Կովկասում ոչինչ հեշտ ու արագ չի լինում

Վրաստանն ու Ռուսաստանը ցանկանում են Շվեյցարիայի օգնությամբ բացել նոր սահմանային հսկիչ անցակետ` Վրաստանից առանձնացած Աբխազիայի ու Հարավային Օսիայի տարածքով: Դիվանագիտական հնարք` ճոպանի վրա` գրում է շվեյցարական Neue Zürcher Zeitung-ի կայքում Ան Դորիտ Բոյը: Համարյա 10 տարի կովկասյան ինքնահռչակ պետություններ Հարավային Օսիայի ու Աբխազիայի կոնֆլիկտի շուրջ ոչինչ տեղի չի ունենում: Անդունդն անհաղթահարելի է: Վրաստանը հրաժարվում է ճանաչել Աբխազիայի ու Հարավային Օսիայի անկախությունը: Ռուսաստանը հերքում է, որ ընդհանրապես կոնֆլիկտի կողմ է տարածքների վերաբերյալ կոնֆլիկտում, որ բռնակալ Իոսիֆ Ստալինը կցել է Վրացական ԽՍՀ-ին և երկաթե վարագույրի անկումից հետո նրանք պայքարում են իրենց ինքնիշխանության համար: Հարավային Օսիայում զինված կոնֆլիկտին միջամտելուց հետո Ռուսաստանը պաշտոնապես ճանաչել է երկու «հանրապետությունները» և պահում է նրանց:

Դա ծանր հարված է Վրաստանին, որ ընտրել է արևմտյան ինտեգրումն ու անդամակցությունը ՆԱՏՕ-ին` Ռուսաստանի հետ վասալային հարաբերությունների փոխարեն: Կողմերի այդ հարաբերությունների համապատկերում նորությունը Թբիլիսիից զարմանալի էր: Վրաստանի վարչապետ Գեորգի Կվիրիկաշվիլին հաստատեց, որ Վրաստանը պայմանագիր է ստորագրել շվեյցարական Société Générale de Surveillance (SGS) ընկերության հետ Ռուսաստանի ու Վրաստանի միջև երեք մաքսակետերով անցնող բեռների վերահսկողության մասին: Պայմանագրի իրականացումը նուրբ հարց է, որ զգուշություն է պահանջում: 2011-ին Ռուսաստանի ու Վրաստանի կնքած պայմանագրով, որ նախատեսում էր միջազգային անկախ դիտորդների վերահսկողությունը ռուս-վրացական սահմանով անցնող բեռների վրա և երկար ժամանակ մնում էր չիրականացված, տեղանքի անվանումների փոխարեն նշված էին միայն աշխարհագրական կոորդինատները: Հարավային Օսիան ու Աբխազիան իրենց խոցված կզգան, երբ շվեյցարացիները վերահսկեն բեռնափոխադրումը հանրապետությունների տարածքով: Վրաստանի վարչապետ Գեորգի Կվիրիկաշվիլու համար տարանցիկ միջանցքների հարցը բարդ է և ներքաղաքական առումով: Շատ վրացիներ զգուշանում են, որ դա կհամարվի առանձնացած հանրապետությունների փաստական ճանաչում և Մոսկվայի ևս մեկ հաղթանակ: Վարչապետի խոսքով` լրացուցիչ հսկիչ անցակետերը կգործեն միայն այն դեպքում, երբ կփակվի, օրինակ, սաստիկ ձյան պատճառով, Վերին Լարսի անցակետը, որ միակ ցամաքային միջանցքն է Հայաստանի ու Ռուսաստանի միջև:

Քանի որ Հայաստանը կարող է դրանից օգուտ քաղել, մաքսային հսկիչ անցակետերի բանավեճին խառնվեց նրա հարևան և երդվյալ թշնամի Ադրբեջանը` փորձելով ճնշում գործադրել Վրաստանի և հնարավորության դեպքում` Ռուսաստանի վրա: Արագ և հեշտ Կովկասում ոչինչ չի լինում:
Neue Zürcher Zeitung

Հ.Գ. Թեման անցյալ տարեվերջին էր շրջանառվում, և զարմանալի է, որ շվեյցարական թերթի կայքը նոր կամ նորից է անդրադառնում թեմային: Ռուսաստանի ու Վրաստանի հարաբերությունները պարզելը թողնենք իրենց: Ինչու՞ պիտի Աբխազիան ու Հարավային Օսիան իրենց «խոցված զգան» շվեյցարական վերահսկողությունից: Եվ` ի՞նչ լծակներ ունի Ադրբեջանը` Վրաստանին ու Ռուսաստանին հետ պահելու պայմանագիրը իրականացնելուց: Կամ` Անկարան, որ նույնպես կարող է օգտվել այդ միջանցքից` ինչպես հայտարարել էր Վրաստանի վարչապետը: Հիմա, երբ Վերին Լարսը օրը մեկ կամ օրվա մեջ մի քանի անգամ փակվում է, ժամանակը չէ՞, որ ՀՀ վարչապետը թեման օրակարգ բերի հայ-վրացական հարաբերություններում: Թե՞ Հայաստանը սպասում է, որ կողմերն իրենք լուծեն հարցը ու մեզ հրամցնեն պատրաստի պտուղները: Այդպես լինու՞մ է:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