«Հայրենիքը»՝ Հայաստանին ու Արցախին

Օպերային թատրոնի մերձակա բացօթյա «Մեղեդի» սրճարանը գրեթե դատարկ է: Գուցե մեղավորը օգոստոսյան կեսօրի այրող տա՞պն է: ՀԱԿՈԲ և ԶԵՓՅՈՒՌ ԱԼԻՔՍԱՆՅԱՆՆԵՐԻ հետ այստեղ պիտի հանդիպեմ: Ինձ ճանաչելու են Մոնթեի նկարով, որ ձեռքիս պիտի լինի: Հենց պայուսակից հանում եմ գիրքը, որի շապիկին Մոնթեի նկարն է, բարեհոգի ժպիտով տղամարդն իսկույն բարձրանում է տեղից, ձեռքով կանչում: Մոտենում, բարևում եմ, ու հենց այդ պահին արագաքայլ մեզ է մոտենում նույնքան բարեհոգի և հարազատի անմիջական ջերմությամբ ժպտացող մի կին. նա է՝ Զեփյուռը։ Առանց նախաբանի` նման դեպքերում ընդունված հերթապահ բառերի, ծայր է առնում պարզ ու ջերմ մի զրույց, որի հիմնաբառը, առանցքն Արցախն է ու ապա Հայաստանը:

-Ծնվել եմ Պոլսում, 18 տարեկան էի, որ ընտանիքով տեղափոխվեցինք Ամերիկա,- ասում է Հակոբ Ալիքսանյանը։- Պոլսեցի ընկերս՝ Վարուժանը, Արցախյան պատերազմի թեժ օրերին՝ 1992 թ. եկավ Հայաստան, տեսավ ու զգաց, թե ինչ դժվար վիճակ է, և թե ինչպես են մարդիկ տոկում ու ամեն ինչ անում հանուն Արցախի ազատության ու ապահովության: Նույնպես պոլսեցի Սարգիս Հացպանյանը նրան հորդորում է հնարավոր ամեն բան անել վտանգված հայրենիքին օգնելու համար: Վերադարձավ Լոս Անջելես և ինձ պես պոլսահայ ընկերների հավաքելով՝ Երվանդ Տոնիկյան, Փառունակ Չերիկյան, Հովսեփ Արդչ, Սեդրակ Բիրեթ... և ոչ միայն պոլսահայերի, հիմնեց «Հայրենիք» միությունը: Քարոզչական աշխատանքի արդյունքում շատերն անդամակցեցին մեր միությանը, և սկսեցինք Հայաստանին ու Արցախին օգնելու, սատարելու ծրագրեր իրականացնել: Ցավոք ու հազար ափսոս, որ Վարուժանը 1993 թ. մայիսի 23-ին մահացավ սրտի տագնապից ու չտեսավ իր փայփայած ծրագրերի իրականացումը:

Կողքից բարձրաձայն արաբերեն խոսակցություն է լսվում:
-Կարծում եք արաբնե՞ր են։ Ո՛չ, սիրիահայեր են և հայերեն գիտեն: Ինչու՞ հայերեն չեն խոսում,- դժգոհում է տիկին Զեփյուռը, ասես ամուսնու տխուր խոսքը մեկ այլ տխրությամբ շեղելու համար:
Հարցական հայացքս որսալով՝ ավելի խիստ տոնով շարունակում է.
-Այո՛, այո՛, շատ ցավոտ խնդիր է: Ես 6 լեզու գիտեմ, անգլերենը` հրաշալի, բայց ինչու՞ անգլերեն խոսեմ: Մեծ ցավ եմ զգում, որ հայը մոռանում է հայերենը: Երբեմն լսում եմ՝ ֆրանսիացի լինելը լավ է: Ես ասում եմ՝ հայ լինելն է լավ: Մեր երկու որդիներին ուղարկել ենք հայկական մանկապարտեզ ու վարժարան: Ամերիկյան դպրոց հաճախելը ձրի է: Խոսքը կիրակնօրյա դպրոցի մասին չէ, այլ «Մեսրոպյան», վճարովի է, տարեկան վարձը՝ 10000 դոլար: Երկու որդիներիս ուսման համար 30000 դոլար ենք վճարել, որ հայերեն սովորեն: Շատերի պես եթե ամերիկյան դպրոց տայինք, այդ 30000 դոլարը մեկ այլ նպատակի կծառայեցնեինք: Բայց մեզ համար կարևոր էր, որ մեր երեխաները հայ մեծանային:

