«Երբ որոշ ընդդիմադիր ուժեր, գործիչներ տարիներ շարունակ իրենց համար կինո են նկարում, դրան չեմ կարող լուրջ վերաբերվել»

Մինչ ազգովին «թաթախված» ենք նախագահ ու վարչապետ ընտրելու խոսքուզրույցի մեջ, մոռանում ենք, որ այդ ամենով երկիրը վերջնականապես անցում է կատարում խորհրդարանական կառավարման համակարգին: Իհարկե, բոլորին էլ պարզ է, որ անկախ այս կամ այն համակարգից, թելադրողը մեկն է լինելու, որոշումները մի տեղից են գալու և ընդամենը դակվելու են խորհրդարանում, թեև իշխանության ներկայացուցիչները շարունակում են հակառակը պնդել: «Իրատեսի» զրուցակիցը ԱԺ ՀՀԿ խմբակցության անդամ ՄԱՐԳԱՐԻՏ ԵՍԱՅԱՆՆ Է։

-Օրերս «Ծառուկյան» խմբակցության ղեկավարը հայտարարեց, որ պատգամավորների 90 տոկոսը գալիս է խորհրդարան, «ներկա» է ստանում ու անմիջապես հեռանում, այսինքն, նրանց խորհրդարանական աշխատանքի արդյունքը զրո է: Սա այն դեպքում, երբ մենք անցնում ենք կառավարման խորհրդարանական համակարգի, երբ ԱԺ-ն է որոշումներ թելադրողը: 90 տոկոսով անարդյունավետ աշխատող խորհրդարանից ի՞նչ սպասել:
-Չեմ ցանկանում մեկնաբանել պարոն Ծառուկյանի գնահատականները, ինքներդ կարող եք վերլուծություններ անել: Ինչ վերաբերում է քվեարկել-թողնել գնալուն, կարծում եմ, այդ գնահատականը չափազանցված է: Իրականում խորհրդարանը շատ ակտիվ աշխատում է: Եթե նկատի ունեք, որ քվեարկությունից հետո որոշ մարդիկ դուրս են գալիս, ապա ներս են մտնում, դա բնական գործընթաց է: Աշխատանքի ընթացքում պատգամավորներն իրավունք ունեն տեղաշարժվելու, գնալու իրենց աշխատասենյակներ, որովհետև աշխատանքային գրաֆիկն այնպիսին է, որ լիագումար նիստի օրերին լինում են նաև նախապես պայմանավորված հանդիպումներ, քննարկումներ, որոնց նրանք մասնակցում են: Որևէ արտառոց կամ վատ բան չկա դրանում: ԱԺ-ի աշխատանքները, վստահաբար եմ ասում, դրանից չեն տուժում: Եթե օբյեկտիվորեն դիտարկեք այսօրվա խորհրդարանը, կտեսնեք, որ շատ ակտիվ են պատգամավորները, շատ են օրենքների նախագծերը, որոնց հեղինակը ոչ թե կառավարությունն է, այլ պատգամավորները: Խորհրդարանական կառավարման անցումն ավելի է ակտիվացնելու և՛ աշխատանքային ռիթմը, և՛ օրենսդիր մարմնի դերակատարումը: Խորհրդարանի բոլոր 105 պատգամավորներն էլ պատրաստ են այս համակարգային փոփոխությանը:
-Նոր համակարգում որոշումներ կայացնելու առաջնայնությունը վստահված է խորհրդարանին, սակայն տարիներ շարունակ ու այսօր էլ մեկ տեղից են հրահանգներ իջեցվում, իսկ խորհրդարանին մնում է միայն դրանք դակելու գործը: Այսպիսի որակով խորհրդարանն ի զորու՞ է ինքնուրույն որոշումներ ընդունելու:
-Խորհրդարանը կազմված է տարբեր քաղաքական ուժերից: Մեր դեպքում դրանք չորսն են, որոնք երբ ցանկանում են խնդիր ներկայացնել կամ ինչ-որ հարցի շուրջ տեսակետ հայտնել, նախապես իրենց քաղաքական ուժի ներսում քննարկում են: ՀՀԿ-ն` գործադիր մարմնում կամ խորհրդի նիստում, «Ծառուկյանը»՝ իր խորհրդի նիստում, «Ելքը» և ՀՅԴ-ն էլ՝ իրենց: Ասել է՝ խորհրդարանում ներկայացված քաղաքական ուժերն իրենց ներսում հարցերը կանխավ քննարկում են, հետո ընդհանուր որոշումը ներկայացվում է դահլիճում: Կոնկրետ մեր կուսակցության դեպքում այդպես է: Մենք ցանկացած հարց քննարկում ենք գործադիր մարմնում, ապա` խորհրդի