«Ամենաճանաչված և հայտնի ռեժիսորին անգամ մեր հանդիսատեսը կարող է քննադատել. մեզանում կարելի է»

«Իրատեսի» հյուրը կինոգետ ԱՆԻ ՀԱԿՈԲՅԱՆՆ է: Զրույցը նրա հետ հիմնականում անդրադարձ է Հայաստանի կինեմատոգրաֆիստների միության վերաբացված փոքր դահլիճում կազմակերպվող կինոցուցադրություններին: Անին այդ ցուցադրությունների համակարգողներից մեկն է:

«ԿԻՆՈՅԻ ՏՈՒՆԸ ՀԵՆՑ ԿԻՆՈՅՈՎ ՊԻՏԻ ՇՆՉԻ»

-Անի, Ձեր մասնագիտական գործունեությունը հիմնականում ծավալել եք կինոփառատոների ոլորտում: Մինչ ներկայում իրականացվող կինոցուցադրությունների թեմային անդրադառնալը, պատմեք, խնդրեմ, փառատոնային շրջանի մասին:
-Արդեն ութ տարի զբաղվում եմ կինոփառատոնային կյանքի կազմակերպչական հարցերով: Ես ցանկանում եմ ծառայել հայկական կինոյին և իմ հնարավորությունների չափով նպաստել երիտասարդների գործունեությանը կինոյում: Ես այն սերնդից եմ, որը շատ սուղ հնարավորություններ ունի կինոյում, բայց փորձում է ինչ-որ բան անել: Եվ այսօր բազմաթիվ տաղանդավոր մարդկանց եմ տեսնում, որոնք կարող են դառնալ հայ կինոյի ապագան:
-Մենք, ունենալով ճգնաժամային իրավիճակ ապրող հայ կինո, ունենք բավական ակտիվ կինոփառատոնային կյանք: Թերևս սա նույնպես կինոմասնագետների համար իրենց գիտելիքները ռեալիզացնելու լավ հնարավորություն է, այո՞:
-Այո՛: Դեռ ուսանողական տարիներից եմ ներգրավվել այդ գործունեության մեջ: Առաջին կինոփառատոնը «Ռեանիմանիա»» անիմացիոն ֆիլմերի փառատոնն էր, որի հիմնադրմանը մասնակցություն ունեցա: Այնուհետև եղան «Ոսկե ծիրան», «Կին», «Ծիրանի ծառ» կինոփառատոները ¥վերջինիս հիմնադրման մեջ ևս ունեցա որոշակի ներդրում¤: Այս ամենին զուգահեռ եղան «Մետաքսի ճանապարհ» հյուրանոցում ժողովրդական արվեստի «Հանգույց»» հիմնադրամի աջակցությամբ կազմակերպված կինոցուցադրությունները և քննարկումները:
-Եվ այս ամենը հո՞ղ նախապատրաստեց Կինոյի տանն այսօր իրականացվող Ձեր գործունեության համար:
-Այո՛, և այս ցուցադրությունները ես ավելի կարևոր եմ համարում, որովհետև ի տարբերություն «Մետաքսի ճանապարհի»՝ սա հենց Կինոյի տունն է, կինոցուցադրության համար ամենաճիշտ տարածքը, և այստեղ ցուցադրություններին մասնակցում են ավելի շատ մարդիկ, ավելի լայն շրջանակի համար են արվում դրանք: Ես նախկինում կինո նայելու համար գնում էի ՆՓԱԿ, «Նարեկացի» կենտրոն, ավելի ուշ շրջանում՝ LOFT, այլ վայրեր: Եվ միշտ մտածում էի, թե ինչու կինոցուցադրություններ չեն լինում հենց Կինոյի տանը. չէ՞ որ Կինոյի տունը հենց կինոյով պիտի շնչի: Հիմա ինձ համար մեծ ուրախություն է ու մեծ պատիվ, որ ունեմ հնարավորություն Կինոյի տանն անելու ֆիլմերի ցուցադրություններ, քննարկումներ, հանդիպումներ դրանց հեղինակների հետ: Ինչպես տեսնում եմ, այս ցուցադրությունների հանդիսատեսը ոչ միայն այն նեղ շրջանակն է, որը մշտապես ներկա է լինում փառատոնային կամ նեղմասնագիտական խմբերին հասցեագրված կինոցուցադրությունների ժամանակ, այլև մարդիկ են, որոնք համացանցով տեղեկանում են մեր ծրագրերին և գալիս են դիտման՝ չլինելով մասնագետ կամ կինոյի շրջանակներին մոտ կանգնած մարդ: Դրանք պարզապես մարդիկ են, որոնք հետաքրքրված են հայկական կինոյով, ուզում են իմանալ, թե ինչ է իրենից ներկայացնում այսօրվա մեր կինոն:

«ԱՅՆ ՄԱՐԴԻԿ, ՈՐՈՆՔ ԻՍԿԱՊԵՍ ՈՒԶՈՒՄ ԵՆ ԻՄԱՆԱԼ ՀԱՅ ԿԻՆՈՅԻ, ԱՌՀԱՍԱՐԱԿ ԿԻՆՈՅԻ ՄԱՍԻՆ, ԻՄԱՆՈՒՄ ԵՆ»

-Անընդհատ խոսվում է այն մասին, որ այսօր հայ մարդը չի ճանաչում իր կողքին ապրող ռեժիսորին, գրողին, նկարչին, կոմպոզիտորին, և իր անտեղյակությունը հիմք է տալիս հայտարարելու, թե այսօր չկա հայ կինո, հայ գրականություն, հայ նկարչություն, հայ երաժշտություն և այլն: Այս իմաստով, Կինոյի տան ցուցադրություններն ի զորու՞ են հաղթահարելու անտեղյակության այդ պատնեշը և հանրության գիտակցությանը հասցնելու, որ հայ կինո, այնուամենայնիվ, կա, ստեղծվում է նաև մեր օրերում:
-Իհարկե: Անհերքելի փաստ է, որ «Ոսկե ծիրանը» մեր հասարակության մեջ արթնացրել է մեծ հետաքրքրություն կինոյի նկատմամբ, և այն մարդիկ, որոնք իսկապես ուզում են իմանալ հայ կինոյի, առհասարակ կինոյի մասին, իմանում են: Բայց մի բան է փառատոնից փառատոն դա անել, մեկ այլ բան՝ ամբողջ տարվա ընթացքում: Հիմա հրաշալի հնարավորություն է ստեղծված, որ այդպիսի ֆիլմեր դիտեն ողջ տարվա ընթացքում, մոտ 40 նստատեղ ունեցող դահլիճում: Մենք անհամբեր սպասում ենք, որ բացվի Կինոյի տան մեծ դահլիճը, և ավելի մեծաքանակ հանդիսատես կարողանանք ընդգրկել մեր կինոդիտումներին, որովհետև երբեմն այնքան շատ հանդիսատես է հավաքվում, որ հազիվ ենք տեղավորվում դահլիճում: Մի անգամ նույնիսկ մի քանի երիտասարդ գետնին նստած դիտեցին ֆիլմը. չէր մնացել ոչ մի ազատ աթոռ, իսկ դիտելու ցանկությունն իսկապես մեծ էր:
-Դե՜, այդ երևույթն արդեն սովորական է դարձել «Ոսկե ծիրանի» շնորհիվ. անգամ «Մոսկվա» կինոթատրոնի մեծ դահլիճում են որոշակի կինոսեանսների ժամանակ մարդիկ գետնին նստած լինում:
-Ինձ և նախագծի համահեղինակ, կինոռեժիսոր Վարդան Հակոբյանին շատ ոգևորում է այս անսպասելի կինոպահանջարկը: Մենք ամեն ինչ միասին ենք համակարգում, ծրագրում, կատարում ֆիլմերի ընտրությունը: Վարդան Հակոբյանն արդեն երկար տարիներ ներգրավված է կինոփառատոնային գործում, հեռուստատեսային նախագծերում, ինչպես և նկարում է իր կինոն: Նա մեծ փորձ ունի նաև կինոտեխնիկայի հետ աշխատելու ոլորտում, որի շնորհիվ մեր կազմակերպած ցուցադրությունների ընթացքում նաև ապահովում է տեխնիկական կողմը: Եվ, իհարկե, այս ամենը չէր լինի, եթե կինեմատոգրաֆիստների միության նորընտիր նախագահը՝ Հարություն Խաչատրյանը մեզ այդ հնարավորությունը չտար: Իրականում հենց նա է բացել Կինոյի տան դռները ու դաշտ ստեղծել նոր նախագծերի, նոր նախաձեռնությունների համար: Բացի այն, որ ցուցադրում, ներկայացնում ենք երիտասարդ ռեժիսորների ֆիլմերը, ընտրում ենք նաև հայկական կինոյի պատմության ողջ ընթացքում ստեղծված լավագույն նմուշները և ցուցադրում մեր նախագծի շրջանակներում: Կա աշխատանքային խումբ, որը քննարկում է առաջարկությունները, բանավիճում, ընդունում կամ մերժում դրանք: Այսինքն՝ դա մեկ մարդու որոշմամբ իրականացվող աշխատանք չէ, մեր անելիքները որոշվում են բուռն քննարկումների արդյունքում, որպեսզի ունենանք ճիշտ ցուցադրություններ: Այս նախագիծը նաև լավ հնարավորություն է՝ գնահատելու, թե ինչ ֆիլմեր ունենք մենք՝ նկարված անկախության տարիներին: Մենք միշտ գնահատում ենք խորհրդային շրջանում նկարված դասական հայ կինոն, բայց մոռանում ենք, որ անկախության տարիներին ևս եղել են արժեքավոր ֆիլմեր:
-Եվ ստեղծվել են ավելի դժվար պայմաններում, չեն ունեցել խորհրդային հզոր պետության աջակցությունը, չեն դարձել եկամտաբեր «ապրանք»՝ ներկայացված հանրապետական և համամիութենական էկրաններին:
-Իսկապես, այդ շրջանի կինոն մեծ դժվարությունների մեջ է եղել: Եվ այդ ֆիլմերն ավելի ակտուալ թեմաների են անդրադառնում, մեզ այսօր ավելի հուզող հարցեր են բարձրացնում: Դրանք մեր ամենացավոտ տեղերին, ամենալարված նյարդաթելերին են դիպչում: Եվ հենց այդ տարիների կինոն ավելի շատ կարիք ունի տարածման, հանրահռչակման, քանի որ ռեժիսորներն այսօր ապրում են մեր կողքին, ներկա են գտնվում կինոցուցադրություններին, պատասխանում են հանդիսատեսի հարցերին: Սա նաև հնարավորություն է, որպեսզի մարդիկ ճանաչեն իրար, կարողացածի չափով օգտակար լինեն միմյանց: Այս կինոցուցադրությունների ընթացքում ձևավորվել է մի խումբ, ստեղծվել է ծանոթությունների մի հարթակ, որը կարող է հրաշալի նպատակներ իրագործել: Հասկանալի է, որ կայացած ռեժիսորները ևս ունեն գնահատականի, կարծիքի կարիք, և մենք ապահովում ենք այն հարթակը, որում նրանք լսում են այդ գնահատականն ու կարծիքը: Եվ քանի որ անկեղծության մթնոլորտ է ապահովված, մարդիկ հայտնում են իրենց իրական կարծիքը, և այն լինում է նաև ոչ դրական: Ամենաճանաչված և հայտնի ռեժիսորին անգամ մեր հանդիսատեսը կարող է քննադատել. դա մեզ մոտ կարելի է:
-Դե՜, դա ոչ միայն կարելի է, այլև օգտակար թե՛ ռեժիսորների, թե՛ հայ կինոյի համար՝ մեծ հաշվով: Եթե կա առողջ քննադատություն, ուրեմն մարդը կարող է թոթափել աստղային հիվանդության բեռն իր վրայից:
-Մեր ռեժիսորները շատ առողջ են մոտենում այդ քննադատություններին: Բայց, իհարկե, գիտենք, որ բոլոր ռեժիսորներն էլ մի փոքր ինքնասիրահարված են, մի փոքր ինքնակենտրոնացած:
-Ես կասեի՝ բոլոր արվեստագետները:
-Թերևս, բայց եթե մարդը տաղանդավոր է, մենք պիտի ներենք նրա որոշ «չարաճճիությունները»: Երբ էկրանին տեսնում ես նրա նկարած ֆիլմը, հասկանում ես, որ արժեքավոր գործ է արել, որ այն պիտի մտնի հայ կինոյի պատմության մեջ, արդեն այդ «չարաճճիությունները» մղվում են երկրորդ պլան:

«ՄԵՐ ՑՈՒՑԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԺԱՄԱՆԱԿ ԴԱՀԼԻՃՈՒՄ ՏԵՍՆՈՒՄ ԵՄ ՀԵՏԱՔՐՔՐՈՒԹՅՈՒՆԻՑ ՎԱՌՎՈՂ ԲԱԶՄԱԹԻՎ ԱՉՔԵՐ»

-Այսօր Ձեր կինոցուցադրությունները հիմնականում ներառում են հայկական ֆիլմերը: Հեռանկարում չկա՞ նաև համաշխարհային կինոֆիլմերը ներկայացնելու նպատակ:
-Անշուշտ, կա: Քանի որ տարիներ շարունակ Կինոյի տան դռները փակ են եղել, կինոցուցադրություններ չեն արվել, մենք այդ բացը սկսել ենք լրացնել՝ շեշտը դնելով հայ կինոյի վրա: Հետագայում կանդրադառնանք նաև համաշխարհային կինոյին, չէ՞ որ այն բոլորիս է հետաքրքրում: Եվ մեծ հաճույք կպատճառի մարդկանց համաշխարհային կինոյի լավագույն օրինակները Կինոյի տանը դիտել՝ սկսած կինոյի ստեղծման ակունքներից մինչև մեր օրերում ստեղծված լավագույն ֆիլմերը: ՈՒնենք նաև երեխաների համար նախատեսված ծրագրեր, պիտի ծանոթացնենք մեր փոքրահասակ հանդիսատեսին հայկական կինոյին: Կան բանակի հետ աշխատելու ծրագրեր: Նաև մեծ ցանկություն ունենք աշխարհին պատմելու հայկական կինոյի մասին: Նախ՝ ինքներս պիտի գնահատենք մեր ունեցածը, որ հետո կարողանանք դրա մասին պատմել աշխարհին:
-Իսկ Կինոյի տունը կարո՞ղ է դառնալ մի տարածք, որտեղ ոչ միայն կցուցադրվեն համաշխարհային կինոյի նմուշներ, այլև կհյուրընկալվեն դրանց հեղինակները, կստեղծվեն մասնագիտական առումով հետաքրքրություն ներկայացնող պայմաններ, որոնք կգրավեն ու մեր քաղաք կբերեն համաշխարհային կինոյի նշանավոր դեմքերին:
-Հետագայում, կարծում եմ, Կինոյի տանը կցուցադրվեն փառատոնային ֆիլմերը: Գիտեք, որ մեր քաղաքում շատ չեն կինոդահլիճները: Իհարկե, կան նորաբաց դահլիճներ, բայց դրանք կենտրոնից հեռու են, դժվար է հասնել այնտեղ և դիտել փառատոնային ֆիլմեր: Իսկ Կինոյի տունը բավական մոտ է «Մոսկվա»» կինոթատրոնին, շատ արագ կարելի է հասնել այստեղ: Կինոդիտումների մասին խոսելիս չպետք է մտածենք, որ դրանք լինելու են միայն փառատոների ժամանակ: Տարվա ընթացքում ևս հնարավոր է հյուրընկալել Կինոյի տանը անվանի որևէ ռեժիսորի, ներկայացնել նրան ու նրա ֆիլմերը: Մեր ցուցադրությունները լինում են երեքշաբթի, չորեքշաբթի, հինգշաբթի օրերին: Երբեմն չորեքշաբթի օրերին լինում են փակ ցուցադրություններ՝ նախատեսված միայն մասնագիտական նեղ խմբի համար: Դրանց նպատակը երիտասարդ, անփորձ ռեժիսորների ֆիլմերը դիտելը, նրանց խորհուրդներ տալը, ուղղորդելն է, որպեսզի հետագայում նկարեն ավելի լավ կինո: Ի վերջո, այն, ինչ այսօր նկարվում է, ո՛չ դարակների համար է, ո՛չ էլ օնլայն դիտումների, կինոն պետք է էկրանին կյանք առնի:
-Ձեր ցուցադրություններին հաճախող հանդիսատեսը թույլ տալի՞ս է եզրակացնել, որ մեր հասարակությունն սպառող, նյութի հետևից վազող հասարակությունը չէ, որ ունի հոգևորի պահանջներ:
-Ես ինքս էլ զարմացած եմ, որովհետև մեր ցուցադրությունների ժամանակ դահլիճում տեսնում եմ հետաքրքրությունից վառվող բազմաթիվ աչքեր: Բարեբախտաբար, մեր ունեցած նյութն այնքան շատ է, որ մենք միշտ կկարողանանք բավարարել նրանց հետաքրքրությունը:

Զրույցը վարեց
Կարինե ՌԱՖԱՅԵԼՅԱՆԸ

Հեղինակի նյութեր

• Դերենիկ Դեմիրճյանի ժառանգության արժևորումը՝ ժամանակակից գիտական խոսքով
• Երախտագիտություն՝ կինոլեզվով
• Դերենիկ Դեմիրճյան-145
• «Այս մար­դիկ չեն սի­րում մեր ժո­ղովր­դին, պատ­րաստ չեն նրա հոգ­սը կրե­լու՝ ա­ռանց պարգևավ­ճա­րի»
• «Պե­տու­թ­յու­նը կորց­րել է իր դեմ­քը, և ե­թե մենք թույլ տանք, որ այս ճգնա­ժամն ա­վե­լի խո­րա­նա, ուղ­ղա­կի կկոր­ծան­վենք»
• «Կա այս­պի­սի մի կար­ծիք՝ հարկ է ստեղ­ծել Հա­յաս­տան ամ­րոց-պե­տու­թ­յուն»
• «Մի բան հս­տակ է՝ այս իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րը պետք է ան­հա­պաղ հե­ռա­նան»
• «Ե­թե մեր մշա­կույ­թը լի­ներ բարձր մա­կար­դա­կի վրա, մենք այ­սօր­վա ող­բեր­գու­թ­յու­նը չէինք ու­նե­նա»
• «Մեր թշ­նա­մու գոր­ծած ո­ճիր­նե­րից ու հան­ցա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րից ոչ մե­կը թույ­լատր­ված չէր ո­րևէ օ­րեն­քով»
• «Ի սկզ­բա­նե մտա­ծել են ար­նա­քամ ա­նել ժո­ղովր­դին, բե­րել-հասց­նել մի վի­ճա­կի, որ հե­տո ա­սեն՝ դե՜, չդի­մա­ցանք, ու ստո­րագ­րեն այս փաս­տա­թուղ­թը»
• «Վեր­ջին տեխ­նո­լո­գիա­նե­րով զին­ված հա­րուստ, ան­պարտ բա­նակ, սե­փա­կա­նին զու­գա­հեռ՝ պե­տա­կան հզոր ար­դ­յու­նա­բե­րութ­յուն պի­տի ստեղ­ծենք»
• «Ե­թե հի­մա ենք գնում փոխ­զիջ­ման, դրա տակ ի՞նչ է են­թադր­վում. ինք­նաոչն­չա­ցո­ւ՞մ, ինք­նաս­պա­նու­թ­յո­ւ՞ն»
• «Աստ­ված մեզ հետ է և մեր ար­դար գոր­ծին զո­րա­վիգ»
• «Պար­տադր­ված պա­տե­րազ­մը, ի­հար­կե, ծանր բան է, բայց մենք պատ­րաստ էինք դրան»
• «Հա­նուն ազ­գի, հա­նուն հայ­րե­նի­քի զոհ­ված­նե­րի հե­րո­սու­թ­յու­նը չա­փա­նիշ­նե­րի փո­փո­խու­թ­յան են­թա­կա չէ»
• «Ինչ­պես Հի­սու­սը, այդ­պես էլ Նա­րե­կա­ցին Աստ­ծուց նե­րո­ղու­թ­յուն է խնդ­րում բո­լո­րիս մեղ­քե­րի հա­մար»
• «Մենք աշ­խար­հի մեջ ենք, ու աշ­խարհն է մեր մեջ. պար­զա­պես, որ­պես գաղտ­նի զենք, ու­նենք Ո­գին, որ մեզ պա­հել ու պա­հե­լու է»
• «Մենք Աս­տու­ծոյ փառք կու տանք, որ հայ­րե­նի­քը կը մնայ հայ­րե­նիք եւ մեր մնա­յուն հաս­ցէն»
• «Կար­դում էի այն ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րի ցան­կը, որ պատ­րաստ­վում են հա­նե­լու դպ­րո­ցա­կան դա­սագր­քե­րից, ու սար­սա­փում էի»
• «Տգետ­նե­րին շատ ա­վե­լի հեշտ է կա­ռա­վա­րել ամ­բողջ աշ­խար­հում, քան գի­տա­կից մարդ­կանց»

Մեկնաբանություններ