Հակոբ Ալիքսանյանն Արցախ է եկել 1994-ին.՝ հրադադարի օրերին: Կորուստների ցավ, ավերված տներ. պատերազմի մռայլ պատկերներից ազդված՝ ավելի նպատակամղված սկսեց աշխատել՝ Արցախի աննկուն ժողովրդին օգնելու համար: Տիկին Զեփյուռի բնորոշմամբ՝ օրը 24 ժամ այդ գործին է:

Պոլսից Ամերիկա տեղափոխվելուց հետո Հակոբ Ալիքսանյանը սովորել է քոլեջում, ապա ուսումը շարունակել ճարտարապետության գծով: Ավարտելուց հետո աշխատանքի է անցել Կալիֆոռնիայի օդանավաշինական մեծ ընկերությունում՝ որպես ինժեներ: Երեսուն տարի աշխատելուց հետո անցել է թոշակի ու հիմնովին, հոգով-սրտով նվիրվել միության աշխատանքներին:

Հոգով-սրտով բժշկի իր աշխատանքին նվիրված տիկին Զեփյուռը եռանդով չի զիջում ամուսնուն՝ միասին են այցելում Արցախ, հետևում «Հայրենիքի» ծրագրերի իրականացման ընթացքին: Որդիները՝ Սևանն ու Կարեն, անմասն չեն մնում ծնողների հայրենաշունչ գործերից: 2008 թ. ավագ որդին, լինելով համակարգչային ոլորտի գիտակ մասնագետ, 240 համակարգիչ ձեռք բերեց՝ 26498 դոլար արժողությամբ՝ Արցախի գյուղեր ուղարկելու համար: Իսկ «Հայրենիքի» անդամ Լևոն Թորոսը դպրոցի մանկավարժների համար համակարգչային դասընթաց կազմակերպեց, որպեսզի նրանք էլ սովորեցնեն իրենց աշակերտներին:
Ընդգրկուն և բազմաբնույթ է «Հայրենիք» միության գործունեությունը: Նախ հիշատակենք, որ հիմնադիր Վարուժան Քարյանի հիշատակը ոգեկոչող հուշաղբյուր է կանգնեցվել Կուսապատ գյուղում: Բացման արարողությանը ներկա է եղել նաև Մարտակերտի վարչակազմի ղեկավարը: Հենց այդ արարողության ժամանակ էլ ժողովուրդը հուշեց ավերված դպրոցը «Հայրենիքի» միջոցներով վերաշինելուց հետո Վարուժան Քարյանի անունով անվանակոչելու միտքը:

-Դպրոցը լրիվ քանդված էր,- ասում է տիկին Զեփյուռը,- 160000 դոլար տրամադրվեց այն հիմնովին նորոգելու համար: Հիմքից սարքեցինք:
Այր ու կին միմյանց լրացնելով հիշում են անցյալ տարիներին կատարված աշխատանքները: Միության ֆինանսական միջոցները գոյանում են իր անդամների տարեկան 3000 դոլար անդամավճարներից: 1993-2014 թթ. շինարարական աշխատանքների համար հատկացվել է 2,8 միլիոն դոլար: 32500 դոլար արժողությամբ բրինձ է գնվել, որն անձամբ են բաժանել գյուղերում: 2016 թ. շինարարության և հիմնանորոգման աշխատանքների համար հատկացվել է 4,1 միլիոն դոլար: Առանձին ջերմությամբ են հիշատակում երկու ջրաղաց գնելու փաստը: 1999 թ. միությունը Նոր Կարոլինայից գնեց դրանք՝ յուրաքանչյուրը 57000 դոլար արժողությամբ, տեղափոխեց Լոս Անջելես, այնտեղից էլ` Արցախ: Մեկը հատկացվեց Հադրութի շրջանին, մյուսը՝ Մարտակերտի: Հեշտ չէր այդպիսի հեռվից ջրաղացներ տեղափոխելը, բայց երբ եկան ու տեսան ջրաղացի ալյուրով Հադրութում թխված հացը, մոռացան դժվարությունները: Բացման արարողությանը ո՜նց էին պարում...
Ես լսում էի Ալիքսանյաններին ու հիանում նրանց ոգեշնչմամբ: Արցախ գործուղվելիս միության միջոցներից չեն օգտվում, իրենք են հոգում իրենց ծախսերը: Միության ջանքերով գոյացած գումարները պետք է ծառայեն կարևոր նպատակին՝ հայրենիքի բարելավմանը: Հարությունագոմերում կառուցվել են մշակույթի մեծ պալատ, սանհանգույց: Ավդուռում կառուցվել է բուժկետ: Շինարարական աշխատանքները հովանավորել են Հայրո և Հավերժ Քյոսեյանները: Ծմակահողում, Շահմանսուրում, Գառնաքարում կառուցվել են համայնքային շենք, բուժկետ, սանհանգույց: Երեք հաստատությունների բացման արարողություններն էլ այս տարի էին:

-Հուլիսի 19-21-ին Ավդուռում էինք: Գյուղի 25 ընտանիքները մեզ շատ սիրալիր ընդունեցին: Բժշկական սարքավորումներ էինք տարել նորակառույց բուժկետի համար: Քանի որ բժիշկ եմ, լավ գիտեի՝ ինչ է անհրաժեշտ, գործիքներ, սարքեր, ամեն անհրաժեշտ բան բերեցինք: Ամենահուզիչը Խրամորթում էր: Սարերից գյուղ հասցվեց խմելու ջուր: Գյուղապետն ասաց. «Սա ամենալավ գործն է, որ դուք արեցիք»: Աշխատանքները հովանավորել էր Սեպուհ Մադոյանը: Ցավոք, հայրենասեր այդ մարդը 60 տարեկանում մահացավ թոքերի քաղցկեղից: Մարդը անցնում է, նրա բարի գործը՝ մնում: Օր ու գիշեր հոսող ջուրը Սեպուհի հիշատակն է խորհրդանշում: Ովքեր պիտի Լոս Անջելես վերադառնային, փոքրիկ շշերով աղբյուրի ջրից վերցրին, որ հասցնեն Սեպուհի տիկնոջը...
2013-2014 թթ. Արա լեռում կառուցվեց հոսպիտալ: Բացման արարողությանը մի ուսուցչուհի ներս մտավ, ձեռքով շոշափեց անկողնու սպիտակեղենը և հիացմունքով ասաց. «Վա՜յ, մարդու հիվանդ ըլլալը կուգա...»: Այդ հոսպիտալը կարևոր դեր կատարեց Ապրիլյան պատերազմի օրերին...

Բանակը, սահմանը պահող զինվորն ամենակարևորն են: Ապրիլյան դեպքերից հետո «Հայրենիք» միությունը սահմանի զինվորի համար 15000 դոլար ուղարկեց, ապա 10000 դոլար՝ քնապարկերի և այլ անհրաժեշտ բաների համար: Քաշաթաղում սահմանը պահող սպաների համար երեք առանձնատուն է կառուցվել։
...Ժամանակն անցնում է աննկատ: Իսկ պատմելու բան դեռ շատ կա: «Հայրենիքը» օգնում է նաև Հայաստանի սահմանամերձ շրջաններին, հատկապես կենտրոնական ճանապարհներից հեռու, կյանքի զարկերակից կտրված գյուղերին: Շինարարական անհրաժեշտ աշխատանքներ են կատարել Դսեղում, Սիսիանում, այլ գյուղերում:
Ամեն տարի «Հայրենիք» միությունը 100-ից ավելի ծրագիր է ստանում, բայց իր միջոցները բավարարում են մոտավորապես 25-ի իրականացման համար:
-Մեր կազմակերպության պես 30 կազմակերպություն էլ է անհրաժեշտ՝ բոլոր ծրագրերն իրագործելու համար: Երազում եմ՝ գա երանելի ժամանակ, մեր հայրենիքը հզորանա, ոտքի կանգնի և մեր միության պես կազմակերպությունների կարիք չունենա: Բայց քանի դեռ պետք է, «Հայրենիքը» ծառայելու է մեր հայրենիքին՝ Հայաստանին ու Արցախին։

