«Իմ մեջ հայի արյունը շատ է, արյանս յուրաքանչյուր կաթիլը հայ է»

Տաղանդավոր նկարիչ Սերգեյ (Սերժ) Մալցևը ծնվել է Երևանում: Նրա հայրը՝ Իվան Մալցևը, Կուբանի կազակներից էր, իսկ մայրը՝ Վարսենիկ Գյոզալյանը, պոլսեցի էր:
Սերգեյը սովորել է Երևանի Վ. Բելինսկու անվան դպրոցում, Փ. Թերլեմեզյանի անվան գեղարվեստի ուսումնարանում, Երևանի գեղարվեստաթատերական ինստիտուտում: Մանկուց նկարում էր:

Հայրը ցանկանում էր որդուն զինվորական տեսնել: Մի պահ Սերգեյը մտածում էր ֆիզիկական կուլտուրայի ինստիտուտի մասին: Բայց, ի վերջո, հաղթում է սերը նկարչության հանդեպ:
-Դպրոցում հաճախում էի մարտական խմբակ: Մարզիչս մի օր ասաց. «Լավագույն դեպքում մարզիչ կդառնաս»: Հաճախում էի նաև նկարչական խմբակ: ՈՒսուցիչս օրիգինալ ազգանուն ուներ՝ Նիկոլայ Նիկոլաևիչ Բրեժնև: Ինձ ինչ-որ բան հաջողվում էր, ինչ-որ բան չէր հաջողվում: Բայց ուսուցիչս ինձ շատ էր ոգևորում: Եվ երբ ընդունվեցի Թերլեմեզյան, հասկացա, որ առանց նկարչության չեմ կարող: Դա Աստծո տված է, ճակատագիր: Հիմա ես չեմ պատկերացնում, որ ուրիշ մասնագիտություն կարող էի ընտրել: Երբ զբաղվեցի պրոֆեսիոնալ նկարչությամբ, զգացի, որ չէի կարող լինել զինվորական, սպորտսմեն, ինժեներ: Նկարչությունը ինձ գերեց, ներխուժեց իմ մեջ: Դա օրինաչափություն է, որ ես նկարիչ եմ, ու ես երջանիկ եմ, որովհետև նկարելը ինձ բավականություն է պատճառում:

Տեսաբանները նշում են Սերգեյ Մալցևի զգացմունքների առատությունը, կենսասիրությունը, լավատեսությունը: Նա սիրում է նկարել հարազատ բնությունը, մարդկանց, Երևանը, Սևանը:
-Մարդ պետք է սիրի, բարի լինի, բարին քարոզի: Նա անհանգիստ պետք է լինի միշտ, անտարբեր չլինի: Եթե մեկը սայթաքել է, պետք է օգնության հասնի: Մարդը պետք է ուրախ լինի, լավատես: Մանկուց մեր ընտանիքում ես դա եմ տեսել: Ինձնից մեծերի հետ շատ եմ շփվել, նրանցից շատ բան եմ սովորել, շատ բան եմ քաղել, հասկացել, աշխարհայացքս է հարստացել, ինքնազարգացել եմ, սովորել եմ կյանքին նայել տարբեր ռակուրսներից: Նրանք ինձ օգնել են, որ կայանամ որպես մարդ, նկարիչ, քաղաքացի: Եվ միշտ սիրով եմ նայել ինձ շրջապատող ամեն ինչին: ՈՒզում եմ, որ մյուսներն էլ մտածեն ինձ պես: Դրանից է երևի, որ ինչին ձեռքս կպչում է, համարյա թե ստացվում է:
Չեմ սիրում, երբ մարդիկ դժգոհում են: Ո՞նց կարելի է մռթմռթալ, երբ Աստված քեզ օր է տվել՝ լուսաբաց, երկինք, երեխային շոյելու և համբուրելու, կնոջը սիրելու, ընկերներին տեսնելու, աշխատելու հնարավորություն: Դա հրա՜շք է, ուրախություն, հավատ վաղվա օրվա հանդեպ: ՈՒրախ եմ, որ ընկերներս «վարակվել» են ինձնից: Առանց լավատեսության չի կարելի ապրել, այն օգնում է դժվարությունները, արգելքները հաղթահարելու:
Չեմ սիրում լալկաններին, ովքեր դժվար պահերին դիմում են խմիչքին կամ սպասում են, թե ով կօգնի Ամերիկայից: Դիմացինդ չպետք է զգա թուլությունդ, դու ինքդ պետք է շտկես դժվարությունը, հաղթահարես այն: Չնայած ես շատ զգացմունքային եմ, նրբանկատ, դժվար պահերին ինձ ամուր եմ պահում:

Նկարիչը նկարում է մարդկանց համար: Նա ցանկություն ունի, որ մարդիկ ճանաչեն իրեն, զգան նկարչի հոգին, կարդան մտքերը, կարծիք հայտնեն: Հիշում եմ առաջին ցուցահանդեսը, որը տեղի ունեցավ արվեստի աշխատողների տանը, այսօր չկա էլ այդ տունը (շենքը կա, բայց արվեստի աշխատողի տուն չէ): Ես ուսանող էի, և ներկայացված էին իմ սևանյան էտյուդները: Շատ հպարտ էի: Գովեստի շատ խոսքեր լսեցի: Իսկ դա պարտավորեցնում է լավ աշխատելու, շատ աշխատելու:

Սերգեյ Մալցևը հետագայում ունեցավ անհատական ցուցահանդեսներ, նրա գեղանկարչական աշխատանքները ցուցադրվել են նախկին Միության հանրապետություններում, աշխարհի տարբեր երկրներում:
-Նկարիչը, ինչպես բոլոր մարդիկ, ունի գեղեցիկ ապրելու ցանկություն, ունի կենցաղային պրոբլեմներ, որոնք լուծելու համար փող է անհրաժեշտ: Ի վերջո, գոյություն ունեն ընտանեկան պարտականություններ և պետք են նյութական ապահովություն, կարողություն: Վերջին տարիներին մեր նկարիչները հնարավորություն ունեցան մեկնելու արտասահման, այնտեղ ցուցադրելու աշխատանքները, վաճառելու: Դրսում մեզ սկսեցին ճանաչել, հետաքրքրվել հայ նկարիչներով: Որոշ չափով նյութականը բարելավվեց, բայց մեզ մոտ նկարները շատ էժան են: Եվ կան նկարիչներ, որոնք չեն կարողանում վաճառել իրենց աշխատանքները: Ընդհանրապես մեր նկարիչները միշտ էլ տարբերվել են: Տարբերվել են իրենց գույներով, մտածողությամբ, ձևի զգացողությամբ, յուրատեսակ մոտեցումներով: Ես հիշում եմ իմ ուսուցիչներին: Առաջին ուսուցիչս ինստիտուտում Արամայիս Ծատուրյանն էր՝ հրաշալի մարդ, մանկավարժ: Նրանից ես ստացա նոր զգացմունքներ, զգացի նկարի բուրմունքը: Նա օգնեց հասկանալու, թե ինչ է գույնը, գիծը: Երբ վրձին էր վերցնում, հաճույքից ձեռքը դողում էր...

Հրաշալի էին Անատոլի Գրիգորյանը, Փարավոն Միրզոյանը:
Մեծ վարպետ էր Էդվարդ Իսաբեկյանը, Էյֆելյան աշտարակ էր: Ցավոք, չկա հիմա: Մեծանում են մեր վարպետները: Մենք էլ ենք մեծանում: Տա Աստված, որ մենք էլ մի լավ հետք թողնենք:

Սերգեյ Մալցևը շատ է սիրում իր երկիրը, իր Երևանը: Երբ դրսում է լինում, շատ է կարոտում իր հարազատ քաղաքին: Նա իրեն Երևանի փոքրիկ մասնիկն է համարում: Սիրում է կրկնել. «Երևանը իմ հոգին է, խիղճը, արժանիքը: Որ սիրտդ հանեն, ո՞նց կապրես»:
-Խուսափում եմ քաղաք դուրս գալ: Աբովյանն այն չէ... Քայլում եմ այն փողոցներով, որտեղ կա հինը, հինը լավ է: Չէր կարելի կենտրոնը ծանրաբեռնել այդ նոր կառույցներով, դա մերը չէ, նորը պետք է շաղկապվեր հնի հետ: Եթե Թամանյանը տեսներ այսօրվա կենտրոնը, կմղկտար:
Երբ ես անձնագիր պետք է ստանայի, հայրս ասաց. «ՈՒմ ազգանունն ուզում ես, վերցրու»: Ես վերցրի հորս ազգանունը, որովհետև հայրն է առաջնայինը, հայրն է ստեղծողը, ուժեղը, պահողը...

Իմ մեջ հայի արյունը շատ է, արյանս յուրաքանչյուր կաթիլը հայ է: Ես ինձ հայ եմ զգում: Ամեն ինչ իմ կյանքում կապված է Հայաստանի հետ: Մինչև վերջ էլ կմնամ այստեղ: Ես ուժեղ եմ մեր արևով, քարերով, բուրմունքով, ցամաքով, ջրերով... Ոգուս և հոգուս բջիջները այս երկրի հետ են: Սա մերն է: Ոչ ոք իրավունք չունի մեզնից դա տանելու:

Սերգեյ Մալցևին նվիրված «Օթյակը» ես պատրաստեցի 2008 թվականին: Իսկ 2017 թ. ապրիլի 2-ին Սերգեյ Մալցևը հեռացավ կյանքից: Սակայն կա ևս մեկ Սերժ Մալցև՝ նկարչի որդին: Ի դեպ, կրտսեր Սերժն էլ է նկարիչ:

Գարիկ ՂԱԶԱՐՅԱՆ

Մեկնաբանություններ