ Խոսրովի արգելոցում հրդեհի բռնկումն ունի միաժամանակ երեք տարբեր օջախներ, որ եղել են իրարից շատ մեծ հեռավորության վրա: Պատկերացնու՞մ եք, որ երեք կետում միանգամից ինքն իրեն հրդեհ է բռնկվում: Պատահաբար: Ո՞վ և ինչու՞ է հրդեհել արգելոցը, որ մի քանի օր անձամբ մարում էին Արծվիկ Մինասյանն ու Դավիթ Տոնոյանը` իրենց գերատեսչությունների, կամավորների հետ: Հետո նաև՝ ՌԴ վարչապետ Դմիտրի Մեդվեդևի ուղարկած հրշեջ ինքնաթիռի օժանդակությամբ, որ դժվարությամբ էր օդ բարձրանում լեռնային տեղանքում ու ծխի մեջ: Եթե կան լուսանկարներ, տեխնիկական խնդիր է հրձիգներին գտնելը: Բայց նրանց չեն գտնի: Բնապահպանական դիվերսիան համարժեք չընկալվեց, ոչ էլ քաղաքական պատճառ-հետևանքները: Հեռուստաալիքները ողբում էին ամեն վառված խոտի, ծառի ու կենդանու համար, ինչու՞ հիմա հրձիգներին չեն որոնում: Պատճառ կա՞:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հ. Գ. Իսկ այս շաբաթվա սենսացիան վարչապետ Կարեն Կարապետյանի այցն է Թեհրան: Փաստացի` նա գիտի այն, ինչ ոչ ոք չգիտի` Իրանը մտել է ԵԱՏՄ: Այլապես սահմանը չէր հատի: Իր պարագայում դա կարող է որակվել սկանդալ:

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