Մեր զրույցի ընթացքում ակամա հիշում էի հեռուստադրվագներ. աղքատ ընտանիքին օգնություն են տարել՝ դրամ, հյութեր, կենցաղային տարբեր առարկաներ, ընտանիքը շփոթված, խեղճացած նայում է տարբեր լրատվամիջոցներից եկած լրագրողներին, որոնք շրխկոցներով նկարում-նկարահանում են... Տխուր, նվաստացուցիչ պատկեր: Իսկական բարեգործությունը ցուցադրական, բարձրագոչ չի լինում: Հակոբ և Զեփյուռ Ալիքսանյաններն իրենք էլ նվիրյալ զինվոր են և, «Հայրենիք» միության ավանդույթներին հավատարիմ, շարունակում են հայրենաշեն գործերով սատարել իրենց հայրենիքին՝ մի օր այնտեղ մշտապես հաստատվելու բաղձալի նպատակով։

Ասպրամ ԾԱՌՈՒԿՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Ակնաղ­բ­յուրն այ­սօր գե­րի է
• «Ար­ցա­խի կո­րուս­տը հայ ժո­ղովր­դի հա­մար հս­կա կո­րուստ մըն է»
• «Ար­ցա­խի կո­րուս­տը հայ ժո­ղովր­դի հա­մար հս­կա կո­րուստ մըն է»
• «Ար­ցա­խի կո­րուս­տը հայ ժո­ղովր­դի հա­մար հս­կա կո­րուստ մըն է»
• Շու­շի՝ սպի­տակ ե­րազ
• Շու­շի՝ սպի­տակ ե­րազ
• Շու­շի՝ սպի­տակ ե­րազ
• Շու­շի՝ սպի­տակ ե­րազ
• «Ե­թե թշ­նա­մին վերսկ­սի պա­տե­րազ­մը, մենք, ան­կաս­կած, պա­տե­րազ­մը կա­վար­տենք ա­վե­լի հե­ռու տա­րածք­նե­րում»
• Եռաբ­լու­րից մինչև Մուշ, Սասուն
• «Ե­թե ինձ մի վատ բան պա­տա­հի, ձեր մա­սին հո­գա­ցող­ներ կլի­նեն»
• Շո­շի Ա­գոն
• Դեղ­նա­վուն ընդ­հա­նուր տետրն ան­պայ­ման գտ­նե­լու և ըն­թեր­ցո­ղին եմ ներ­կա­յաց­նե­լու Թա­գու­հի Կա­րա­բա­ջա­կ­յա­նին
• «Այն մեկ ա­մի­սը, որ Պետ­րոս­ը կռ­վեց իմ կող­քին, հա­վա­սար էր տաս­ն­յակ կյան­քե­րի սխ­րան­քի»
• «Չհասց­րեց բա­ցել թևե­րը»
• «Շուտ մեռ­նել, թե ոչ, կարևոր չէ, պատ­վով, թե ան­պա­տիվ, դա է էա­կա­նը»
• «Շուտ մեռ­նել, թե ոչ, կարևոր չէ, պատ­վով, թե ան­պա­տիվ, դա է էա­կա­նը»
• «Մեր էու­թ­յան կն­քա­րա­նը Հա­յաս­տանն է»
• Կա­րոտ­նե­րը կա­պող-միա­վո­րո­ղը վա­նե­ցու զա­վակ Հրանտ Մար­գար­յանն էր
• «Քա­ղա­քա­կիրթ աշ­խար­հի մէջ ար­դա­րու­թ­յու­նը հան­գու­ց­յալ է տի­րա­պես»

Մեկնաբանություններ