նիստում: Քանի որ կառավարությունը կոալիցիոն է, այդ հարցերը նաև կոալիցիոն կուսակցությունների հետ են քննարկվում, հետո միայն ներկայացվում խորհրդարանին: Սա բնական գործընթաց է և ոչ թե մեկ կենտրոնից ուղղորդվող գործելաոճ: Օրինակ, «Ելքը» ևս, եթե որոշում է երթ անել կամ նստացույց, կարծում եմ, այդ խմբակցությունն իր անդամ կուսակցությունների կամ նրանց ղեկավարների հետ դա նախապես քննարկում է: Չի գալիս ու օդի մեջ, դահլիճում որոշում, թե ինչ քայլեր են անելու:
-«Ելքը» նաև հայտարարեց, որ ԱԺ ամբիոնը սպառել է իրեն, և հարցերը պետք է լուծել փողոց դուրս գալով:
-Եթե ուշադիր լինեք ու հետևեք «Ելքի» պատգամավորների նախկինում արած հայտարարություններին, հիմնական լեյտմոտիվը հետևյալն էր. «Փողոցն իրեն սպառել է, փողոցով հարցեր չի կարելի լուծել, փողոցում հարցեր չեն լուծում, դրա համար մենք եկել ենք խորհրդարան, մանդատները վերցրել ենք, որպեսզի երկրի համար կարևոր հարցեր բարձրացնենք ու լուծումներն այստեղ գտնենք»: Սա մեր ընդդիմադիր գործընկերների հայտարարությունն է, եթե այսօր իրենք իրենց փորձում են հակասել, սա իրենց խնդիրն է: Իրականում մենք՝ կոալիցիան, ինչպես նաև «Ծառուկյան» դաշինքը կողմնակից ենք, որ խնդիրները լուծվեն երկրի թիվ մեկ քաղաքական ամբիոնում: Մենք տեսել ենք, որ խնդիրները փողոցում չեն լուծվում, տեսել ենք, թե ընդդիմադիր ուժերն իրենց ինչպես են պահել փողոցում, ինչպես են վարվել, ինչպես են ժողովրդին հանել փողոց, փորձել են լարվածության տանել, հետո փախել են իրենց տները: Տեսել ենք, թե ժողովրդին ինչպես են մենակ թողնում փողոցում: Շատ վատ է, բայց հասարակությունը չի հավատում ընդդիմադիր քաղաքական ուժերին: Սա նրանց ողբերգությունն է, բայց նաև շատ լուրջ խնդիր երկրի համար, որովհետև պետք է մի դաշտ թողնել, որին հասարակությունը կհավատա: Խորհրդարանական կառավարման համակարգում այդ դաշտը, անկասկած, ԱԺ-ն է: Մոտ ապագայում խորհրդարանը կընտրի դատաիրավական համակարգի կարևոր պաշտոնյաներին, երկրի նախագահին, վարչապետին: Չպետք է մոռանալ, որ փոփոխված սահմանադրությունը նոր-նոր է իր դերի մեջ մտնում, և այս ընթացքը բոլորիս համար սովորելու ժամանակահատված է: Խորհրդարանական համակարգով նոր ենք սկսելու ապրել: Պետք է մեկս մյուսին օգնենք, որ կարողանանք այս անցումից պատվով դուրս գալ, ինչը, վստահ եմ, այդպես էլ լինելու է:
-Սակայն ընդդիմադիրները չեն կիսում Ձեր լավատեսությունը, օրինակ, «Ծառուկյան» դաշինքի համոզմամբ, կառավարության «ճտտոցով» է մեծամասնությունը օրենքներն ընդունում, բայց խորհրդարանական համակարգի մասին «մեծ-մեծ խոսում է»:
-Ընդհանրապես, ընդդիմադիր քաղաքական ուժերի բանուգործը քննադատելն է, բայց դա պետք է լինի արդարամիտ, ոչ թե տվյալ քաղաքական ուժի ղեկավարի «ճտտոցով» արված քննադատություն: Որևէ մեկը չպետք է քնից արթնանա ու որոշի, որ պետք է այնքան գոռա, թե ինքն ընդդիմադիր է, որ մարդիկ հավատան: Սովորաբար որևէ բանի մասին երբ բարձրաձայն ես գոռում, անընդհատ ուզում ես ապացուցել, որ այդպիսին ես, լուրջ կասկածներ ես հարուցում: Դրա համար, եթե չասեմ` ծիծաղելի, ապա տարօրինակ են նման հայտարարությունները: Գուցե ոմանք մոռանում են, հիշողության խնդիր ունեն, բայց այսօր Հայաստանում կոալիցիոն կառավարություն