Կադրի էսթետիկ գեղեցկություն ու նոր անուններ «Արթնացիր» ֆիլմում

«Իրատեսի» հյուրը ռեժիսոր, սցենարիստ, դերասան, «Սթեյջ 7» դերասանական ստուդիայի հիմնադիր ՏԻԳՐԱՆ ՆԱԼՉԱՋՅԱՆՆ է: Հանդիպման առիթը «Արթնացիր» գեղարվեստական ֆիլմն է, որը մարտից ցուցադրվելու է երևանյան բոլոր կինոթատրոններում, Արցախում, Գյումրիում և այլ շրջաններում, ավելի ուշ` արտերկրում:

«ԵՍ ԸՆՏՐԵՑԻ ԱՅՆ, ԻՆՉԻ ՊԱԿԱՍԸ ԿԱ ՄԵՐ ՇՈՒԿԱՅՈՒՄ` ԲԱԶՄԱԺԱՆՐ ՖԻԼՄ»

-Տիգրան, ի՞նչ է սպասում կինոսիրողներին:
-Առաջին ֆիլմի պրեմիերայից անցել է մոտ 3 տարի: Խոսքը «Չներվածները» լիամետրաժ ֆիլմի մասին է: Այդ ընթացքում ստեղծագործական դադար չի եղել. ներկայացումներ եմ բեմադրել, դասավանդել եմ, նկարահանվել ֆիլմերում, սակայն հասունանում էր նոր ֆիլմ նկարահանելու գաղափարը: Կային սցենարային մի քանի տարբերակներ: Ես ընտրեցի այն, ինչի պակասը կա մեր շուկայում՝ բազմաժանր ֆիլմ: «Արթնացիրը» քաղաքային պատմություն է, բազմաժանր դրամա երիտասարդների մասին, նրանց խնդիրների, ճակատագրերի: Քանի որ թրեյլերում մարդիկ տեսնում են «կրիմինալ» հիշեցնող տեսարաններ, կարևոր եմ համարում ընդգծել, որ փոքր քրեական մի գիծ ունի ֆիլմը, բայց հայկական սերիալներում առկա քրեաօլիգարխիկ իրավիճակներն այստեղ չկան: Քրեական դրամաներից հոգնած հանդիսատեսի համար լրիվ նորություն ենք ներկայացնում, որովհետև, որպես կինոդիտող, ինքս էլ եմ հոգնել դրանցից: Կարծում եմ՝ ֆիլմը հատկապես կհետաքրքրի պատանիներին ու երիտասարդներին:
-Բացի այն, որ շատ են այդ ֆիլմերը, նաև հետաքրքիր չեն ու աղավաղում են հայաստանյան իրականությունը: Ձեր ֆիլմը, այդ առումով, ի՞նչ աղերսներ ունի մեր իրականության հետ:
-«Արթնացիրը» համամարդկային բնույթ ունի, ցանկացած ազգությամբ հանդիսատես այդ իրավիճակներում կարող է տեսնել իրեն: Անկեղծ ասած, ես եվրոպական կինոյի սիրահար եմ, հատկապես՝ ֆրանսիական, նաև իսպանական, իտալական, լեհական, չեխական: Նրանք նկարահանում են ֆիլմեր բոլորի համար: Նույն ձեռագիրը փորձում եմ որդեգրել ինքս: Եթե նկարահանեմ ֆիլմ հայկական գյուղի կոլորիտային կյանքի մասին, դա կարող է ավելի հարազատ ու հասկանալի լինել մեր հանդիսատեսին, ուրիշների համար՝ հետաքրքիր կլինի էկզոտիկ առումով: Կոնկրետ «Արթնացիրը» քաղաքային պատմություն է, նույն դեպքերը կարելի էր Մարսելում նկարահանել:
-Երևանը երևալու՞ է:
-Իհարկե, բայց ոչ այն տեսարաններով, որոնք սովորաբար մեր ֆիլմերում լինում են` երևում է օպերայի շենքը կամ Արարատը: Իսկ քաղաքային կոլորիտը անպայման կլինի: Շատ լուրջ նախապատրաստական աշխատանք ենք արել տեղանքների ընտրության հարցում: Ոչ մի տեսարան չի նկարահանվել հենց այնպես, լինի սրճարան, բնակարան, թե ինչ-որ տարածք: Շատ լուրջ ենք մոտեցել այդ հարցին, որ յուրաքանչյուր տեսարանում կադրային առումով գեղեցկություն ապահովվի: Կինոն վիզուալ արվեստ է, և չի կարելի անտեսել այդ հանգամանքը:
-Ի՞նչ կասեք դերասանական կազմի մասին:
-Գլխավոր դերակատարներից մեկը իմ ղեկավարած «Սթեյջ 7» դերասանական ստուդիայից է՝ Օֆելյա Հարությունյանը: Ֆիլմում նկարահանվել են նաև Աննա Գևորգյանը, Միլենա Ավանեսյանը՝ «Մհեր Մկրտչյան» արտիստական թատրոնից, որը հայտնի է նաև Մհեր Մկրտչյանի «Հոսանքին հակառակ» բազմասերիանոց ֆիլմից, Մարգարիտա Հունանյանը՝ Սունդուկյան թատրոնից, մեր ստուդիայի սաներից Ադամ Կարապետյանը, Լիլյա Գևորգյանը, Ստեփան Հովհաննիսյանը, որը շատերին հայտնի է «Ազիզյանները» սիթքոմից. ընտանիքի փոքրիկ տղայի՝ Լևոնի դերակատարն է: Գլխավոր դերակատարներից մեկին ինքս եմ մարմնավորում: Երբ արդեն ֆիլմը մոնտաժված տարբերակով նայում եմ, բավական լավ դերասանական խաղ է ստացվել: Նույնիսկ էպիզոդիկ դերերը վստահվել են լավ դերասանների: Ֆիլմի սաունդթրեյքերը «Նեմրա» խմբինն է:
-Բյուջեն ծախսատա՞ր էր:
-Ֆիլմի վրա ոչինչ չի խնայվել, հանդիսատեսը կհամոզվի դրանում: Ծախսատար չէ միայն այն առումով, որ թանկ վճարվող դերասաններ ֆիլմում չեն ներառվել (խոսքը մերօրյա աստղերի մասին է, որոնց տեսնում ենք գրեթե բոլոր ֆիլմերում): Շեշտը դրվել է երիտասարդ դերասանների վրա, բայց դա էլ, իմ կարծիքով, ի վնաս ֆիլմի չէ, քանի որ որակյալ դերասանական խաղ ենք ստացել, նոր բացահայտումներ կլինեն նաև մեր դերասանական ասպարեզի համար:

«ԹՈՂ ՊՐԵՄԻԵՐԱՅԻ ՔԱՂՑՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ՉԿՈՐՉԻ»

-Քաղաքական ենթատեքստ կա՞ «Արթնացիրում»: Առհասարակ, մերօրյա քաղաքական-հասարակական խնդիրները որոշակի արտացոլում գտնու՞մ են Ձեր ֆիլմերում:
-Քաղաքական ենթատեքստ ունի իմ «Գետնանցում» ներկայացումը, որտեղ երեխաները խաղում են մեծերի համար, բարձրացնում են երկրի արտաքին պարտքի, ընտրակաշառքի խնդիրը: Նպատակ ունենք «Գետնանցումը» ավելի մեծ մասշտաբով մատուցելու հանդիսատեսին: Քաղաքական թեման արծարծվում է նաև «Այրվող հորիզոններ» (աշխատանքային վերնագիր) ֆիլմում, որի նկարահանումները հետաձգվեցին: Եկող տարի նորից անդրադառնալու եմ: Այս տարի «Արթնացիրին» հաջորդելու է մանկական գեղարվեստական ֆիլմ, որտեղ խաղալու են իմ գլխավորած ստուդիայի սաները:
-Մեր նախորդ զրույցի ժամանակ ասացիք, որ «Չներվածների» պրեմիերայից հետո Ձեր հայրը՝ Ալբերտ Նալչաջյանը ասել էր՝ հաջորդ անգամ երբ ֆիլմ նկարահանես, սցենարը ցույց կտաս:
-Էլի ցույց չեմ տվել: Հաշվի եմ առել իր զբաղվածությունը, բայց, կարծում եմ, կհավանի: Համենայն դեպս, թիզեր-թրեյլերը շատ էր հավանել:
-Քննադատությունից, նախնական կարծիքներից խուսափու՞մ եք:
-Չէ, հակառակը, իմ շրջապատում կան կինոոլորտի մասնագետներ, որոնց խնդրել եմ, ֆիլմը նկարահանելուց առաջ, կարդալ սցենարը, դիտողություններ են արել, հաշվի եմ առել կամ չեմ առել: Ընտանիքիս անդամներին ավելի շատ ուզում եմ տեսնել դահլիճում` պրեմիերայի ժամանակ նոր բան դիտելիս: Չեմ ուզում նախապես իմանան՝ ինչի մասին է: Թող պրեմիերայի քաղցրությունը չկորչի:
-Մտավախություն չունե՞ք հանդիսատեսի արձագանքի առնչությամբ։
-Մտավախություն անպայման կա, դա ստեղծագործական մտավախություն է. չես կարող գործ անել ու, նախ, քեզնից շատ գոհ լինել, հետո էլ՝ սրտատրոփ չսպասել հանդիսատեսի արձագանքին: Այնպես որ, շատ առողջ վախ է: Կոնկրետ այդ վախից ես չեմ վախենում:
-Իսկ երբ կողքից եք նայում ֆիլմը:
-Կողքից նայելիս գեղագիտական հաճույք եմ ստանում, որովհետև գեղեցիկ աշխատանք է ստացվել:

«ԵՐԲ ՖԻԼՄԸ ԴԱԴԱՐԵՑՆՈՒՄ ԵՔ, ՊԻՏԻ ԼԻՆԻ ԿԱԴՐ, ՈՐԸ ԿԱՐԵԼԻ Է ՊԱՏԻՑ ԿԱԽԵԼ»

-Ինչի՞ համար է կինոն: Ի՞նչ է տալիս հանդիսատեսին: Ժամա՞նց է ապահովում, էսթետիկ հաճու՞յք:
-Կարծում եմ` ֆիլմը պետք է ենթատեքստում ունենա դաստիարակչական նշանակություն, ինչ-որ բան կանխարգելի, ինչ-որ բան վեր հանի, գոնե լավի ու վատի տարբերությունը ցույց տա: Որովհետև հաճախ ֆիլմերում վատը գայթակղիչ է ներկայացվում: Չի կարելի քրեական տեսարաններով գայթակղել հանդիսատեսին, մանավանդ դեռահասների վրա մեծ ազդեցություն է ունենում դա:
Դպրոցական տարիներին մենք Սթալոնեով, Վան Դամով, Բրյուս Լիով էինք հիանում, որոնք չարի դեմ էին պայքարում, հետո եկավ մի շրջան, երբ «Բրիգադայի» ոճի ֆիլմերը տարածում գտան (որքան էլ որ ես այդ ֆիլմը սիրում եմ), որտեղ մարդիկ սիրեցին ոչ թե մաֆիայի դեմ պայքարող հերոսին, այլ մաֆիան: Գիտե՞ք ինչ հեշտ է երեխաներին գայթակղելը, երբ շքեղ մեքենաները, հյուրանոցները, շատ փողը, գեղեցիկ աղջիկները, այդ ամենը լավ կյանքի տեսքով մատուցվում են։ Հարյուրդոլարանոցով կարելի է սիգարետ վառել, այն դեպքում, որ ֆիլմը նայող երեխայի ընտանիքի համար 100 դոլարը տևական ժամանակ գոյատևելու գումար է: Չի կարելի նման արժեքներ սերմանել, ես դրան դեմ եմ:
-Քանի որ խոսեցիք սիգարետի մասին, ծխելու դեմ պայքարն էլ օրենքի ուժ է ստանում, հետաքրքիր է, Ձեր ֆիլմում կա՞ն ծխախոտը «գովազդող» տեսարաններ:
-Շատ քիչ, քանի որ ինքս դեմ եմ ծխելուն: Օրինակ, իմ հերոսը չի ծխում: Գլխավոր հերոսուհիներից մեկն է երկու տեսարանում սիգարետ վառում, բայց արդարացված է, սյուժետային իմաստով սիգարետ վառելն ուղղակի հոգեվիճակային տեսարան է, հատկապես երբ դա անում է այն հերոսուհին, որն օրինակ չի ծառայելու ֆիլմը դիտող երիտասարդ աղջիկներին:
-Ինչո՞վ են առանձնանում Ձեր կինոն, ձեռագիրը:
-Երբ սկսում ես մտածել ձեռագրի մասին, անկեղծ չես լինում, ավելի լավ է պատմես քո պատմությունը, անկեղծ լինես հանդիսատեսի ու ինքդ քեզ հետ: Կարևորը` հանդիսատեսը նայի ֆիլմը, բավարարված դուրս գա դահլիճից, ոչ թե անպայման ասի՝ Տիգրան Նալչաջյանը յուրահատուկ ձեռագիր ունի: Ձեռագիրը ժամանակի խնդիր է, ինքնըստինքյան կձևավորվի: Կարող եք իմ ձեռագիրը համարել այն, որ շատ մեծ կարևորություն եմ տալիս կադրի էսթետիկ գեղեցկությանն ու դերասանական խաղի որակին:
-Այսինքն` ամեն ինչ դեռ առջևում է:
-Իհարկե, բոլոր առումներով: Ընդամենը երկրորդ լիամետրաժ ֆիլմն եt նկարահանում, իրավունք չունեմ շատ մեծ ճանապարհ անցած մարդու դիրքերից խոսելու: Բայց, առաջին ֆիլմի համեմատ, առաջընթացը նկատում եմ բոլոր առումներով՝ թե՛ տեխնիկական, թե՛ օպերատորական, թե՛ դերասանական։ Ֆիլմի ձմեռային տեսարանների օպերատորը Վահե Տերտերյանն է, ամառայինինը՝ երիտասարդ, բայց տաղանդավոր Պետիկ Ավետիսյանը, լուսային էֆեկտներն ապահովել է Արտյոմ Մուրադյանը, որը լուրջ ստեղծագործական ներդրում ունի կինոյում: Երբ ֆիլմը դադարեցնում եք, պետք է լինի կադր, որը կարելի է պատից կախել: Կարծում եմ՝ այդպիսի «նկարները» «Արթնացիրում» շատ են:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Լուսանկարներ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