«Մենք պատերազմելու ցանկություն չունենք»

Ղարաբաղյան հիմնախնդրի կարգավորումը ռազմական ճանապարհ չունի. այս միտքը մշտապես հնչեցնում են միջազգային կառույցները, տարբեր երկրների բարձրաստիճան այրեր, սակայն պաշտոնական Բաքուն ոչ մի հետևություն չի անում, ավելին, խորացնում է ռազմատենչ մարտավարությունը: Սահմանից այն կողմ մշտապես կրակել են ու շարունակում են կրակել: Հայկական կողմը բազմիցս հայտարարել է, որ պատրաստ է նաև պատերազմին, սակայն նախագահի մակարդակով Հայաստանը աշխարհին արդեն երկընտրանքի առջև է կանգնեցնում՝ կա՛մ բանակցում ենք, կա՛մ կրակում: Ասել է` ի վերջո, հասկացրեք այդ երկրին, որ երրորդ տարբերակ չկա, Ղարաբաղի «ախորժակ» չունենաս: Հիմնախնդրի շուրջ «Իրատեսը» զրուցեց ԱԺ «Ծառուկյան» խմբակցության անդամ ԱՐԱՐԱՏ ԶՈՒՐԱԲՅԱՆԻ հետ:

-Ժնևյան հանդիպումից դեռ տուն չվերադարձած՝ Ալիևը խախտեց հերթական պայմանավորվածությունը, և սահմանին մենք դարձյալ զոհ ունեցանք: Նման գործելաոճի պայմաններում որևէ ակնկալիք պե՞տք է ունենալ բանակցային գործընթացից:
-Հայաստանը շահագրգիռ է, որ բանակցային գործընթացը շարունակվի: Մենք պատերազմելու ցանկություն չունենք, փոխարենը կա հիմնախնդրի վերջնական կարգավորման մեծ ձգտում: Մինչդեռ Ադրբեջանի մոտեցումներն այլ են: Բանակցային գործընթացի առկայությունն է, որ միջազգային հանրությանը հնարավորություն է տալիս հասկանալու, թե ով է խաղաղ կարգավորմանը խոչընդոտողը: Միշտ չէ, որ միջազգային կառույցները հստակ հայտարարում են այդ մասին, քանի որ նման իրավիճակներում փորձ է արվում պարիտետը պահպանել: Սակայն բոլորին էլ հասկանալի է, թե որ կողմն է խախտում հրադադարը, ով է նման միջադեպերի նախաձեռնողը: Անկախ այն հանգամանքից, թե Ադրբեջանն ինչ սադրանքների է գնում, մենք պետք է բանակցությունների մասնակիցը լինենք` միջազգային հանրության ուշադրությունը սևեռելով Ադրբեջանի կողմից պայմանավորվածությունների խախտման վրա:
-Մի պայմանավորվածության թանաքը դեռ չչորացած՝ մյուսն է խախտում ադրբեջանական կողմը: Այս հանդիպման ընթացքում ոչ մի խոսք չեղավ վերահսկողական համակարգերի տեղակայման մասին: Դա՞ էլ Ալիևի դրդմամբ մոռացվեց:
-Ոչ, որևէ բան չի մոռացվել: Վստահության մեխանիզմների մասին խոսվեց, որը ոչ այլ ինչ էր, եթե ոչ հենց այդ պայմանավորվածությունների մատնանշում: Խոսել վստահության հաստատման մասին նշանակում է պնդել, որ այդ պայմանավորվածությունները պետք է կատարվեն: Դրանք տեխնիկական խնդիրներ են: Պետք է մեկ բան գիտակցել՝ մենք շահագրգիռ ենք բանակցային գործընթացը շարունակելու հարցում, որպեսզի հանդիպումներ լինեն, և գոնե սահմանային լարվածությունը թուլանա: Ցանկացած հնարավորություն, որը կթուլացնի առաջնագծի լարվածությունը, պետք է օգտագործել:
-Բայց իրականում այդպես չի լինում, բանակցությունները որևէ արդյունք չեն տալիս:
-Բանակցային գործընթացը շատ բարդ է, սակայն դրա դադարեցումը է՛լ ավելի վտանգավոր է, որովհետև Ադրբեջանի ջրաղացին ենք ջուր լցնելու` վերահաստատելով իրենց այն թեզը, թե հիմնախնդիրն ունի միայն ռազմական լուծում: Հավատացնում եմ, բանակցություններն այլընտրանք չունեն, այլ հակակշիռ գոյություն չունի: Իհարկե, սա շատ բարդ, երկարատև գործընթաց է, բայց Արցախի Հանրապետության գոյությունը փաստ է, այն կայացած միավոր է, իսկ նրա վերջնական ճանաչումը (բնականաբար, ցանկալի է, որ դա շուտ լինի) անբեկանելի է: ՈՒնենք Արցախի Հանրապետություն, որով պետք է հպարտանալ, իսկ բանակցային գործընթացը որքան շուտ արդյունքներ արձանագրի, այնքան լավ:
-Ինչու՞ այդ կայացած միավորն այսօր բանակցային կողմ չէ:
-Այդ հարցը պետք է տալ նրանց, ովքեր ամեն ինչ արեցին (կամ նպաստեցին), որ Արցախը դուրս մղվի բանակցություններից: Բայց այդքան հետ չգնանք ու այսօրվա իրողությունների հետ հաշվի նստենք: Հայկական կողմը մշտապես ասում է (դրան հակված է նաև միջազգային հանրությունը), որ այն փուլում, երբ կոնկրետ կդրվի լուծման խնդիր, բնականաբար, դրան կմասնակցի նաև Արցախը: Բազմիցս ասվել է, որ Հայաստանը ոչ մի փաստաթղթի տակ չի ստորագրի առանց Արցախի համաձայնության:
-Հայաստանում կառավարման մոդել է փոխվել, և հիմա հիմնական հարցն այն է, թե բանակցությունները ով պետք է վարի: Դուք այս հարցում մտահոգություններ չունե՞ք:
-Դա տեխնիկական խնդիր է:
-Ամենևին, խնդիրն այն է, թե ով է երկիրը ներկայացնելու:
-Կրկնում եմ, դա տեխնիկական խնդիր է, քանի որ Սահմանադրությամբ կարգավորված է այդ հարցը: Ըստ այդմ, նման իրավունք ունի վարչապետը, իսկ թե այդ պաշտոնում ով է լինելու, էական նշանակություն չունի, քանի որ տվյալ անձը ներկայացնելու է Հայաստանի Հանրապետությունը:
-Բանակցային գործընթացի այս տարիներին ո՞րն է եղել հայկական կողմի հիմնական բացթողումը:
-Ամենամեծ բացթողումն ու կորուստը բանակցություններից Արցախի Հանրապետության դուրսմղումն էր: Սա չէր կարելի որևէ ձևով թույլ տալ: Չէր կարելի համաձայնել բանակցային գործընթացն առանց Արցախի ղեկավարության շարունակելուն: Ինչևէ, եղել է այն, ինչ եղել է:
-Հիմա տեսնու՞մ եք այն տարբերակը, որով հնարավոր կլինի նորից Արցախը վերադարձնել բանակցությունների սեղանի շուրջ:
-Դա շատ բարդ է, բայց երկրորդեմ՝ կլինի այնպիսի փուլ, երբ Արցախն անպայման մասնակից կդառնա: Կարծում եմ, դա կլինի այն ժամանակ, երբ հարցը լուծման ճանապարհով գնա:
-Իսկ մինչ այդ միջազգային հանրությունը հնարավորություն չունի՞ Ադրբեջանին պարտադրելու, որ պահպանի պայմանավորվածությունները` չխախտելով միջազգային նորմերը: Ի վերջո, դրանք չեն կարող ընտրողաբար կիրառվել:
-Միջազգային հանրությունն ունի բազմաթիվ խնդիրներ, աշխարհում չկարգավորված բազմաթիվ հակամարտություններ կան: Ցավոք, այսօր ղարաբաղյան հիմնախնդիրն այն առանցքում չէ, որտեղ շատ հակամարտություններ կան: Չնայած, փառք Աստծո, որ այդպես է, ասել է` կոնֆլիկտն այնքան «տաք» չէ, որ բոլորի ուշադրությունը սևեռվի դրան: Հիմա ջանքեր են գործադրվում, որ հիմնախնդիրը չխորանա, չդառնա անհաղթահարելի: Դրա համար շատ էական են այս հանդիպումները, իսկ որ Ադրբեջանը խախտում է զինադադարը, և լինում են մարդկային կորուստներ, շատ ցավալի է: Մեկ բան ակնհայտ է՝ այդ ամենի հրահրողը Հայաստանը չէ, այլ Ադրբեջանը: Սա հստակ գիտակցում է նաև միջազգային հանրությունը:

Զրույցը`
Ռուզան ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• Ժողովրդի վրա կրակելու հրահանգն արդեն ուժի մեջ է
• Անդրանիկ Քոչարյանի ինքնախոստովանությունը
• «Նիկոլն ու իր ընտանիքը Հայաստանում ապրելու իրավունք չունեն»
• Զուր մի ջանացեք
• Չեն կարողանում ԿԳՍՄ փոխնախարար գտնել
• Հանուն Ռուսաստանի հետ միութենական միավորման նոր շարժում հիմնադրվեց
• Այս իշխանությունն իր ստվերից էլ է վախենում
• Փաշինյանի դեմ պայքարելու համար գոնե մի փոքր Նիկոլ պիտի լինել
• Մեզ պե՞տք է ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, թե՞ ոչ
• «Հայաստանի Նավալնին Նիկոլ Փաշինյանն է, որը եկավ իշխանության ու քանդեց մեր երկիրը»
• Տիգրան Ուրիխանյանը Հայաստանի փրկությունը տեսնում է ՌԴ-ի հետ նոր միութենական միավորման ձևավորման մեջ
• Հայաստանի ողջ հպարտությունն ու թշվառությունն ամփոփված մեկ օրում
• Սերմացու գողացող մկների և թուխս գողացող աղվեսների ժամանակը
• Ինչու էր Փաշինյանը վեց ամիս աղերսում
• Փաշինյանն էլ է զարմացած
• Ընդդիմության հարցերով թիվ մեկ «փորձագետը»
• Նիկոլ Փաշինյանին ոչ թե ողջերն են պատժելու, հալածելու, այլ անմահացածները
• «Գոմի» հարցի լուծումը կենսական անհրաժեշտություն է
• Առանց փամփուշտների ու ԱԹՍ-ների Ադրբեջանն այսօր շռնդալից հաղթանակներ է տանում Հայաստանի դեմ
• Խորհրդարանական ընդդիմությունը լեգիտիմացրեց Փաշինյանի պաշտոնավարումը

Մեկնաբանություններ