է, և որևէ նախագիծ կամ օրենքի փոփոխություն երբ հաստատվում է, ապա դա կոալիցիայի որոշումն է: Առնվազն տարօրինակ կլիներ, եթե խորհրդարանական մեծամասնությունը ձեռք ձեռքի չաշխատեր կառավարության հետ, որովհետև խոսքը նույն քաղաքական միավորի մասին է: Պատկերավոր ասած, երբ մեր որոշ գործընկերներ դերասանական որևէ արտահայտություն են անում ԱԺ ամբիոնից, դա իրենց անձնական PR նպատակների համար է, տակը ոչինչ չկա, դատարկություն է: Ցավով եմ սա արձանագրում, քանի որ քննադատությունը պետք է լինի հիմնավորված: Միշտ ասել ենք, որ ուժեղ, օբյեկտիվ ընդդիմությունը շատ կարևոր է, որպեսզի մատնանշի թերությունները, բացթողումները, իշխանությունն էլ դրանց լուծումները տա: Բայց երբ մեկ-երկու տարի շարունակաբար տեսնում ենք, թե ինչպես որոշ ընդդիմադիր ուժեր, գործիչներ իրենք իրենց համար կինո են նկարում, կներեք, դրան չեմ կարող լուրջ վերաբերվել:
-Քննադատություններից վերջինը, համաձայնեք, հիմնավոր է. խոսքը թանկացումների մասին է: Հարկային օրենսգիրք ընդունելիս, ԵԱՏՄ-ին անդամակցելիս մաքսային դրույքաչափերի բարձրացումների մասին նո՞ր իմացան իշխանությունները: Այսինքն, խնդիրները ստեղծել եք, հիմա էլ դրանց հետևանքնե՞րն եք փորձում վերացնել:
-Ճիշտ է, թանկացումներ կան, բայց ճիշտ չեք այն հարցում, երբ զուգահեռներ եք անցկացնում հարկային օրենսգրքի և ԵԱՏՄ-ին անդամակցության միջև: Թանկացումները տարբեր պատճառ ունեն՝ և՛ օբյեկտիվ, և՛ սուբյեկտիվ: ՀՀ նախագահը խորհրդակցություն անցկացրեց և խստորեն հանձնարարեց, որ այն գործարարները, ովքեր միտումնավոր, ժամանակից առաջ անցնելով, ինչ-ինչ շահ հետապնդելով թանկացումներ են արել, պետք է պատժվեն ու հետևություններ անեն: Սա շատ կարևոր ազդակ էր, որ հանրապետության նախագահը տվեց: Թանկացումները տարբեր պատճառներ ունեն (արդարացման համար չեմ ասում, մենք մեր պատասխանատվության բաժինը ունենք, որովհետև մենք ենք իշխանությունը և մենք պետք է ելքեր գտնենք ժողովրդի վիճակը բարելավելու), բայց եթե հիշում եք, տարեսկզբին ու տարեվերջին թանկացումներ միշտ էլ եղել են: Նոր տարուց առաջ ու հետո զարմանում ենք, թե ինչու են թանկացումներ լինում: Ի՞նչն է տարօրինակ, այս տարի թանկացումն ավելի քիչ է եղել, քան նախորդ տարիներին: Այս տարի 2,5 տոկոս է եղել, նախորդ տարի՝ 5: Այսինքն, հիմա ինչ-որ մարդիկ, ուժեր փորձեցին օգտագործել այս թանկացման թեման, գուցե դա պայմանավորված է նաև այն հանգամանքով, որ անցումային շրջանում ենք, նախագահ ու վարչապետ պետք է ընտրել: Սա էլ այդ ուժերի իրավունքն է: Իհարկե, կառավարությունն այս թանկացումներից տեղյակ էր ու գիտեր, որ այս խնդիրները կան ու լուծման կարոտ են: Այդ խնդիրները, բնականաբար, էլի կառավարությունն ու իշխող ուժն են լուծելու: Բայց այս թանկացումների մասին աղմկել ավելի, քան բուն խնդիրն է, արդար չէ: Բարձրացրած աղմուկն ավելին էր, քան բուն իրավիճակը, որ մենք ունենք: ԱԺ նախագահի նախաձեռնությամբ լսումներ ենք անցկացնելու, որոնց ներկա կլինեն մասնագետներ և հանրամատչելի կներկայացնեն թանկացումները, այն, թե ինչ հետևանքներ կունենան դրանք, և ինչպես վիճակը մեղմել: Լսումներում հնչած տեսակետները հաշվի են առնվելու և ազդելու են գնագոյացման ու զսպման քաղաքականության վրա:
-Նախագահն ասաց, թե գուցե որոշ մարդկանց ագահության պատճառով են եղել թանկացումները: Հասարակությունը, ի վերջո, լսելու՞ է այն ագահների անունները, որոնք իր հաշվին միլիոններ են կուտակում:
-Համոզված եմ, որ կոնկրետությունը լավ բան է, և հույս ունեմ, որ երբ հաշվետվություն կներկայացվի, ու իրավիճակը կպարզեցվի, նաև անուններ կհնչեն: Սովորաբար, բոլոր խնդիրներն առաջանում են այն բանից, որ մենք միշտ ընդհանրական գնահատականներ ենք տալիս: Բայց սա այդ դեպքը չէ, որովհետև մենք էլ ենք շահագրգիռ, որ անուններ հնչեն, ու մեղավորներն իրենց արժանին ստանան: Հույս ունեմ, որ այդպես էլ կլինի:
-Մտավորականների հետ հանդիպմանը Սերժ Սարգսյանն ապագա նախագահի չափորոշիչները նշելիս ասաց, որ նա պետք է լինի անկողմնակալ և քաղաքականությամբ չզբաղված անձ: Ասել է՝ մենք ապաքաղաքական նախագա՞հ ենք ունենալու: Նախագահի պաշտոնը քաղաքական է, ինչպե՞ս կարող է քաղաքականությամբ չզբաղված մարդը հավակնել այդ պաշտոնին:
-Չեմ ցանկանում մեկնաբանել նախագահի ասածը, բայց կնշեմ, որ նրա նշած չափորոշիչներն ինձ համար ընդունելի են: Այո, ապագա նախագահը պետք է հասարակության կողմից ընդունված լինի, պետք է տիրապետի լեզուների, որպեսզի աշխարհի ղեկավարների հետ իրենց լեզվով խոսի (մեզ համար պատիվ կլինի, որ մեր երկրի ապագա նախագահը մի քանի լեզու իմանա): Քաղաքականությամբ զբաղված չլինելու չափորոշիչը ես այլ կերպ եմ հասկանում: Մարդիկ, ովքեր քաղաքականությամբ են զբաղվում, այս կամ այն կերպ վարկաբեկվում են: Այսինքն, նախագահն ակնարկում է քաղաքական անբասիր կենսագրություն ունեցող մարդու մասին, որն ընդունելի կլինի բոլորի համար, որպեսզի երբ երկրի նախագահը որևէ խնդրի մասին խոսի, դա ընդունվի հարգալից և միանշանակ: Սա շատ կարևոր է: Կարծում եմ` հենց այդպես էլ լինելու է:

Զրույցը՝
Ռուզան ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• Ժողովրդի վրա կրակելու հրահանգն արդեն ուժի մեջ է
• Անդրանիկ Քոչարյանի ինքնախոստովանությունը
• «Նիկոլն ու իր ընտանիքը Հայաստանում ապրելու իրավունք չունեն»
• Զուր մի ջանացեք
• Չեն կարողանում ԿԳՍՄ փոխնախարար գտնել
• Հանուն Ռուսաստանի հետ միութենական միավորման նոր շարժում հիմնադրվեց
• Այս իշխանությունն իր ստվերից էլ է վախենում
• Փաշինյանի դեմ պայքարելու համար գոնե մի փոքր Նիկոլ պիտի լինել
• Մեզ պե՞տք է ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, թե՞ ոչ
• «Հայաստանի Նավալնին Նիկոլ Փաշինյանն է, որը եկավ իշխանության ու քանդեց մեր երկիրը»
• Տիգրան Ուրիխանյանը Հայաստանի փրկությունը տեսնում է ՌԴ-ի հետ նոր միութենական միավորման ձևավորման մեջ
• Հայաստանի ողջ հպարտությունն ու թշվառությունն ամփոփված մեկ օրում
• Սերմացու գողացող մկների և թուխս գողացող աղվեսների ժամանակը
• Ինչու էր Փաշինյանը վեց ամիս աղերսում
• Փաշինյանն էլ է զարմացած
• Ընդդիմության հարցերով թիվ մեկ «փորձագետը»
• Նիկոլ Փաշինյանին ոչ թե ողջերն են պատժելու, հալածելու, այլ անմահացածները
• «Գոմի» հարցի լուծումը կենսական անհրաժեշտություն է
• Առանց փամփուշտների ու ԱԹՍ-ների Ադրբեջանն այսօր շռնդալից հաղթանակներ է տանում Հայաստանի դեմ
• Խորհրդարանական ընդդիմությունը լեգիտիմացրեց Փաշինյանի պաշտոնավարումը

Մեկնաբանություններ